مقاله کامل بررسي کودکان استثنايي (کم توان ذهني)

دانشگاه پيام نور
واحد ورامين
تحقيق
جهت اخذ درجه ي کارشناسي
رشته روانشناسي عمومي
موضوع :
بررسي کودکان استثنايي (کم توان ذهني)
استاد راهنما
جناب آقاي دکتر مهدي دهستاني
پژوهشگر
طاهره سادات ذوالفقاري
سال تحصيلي 88-1387
فهرست مطالب
عناوين صفحه
چكيده 4
مقدمه 5
اهميت و ضرورت پژوهش 7
پيشينه و تاريخچه ي تحقيق در ايران 8
تاريخچه کودکان استثنايي 10
تعريف کودکان استثنايي 11
گروه بندي دانش آموزان استثنايي 12
جدول براورد شيوع دانش آموزان استثنايي 13
تاريخچه ي کودکان کم توان ذهني 14
رويدادهاي مهم در رابطه با عقب ماندهاي ذهني 15
انجمن حمايت از کودکان عقب مانده (AHRC) 16
انجمن کودکان و خانواده (ACF) 17
ديدگاه تردگلد 18
ديدگاه کانر 18
تعريف بر اساس نمره ي آزمون ترمن 20
تعريف AAMD 20
ويژگي هاي رشد افراد عقب مانده ي ذهني از نظر AAMD 22
ديدگاه ريچارد هانگر فورد 22
ديدگاه ادگاردال 23
تعريف عقب ماندگان و کم توانان ذهني در DSM 23
ويژگي هاي کودکان عقب مانده ذهني 26
مقايسه ي کودک نرمال و کودک عقب مانده ذهني 28
طبقه بندي کودکان کم توان ذهني يا عقب مانده ذهني 32
گروه کودکان دير آموز 32
گروه کودکان آموزش پذير 34
گروه کودکان تربيت پذير 37
گروه کودکان حمايت پذير (کاملاً متکي) 39
رفتارهاي جنسي در کودکان عقب مانده ذهني 40
مشکل ها و مسايل جنس افراد عقب مانده ذهني 41
نقاشي کودکان عقب مانده ذهني 44
سبب شناس 46
علل قبل از تولد 47
علل مربوط به هنگام تولد 56
علل بعد از تولد 54
عوامل فرهنگي و تربيتي و عقب ماندگي فرهنگي 57
پيشگيري 58
راهنماي گسترش برنامه ها و خدمات براي کودکان عقب مانده ذهني 60
از بين بردن مرز ميان آموزش عادي و ويژه 61
نتيجه گيري 64
منابع 65
پيوست 67
چکيده
آنچه که ذهن نگارنده را به خود مشغول و موضوع بحث موجود گرديده يک پديده ي اجتماعي و انساني است که بايد به آن توجه مذبول داشت. موضوعي که باعث شد که براي توجه به انسان و توانايي هاي او به کنکاش و جستجو بپردازم. اين که چه چيزي باعث مي شود انساني داراي توانايي هاي مي باشد و ديگري فاقد آن توانايي ها و اين که چگونه بتوانيم با ناتوانايي هاي آن کنار بياييم و به آن کمک کنيم تا بتواند با توانايي هاي اندکي که دارد با محيط اطراف ارتباط برقرار کند و بتواند زندگي روزمره خود را بگذراند و موضوع تحقيق و پژوهش کودکان عقب مانده ذهني است که افکار مرا بر آن داشت که درجه و توانايي هاي اين کودکان را شناسايي و با دنياي آنها بيشتر آشنا شوم. ديدگاههاي متفاوتي مطرح شد که در صفحه هاي آتي با آن رو به رو خواهيم شد. در ابتدا با تاريخچه ي کودکان استثنايي و دسته بندي آن و سپس در مورد کودکان کم توان ذهني و گروه بندي هاي مطرح شده است . در جايي ديگر علل به وجود آمدن کودکان کم توان ذهني از جمله علل ژنتيکي و پديده هاي قبل و بعد از تولد را مطرح کرده ايم. و در پايان نتيجه گيري آن را عنوان خواهيم کرد. اميدواريم که روزي رسد که انسانها ديدي وسيع و درست نسبت به کودکان کم ذهني داشته باشند و برخوردي صحيح و فاقد ترحم به آنها داشته باشند.
