مقاله کامل ابزارهای نوین تامین مالی در چرخه عمر کسب‌ وکارهای کوچک و متوسط

/
فهرست مطالب
چکیده 2
مقدمه 4
بیان مسئله 5
الف: نانو فایننس 12
ب: تامین مالی میکروفایننس 14
ج: تامین مالی ماکروفایننس 17
روش تجزیه و تحلیل 18
یافتههای پژوهش 18
نتیجه گیری 22
ابزارهای نوین تامین مالی در چرخه عمرکسبوکارهای کوچک و متوسط
چکیده
از آنجاکه94درصد از بنگاههای اقتصادیکشورراشرکتهای کوچک و متوسط تشکیل داده و 45درصد از اشتغالکلکشور رااین نوع از مؤسساتتشکیل میدهند، لذا ثبات و پایداری این بنگاههادر رشد اقتصادی کشورها از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. لذاهدف از تحقیق فوق این است کهضمن آسیب شناسی ابزارهای سنتی تامین مالی، به معرفی ابزارهای نوینتامین مالی در هر یک از مراحل چرخه عمرکسب کارها شامل شامل: ایجاد-رشد-بلوغ و افول: تولدپرداخته شده است. روش تحقیق از نوع تحقیقات کیفی میباشد کهازنظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی بو ده و سعی شده است با استفادهاز منابعکتابخانهایو پژوهشهایانجامشده ومصاحبه با صاحبنظران و صاحبان این بنگاهها به تحلیل محتویدر تامین مالیآن هم در هر یک از مراحل چرخه عمرکسبو کارهایکوچک ومتوسطبپردازد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که روشهای سنتی تامین مالی از انعطافپذیری لازم برخوردار نبودهو علاوهبر قابلیتدسترسیمشکل، ریسکمالی این مؤسسات را افزایش میدهد. لذا بکارگیری ابزار نوین تامین مالی مانند: نانوفایننسو میکرو فایننسو ماکروفایننسو تامینمالیجمعی ضمنایجاد انعطاف پذیری بیشتر باعث کاهش ریسکمالی اینمؤسسات میشوند. بر اساسنتایجتحقیق بایدبین روشتامینمالی و ویژگیهایهر مرحلهاز چرخهعمر کسبو کارتناسبوجودداشتهباشد.
واژگان کلیدی: کسبو کارهای کوچک و متوسط-تامین مالی-ابزارهای تامین مالی-چرخه عمر کسبوکار
مقدمه
اگرکسبو کارهای کوچکومتوسط را عامل رشداقتصادی دریککشوربدانیم، رشد این مؤسساتنشان ازبهبود فضای کسبو کار در آنکشور و یا منطقه است. لذا این مؤسسات همواره در تامین مالی و تخصیص منابع با مشکل برخورد میکنند. در این مسیر بایدسایرچالشها و موانع پیش روی صاحبان این کسبو کارها به تدریج رفع گردد تا امکان رشد و توسعه و ثبات آنها در بازار فراهم گردد. بسیاری از کارآفرینان در این بنگاههاوقت خود را صرف مسائل تامینمالی و دست یابی به وجوه نقد میکنند (صفری و همکاران، 1392). از جمله این موانع که اغلب کارآفرینان با آن مواجه میشوندتامین مالی برای بنگاه تازه تأسیس و یاتامین سرمایهدر گردش هست. سنتی بودن روشهایتامین مالی در ایران و عدم جایگزینی ابزارهای نوین آن هم متناسب با عمر کسبو کار از دلایل مهماینمشکل میباشند. حال اگر جامعه هدف بخش ضعیف و یا کم درآمد جامعه وگروههای خاص-زنان، جوانان، روستائیان-باشند، این مسئله از اهمیتبیشتریبرخوردارمیشود. لذا در گذشته عقیده براین بوده است که یکی از موانع اصلی توسعه و پیشرفت کشورهایتوسعهنیافته درگسترش شرکتهای کوچکو متوسطکمبود سرمایه است ولی در نگرشهای نوین، تامین سرمایهبرای کسبو کارها شرطلازم است ولی شرط کافی نیست؛زیرا برای رشد این بنگاههاعلاوه بر تامین مالی تناسب آن با چرخه عمر کسبو کارو بهبود فضای کسبو کارنیاز است. (ملک زاده و کاظمی، 1389).
