مقاله فارسی وظيفه اصلي ماشين تراش

وظیفه اصلی ماشین تراش
وظیفه اصلی ماشین تراش تغییر در اندازه قطعات، فرم آنها، پرداخت کاری قطعات با یک یا چند عمل برش با تنظیم رنده تراش است. با سوار کردن وسائل و دستگاه های یدکی روی ماشینهای تراش دامنه فعالیت آن بسیار گسترش پیدا کرده بطوریکه میتوان بوسیله آنها عملیات مختلفی انجام داد مثلا با قرار دادن ابزارهایی مانند برقو، قلاویز و مته عملیاتی چون برقوکاری، قلاویز زنی و سوراخکاری روی ماشین تراش بسادگی انجام پذیر می باشد.
بطور کلی اصول اساسی ماشینهای تراش بر مبنای عمل فلز تراش پایه گذاری شده است و نیز عمل فلز تراشی با ماشینهای تراش سبب برداشت براده توسط لبه برش دنده و حرکت براده ها در طول سطح براده رنده می باشد. در تمام عملیات فلز تراشی مانند تراشکاری، سوراخکاری، فرزکاری و یا اره کاری براده تولید خواهد شد. در این حالت نیرویی برابر بیست تن بر اینچ مربع وارد می شود، که این مقدار نیروی زیاد باعث کشش و تغییر فرم فلز و میز ایجاد حرارت می شود و حرکت براده در طول سطح برش سبب اصطکاک شده و این مقدار اصطکاک در لبه برش رنده تولید حرارت می کند، که این خود یک عامل مهم در هنگام براده برداری است
قسمتهای مهم کنترل و تنظیم کننده ماشین تراش
چرخ دستی حامل سوپرت طول
این چرخ دستی در قسمت جلو قوطی دستگاه حامل
سوپرت طولی قرار دارد که می توان بوسیله آن
دستگاه حامل سوپرت طولی را در طول بین دستگاه
مرغک و دستگاه حرکت داد. وظیفه اصلی این
چرخ دستی تنظیم و قرار دادن ابزار برش در هر
قسمت دلخواه است، قبل از اینکه به کار بار خود کار
داده شود.
چرخ دستی دستگاه مرغک
بوسیله چرخ دستی دستگاه مرغک می توان محور
آنرا تغییر مکان داد. چرخش آن معمولا با دست صورت
می گیرد. با چرخاندن چرخ دستی ، مرغک ثابت
محور می تواند داخل جا مرغک که در پیشانی
سمت راست قطعه کار قرار دارد جابگیرد. بعلاوه
چرخش چرخ دستی موافق عقربه ساعت نیز سبب
می گردد که محور (مرغک در داخل محور محکم شود.)
بسمت قطعه کار جلو برود. از طرف دیگر در صورت
سوار کردن مته در داخل محور دستگاه مرغک ضمن
چرخاندن دسته آن می توان،
در پیشانی کار سوراخ و یا مته مرغک زد .
کنترل بار
در روی قاب قوطی دستگاه حامل سوپرت، دسته بار خود کار وجود دارد که با آن بار طولی و عرضی رنده تراش را تنظیم می نمایند. بعلاوه بوسیله دست هم می توان، دسته بار عرضی در عرض کار نیز بار داد. مقدار بار را با استفاده از
حلقه مدرجی که روی ابتدای پیچ سوپرت عرضی قرار دارد
بطور دقیق تنظیم کرد. برای تنظیم بار خودکار ابتدا مقدار
پیشروی قلم برای سوپرت عرضی و طولی تعیین می گردد،
و سپس این مقدار روی جعبه دنده بار تنظیم می شود. بعد
اهرم روی بار خودکار قرار می گیرد تا عمل تراش انجام شود.
البته باید توجه داشت که برای پرداخت کاری بایستی قلم در طول یا عرض کار کم و برای خشن تراشی مقدار آن نسبتا زیاد باشد.
سوپرت دستی
سوپرت دستی که روی سوپرت عرضی قرار دارد بوسیله دست قابل کنترل و بار دادن است از طرفی در زیر آن صفحه صاف و مدوری قرار دارد که محیط آن بین صفر تا 180 درجه مدرج شده است. با باز کردن پیچهای آن می شود سوپرت دستی را حول محور خود 360 درجه چرخاند. با این دستگاه می توان مخروطهای کوتاه داخلی و خارجی و مخروطهای کامل را نیز تراشید، و در ضمن جهت روتراشی هم از آن استفاده کرد روی پیچ این دستگاه حلقه مردجی وجود دارد که برای تنظیم بار دقیق مورد استفاه قرار می گیرد. با این طریق در صورتیکه بار بسیار کمی برای پرداخت کاری مورد نیاز باشد قابل تنظیم است. البته در پیچ تراشی ، خشن تراشی و برداشتن بار زیاد نیز از آن استفاده می شود.
صفحه مخروطی تغییر محور اصلی
صفحه مخروطی تغییر سرعت محور اصلی روی
جعبه دنده سرعت قرار گرفته است، که با
چرخاندن آن بوسیله دست هریک از دورهای
لازم را که قبلا تعیین شده می توان بدست آورد.
