مقاله ماليات بر مشاغل

تعريف در آمد مشمول ماليات
عبارت است ازكل درآمدهاي مكتبه سالانة حاصل از فعاليت هاي شغلي پس ازكسر هزينه هاي قابل قبول و استهلاكات طبق مقررات قانون .
ماليات مشاغل به سه دسته تقسيم مي شود :
1 . مشاغلي كه صاحبان آن مكلف به ثبت فعاليت هاي شغلي خود در دفاتر روزنامه وكل هستند از جمله مشاغل اين گروه : بازرگانان ، صاحبان كارخانه ، تعاون ، عمده فروشان .
2 . مشاغلي كه صاحبان آن به ثبت فعاليت هاي شغلي خود در دفاتر درآمد و هزينه كه در سازمان حاضر موجود مي باشد هستند از جمله شاغل اين گروه آهن فروشان ، وكلا ، مهندسان و پزشكان .
3 . ساير مشاغل كه جزوگروه 1 و 2 نمي باشند . مانند خرده فروشان .
دستورالعمل چگونگي تكميل اظهارنامه و فرم هاي پيوست
مشخصات مودي :
در اين قسمت مشخصات كامل خود و محل كسب خود را حسب موارد خواسته شده تكميل نمائيد .
مشخصات شريك و شركاء
چنانچه فعاليت شغلي توسط چند شريك انجام مي شود لازم است تعداد شركاء و مشخصات آنان به شرح موارد ذكرشده بطوركامل در اين قسمت درج گردد در صورت تعدد شركاء صورت ريز شركاء به همراه مشخصات آنان به ضميمه اظهارنامه به اداره امور مالياتي ارائه گردد .
محاسبه درآمد مشمول ماليات و ماليات متعلقه
– سود منقول از حساب سود و زيان : سود يا زيان ويژه خود را طبق حساب سود و زيان مندرج در صفحه 4 در اين قسمت درج نمائيد .
– در قسمت اضافه مي شود ( به شرح صورت ريز پيوست ) مواردي از قبيل هزينه هاي غيرقابل قبول و يا تعديلات سنواتي ( سود ) و موارد مشابه ديگري كه ماليات آن قبلا پرداخت نشده است را درج نمائيد .
– در رديف 1 مواردكسر مي شود ، درآمدهاي معاف از پرداخت ماليات به شرح جدول شماره 1 درج شود .
– در رديف 2 مواردكسر مي شود ، مي توانيد در صورت تمايل پرداخت هاي انجام شده بابت موضوعات ماده 172 قانون ماليات هاي مستقيم را درج نمائيد ( متن كامل ماده مذكور در پايان اظهارنامه آمده است ) .
– در رديف 3 مواردكسر مي شود ، درآمدهائي كه ماليات آن بطور مقطوع قبلا پرداخت گرديده است را به شرح جدول شماره 2 درج نمائيد .
– در رديف 4 كسر مي شود . معافيت ها و بخشودگي هاي مالياتي را به شرح جدول شماره 3 درج نمائيد .
– در رديف 5 كسر مي شود ، ساير مواردكه مي بايست از درآمد مشمول ماليات كسر گردد تا در محاسبه درآمد مشمول ماليات منظورنگردد درج شود مانند زيان سنوات قبلي كه مورد تأييد واحد مالياتي قرارگرفته است .
– در قسمت مانده درآمد مشمول ماليات نتيجه حاصله از مبالغ اضافه وكسر شده از سود منقول از حساب سود و زيان درج شود .
– در قسمت ماليات متعلقه ، ميزان ماليات را با رعايت ماده 101 قانون ماليات هاي مستقيم و تبصره آن براساس نرخ هاي ماده 131 قانون مذكور محاسبه و درج نمائيد .
– در قسمت ماليات پرداختي ، ميزان و مبالغ ماليات پرداختي را به شرح جدول شماره 4 درج نمائيد .
– در قسمت مانده ماليات تفاوت بين ماليات متعلقه و ماليات پرداختي را درج نمائيد.
– پس از تكميل اظهارنامه مالياتي و جداول پيوست آن به منظور تأييد صحت مندرجات آن نام و نام خانوادگي خود را قيد و محل مربوطه را امضاء نمائيد .
جدول شماره (1 ) درآمدهاي معاف از ماليات
طبق قانون و مقررات مالياتي بعضي از درآمدهاي اشخاص از ماليات معاف مي باشد لذا چنانچه فعاليت هاي كسبي شما از موارد مذكور در اين جدول مي باشد ، قسمت مربوطه را با رعايت مواد قانوني ذكرشده تكميل نمائيد .
جدول شماره ( 2 ) درآمدهائي كه ماليات آن بطور مقطوع قبلا پرداخت گرديده است .
مطابق قانون و مقررات مالياتي بعضي از منابع درآمدي ( به شرح جدول مذكور) مشمول ماليات مقطوع بوده و به اين درآمدها علاوه بر ماليات مذكور ماليات ديگري تعلق نمي گيرد . بنابراين چنانچه داراي هريك از درآمد موضوعات به شرح جدول فوق مي باشيد مراتب را با ذكر سود حاصل و مبلغ ماليات پرداختي و شماره قبض پرداخت ماليات مربوط قيد نمائيد .
