مقاله فارسی در مورد سرطان خون

سرطان خون (لوسمی) چیست؟
خون از مایع لزجی به نام پلاسما و یاخته های شناورآن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانهایافت می شود. این ماده حاوی یاخته ‌هایی است که یاخته‌ های مادر یا سلول پایه (Stem cell) نامیده می شود و وظیفه آنها تولید یاخته‌ های خونی است.
سه نوع یاخته‌ خونی وجود دارد
گویچه ‌های سفید خون (گلبولهای سفید) که مسئول دفاع بدن درمقابل عوامل خارجی هستندگویچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسیژن را به بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را ازاندامها و بافتها جمع آوری می کنند
پلاکتهاکه وظیفهانعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند
سرطان خون (لوسمی) نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون ساز بدن است که باتکثیر و تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجادمی شود.
لوسمی یا لوکمی leukemia ریشه در زبان لاتین به معنای “خون سفید” دارد و فرآیندتکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند. اجتماع این یاخته های سرطانی درخارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن نظیر مغز و یابزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد و ناهنجاری عملکرد اندامهای حیاتی بدن میشوند.
لوسمی شایع ترین سرطان اطفال در جهان است.
‎لوسمی براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد (acute) ومزمن (chronic) تعریف می شود.
۱- لوسمی حاد،رشد سریع همراه با تعداد زیادی گویچه‌های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاهاست.
۲- لوسمی مزمن،رشد آهسته همراه با تعداد بیشترییاخته های سرطانی بالغ تر است و مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالینی آن دارد.
لوسمی نیز با توجه به نوع یاخته موجود در بافت مغز استخوان که دچار تراریختی وسرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدامنشانه ها و عوارض خاص خود را دارند.
لوسمی بر اساس نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی وسرطان شده به دو دسته تقسیم می شود:
i) لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی( lymphoblastic)ii) میلوئیدی ( myelogenous )
با توجه به طبقه بندی فوق، شایع ترین اشکال لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت روندبیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه تقسیم میشود که عبارتند از:
۱- لوسمی لنفوئیدی یا لنفو بلاستی حاد:لوسمی لنفوبلاستی حاد بیماریی است که در آن تعداد بسیار زیادی از گویچه های سفیدخون که مسئولدفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسیت” نامیده می شوند و هنوز به طورکامل تکامل نیافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای در خون محیطی (blood peripheral) و مغز استخوان یافت می شوند. علاوه بر این، تجمع این یاخته ها دربافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن این اندامها می شود. ازدیاد لنفوسیتها نیر منجر بهکاهش تعداد سایر یاخته‌های خونی مانند گویچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و این عدمتعادل یاخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون می شود. مدت فاصلهزمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار سریع و کوتاه است. لوسمی لنفوبلاستیحاد، شایع ترین نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بین سنین ۲ تا ۶
سالتظاهر می کند. گروه سنی دیگری که در مقابل این بیماری بیش از بقیه آسیب پذیر هستند،افراد بالای ۷۵ سال را تشکیل می دهند.
۲- لوسمی میلوئیدی حاد:تراریختگی یاخته های “میلوئید” گویچه های سفید خون است که فرآیند تکثیر و خونسازی و ایمنی طبیعی بدن رامختل می ‌کند. این نوع سرطان دارای چندین زیرگونه و میانگین سن ابتلا به آن ۶۴ سالاست. این نوع لوسمی در مقایسه با لوسمی لنفوسیتی حاد کمتر در کودکان دیده می شوداما کودکان مبتلا به سندرم دان (Down Syndrome) در سه سال ابتدایی زندگی استعدادبیشتری برای ابتلا به آن دارند.