در این شرایط کسبو کارهاهنگام نیاز به منابع مالی میتوانند وجوه مورد نیاز خود را یا با وام و استقراض بدست آورند و یا با واگذاریقسمتی از مالکیت شرکت تامین سرمایه را پوشش دهند (مقیمی و اکبری، 1392). از آنگذشته بکارگیری
ابزارهایسنتیدر اینشرایط چندان کارساز نبوده چون هم هزینهتامین مالی آنان بالا بوده و نیز بعلت ریسکتقریبا بالا تبعاتیبر نرخ اعتباریشرکتخواهد داشت. از آن گذشته کارآفرینان همیشه نرخ هزینه تامین مالی کسبو کار را با نرخ بازده مورد انتظار کسبو کار خود مقایسهمیکنند و اگر نرخ هزینه تامین مالی از نرخ بازده مورد انتظار آن کسبو کاربالاتر باشد دیگر هیچ توجیهی برای سرمایهگذاری در آن صنعتوجود ندارد. این مسئله همواره یکی از معایب روشتامین مالی سنتیهست. علاوه بر آن یکی از تصمیماتی که مدیران کسبو کارها برای به حداکثر رساندن سهامداران و سرمایه گذاران باید اتخاذ نمایندتصمیمات مربوط به تامین مالی هست (محمودیعالمی، 1389). لذا آنچه حائز اهمیت است توجه به این مورد است که تامین مالی باید متناسب با دوره عمر کسبو کارباشد تا بتواند مطابق آن شرایط از ابزاری استفاده نمود تا کارآمدی بیشتری برای آن بنکاه داشته باشد (جانسن، 2005). به همین منظور در این مقاله ضمن آسیبشناسی ابزارهای سنتی تامین مالی به معرفی هر یک از ابزارهای تامین مالی در چرخه عمر کسبو کارها پرداخته میشود. لذا در این تحقیق از چرخه عمر اسکات شینبا مراحل تولدرشدوبلوغ و افول جهت معرفی هر یک از ابزارهای تامین مالی در هر یک از مراحل چرخه عمر استفاده شده است.
بیان مسئله
کسبو کارهای کوچک و متوسط، طیف وسیعی از فعالیتهای خانگی تا امور تولیدی و خدماتی را شامل میشوند؛بنابراین، جای تعجب ندارد که هیچ تعریف واضح، واحد و در عین حال جامعی از فعالیتهایکوچک و متوسط وجود ندارد. بیشتر تعریفهای
بنگاههایکوچک و متوسط بر اساس معیارهایکمّی مانند تعداد کارکنان، میزان گردش مالی، ارزش داراییها و میزان سرمایههست. در زمینه ویژگیهایکیفی میتوان به حوزه و محدوده خدماترسانی بنگاههایکوچکومتوسط اشاره کرد (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، 2015). بر این اساس غالب بنگاههای کوچک و متوسط تنها به مشتریان محلی سرویس میدهند یا سهم بسیار کوچکی از بازار موجودرا در اختیار دارند و بهوسیله یکنفریا گروه کوچکیکه در عین حال مالککسبو کار نیز شناخته میشوند، اداره میگردند. وجود حداقل2مورد از ویژگیهای زیر در مؤسسات کوچک و متوسط ضروری است: وحدت مالکیت و مدیریت وسرمایه و یا مالکیت توسط یک شخص یا یک گروه کوچک تهیه شده باشد. محیط کاری عموماً محلی باشد و کارکنان و مالکان در یک منطقة جغرافیایینزدیک به همزندگیکنند. اندازه نسبی فعالیت مورد نظر در درون صنعت مربوطه در مقایسه با بزرگترین واحد مشغول در صنعت کوچک باشد یا به عبارتی از متوسط اندازه نسبی آن صنعت کوچکتر باشد (اتاق بازرگانی، 1393).