مقدمه
انسان به عنوان اشرف مخلوقات ايزد منان، خلق شده تا از فرصت هاي به دست آمده کمال استفاده را ببرد و به کمال واقعي که همان قرب خداست، دست يابد. يکي از ويژگي هاي مهم انسان، قواي ذهني رشد يافته و عقل و هوشي است که در وجود او به عنوان يک موهبت الهي به وديعه نهاده شده و همين ويژگي او را از ساير موجودات متمايز ساخته و به دليل دارا بودن اين نعمت ، خداوند او را اشرف مخلوقات و مسجود فرشتگان و خليفه خود بر روي زمين قرار داده است. اما به دلايل متعددي، معدودي از افراد انساني از داشتن چنين توانايي و ظرفيتي يا محروم بوده يا از حد طبيعي متناسب با سن خود پايين تر مي باشند، اين محروميت يا کمبود و نقصان آنان را از ساير افراد متمايز ساخته و براي آنان نيازها و محدوديت ها و ناتوانايي ها را تحميل مي نمايد که اين افراد با توجه به ويژگي ها و خصوصيات خاصي که دارند در گروه افراد استثنايي قرار مي گيرند. البته بايد توجه نمود که واژه استثنايي به طور اعم و به معناي دقيق علمي خود نمي تواند فقط به گروههاي خاصي از افراد جامعه اطلاق شود، چرا که در حقيقت همه افراد از نظر خصوصيات مختلف جسماني، ذهني، رواني و عاطفي و اجتماعي و غيره يکسان نبوده و نسبت به همديگر داراي تفاوت هاي خاصي مي باشند. لذا بدين ترتيب هر فرد نسبت به افراد ديگر استثنايي مي باشد. آنچه غالباً «کودک استثنايي» مي گوئيم بدين معناست که کودک از نظر هوشي و جسمي و رواني و اجتماعي به ميزان قابل توجهي نسبت به ديگر
همسالان خود متفاوت مي باشد که ناگزير، نيازمند به توجه خاص و آموزش و خدمات فوق العاده اي مي باشد. استثنايي بودن مشکلي است که نه فقط براي افراد استثنايي، بلکه مشکلي است که زندگي همه را تحت تأثير قرار ميدهد.
وقتي کودک بر اثر برچسب منفي که به او زده شده و باعث جدا شدن از ديگر کودکان مي شود، وقتي کودکي در اثر معلوليتي که دچار آن است در برخورد با نيازهاي اجتماعي و همچنان به کمک ديگران نيازمند باشد، در تمام اين موارد ساير افراد جامعه تحت تاثير قرار مي گيرند چه از جهت اقتصادي و چه از لحاظ عاطفي .
بنابراين بايد گفت که افراد استثنايي قبل از هر چيز يک انسانند، اما با يک سري کمبودها و ناتوانيها. که وظيفه تک تک افراد جامعه است که در جهت خدمت به اين قشر، عزم خود را جزم کرده و در راه رسانيدن آنان به حداکثر توانمنديهايشان تلاش نموده و خدمت به اين قشر عزيز جامعه را براي خود سعادت و نيکبختي قلمداد نمايند.
يکي از گروههاي که در تقسيم بنديهاي مختلف که از طرف محققين و صاحب نظران در مورد افراد استثنايي شده است و داراي جايگاه خاص و ويژه اي مي باشد، گروه «عقب مانده ذهني» و کساني که از نظر عملکرد هوشي پايين تر از حد متوسط عمل مي کنند، مي باشند.
عقب ماندگان ذهني را مي توان از يک طرف به عنوان يک مشکل تربيتي، رواني و پزشکي مورد بررسي قرار داد و از طرف ديگر به عنوان يک مشکل اجتماعي به
حساب آورد. مشکل اجتماعي بودن آن، اين حقيقت را آشکار مي سازد که در طول تاريخ عقايد و نظريات مردم نسبت به کساني که عقب افتادگي رواني، ذهني داشته اند، منعکس کننده نظريات اجتماعي آن زمان بوده و فرهنگ خاص آن ملت در شکل گيري آن عقايد و نظريات تاثيري شگرف داشته است و چگونگي برخورد با اين گروه متأثر از شرايط اجتماعي و سطح فرهنگ و تمدن هر جامعه بوده و اين رابطه متقابل تا به آن حد ملموس و دقيق است که به باور برخي از محققان مي تواند آئينه تمام نماي فرهنگ و تمدن يک جامعه باشد. (هاشمي)
عقب ماندگي ذهني همانطوري که يک مشکل اجتماعي به حساب مي آيد شايد قبل از هر چيز يک مشکل و معضل خانوادگي باشد که خانواده را با مشکلات رواني، اجتماعي و اقتصادي، عاطفي و غيره مواجه مي سازد.