۳- لوسمی لنفوئیدی مزمن:شایع ترین نوع لوسمیبزرگسالان است. طیف رشد و پیشرفت این نوع لوسمی بسیار کند و آهسته است و اغلب درافراد سالمند تظاهر می کند. میانگین سن بروز لوسمی لنفوئیدی مزمن ۶۰ سال است وابتلا به آن در سنین پایین تر از ۳۰ سال بسیار غیر طبیعی و در کودکان بسیار نادراست. این نوع لوسمی در مردان بالای ۵۰ سال شایع تر است و اغلب به طور تصادفی وهنگام معاینات و آزمایش معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام میدهند، تشخیص داده می ‌شود.
۴- لوسمی میلوئیدی مزمن:این نوع لوسمی یک بیماریاکتسابی ناشی از یک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲ یاخته ‌های مغز استخوان است. لوسمیمیلوئیدی مزمن در مردان بین سنین ۴۰ تا ۶۰ سال شایع تر است و افرادی که تحت تشعشعاتیونیزه و یا تماس با بنزین و مشتقات آن قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا بهآن هستند.
علائم هشدار دهنده سرطان خون (لوسمی):احساس ناخوشی عمومیتظاهر لکه‌های دانه اناری زیرجلدیپوست (petechiae)لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی
ضعف وخستگی مفرط
عفونتهای مکرر و عود آنها
دردهای استخوان و مفاصل
تنگی نفس دراثر فعالیت
تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی
رنگ‌ پریدگیپیشرونده
تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد
احساس سیری وبی‌اشتهائی
کم خونی
خواب‌آلودگی
خونریزی مکرر بینی
تورم و خونریزی لثه‌ها
ضعف و لاغری ممتد
علاوه بر نشانه های فوق ممکن است عوارضی در بیمار ظاهر شود که به اجتماع یاختهها و سرایت سرطان به اندامهای دیگر بدن مربوط باشد. در چنین مواردی بیمار از سردرد،حالت تهوع و استفراغ، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، دید مضاعف، فلج اعصاب مغز، عدم‌‏ حفظتعادل، تورم در ناحیه گردن و صورت شکایت می کند.
سبب شناسی: سرطان زایی لوسمی
بیماری لوسمی یک فرآیند پویا است که توسط متغیرهای ناشناخته و مستقل متعددی موجبتغییرات مولکولی یاخته شده و منجر به تداخل در سیستم تکثیر یاخته های مغز استخوانمی‌شود. عامل مستعد و پیشتاز در تظاهر لوسمی مانند هر سرطان دیگری به هم خوردن نظمتقسیم یاخته ‌ای است.
تحقیقات آماری و بالینی روند بدخیمی بیماری لوسمی را به اینعوامل ارتباط می دهند:جنس- لوسمی در مردان بیشتر تظاهر می کند
سابقهقبلی ابتلا به برخی از بیماری های خونی و یا سابقه قبلی به سرطانعوامل ژنتیکی واستعداد میزبان: عوامل ژنتیکی از جمله نقایصی در کروموزوم‌ها و انتقال ژنمعیوب
تشعشع- افرادی که در معرض تابش اشعه های یونیزه و یا هسته ای و سرطانزاقرار گرفته انداعتیاد به دخانیات
آلاینده های موجود در هوای محیط زیست و محلکار- ( مواد یونیزه ، مواد صنعتی و شیمیایی سمی مانند بنزین ومشتقات آن)
نارساییمکانیسم ایمنی طبیعی بدن
سن- در میان بزرگسالان، استعداد ابتلا به لوسمی باافزایش سن ارتباط مستقیم دارد. افراد بالای ۵۵ سال باید بیشتر مراقب علائم هشداردهنده این بیماری باشند.الگوهای غربالگری لوسمی
با توجه به وضیعت عمومی سلامت فرد، بررسی های تشخیص لوسمیممکن است شامل:
۱- آزمایش خون:در شرایط طبیعی گویچه ‌های سفید بالغدر خون محیطی (peripheral) یافت می‌شوند ولی زمانی که گویچه‌های سفید نارس که بایددر مغز استخوان باشند به مقدار زیادی وارد خون محیطی می ‌شوند عمدتا می تواند نشانهسرطان‌های خون (لوسمی) باشد. آزمایش خون و ‏ شمارش‌‏‎و بررسی یاخته های شناور خوناولین گام‎جهت‎تشخیص‌‎لوسمی‌ است.‏‎
۲- نمونه برداری یا بیوپسی (biopsy) مغز استخوان:بررسی میکروسکوپی از نمونه بافت سرطان بسیار مهم است زیرا مطمئن ترین روش برایتشخیص لوسمی و نوع آن به حساب می آید. نمونه برداری از مایع مغز نخاع و نمونهبرداری از غدد لنفاوی نیز از روش های تشخیصی سرطان خون است.