جدول شماره ( 3 ) معافيت ها و بخشودگي هاي مالياتي
– به موجب ماده 101 ق . م . م كه شرح كامل آن در قسمت انتهاي اظهارنامه درج شده است براي مودياني كه اظهارنامه مالياتي خود را در موعد مقرر به اداره امور مالياتي تسليم نموده باشند تا ميزان معافيت موضوع ماده 84 ق . م . م . معافيت در نظرگرفته شده است
پس از مطالعه متن كامل ماده 101 و تبصره آن نسبت به تكميل قسمت مربوطه اقدام نمائيد از آنجائي كه ضريب سالانه حقوق هرسال با توجه به تورم افزايش مي يابد ميزان معافيت سالانه نيز رقم ثابتي نبوده و هرساله با توجه به ضريب تعيين شده افزايش مي يابد .
– در قسمت هزينه هاي درماني موضوع ماده 137 كه شرح كامل ماده مزبور در انتهاي اظهارنامه درج شده است ، پس از مطالعه ماده مذكور چنانچه مواردي دراين خصوص هزينه نموده ايدكه مطابق با ماده مذكور عمل شده است آن را در اين قسمت درج نمائيد.
– در قسمت ساير معافيت ها ، موارد ديگري از معافيت ها را كه به موجب ساير قوانين و مقررات از جمله قانون برنامه پنج ساله ، قانون بودجه و . . . وضع مي شود مانند اقساط ماهيانه ، وام هاي دريافتي از بانك ها در
سالهاي 1379 الي 1383 بابت مسكن را با رعايت قوانين و مقررات مربوطه در اين قسمت درج نمائيد .
جدول شماره ( 4 ) ماليات پرداختي
مبالغ پرداختي بابت ماليات عملكرد مربوط را با ذكر سري و شماره قبض ، تاريخ شعبه بانك ملي دريافت كننده و مبلغ آن در اين قسمت بنويسيد .
تراز نامه
– با توجه به سرفصل هاي حساب هاي دفتركل نسبت به تكميل ترازنامه اقدام نمايند . چنانچه سرفصل هاي ترازنامه مزبور ، با سرفصل هاي حساب هاي دفتركل شما مطابقت ندارد ، موارد را در سرفصل هاي مشابه درج نموده و صورت ريز آن و موارد تركيبي را
ضميمه نمائيد .
حساب سود و زيان
– با توجه به نوع فعاليت خود نسبت به تكميل حساب سود و زيان اقدام نمائيد .
بهاي تمام شده كالاي فروش رفته
– با درنظرگرفتن نوع فعاليت خود حسب مورد نسبت به تكميل جدول مذكور اقدام نمائيد
توضيحات لازم :
1 ) اشخاص حقيقي موضوع بند ( الف ) ماده 95 :
صاحبان مشاغلي هستند كه به موجب قانون ماليات هاي مستقيم مكلف به ثبت فعاليت هاي شغلي خود در دفاتر روزنامه وكل موضوع قانون تجارت هستند و بايد دفاتر روزنامه وكل و اسناد و مدارك مربوط را با رعايت اصول و موازين و استانداردهاي پذيرفته شده حسابداري نگاه داري كنند .
2 ) تعريف صاحبان مشاغل
صاحبان مشاغل از نظر قانون ماليات هاي مستقيم اشخاصي هستندكه به فعاليت هاي شغلي اعم از توليدي ، توزيعي و خدماتي اشتغال داشته و در قبال انجام آن كسب درآمد مي نمايند . مانند ، كسبه و پيشه وران و همچنين اشخاص مذكور در ماده 96 قانون ماليات هاي مستقيم .
3 ) تعريف درآمد مشمول ماليات
درآمد مشمول ماليات صاحبان مشاغل كه داراي دفاتر قانوني مورد قبول هستند عبارتست از : كل درآمدهاي مكتسبه سالانه حاصل از فعاليت هاي شغلي پس ازكسر هزينه هاي قابل قبول و استهلاكات طبق مقررات قانوني مربوط و در مورد اشخاصي كه دفاتر قانوني نگهداري نمي كنند و يا دفاتر آنان قابل قبول نمي باشد . با اعمال ضريب هاي خاص روي يك يا چند قرينه مناسب مثلا دريافتي هاي سالانه مؤدي بابت هريك از فعاليت
هاي انجام شده يا خريد يا فروش تعيين مي گردد .
4 ) محل و مهلت تسليم اظهارنامه مالياتي صاحبان مشاغل
الف- اشخاص حقيقي صاحبان مشاغل مكلفند اظهارنامه مربوط به فعاليت هاي سالانه خود را تا آخر تيرماه سال بعد به اداره امور مالياتي محل شغل خود تسليم نمايند ( ماده 100 ) .
ب- محل تسليم اظهارنامه مؤدياتي كه محل شغل ثابت ندارند اداره امور مالياتي محل سكونت آنان مي باشد .