سرعت ماشین برحسب اندازه و نوع قطعه کار
و نوع دنده تراشی که بکار برده میشود تعیین
می گردد. بطور کلی سرعت ماشین بعد از اینکه
قطعه کار و دنده تراش روی ماشین قرار گرفته
تنظیم و ضمنا سرعت ماشین برحسب دور در دقیقه منظور می گردد
جدول مقدار پیشروی رنده
برای تعیین مقدار بار یعنی پیشروی رنده هنگام تراش از جعبه دنده ای که در زیر جعبه دنده محور اصلی قرار گرفته است که شامل جفت چرخ دنده هایی با نسبتهای معینی می باشد استفاده می گردد مقدار پیشروی (بار) 0.002 تا 0.130 اینچ (0.5 تا 3.3 میلیمتر) در نظر گرفته شده مقدار بار لازم بوسیله دسته روی پوسته با جابجایی آن مشخص می شود.
نیروهائیکه بر ابزار برش اثر می گذارند:
در موقع تراش سه نیروی مختلف بر لبه برش ابزار برش اثر خواهد گذاشت این سه نیرو بطور ساده بصورت زیر بیان می شود.
نیروی محوری
نیروی شعاعی
نیروی عمودی (مماسی)
سرعت برش مناسب برای هر ماشین به عوامل زیر بستگی دارد:
نوع رنده
نوع کاریکه تراشیده می شود (از نظر نرمی)
مقدار عمق براده
نوع تراشیکه داده می شود(خشن یا پرداختکاری)
سن و وضعیت ماشین
مواد خنک کننده (محلول آب و روغن)
اصولا مسئله برش در ماشینهای افزار بخاطر پیدا کردن سرعت مناسبی برای هر نوع ماشین می باشد. زیرا وقتیکه سرعت برش بیش از حد لازم باشد باعث مستهلک شدن سریع ابزار و خراب شدن کار می گردد. سرعت برش کمتر از حد مجاز موجب کندی کار و در نتیجه عدم تولید محصول بطور سریع خواهد بود.
تعیین دور ماشین توسط دیاگرام
برای اینکه در وقت صرفه جوئی شده و از محاسبه جلوگیری گردد. در اکثر کارخانجات عدد دور ماشین را از روی دیاگرام تعیین می کنند معمولا تابلوهایی روی بیشتر ماشینهای تراش نصب شده است که بسادگی تعداد دور ماشین را برای قطرهای مختلف کار نشان می دهد.
انواع ماشین های تراش و ساختمان آنها
ماشین تراش کوچک مرغک دار
ماشین تراش ابزارسازی
ماشین تراش معمولی نرم شده
ماشین تراش پیشانی تراش
ماشین تراش عمودی
انواع ماشین های تراش و ساختمان آنها
1.ماشین تراش کوچک مرغک دار:
این نوع ماشین تراش برای آموزش و تراش کارهای کوچک مورد استفاده قرار می گیرد و چون اغلب کارها را بین دو مرغک می تراشند بهمین جهت آنرا ماشین تراش مرغک دار می گویند. بعلاوه چون از این ماشین برای
آموزش و کارهای کوچک استفاده می شود
اغلب دستگاه انتقال حرکت آنها بصورت
چرخ تسمه ای ساخته می شوند.
از نظر اندازه، به دو شکل تقسیم می شوند؛
ماشین تراش کوچک رومیزی و ماشین تراش
کوچک پایه دار.
2.ماشین های تراش ابزار سازی:
اختلاف این نوع ماشینها با سایرین در این است که ماشینهای ابزار سازی دارای دقت بیشتری نسبت به سایر ماشین ها داشته و نیز بعضی از آنها با دستگاههای مخصوص جهت تراشیدن کارهای دقیقتر مجهز می باشند. وظیفه اصلی این ماشینها تهیه ابزار و شابلن برای کارخانجات تولیدی و ماشینهای تراش تولیدی است. و چون از آنها برای کارهای کوچک و بزرگ استفاده می شود معمولا آنها را به دو صورت رومیزی و پایه دار در دسترس قرار می دهند. از نوع رومیزی آن برای تراش قطعات کوچک و کوتاه که دارای قطر کم هستند استفاده می شود.
ماشین تراش پایه دار بصورت یک ماشین تراش دقیق و نسبتا بزرگ که دارای سرعتهای مختلف است ساخته شده اند بعلاوه با دستگاه ترمز دقیق برای قطع و کنترل کردن سرعت مجهز می باشد. این ماشین بوسائل دیگری جهت تهیه سایر ابزارها و کارهاییکه احیانا مورد نیاز کارگاه می باشد خواهد بود.
3- ماشینهای تراش معمولی نرم شده:
از این ماشینها اغلب در کارهای تولیدی استفاده می گردد زیرا که قدرت تولیدی آنها زیاد بوده و نیز قدری سنگین تر ساخته می شوند. از طرفی چون برای انجام کارهای مختلف مورد استفاده قرار می
گیرند بدینجهت دارای مراحل سرعت بیشتر و نیز با بیشتر می باشد که برای انجام کارهای بزرگ بسیار مناسب است، و از نظر استحکام بر سایر ماشینها نیز برتری داشته و می توان برای تولیدهای کم مورد استفاده قرار داد.
