پايان نامه نگرش ديني بر تفكر

پایان نامه جهت اخذ درجۀ کارشناسی رشتۀ مدیریت آموزشی
موضوع :
بررسی نگرش دینی ( مثبت و منفی ) برتفکرانتقادی دانشجویان رشتۀ علوم تربیتی دانشگاه :
استاد راهنما :
تهیه و تنظیم :
سید محمد مرتضوی
بهمن 1388
سپاسگذاری :
(( الحمد الله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدانا الله ))
(( ستایش خدای را که ما را براین مقام راهنمایی کرد و اگر هدایت و لطف الهی نبود ما به خود
دراین مقام راه نمی یافتیم )) ( سورۀ اعراف ، آیۀ 43 )
تقدیر و تشکر می کنم از مادرم ، پدرم ، خواهرم، برادرانم ، خانم برادرم ، تمام مربیان و متربیانی
که کارشان (( نه چون مورچگان بود که تنها به گردآوری می پردازند و نه چون عنکبوت که از
خود می تند ، بلکه بسان زنبوران عسل بود که از شیرۀ گلها ، شهدی نو پدید می آورند. ))
تقدیم به
فرشتگان مهر
پدرم آن که نغمۀ عطوفت جاری ساخت
مادرم که شمع وجودش مرا روشنی بخشید
اسوه های ماندگار زندگیم ، پدر و مادر صبور و ارزشمندم جاودانگی شان مستدام باد.
تقدیم به
اساتید ارجمندم بالاخص سرکار خانم اولادیان و سرکار خانم حیدری که به جای اندیشه ها
اندیشیدن را به من آموختند.
تقدیم به
خواهرم برادرانم و خانم برادرم که دوست و همراه بی نظیری برای من بودند.
چکیدۀ تحقیق
عنوان تحقیق
بررسی تأثیر نگرش دینی ( مثبت و منفی ) بر تفکر انتقادی دانشجویان رشتۀ علوم تربیتی
دانشگاه ……. . 1388 سید محمد مرتضوی
استاد راهنما :مهندس سید محمد مرتضوی
( پایان نامه کارشناسی – دانشگاه ………… ، 1388 )
چکیده : هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر نگرش دینی ( مثبت و منفی ) بر تفکر انتقادی
دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند است.
فرضیات پژوهش عبارتند از : 1) بین نگرش دینی مثبت و تفکر انتقادی رابطه وجود دارد
2) بین نگرش دینی منفی و تفکر انتقادی رابطه وجود دارد.
همان طوری که ملاحظه می کنید جامعۀ آماری کلیۀ دانشجویان علوم تربیتی دانشگاه آزاد
اسلامی واحد دماوند است و نمونۀ آماری 100 نفر است که از میان این جامعۀ آماری به
صورت تصادفی ساده انتخاب شده است . روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه
نگرش دینی و تفکر انتقادی خودساخته است که در اختیار گروه نمونه قرار گرفته و بعد از
پاسخ جمع آوری شده و اطلاعات مورد بررسی قرار گرفت . در تجزیه و تحلیل اطلاعات از دو روش توصیفی و استنباطی استفاده شد و جداول و نمودارهای آماری ارائه شد.
نتایج این پژوهش به شرح ذیل است :
بین نگرش دینی و تفکر انتقادی رابطۀ معناداری وجود دارد.
بین نگرش دینی مثبت و تفکر انتقادی رابطۀ معناداری وجود دارد.
بین نگرش دینی منفی و تفکر انتقادی رابطۀ معناداری وجود دارد.
فصل اول
فصل اول
مقدمه
نگرش : 1) ارزیابی ذهنی از امری و طرز تفکر نسبت به آن 2) نگاه ، نظر 3) ملاحظه ،
رعایت 4) دقت ، توجه .
دین : آیین ، کیش ، مذهب ، اعتقاد ، ایمان ، راه ، روش ، پاداش ، فرمانبرداری ، خضوع ،
پیروی ، اطاعت ، تسلیم و جزا .
نگرش دینی : نگرش دینی ، مجموعه ای از اعتقادات ، احساسات و اعمال فردی یا جمعی
است که حول مفهوم حقیقت غائی را می توان بر حسب تفاوت ادیان با یکدیگر ، واحد یا متکثر ،
مشخص یا نا مشخص ، الوهی یا غیر الوهی و نظیر آن تلقی کرد ، به هر نوع ایمانی که هر کس
نوعی گرایش برای باور داشتن به آن احساس کند حتی اگر قابل اثبات یا تکذیب نباشد حقانیت و
اعتبار می بخشد ، بعد اعتقادی یا باورهای دینی عبارتند از باورهایی که انتظار می رود پیروان آن
دین بدانها اعتقاد داشته باشند .