امروزه شرکتهایکوچک ومتوسط در اقتصادی جهانی نقش حیاتی و راهبردی دارند؛زیرا این بنگاههای اقتصادیباعث کارآمدی و هدفمندی و انباشت منابع پولی خرد شده و با توجه به مؤلفههای ساختاری موجود در این مؤسسات، منبعی برای کشف فرصتهای کارآفرینانه، بروز خلاقیت و نوآوری میشود. از این گذشته به لحاظ نقشیکهاین مؤسسات در رشد اقتصادی کشورها دارند از آنها به عنوان ستون رشد و توسعه اقتصادی در دنیا یاد شده و در حال حاضر نقش بسیار مهمی در تحولصادراتی دارد. این مؤسسات باعملکرد خودباعثهدایتبخش غیررسمی به بخش مولد اقتصاد و نیز افزایش رقابت پذیری کالاها و خدمات
در عرصه جهانی میشوند. علاوه بر همه موارد فوق آنچه مهم هست اینکه این مؤسساتعاملاصلیافزایشاشتغالدراقتصادمیباشند (ناطق، 1385). صنایع کوچک دارای ویژگیهاییمیباشندکه ازجمله میتوان به مواردی مانند اشتغال زایی و انعطافپذیریوظرفیت نوآوری وسودآوری و بهره وری بالاتراشاره نمود (مصلح شیرازی علی نقی، 1385). در نگاهی دیگر میتوان گفت که کلیه بنگاههای کوچک و متوسط ورای اینکه در چه کشوری باشند درحوزهاقتصادیپیامدهایمثبت زیر را ایجادمیکنند:
کاهش نرخبیکاریوخلق فرصتهای شغلی جدید
رشد صادرات
تجمیع پس اندازهای خرد
ایجاد ایدههای خلاقو کارآفرین در اقتصاد
هدایت بازار غیر رسمی به بخش مولد اقتصاد
انعطافپذیری واحدهای کوچک و متوسط، این مجموعهها را قادر ساخته است تا با توجه به تقاضای بازار و در مدت کوتاهی، خطوط تولید کارگاه خود را تغییر داده و کالاهای مورد نیاز مشتریان را با استانداردهای قابلقبول و با هزینههای بسیارنازلتر از صنایع بزرگ، تولید و عرضه نمایند. گذشته از این، با حرفهایشدن فعالیتهای کاری بنگاههایکوچکو متوسط، این واحدها قادر بوده تا بیشترین خلاقیت و نوآوری صنعتی را در جهت تنوع بخشیدنبه تولیداتو کسب بازارهای جدید از خود نشان دهند. این خصلت بنگاههای کوچک تحت عنوان «کارآفرینان خلاق» معروفیت جهانی دارد، بهطوری که در سال 1993 میلادی، بالغ بر 90 درصد از نوآوریهای صنعتی هندوستان، توسط بنگاههای کوچکو متوسط به انجام رسیده است (بلاویتیس، 2014).