4- ماشین های تراش با قطر کارگیر و طول زیاد:
این نوع ماشینها برای تراش کارهایی که قطر آنها بزرگ و نیز دارای طول زیاد هستند مورد استفاده قرار می گیرند زیرا که میز آنها بزرگ و ارتفاع محور اصلی ماشین تا روی ریل نسبتا زیاد است. در بعضی از ماشینهای تراش که دارای طول زیاد می باشند برای اینکه بتوان از حداکثر قطر کارگیر استفاده شود، نزدیک محور اصلی در قسمت ریل یک قطعه جاگذاری شده است هنگامیکه لازم باشد می توان قطعه را از روی ریل جدا کرده و سپس قطعات با قطر زیاد را تراشید و نیز برای تراش کارهای مخصوص مورد استفاده قرار می گیرد.
معمولا این نوع ماشینها را با دورهای بسیار زیاد طراحی نمی کنند و از طرفی استحکام و قدرت برش آنها بسیار زیاد است، بدینجهت میتوان با آنها حجم براده بیشتری را در یک زمان معین برداشت.
5- ماشین تراش پیشانی تراش:
کارهائیکه قطر آنها زیاد و طول نسبتا کمی دارند بوسیله این ماشینها تراشیده می شوند. موارد استفاده دیگر آنها در کارخانجات لکومتیو سازی مخصوص ساختن چرخهای لکومتیو و نیز برای ساختن چرخ طیار (چرخ لنگر) بکار می برند.
6- ماشین تراش عمودی
همانطوریکه از اسمش پیداست این ماشین
بصورت عمودی قرار می گیرد، دستگاه
قلم گیر بصورت منشور چند ضلعی که
می تواند عمودی در طول حرکت خطی
داشته باشد. دستگاه سه نظام آن بسیار بزرگ
است و بطور عمودی قرار گرفته و دارای حرکت دورانی است، که برای گرفتن کارهای سنگین میباشد. در سوراخکاری هم از آن استفاده می کنند. و چون نسبتا سنگین است معمولا دارای سرعتهای زیاد نیست.
اجزاء اصلی ماشین تراش و وظیفه هریک:
1-ریل (میز) ماشین
2-دستگاه یاطاقان محور اصلی (دستگاه جعبه دنده سرعت محور اصلی)
3-دستگاه مرغک
4- دستگاه حامل سو پرت
5- جعبه دنده بار
6- الکتروموتور
1. ریل (میز)ماشین
ریل ماشین تراش یکی از قسمتهای اساسی ماشین تراش را تشکیل میدهد که بطور دقیق طراحی و ساخته می شوند. و نیز بایستی دارای ساختمانی کاملا محکم باشد این قسمت روی پایه هایی که از چدن ساخته شده اند مستقر می باشند. دستگاههای دیگر از قبیل دستگاه حامل سو پرت و مرغک روی آن قرار می گیرند میز ماشین دارای راهنماهائی به شکل مثلثی و یا ذوزنقه است که با دقت ماشینکاری شده اند دستگاه های دیگری که روی این راهنماها قرار میگیرند نسبت به محور ماشین و یا قطعات کار بسته شده بر روی محور اصلی در یک راستا هستند.
2. دستگاه یاطاقان محور اصلی (پیش دستگاه با جعبه دنده سرعت):
این قسمت در صورتیکه ساختمان جعبه دنده ای داشته باشد ، شامل یک سری چرخ دنده با تعداد دنده های مختلف است به کمک چرخ دنده ها که با محور اصلی یاطاقان بندی شده اند قطعه کار گردش داده می شود. در بعضی از ماشینها محور اصلی روی جعبه دنده سرعت بوسیله بلبرینگ کارگذارده شده است. در ماشین های تراش کوچک دستگاه انتقال حرکت آنها بصورت چرخ تسمه ای است که از دو فلکه سه یا چهار پله ای تشکیل میگردد که به صورت عکس روی دو محور موازی قرار میگیرند و در این صورت با داشتن قطرهای متفاوت ، محور اصلی ماشین دارای دورهای مختلفی خواهد بود .
3.دستگاه مرغک
دستگاه مرغک که جنس آن از چدن می باشد، می توان بر روی میز حرکت کرده و در هر نقطه که لازم باشد آنرا ثابت کرده و سپس عملیات تراشکاری را انجام داد. این دستگاه دارای محوری توخالی است که داخل آن به شکل مخروطی تراشیده شده است سطح آن کاملا دقیق تراشیده شده و به صورت اینچی و یا میلیمتری در جهت طولی مدرج شده که بوسیله پیچی میتوان دستگاه مرغک را از محل اصلی خود منحرف کرد. بعلاوه به وسیله پیچ و مهره و بست می توان دستگاه مرغک را در روی میز ماشین در هر محل که لازم باشد ثابت کرد. ضمنا هنگام برقوکاری و یا سوراخکاری بوسیله ماشین تراش میتوان پرهائیکه دارای دنباله مخروطی هستند مستقیما در داخل محور دستکاه مرغک قرار داده و عمل برقوکاری انجام میشود. از طرفی برای سوراخکاری از مته های دنباله مخروطی و یا سه نظام مته که دارای دنباله مخروطی است استفاده کرد. برای تراشکاری بین دو مرغک باید مرغک ثابت و یا مرغک بلبرینگی (متحرک) را در داخل محور قرار داده و تراشکاری را انجام داد
4.دستگاه حامل سو پرت:
دستگاه حامل سوپرت در شکل نمایشی با رنگ زرد مشخص شده است که سوپرت عرضی و قلم گیر و رنده تراش در روی آن بسته میشود. این دستگاه بصورت طولی بین مرغک و محور اصلی حرکتی خطی دارد.