اهميت و ضرورت پژوهش :
چون علل ايجاد کننده عقب ماندگي ذهني خصوصاً عوامل مربوط به هنگام تولد و بعد از تولد قابل پيشگيري مي باشد مي توان با شناخت اوليه از بروز تعدادي از اين عقب ماندگيها جلوگيري نمود.
شناخت کودکان عقب مانده ذهني و سطح هوشي و طبقه بندي آن قابل توجه است. اينکه اين کودکان داراي مهارتهايي هستند و مي توانند در اجتماعي پذيرفته شوند در آن شکي نيست.
شناخت عوامل مهم ايجاد کننده عقب ماندگي ذهني و آموزش آن به خانواده ها به عنوان آموزش هاي پيش از ازدواج يا آموزش هاي پيش از بارداري و دوران بارداري درصد قابل توجهي از تولد کودکان عقب مانده ذهني را کاهش خواهد داد.
عقب مانده ذهني بار اقتصادي زيادي را به دوش جامعه و وزارت آموزش و پرورش و خانواده ها مي نهد که اين شامل هزينه هاي آموزش، هزينه هاي تأمين وسايل حمايتي مورد نياز (عينک، سمعک، عصا و … ) هزينه مشاوره و درمانهاي روان پزشکي و … مي باشد. که اگر اين بودجه براي کودک عادي در زمينه هاي تحصيلي، فرهنگي، ورزش و … صرف شود بازده بسيار بالاتري خواهد داشت، که با انجام اين تحقيق و يافتن بارزترين علل عقب ماندگي ذهني مي توانيم با شناخت عوامل و ارائه پيشنهادها و راهکارها جهت کاهش اين پديده و عوارض نامطلوب آن براي افراد و جامعه قدمي هر چند کوچک برداريم .
سابقه و پيشينه ي اين تحقيق در ايران :
در ايران تحقيقات زيادي در مورد کودکان استثنائي و علل عقب ماندگيها صورت پذيرفته است در زير چکيده تحقيقات انجام شده بيان مي شود.
1- در سال 1373 تحقيقي توسط آقاي عبدا… آژير در استان خوزستان صورت پذيرفته است. موضوع تحقيق بررسي عوامل موثر بر عقب ماندگي ذهني در کودکان استثنايي استان خوزستان مي باشد. جامعه ي آماري عبارتست از کودکان و
نوجوانان عقب مانده ذهني زير پوشش اداره ي آموزش و پرورش استثنائي و سازمان بهزيستي استان خوزستان .
نتايج تحقيق حاکي از آن است که درصد بالاي فراواني مربوط به فقر فرهنگي – اجتماعي- اقتصادي و عدم آگاهي والدين نسبت به دوران بارداري و زمان تولد و ايام کودکي اينگونه کودکان مي باشد. همچنين رواج ازدواجهاي فاميلي مزيد بر علت بوده است.
2- در سال 1374 تحقيقي تحت عنوان بررسي تأثير ازدواجهاي فاصلي بر ايجاد عقب ماندگي ذهني دانش آموزان دختر و پسر آموزش پذير (6 تا 17) ساله مدارس استثنايي شهرستان تهران توسط آقاي کريم سواري در دانشگاه روان شناسي و علوم تربيتي دانشگاه تربيت معلم تهران صورت پذيرفته است.
نتيجه تحقيق اين است که از لحاظ آماري هيچ تفاوت معناداري ميان ازدواج هاي فاميلي و غير فاميلي در ايجاد عقب ماندگي ذهني وجود ندارد.
3- در سال 1372 تحقيقي تحت عنوان بررسي ميزان شيوع و علل عقب ماندگي ذهني خفيف دانش آموزان پايه اول دبستانهاي شهر کرد توسط آقاي مجيد جلالي در دانشکده روان شناسي و علوم تربيتي دانشگاه علامه طباطبائي صورت پذيرفته است .
نتيجه ي گرفته شده از لحاظ آماري نشان داده که متغييرهاي سطح تحصيلات والدين، ترتيب تولد کودک، سطح درآمد خانواده، بعد يا اندازه ي خانواده، … در سطح

فایل : 67 صفحه

فرمت : Word