د- محل تسليم اظهارنامه مالياتي صاحبان كارگاهها و واحدهاي توليدي كه داراي دفتر، فروشگاه و شعبه در محل هاي ديگر هستند براي تمام فعاليت هاي انجام شده اداره امور مالياتي محل وقوع كارگاه يا واحد توليدي مي باشد .
ماده 101 :‌ درآمد سالانه مشمول ماليات مؤديان موضوع اين فصل كه اظهارنامه مالياتي
خود را طبق مقررات اين فصل در موعد مقرر تسليم كرده اند تا ميزان معافيت موضوع ماده 84 اين قانون از پرداخت ماليات معاف و مازاد آن به نرخ هاي مذكور در ماده 131 اين قانون مشمول ماليات خواهد بود . شرط تسليم
اظهارنامه براي استفاده از معافيت فوق نسبت به عملكرد سال 1382 به بعد جاري است .
تبصره :
در مشاركت هاي مدني اعم از اختياري يا قهري شركاء حداكثر از دو معافيت استفاده خواهند كرد و مبلغ معافيت به طورمساوي بين آنان تقسيم و باقيمانده سهم هر شريك جداگانه مشمول ماليات خواهد بود شركايي كه با هم رابطه زوجيت دارند از لحاظ استفاده از معافيت در حكم يك شريك تلقي و معافيت مقرر به زوج اعطا مي گردد در صورت فوت احد از شركاء وراث به عنوان قائم مقام قانوني از معافيت مالياتي سهم متوفي در مشاركت به شرح فوق استفاده نموده و اين معافيت به طورمساوي بين آنان تقسيم و از درآمد سهم هركدام كسر خواهد شد .
ماده 137 :
هزينه هاي درماني پرداختي هر مؤدي بابت معالجه خود يا همسر و اولاد و پدر و مادر و برادر و خواهر تحت تكفل دريك سال مالياتي به شرط اينكه اگر دريافت كنند مؤسسه درماني يا پزشك مقيم ايران باشد دريافت وجه را گواهي نمايد و چنانچه به تأييد وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي به علت فقدان امكانات لازم معالجه در خارج از ايران
صورت گرفته است پرداخت هزينه مزبور به گواهي مقامات رسمي دولت جمهوري اسلامي ايران دركشور محل معالجه يا وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي رسيده باشد ، همچنين حق بيمه پرداختي هر شخص حقيقي به مؤسسات بيمه ايراني بابت بيمه عمر و بيمه هاي درماني از درآمد مشمول ماليات مؤدي كسر مي گردد .
در مورد معلولان و بيماران خاص و صعب العلاج علاوه بر هزينه هاي مذكور هزينه مراقبت و توانبخشي آنان نيز قابل كسر از درآمد مشمول ماليات معلول يا بيمار يا شخصي كه تكفل او را عهده دار است مي باشد .
ماده 158 :
سازمان امور مالياتي كشور مي تواند در مورد بعضي از منابع مالياتي كلا يا جزئا و در نقاطي كه مقتضي بداند طبق آگهي منتشره در نيمه اول هرسال اعلام نمايد كه در سال بعد اظهارنامه هاي مؤديان مزبور را كه به موقع تسليم نموده باشند بدون رسيدگي قبول نموده و فقط تعدادي از آنها را به طور نمونه گيري و طبق مقررات اين قانون مورد رسيدگي قرار خواهد داد .
ماده 172 :
صددرصد وجوهي كه به حساب هاي تعيين شده از طرف دولت به منظور بازسازي يا كمك و نظاير آن به صورت بلاعوض پرداخت مي شود و همچنين وجوه
پرداختي يا تخصيصي و با كمك هاي غيرنقدي بلاعوض اشخاص اعم از حقيقي يا حقوقي جهت
تعمير ، تجهيز ، احداث و يا تكميل مدارس ، دانشگاهها ، مراكز آموزش عالي و مراكز بهداشتي و درماني و يا اردوگاه هاي تربيتي و آسايشگاهها و مراكز بهزيستي و كتابخانه و مراكز فرهنگي و هنري ( دولتي ) طبق ضوابطي كه توسط وزارتخانه هاي آموزش و پرورش ، فرهنگ و آموزش عالي ،‌ بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي و امور اقتصادي و دارايي تعيين مي شود از درآمد مشمول ماليات عملكرد سال پرداخت منبعي كه مؤدي انتخاب خواهدكرد قابل كسر مي باشد .
ماده 192 :‌
دركليه مواردي كه مؤدي يا نماينده اوكه به موجب مقررات اين قانون از بابت پرداخت ماليات مكلف به تسليم اظهارنامه مي باشد چنانچه از تسليم آن در مواعد مقرر در اين قانون خودداري نمايند مشمول جريمه اي معادل ده درصد ( 10 % ) ماليات متعلق خواهد بود .
تبصره :
عدم تسليم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقي و مشمولان بندهاي الف و ب ماده 95 اين قانون موجب تعلق جريمه اي معادل چهل درصد ( 40 % ) ماليات متعلق مي گردد و مشمول بخشودگي نمي شود و در مورد مؤدياني كه اظهارنامه خود را