این دستگاه از دو قسمت عمده تشکیل میشود. زین که فرمی صلیبی دارد. بر روی آن کشوهایی قرار گرفته است که بخوبی سنگ زده شده اند و دقیقا روی راهنماهای میز قرار میگیرند دوم قوطی حرکت بار که در جلو زین قرار گرفته است و دارای چرخ دنده های مختلف است این دستگاه بکمک چرخ دنده ها دارای حرکتی طولی و عرضی میباشد بوسیله دسته مخصوصی میتوان دستگاه حامل سو پرت را بصورت طولی حرکت خطی داد. بعلاوه سوپرت عرضی که روی دستگاه حامل سوپرت قرار گرفته میتوان بطریق عرضی حرکت کند یعنی بسمت تراشکار نزدیک و یا از او دور شود. بکمک چرخاندن دسته؛ سو پرت عرضی را میتوان در عرض حرکت عرضی داد .
5. جعبه دنده بار (گیربکس)
این قسمت تامین مقدار پیشروی رنده در حالت پیچ بری (پیچ تراشی) و یا روتراشی و نیز پیشانی تراشی استفاده میگردد. باین صورت که میله پیچ تراشی و یا میله بار حرکت دورانی خود را از این جعبه دنده تغذیه میکند. با حرکت دورانی میله های پیچ بری و میله بار رنده تراشکاری در طول یا در عرض ماشین پیشروی کرده و قطعه کار تراشیده میشود، روی جعبه دنده جدولی قرار دارد که در زیر جدول شیارهایی موجود است که با قرار دادن بین دسته تعویض با در محل مناسب خود با مورد نیاز بدست می آید

دستگاه تراش کارگاه
دستگاه فرز
دستگاه فرز یکی از ماشین‌های ابزار است و در ماشین‌کاری بکار می‌رود.
این دستگاه ظاهری شبیه درل‌های میزی دارد با این تفاوت که داری حد اقل سه محور حرکتی میز می‌باشد (x y z)
ابزار برنده این دستگاه را تیغ فرز نامند. برخی کارهایی را که میتوان روی این دستگاه انجام داد
صفحه تراش
شیار در آوردن
برش
کنار تراشی
چرخدنده تراشی
چرخ دنده مارپیچ تراشی
کارهای کپیه بوسیله ماشین فرز کپی
فرم تراشی بوسیله تیغ فرز فرم.
ماشینهای فرز را به طور کلی می‌توان به دو دسته تقسِم کرد:
ماشینهای فرز عمومی
ماشینهای فرز مخصوص
ماشینهای فرز عمومی خود به ماشِنهای فرز افقی و عمودی تقسِم می‌شود:
ماشینهای فرز افقی:
محور این نوع ماشینهای فرز افقی و میز انها در سه جهت عمود بر هم -طولی و عرضی و قائم حرکت می کند. ماشینهای فرز افقی ممکن است ساده یا اونیورسال باشند. میز ماشینهای فرز افقی اونیورسال علاوه بر حرکات مذکور دور محور قائم می چرخد و در نتیجه نه تنها در جهت موازی یا عمود بر محور ماشین بلکه در امتداد هر زاویه ای نسبت به آن در صفحه افقی حرکت می کند. ماشینهای فرز افقی بیشتر برای تراشیدن سطوح و شیارهای مستقیم و مارپیچ و فرم تراشی و رنده تراشی به کار می رود.
قسمت‌ها اصلی ماشین فرز افقی ساده: ۱- ستون ۲- محور مکانیزم جعبه دنده ۳-جعبه دنده سرعت ۴- میز ۵- بازوی فوقانی ۶- گلویی ۷- صفحه رنده بند ۸- زانوی ماشین
ستون ماشین از آهن ریختگی و به شکل قوطی ساخته شده و در داخل آن الکتروموتور مکانیزمهای محرک، جعبه دنده سرعت، مکانیزم بار و گلویی ماشین سوار شده اند.
زانوی ماشین تکیه گاه محکمی برای میز ماشین است و در قسمت فوقانی ان راهگاههایی جهت حرکت میز تعبیه شده است. برای اینکه بتوان قطعه کار را به طور عمودی بار داد زانوی ماشین را طوری می سازند که بتواند در روی ستون قائم حرکت کند.