به هرحال مطالعات فضای کسبو کار در ایران نشان ازعدم شفافیت در اکوسیستم حاکم در اقتصاد بنگاههای کوچک و متوسط دارد. از آن گذشته فضای اقتصاد کلان کشور بر فضای کسبو کاربنگاههای اقتصادی که پیشران رشد اقتصادیمحسوبمیگردندرا مختل میکند. براساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد رتبه ایران ازنظر فضای کسبو کار بین کشورهای دنیا 120 و در منطقه 15 هست که نسبت به سند چشم انداز فاصله زیادی هست. طبق بررسیهایانجامشده موثرترینچالشهای پیش روی این مؤسسات صورت گرفته است. درتحقیقی که توسط مرکز مطالعات پژوهشکده مجلس (معاونت پژوهشهای اقتصادی مجلس، دفتر مطالعات اقتصادی، 1394). در ایران صورت گرفته است سه دلیل عمده که میتوان برای نامساعد بودن وضعیتبنگاههایکوچکو متوسطدر کشور ذکرنمود عبارتند از:
تصرف 80 درصد از کل فضای اقتصادی کشور توسط دولت
بانک محوری و عدم بسترمناسب برای بازارهای مالی
نبود چرخه حمایتی مشخص و معین برای رشد و بلوغ از بنگاههاکوچکومتوسط
امروز بنگاههای کوچک و متوسط در ایران جهت تامین مالی برای پروژههای در دست اجرای آنها با مشکلات عدیدهای برخوردار میباشند. نبود منابع مالی کافی سرمایهگذاریها را تحت تاثیر خود قرار میدهد. مسیرهای متعددی برای تامین مالیبنگاهها در کشور تعریف میشود اما آنچه قبل از تعریف ابزار مالی و روش تامین مالی حائز اهمیت است قدرتو توانایی بنگاه در به کارگیری صحیح منابع و مدیریت آن با توجه به چرخه کسبو کارتا زمان دستیابی به نتیجه مطلوب است. علاوه بر اینکهکسبو کارهای کوچک و متوسطبرای شروع و راه اندازی و حتی توسعه، نسبت به صنایع بزرگ به
سرمایهگذاری کمتری نیاز دارند و هزینه ایجاد یک شغل در آنها نسبت به صنایع بزرگبسیارکمتر هست. ازطرفی ضریب اشتغال زایی این مؤسسات نسبت به بنگاههای بزرگ بیشتر استو جایگاه راهبردی این بنگاهها در اقتصاد کلان، سرمایه گذاران و کارآفرینان در عمل جهت شروع و همینطور توسعه این نوعکسبو کارها با موانع و چالشهایمتعددیبرخورد میکنند. ارزیابیها نشان میدهد که در حال حاضر دسترسی آسان به منابع مالی جزو اولین مشکلات واحدهای تولیدی است. برخیمطالعاتموردی نشان میدهد که مشکلات مالی حاد از کارآفرینی خلاق و اقدامات نوآورانه جلوگیری میکند (شاتوک، 1392). ابزارهای موجود فعلی برای تامین مالی این بنگاهها به طور معمول عبارتند از: استفاده از سرمایه شخصی و دوستان و خانواده -بازار پولی و استقراض از سیستم بانکی -بازار سرمایه. استفاده از سرمایه شخصی خود و خانواده و یا دوستان در شرایط فعلی اقتصادیبرای راهاندازی و شروع کسبو کار کافی نبوده و بسیار پرریسک هست و نیز دریافت وام از بانک برای همه بنگاههابه ویژهبنگاههای خرد و کوچک میسر نیست چون هزینه تامین مالی آن بالا هست. در عین حال تامین مالی از این مؤسسات سخت بوده و برای همه امکان پذیر نیست. از طرفی و بازار سرمایه در شرایط فعلی نقش چندانی در تامین مالی بنگاهها ندارد. از آن گذشته ریشه اصلی در تامین مالی بنگاهها عدم معماری خاصی برای ایجادسیاستهای روشن و مشخص بلندمدت و راهبردی برای کسبو کارهای کوچک و متوسطو نیز تامین مالی آنان هست. این مسئله باعث شده است که بخش مالی اقتصاد به طور عملی در اختیار بخش حقیقی اقتصاد نباشد. لذا در چنین شرایطی ایجاد راه کارهای مقطعی و بی ثبات، تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط را با مشکل