۳- سازگاری بافتی (Tissue matching) :یاخته هادارای انواع پروتئین های مختلف بر روی سطح خود هستند که از این پروتئین ها درآزمایش های ویژه خون برای تشخیص سازگاری بافتی استفاده می شود. موفقیت در پیوند مغزاستخوان به تشابه و سازگاری مغز استخوان فرد دهنده با مغز استخوان فرد گیرنده بستگیدارد که از طریق این آزمایش سنجیده می شود.
۴- بررسی کروموزومی (cytogenic analysis):از دیگراقدامات تشخیص ژنتیکی در افتراق انواع لوسمی است.
۵- عکسبرداری از قفسه سینه با تابش اشعه X – تشخیصطیف پراکندگی یاخته های مهاجم و غده های لنفاوی متورم در ناحیه قفسه سینه است.
۶- سی تی اسکن (Computerised tomography scan)-دراین روش دستگاه سی تی اسکن با گرفتن تعدادی عکس توسط اشعه ایکس، تصویری سه بعدی ازبدن را نشان می دهد و از این طریق پراکندگی سرطان به بخش های دیگر بدن مشخص میشود.
۷- پرتونگاری با استفاده از تشدید میدان مغناطیسی (MRI Scan) – این آزمایش مشابه سی تی اسکن است با این تفاوت که به جای تابش اشعه X از مغناطیس جهت عکسبرداری از اعضای بدن استفاده می شود. در این آزمایش بیمار بهمدت ۳۰ دقیقه به طور ساکن درون اتاقک این دستگاه می ماند و تصاویر مقطعی از بدن اوتهیه می شود.
۸- سونوگرافی (Ultrasound)در این شیوه از امواجصوتی جهت بررسی ساختار اندامها استفاده می شود.
۹- معاینات بالینی:بررسی وضعیت غدد لنفاوی، طحال،کبد و دیگر اعضای بدن است.
الگوهای درمان لوسمی
فرآیند درمان لوسمی برای هر شخص معین با شرایط بیماری وی مرتبط است و الگوهایدرمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، سلامت عمومی وچگونگی واکنش بیمار به نوع درمان دارد. علاوه بر الگوهای رایج برای درمان انواعسرطان همچون شیمی درمانی و اشعه درمانی، از جمله می توان به روش های درمانی زیراشاره کرد:
– درمان بیولوژیکی یا ایمونولوژیک -که مشتمل بربازسازی، تحریک،‌ هدایت و تقویت سیستم طبیعی دفاعی بدن بیمار است و با استفاده ازآنتی‌ بادی و
هدایت سیستم دفاعی خود بیمار جهت مبارزه با سرطان صورت می گیرد.
– جراحی –راهیابی یاخته های مهاجم لوسمی به سایراندامهای بدن اغلب موجب تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی و طحال و کبد می شود.الگوی درمانی محل ضایعه طحال، برداشتن آن از طریق جراحی “اسپلینکتومی” (splenectomy) است.
– پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های پایه( Stem cell ) – جایگزینی مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم است تا بیماربتواند مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی و یا پرتودرمانی را دریافت کند. شایع تریناشکال پیوند مغز استخوان عبارتند از:
پیوند “اتولوگ” (autologous)طی این نوع پیوند بیماربافت پیوندی ( مغز استخوان ) خود را دریافت می کند. در این روش مغز استخوان بیماررا خارج و آن را در معرض داروهای ضد سرطان قرار می دهند تا یاخته های بدخیم کشتهشوند. سپس محصول بدست آمده را منجمد و نگهداری می کنند.پیوند “سینژنئیک” Syngeneic -بیمار بافت پیوندی ( مغزاستخوان ) را از عضو دیگر دو قلوی مشابه خود دریافت می کند. در این روش ابتدابوسیله مقادیر زیادی از داروهای ضد سرطان همراه یا بدون پرتو
درمانی،‌ تمام مغزاستخوان موجود در بدن بیمار را از بین می برند.سپس از عضو دیگر دو قلوی مشابه کهشباهت بافتی زیادی با بدن بیمار دارد، مغز استخوان سالمی را تهیه می کنند .پیوند “آلوژنئیک” allogeneic :بیمار بافت پیوندیرا از فردی غیر از خود یا دو قلوی مشابه خود (مثل برادر، خواهر، و یا هر یک ازوالدین و یا فردی که هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد) دریافت می کند. این فرد بایدسازگاری بافتی نزدیک با بدن بیمار داشته باشد .
پس از تهیه بافت پیوندی از روش های فوق، به بیمار مقادیر بالای داروهای شیمیدرمانی همراه یا بدون پرتو درمانی می دهند تا باقیمانده مغز استخوان وی تخریب شود. در مرحله آخر مغز استخوان سالم را گرم کرده و بوسیله یک سوزن و از طریق سیاهرگ بهبیمار تزریق می کنند تا جانشین مغز استخوان تخریب شده شود. پس از ورود بافت پیوندیبه جریان خون، یاخته های پیوند زده شده به مغز استخوان هدایت شده و به تولید گویچه‌های سفید خون، گویچه‌ های قرمز خون و پلاکتهای جدید می پردازند. ابتلاء به عفونت وخونریزی، تهوع، استفراغ، خستگی، بی اشتهایی، زخمهای دهانی، ریزش مو و واکنشهایپوستی از جمله عوارض جانبی پیوند مغز استخوان و پیوند سلول های پایه (Stem cell) است.
امروزه با کاربردهای جدید الگوهای درمان پیوند مغز استخوان و درمان بیولوژیکی یاایمونولوژیک و داروهای جدید ضد سرطان و پیشرفت های علم ژنتیک و ساختار های ژن هایانسانی امیدهای تازه ای برای غلبه بر این بیماری بوجود آمده است
خواندن این مطالب را نیز توصیه میکنیم :
دانشمندان به ژن واحدی دست یافته‌اندکه می‌تواند به داوران و ارزیابی کنندگان در تشخیص این نکته کمک کند که چه کسی درطاقت آزمائی‌ها و فعالیتهایی که به تحمل فشار و سختی زیاد نیاز دارد، بر دیگرانبرتری پیدا خواهد کرد.۲۲/۸/۸۴
اورژانس روانپزشکی (Psychiatric emergency) چیست ؟
کشف آزمایش جدیدی برای تشخیص سرطانپروستات در مراحل اولیه
بیشتر موارد اوتیسم احتمالا صرفا نتیجهجهش ژنتیکی است و از نسلی به نسل دیگر منتقل نمی‌شود.
نخستین واکسن علیه سرطان کولون در” موسسه ملی سرطان میلان ” آزمایش شد
سی میلیون اروپایی به سوءتغذیه دچارهستند
پوست سیب از ابتلا به سرطان جلوگیریمی‌کند
نقش تغذیه در پوکی استخوان
فرآیند چگونگی تخریب سلول توسط ‘اچ آیوی’ کشف شد
ابداع روش آینه درمانی برای بهبود دردافراد قطع عضو

فایل : 14 صفحه

فرمت : Word