گلویی ماشین محوری است فولادی و مجوف که در ان تیغه های فرز ثابت می شوند. جعبه دنده سرعت برای تغییر دادن سرعت دورانی گلویی (محور) در نظر گرفته شده است. جعبه دنده بار برای حرکت میز در سه جهت به کار می رود.
 
فرز کاری
فرز کاری برای تراشيدن سطوح به اشکال مختلف و در آوردن شيازهای مستقيم و مارپيچ و چرخ دنده تراشی و پيچ بري و عمليات ديگر مورد استفاده واقع می شود.تيغه فرز،ابزار برشی چند لبه ای است که لبه های برنده يا تيغه های آن روي سطح جانبی و پيشانی استوانه و مخروط و اجسام دوار ديگر قرار گرفته است.اين تيغه ها ممکن است با بدنه فرز يکپارچه باشد يا به وسايلی روی آن محکم شده باشد.به وسيله تيغه فرز می توان سطوح فلزات را هم
خشن تراشيد و هم پرداخت نمود. به وسيله ماشين فرز جديد سطوح فلزات را می توان چنان صاف و دقيق تراشيد که تميز و تشخيص آنها از سطوح سنباده شده بسيار دشوار است.امروزه فرزکاری يکی از متداولترين عمليات فلز تراشی به شمار می رود.در فرزکاری،تيغه فرز دور محور خود می چرخد و حرکت کاری را انجام می دهد و قطعه فلزي که بايد تراشيده
شود حرکت باری را اجرا می کند
دستگاه فرز کارگاه
پرس‌هاي تزريقي پلاستيك و دايكاست
فصل اول: ساخت صنعتي پلاستيك
تعريف پلاستيك: پلاستيك از نظر لغوي به معناي قالب پذير و شكل پذير مي‌باشد. پلاستيك‌ها در دو گروه ترموپلاستيك‌ها (پلاستيك‌هاي حرارتي يا عادي) و ترموستينگ‌ها (پلاستيك‌هاي قالبي و قابل سفت شدن در مقابل حرارت) طبقه بندي مي‌شوند.
ماده‌ 1: روش‌هاي ساخت پلاستيك
تكنيك‌هاي متعددي جهت ساخت اقلام مختلف پلاستيك وجود دارد مانند: اكستروژن – كاستينگ – بادي – خلاء – تزريقي.
1) اكستروژن EXTRUSION
روش اكستروژن جهت تهيه اقلام بلند و ادامه دار بكار مي‌رود مانند: شيلنگ – تيوپ – ميله روكش سيم‌هاي برق – ورق – پرده نازك – فيلم عكاسي و سينما.
پلاستيك داغ و نيمه سيال، جهت شكل گرفتن در فرم دلخواه، از يك قالب عبور داده مي‌شود كه به سرعت به وسيله هواي اطراف خنك مي‌گردد. اغلب ترموپلاستيك‌ها و بعضي از مواد ترموستينگ مي‌توانند از اين طريق بكار گرفته شوند. فشار هوا يا گاز باعث راندن و گسترده شدن پلاستيك در داخل قابل و شكل گيري آن مي‌شوند. كاربرد گاز با فشار وپرس مكانيكي باعث مي‌شود كه پلاستيك فرم قالب را به خود بگيرد.
(2) كاستينگ
اين نوع قالب ريزي تكنيك مفيدي براي مواد نيمه سيال (گاهاً ماده پلي مريزه شده) مانند فنوليكس – اپكسي – پلي استر اشباع نشده مي‌باشد. ابتدا قالب پر مي‌شود و سپس ماده محتوي آن پلي مريزه مي‌گردد كه اين عمل غالباً به وسيله افزايش درجه حرارت انجام مي‌گيرد تا محصول پاياني سختي بدست آيد. پشم شيشه قبل از پي مريزاسيون اضافه مي‌شود. پشم شيشه، محصول پلاستيك بدست آمده را تقويت مي‌كند. اشباع كردن موادي مانند: پارچه‌ها، چوب و كاغذ با پلي مر مايع يا محلول پلي مريك اولين گام در جهت تهيه مواد چند لايه‌اي است LAMINATED اقلام اشباع شده روي همديگر گذاشته و انباشته مي‌شوند و تحت تاثير حرارت و فشار اجسام چند لايه‌اي ساخته مي‌گردد.
(3) بادي BLOW MOULDING
اين فرايند تركيبي از عمل اكستروژن و شكل گيري حرارتي است. لوله توليد شده از دهانه قالب عبور كرده و داخل آن مي‌شود. پس از اتمام عمل اكستروژن، هواي تحت فشار وارد لوله شده و آن را به جداره داخلي قالب مي‌راند در نتيجه قطعه توليدي شكل قالب را به خود مي‌گيرد. پس از عمليات سردكاري قالب باز شده و قطعه ساخته شده برداشته مي‌شود اين روش توليد عمدتاً براي ساخت قطعات ميان تهي مانند بطري پلاستيك و امثالهم بكار مي‌رود.