روبرو میکند (دیرکینز، 2009). با توجه به تحقیقاتمتعددی که در این زمینهانجامشدهمیتوان به این نتیجه رسید که از جمله مهمترین موانع تامین مالی کسبو کارهای کوچک و متوسط، موانع تسهیلاتی و سازمانی و فرهنگی، قوانین و مقررات، اطلاعاتی، زیر ساختی و حمایتی و آموزشی و سرمایهایاشاره کرد. این موانع در نهایت باعث میشوندکه هزینه تامین مالی برای کسبو کارهای کوچک افزایش یافته و ارزش اقتصادی استخراج شده را برای این کسبو کارها کاهش یابد (وزارت کار و امور اجتماعی، 1393). علاوه برآن وجود محصولات و خدمات مالی محدود در نظام بانکی سنتی تخصیص بهینه منابع مالی برای بنگاهها را با مشکل روبرو میسازد؛زیرا با توجه به ریسک اعتباری بالاتر بنگاههای مذکور نسبت به بنگاههای بزرگتر، شبکه بانکی تمایل کمتری به تامین مالی بنگاههای کوچکو متوسط دارد. از طرفی طراحی و تصویب وامهای ارزان قیمت برای بنگاههای کوچک و متوسط نیز به دلیل عدم نظام مشارکتی و نظارتی برمصرف وجوه، قابلیت فراوانی در انحراف مصارف تسهیلات از اهداف آن دارد؛بنابراین با توجه به وجود سودهای بالای مسیرهای غیرمولد نسبت به بخش تولیدی، مشکلات موجود درون سیستم بانکی، نبود سیستم نظارتی درمصارف وجوه و نبود بانکداری گسترده ویژهبنگاههای کوچک و متوسط باعث میشود که شبکه بانکی در شرایط موجود نتواند به خوبی بنگاههای مزبور را تامین مالی کند. آمارها نیز نشان میدهد کهبنگاههای کوچک و متوسط در کشور از پوشش مالی کافی برخوردار نمیباشندبه طوری که عمده تسهیلات خرد نصیب شرکتهای کوچک میشودو این شرکتهااساساً توانایی و قابلیت دریافت تسهیلات متوسط به بالا را ندارند. بنابر مطالب ارائه
شده عمده موانع و چالشهای ابزارهای تامین مالی سنتی عبارتند از:
الف: مسائل مربوط به سیستم بازار پولی و بانکداری فعلی: بانک محور بودن تامین مالیوجود ابزارهای سنتی-استقراض محوری در نظام بانکی سنتی-عدم انطاف پذیری-عدم عدالت توزیعی در ارائه تسهیلات-نبود ابزارهای نوین بانکی-بالا بودن نسبی هزینه تامین مالی-دریافت ضمانت نامهها و یا تعهدات ایجاد کننده ریسک-عدم سیاست گذاری خاص و مشخص در تامین مالی این مؤسسات
ب: عدم پویایی بازارسرمایه درتامین مالی بنگاهها: عدم معرف ابزارهای موجود دربازار پولی و رکود این بازار در تامین مالی بنگاهها
ج: مسائل مربوط به خود بنگاههای کوچک و متوسط: عدم استقلال مالی حداقلی-عدم ثبات مالی و تجاری نسبت به بنگاههای بزرگ-ریسک بالای عدم بازپرداخت اعتبارات دریافتی-نداشتن سواد مالی در اغلب صاحبان این کسبو کارها- نیاز زیاد به حمایت مالی از این مؤسسات
بنا بر بررسیهایانجامشده توسط بارن و شین دو دلیل عمده برای مشکل بودن تامینمالی کسبو کارهای جدید وجود دارد که عبارتنداز: عدم تقارن اطلاعاتی که باعث میشودکارآفرینان اطلاعاتشان نسبت به سرمایه گذاران بیشتر باشد و دیگری عدم قطعیت. از این رو باید با تدابیری خاص برای جذب سرمایه با ابزارهای نوین تامین مالی برای کسبو کارهای جدید پرداخت. (بارن رابرت و شین اسکات، 1393). در جدول ذیل روشهایتامین مالی سنتی معرفی میگردند.
فرصتهای کارآفرینانه در بازارهای خرد و کلان وجود دارد ولی شرایط توسعه برای بهره برداری از این فرصتها از عوامل

فایل : 22 صفحه

فرمت : Word