(4) خلاء
شكل پيوست ماشيني از نوع قالب گيري با خلاء را با حفاظ كامل در حالي كه حفاظ دروازه‌اي باز است نشان مي‌دهد. در اين حالت به سبب ارتباط مكانيكي بين حفاظ دروازه و اهرم راه اندازي تا زماني كه حفاظ دروازه‌اي بوسيله چارچوب قيددار بسته نشود بكار اندازي دستگاه غيرممكن است. يك سيستم ايمني اينترلاك الكتريكي از راه اندازي و حركت ساير قسمت‌هاي ماشين جلوگيري مي‌كند تا وقتي كه چارچوب قيدار بسته شود.
(5) قالب گيري تزريقي INJECTION MOULDING
قالب گيري تزريقي به طور گسترده‌اي براي اغلب ترموپلاستيك‌ها از قبيل پلي استيرن پلي‌متيل متاكلرايت – پلي اتيلن – وينيل پلاستيك و نايلون مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
گرانول آميخته به مواد مضاف در يك اتاقك سيلندر مانند مجزا از قابل به اندازه كافي گرم مي‌شود تا اينكه به‎صورت ماده نيمه‎مذابي در مي‌آيد. در خلال مدتي كه درحال تغيير شكل‎ مي‌باشد از اتاقك سيلندر به‎وسيله يك‎مارپيچ بافشاري معادل10000 الي 100000 PSI به قالب تزريق و سپس به سرعت خنك و سخت مي‌گردد. پس از آن قالب به طور مكانيكي باز شده و قطعه شكل يافته از آن خارج مي‌شود. اين فرآورده يكي از مهمترين نوع توليد در صنعت پلاستيك است كه در چند دهه اخير به طور وسيعي توسعه يافته است و قابليت ساخت قابل ملاحظه‌اي از مواد پيچيده در قيمت پايين را پيدا كرده است مانند: كابين راديو – وسايل غذاخوري – اسباب بازي و شانه.
ماده‌ 2: خطرات و پيشگيري:
اكثر خطر بروز حوادث از تبديل فرايند پلاستيك در ارتباط با بكارگيري از ماشين‌ها است كه در بخش روش‌هاي ساخت پلاستيك از آنها نامبرده شده در نتيجه خطر اصلي آن دسته از كارهايي هستند كه در استفاده اينگونه ماشين‌ها دخالت دارند چه در مواقع راه اندازي و استفاده عادي و چه هنگام تعميرات و سوار كردن قالب‌ها.
ماشين‌هاي تزريق پلاستيك داراي دو صفحه مكعبي شكل فلزي است كه داراي شيارهاي دايره‌اي يا «آ» شكل بوده و قالب بر روي آنها بسته مي‌شود. يكي از قالب‌ها ثابت بوده و ديگري به اتكاي چهار ميل راهنما “COLUMNS” حركت رفت و برگشتي مي‌نمايد اين صفحات اصطلاحاً گيره قالب يا «پلاتين = PLATENS» ناميده مي‌شوند. اين گيره قالب (ضربه زن) با نيروي چندين تن جفت مي‌شود لذا حفاظت كامل و مناسبي لازمست تا از صدمات قطع اعضاي بدن و شكستگي آنها جلوگيري نمايد.
تجهيزات ايمني ماشين‌هاي تزريقي پلاستيك
– حفاظت كشوئي اينترلاك SLIDING GUARD
ماده‌ 3: پرس‌هاي تزريق پلاستيك با قالب گيري افقي بايد مجهز به حفاظ كشوئي باشد به نحوي كه منطقه خطر و عمل پرس را به طور كامل بپوشاند تا در زماني كه حفاظ كشويي باز است راه اندازي دستگاه (بسته شدن گيره قالب) امكان پذير نباشد و يا در مواقعي كه حفاظ كشوئي در هنگام عمليات ماشين باز مي‌شود از ادامه حركت گيره قالب جلوگيري كرده و يا آنرا در جهت معكوس باز گرداند. به علاوه هر ماشين تزريق پلاستيك بايستي داراي وسيله‌اي براي مقابله با ضربه غيرمنتظره باشد.
اينكار بايستي بوسيله يك سيستم اينترلاك “INTERLOCK” ثانويه و مستقل كه به وسيله تجهيزات ايمني زير در حفاظ كشويي تعبيه مي‌شود انجام گيرد:
– ميكروسويچ
(1)ميكروسويچ‌هاي قطع كننده مدارات الكتريكي و جريان‌هاي هيدروليكي به منظور محافظت دوگانه از اپراتور ماشين.
– ميكروسيويچ‌هاي فوق بايد به گونه‌اي طراحي و تعبيه گردند كه بلا اثر نمودن آنها به آساني امكان پذير نباشد.
-ميكروسويچ‌هاي قطع كننده مدارات الكتريكي حتي الامكان بايد به صورت مضاعف بكار برده شوند.
-در مواقع خاص خود بايد داراي پوشش و حفاظ باشند.
توضيح: ميكروسويچ ”LIMIT SWITCH”
ميكروسويچ‌ها وسايل الكتريكي هستند كه به طور اتوماتيك جريان برق را براي كنترل عمليات ماشين قطع و وصل مي‌كنند و در سطح وسيعي در ماشين آلات صنعتي بكار مي‌روند.
ماده‌ 4: اسكاچ مكانيكي (بازدارنده مكانيكي) “A MECHANICAL SCOTCHING DEVICE”
(2)اسكاچ يا بازدارنده مكانيكي وسيله‌ايست كه در موقع باز بودن حفاظ كشويي مانع از حركت و پيشروي گيره متحرك مي‌گردد ولي با بسته شدن حفاظ كشوئي مانع مذكور برطرف و پرس آماده كار مي‌شود.
اسكاچ مكانيكي پرسكار را در مقابل ضربه‌هاي ناخواسته و غيره منتظره محافظت مي‌نمايد.
انواع اسكاچ‌ها:
اسكاچ‌هاي مكانيكي متداول عبارتند از:
-ميله بازدارنده (STRUT) از جنس مقاوم كه بين دهانه باز دو سمت گيره متحرك و ثابت قرار مي‌گيرد و مي‌توان آن را بالاي ميل راهنما و روي گيره ثابت و يا:
-روي گيره متحرك موازي با ميل راهنما نصب نمود.
-مانع دنده‌اي كه دروضعيت بازگيره‌ها به‎وسيله‎قلابي (HOOK) گيره متحرك را نگاه مي‌دارد.
در هر حال كليد انواع اسكاچ‌هاي مكانيكي بايستي از طريق حفاظ كشويي با نيروي عمليات ماشين “POWER OPERATION” اينترلاك شده باشند.
محافظت از قالب به وسيله تغيير فشار هيدروليك MOULD PROTECTION
ماده‌ 5: كليه ماشين‌هاي تزريق پلاستيك بايد مجهز به سيستم محافظت از قالب به وسيله تغيير فشار هيدروليك يا مولد پروتكشن باشند در اين سيستم فشار هيدروليك، گيره قالب متحرك داراي دو مرحله است:
-مرحله اول با فشار ضعيف جهت طي كردن كورس گيره قالب تا ابتداي قالب ثابت بنابراين چنانچه مانعي بر سر راه گيره قرار گيرد. گيره متوقف شدن بدون آنكه صدمه‌اي به دستگاه وارد شود.
جهت ايمني بيشتر، سيستم مذكور بايد مجهز به وسيله هشدار دهنده (آلارم) و خاموش‌كننده اتوماتيك ماشين پرس باشد.
-در مرحله بعدي دستگاه با فرمان گرفتن از ميكروسويچي زير بار فشار قوي تر مي‌رود.
توضيح: پرس‌هايي كه داراي اسكاچ مكانيكي مي‌باشند نصب سيستم مولد پروتكشن باعث مي‌گردد تا در صورت عمل اسكاچ، فشار اضافي با ماشين پرس وارد نشود.
سلكتور
ماده‌6: هر ماشين تزريق پلاستيك بايد داراي سلكتور قفل كننده تغيير وضعيت اعم از اتوماتيك نيمه اتوماتيك – دستي و لاك پشتي باشد.
در انتخاب وضعيت دستي و لاك پشتي براي انجام كارهايي از قبيل تعميرات و تعويض و تنظيم قالب كه بايستي توسط افراد مجرب و كار آزموده انجام گيرد. راه اندازي دستگاه بايد به گونه‌اي باشد كه حفاظت اپراتور دستگاه را تامين نمايد.
تجهيزات استاندارد
ماده‌ 7: قابليت‌ها و تجهيزات ضروري كه هر ماشين تزريق پلاستيك بايد داشته باشد عبارتند از:
(1)      روغنكاري اتوماتيك با سيستم اعلام خطر‌(آلارم)
(2)  تنظيم ضخامت قالب توسط موتور دور كم
(3)  سرعت باز و بسته شدن قالب با قابليت تنظيم
(4)  سرعت تزريق قابل تنظيم
(5) سرعت قابل تنظيم دوران مارپيچ با خواندن مستقيم از تاكومتر (سرعت سنج)
(6)  دستگاه برگشت مارپيچ (بوسيله مكش)
(7)  فشار نهايي تزريق با قابليت تنظيم
(8) پران هيدروليكي دو ضرب با نقاط برخورد متعدد، قابل تنظيم بر روي سرعت و ضربه
(9)  پران دو ضرب
(10) ترمومتر كنترل درجه حرارت روغن
(11) فيلتر روغن ورودي كه در صورت انسداد اعلام خطر نمايد.
(12) شمارنده (نمراتور) برقي قابل صفر كردن براي شمارش ضربه.
(13) آمپرسنج براي كنترل حرارت هيتر برقي ماشين.
(14) سيستم تعديل حرارت نازل
(15) آلارم سيكل كه دستگاه را در صورت فقدان مواد و از كار افتادن تزريق و يا ايجاد مشكل در پران خاموش نمايد.
(16) ترموكولاتورهاي الكترونيكي با سيستم تعديل اتوماتيك براي كنترل حرارت سيلندر تزريق.
(17 )يك يا دو وسيله فشار تزريق قابل تنظيم در مواقع تعويض قالب.
(18 )ميز متحرك (ضربه زن) با كورس قابل تنظيم.
ساير پيشگيري‌هاي حفاظتي
ماده‌ 8: قسمت‌هاي داغ ماشين تزريق پلاستيك بايستي به وسيله صفحات مشبك پوشيده شود. به علاوه حفاظ مذكور در قسمت نازل بايد داراي ميكروسويچ متوقف كننده حركت كالسكه باشد.
ماده‌ 9: بايستي از جمع شدن روغن و گرانول‌هاي ريز پلاستيك در كف كارگاه جلوگيري شود اين امر ايجاب مي‌نمايد كه پاكيزگي و نظم و ترتيب در كارگاه هميشه در استاندارد بالايي مراعات شود.
ماده‌ 10: لازمست فضاي كافي براي استقرار ماشين‌ها و انبار كردن مواد اوليه و نهايي درنظر گرفته شود.
ماده‌ 11: حذف‌كننده‌هاي الكتريسيته ساكن بايستي به منظور كاهش ميزان اين بار الكتريكي بكار گرفته شود و قسمت‌هاي فلزي دستگاه به طور موثري به زمين اتصال داده شود.
ماده‌ 12: آسياب‌هاي ضايعات مواد پلاستيكي محفوظ و دربسته بوده و كلوني تغذيه بايد به گونه‌اي طراحي شود كه امكان تماس دست يا پاي كارگر با تيغه گردنده را ندهد.
ماده‌ 13: اطراف باز بمبوري‌هايي كه (بشكه‌هاي گردننده) براي آميختن مواد افزودني (از قبيل رنگدانه‌ها – نرم كننده‌ها – آزبست – كربن سياه – تثبيت كننده‌ها و ساير مواد ) – باهاي
– پلي مرها قبل از عمليات نهايي ساخت كاربرد دارد بايستي با نرده‌هاي حفاظتي محفوظ گردد.
ماده‌ 14: حفاظ كشويي ماشين تزريق پلاستيك بايد حتي المقدور از دو قسمت تشكيل شده باشد تا در هنگام عمليات عادي فقط آن قسمت از حفاظت كشويي كه روبروي اپراتور قرار دارد باز و بسته شده و بخش باقيمانده حفاظ كشويي در عمليات ياد شده به طور ثابت بر روي منطقه خطرناك ماشين قرار گيرد.
فصل دوم – پرس‌هاي دايكاستيگ DIE-CASTING PRESSES
در اين نوع قالب گيري، فلز مذاب در داخل دو نيمه قالبي كه بهم چفت شده تحت فشار زياد وارد مي‌شود. يك نيمه قالب ثابت بوده در حالي كه نيمه ديگر به منظور باز و بسته كردن قالب عموماً در سطح افقي حركت مي‌كند – فشار هيدروليك يا پنوماتيك براي حركت قالب‌ها و پران‌ها بكار مي‌رود. اين روش عمدتاً جهت ريخته گري فلزات غيرآهني مانند آلومينيوم يا سرب خشك (آلياژ روي و آلومينيوم) كاربرد دارد. ساختمان و طرز كار اين ماشين‌ها شباهت زيادي با ماشين تزريق پلاستيك دارد.
ماده 15 – هر پرس داي كاست بايستي مجهز به حفاظ كشوئي:
“SLIDING COVER – SLIDING SHIELD”
كه با نيروي عملياتي هيدروليك يا پنوماتيك ماشين اينترلاك شده مجهز باشد. حفاظ مذكور بايستي كارگر را هم از خطر گير افتادن اعضاي بدن در ميان قالب‌ها و هم از خطر پاشيدن فلز مذابي كه ممكن است با سرعت زياد از ميان قالبي كه كاملاً جفت نشده پرتاب شود، محافظت نمايد.
تبصره – حفاظ كشويي ماشين‌هاي داي كاست نبايد داراي منفذ و روزنه باشد.
ماده‌ 16: در حفاظ كشويي پرس‌هايي كه با نيروي هيدروليك كار مي‌كنند بايستي ميكروسويچ‎هاي الكتريكي نصب شود كه با شير اصلي كنترل برقي گيره متحرك اتصال الكتريكي داشته باشد تا درصورت بازبودن حفاظ كشويي راه اندازي پرس امكان‎پذير نباشد.
ماده‌ 17: در حفاظ كشويي ماشين‌هاي داي كاست بايستي مانع بازدارنده مكانيكي “SCOICH” كه نيروي عمليات ماشين اينترلاك شده تعبيه گردد تا در زمان باز بودن حفاظ كشويي براي مواقعي كه اپراتور مشغول گريسكاري – شستشو يا تعويض قالب است از بسته شدن گيره متحرك «پلاتين = PLATEN» جلوگيري نمايد به علاوه ماشين‌هاي مذكور بايستي داراي سيستم مولد پروتكشن مطابق با ماده 5 همين آيين نامه باشد.
ماده‌ 18: آويزگاه پيستوله مايع شستشو دهنده قالب‌ها و شيلانگ هوا بايد داراي ميكروسويچ الكتريكي باشد تا درصورت برداشتن پيستوله، برق فرمان اصلي دستگاه قطع شود.
اين آيين نامه مشتمل بر 18 ماده به استناد مواد 85 و 86 قانون كار جمهوري اسلامي ايران

فایل : 15 صفحه

فرمت : Word