نگرش دینی مثبت : اولاًدینداری همراه است با مجموعه ای از نگرش ها ، اعتقادات و
محوری ترین اعتقادات در این زمینه اعتقاد به وجود خداوند ، نقش خداوند در هستی و وحدانیت
خداوند است. دوم این که هر دینی با مناسکی ( فردی – اجتماعی ) همراه است و در مورد اسلام
انجام فریضه نماز یکی از محورهای مهم در دینداری است .
نگرش دینی منفی : بی علاقگی و حس بی تفاوتی نسبت به مسائل فکری و سستی معتقدات
مذهبی و عصیان و بی بند و باری در مورد مسئولیت ها و مقررات اخلاقی و مذهبی ، گرچه این
بی علاقگی و سستی از محدودۀ دین و مسائل مذهبی گذشته و مظاهر ناگوار آن در همۀ شئوون و
آداب و مسائل ریز و درشت و سهل و خطیر زندگی فردی و اجتماعی نیز کاملاً به چشم می خورد ولی آنچه که در این میان در درجۀ اول اهمیت قرار گرفته و به عنوان کانون اصلی می تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد موضوع ضعف ایمان و فقدان حس مسئولیت در مورد معتقدات و مقررات مذهبی می باشد .
تفکر : فعالیتی است ذهنی ، شکلی است از پردازش اطلاعات شناختی ، بهره گیری از ادراکات، مفاهیم ، نمادها وتصاویر ذهنی .
انتقاد : عمل نشان دادن خوبی ها و بدی های چیزی ، عیب جویی ، خرده گیری ، سره کردن ، بهگزینی پالودن ، بررسی .
تفکر انتقادی : در تمامی تعاریف رسمی ، تفکر انتقادی به عنوان کاربرد عمدی مهارتهای
سطح بالا و عقلانی تجزیه تحلیل و ترکیب ، تشخیص شکل و حل مسأله و استنتاج و ارزشیابی در نظر گرفته می شود .
بیان مسأله :
با توجه به این که میان دانشجویان نگرش های متفاوتی ( مثبت و منفی ) نسبت به دین وجود
دارد و هم چنین دارای درجات متفاوتی از تفکر انتقادی هستند ، بنابراین در رابطه با این که آیا با
( مثبت و منفی ) بودن نگرش دانشجویان تفکر انتقادی آنها مثبت و منفی می شود ؟ می خواهم در این رابطه اطلاعاتی به دست آورم و بررسی کنم .
اهداف پژوهش :
هدف از پژوهش حاضر این است که رابطۀ نگرش دینی و تفکر انتقادی دانشجویان را مورد
بررسی قرار داده و تعیین شود که چه نوع رابطه ای بین این دو متغیر وجود دارد ، که نگرش دینی
را به دو قسمت مثبت و منفی تقسیم کرده و تأثیرات آن ها بر روی تفکر انتقادی مورد بررسی قرار می گیرد .
هدف کلی :
1) تعیین رابطۀ بین نگرش دینی ( مثبت و منفی ) و تفکر انتقادی دانشجویان
هدف جزئی
2)تعیین رابطۀ بین نگرش دینی مثبت و تفکر انتقادی رابطه وجود دارد .
3)تعیین رابطۀ بین نگرش دینی منفی و تفکر انتقادی رابطه وجود دارد .
فرضیات تحقیق :
به طور کلی با توجه به سوابق و پیشینه هیی که در دست است می توان فرضیاتی به این صورت ارائه داد .
1)بین نگرش دینی و تفکر انتقادی رابطه وجود دارد .
2)بین نگرش دین مثبت وتفکر انتقادی رابطه وجود دارد .
3)بین نگرش دینی منفی و تفکر انتقادی رابطه وجود دارد .
متغیرهای پژوهش :
متغیر مستقل : نگرش دینی ( مثبت و منفی )
متغیر وابسته : تفکر انتقادی
متغیر کنترل : خانواده – همسالان – تحصیلات – پایگاه اجتماعی – تربیت معلم محیط اجتماعی و…
متغیر مزاحم : افزایش سطح آگاهی
متغیر تعدیل کننده : دانشجویان – رشتۀ علوم تربیتی – دانشگاه آزاد اسلامی – واحد دماوند
متغیر مستقل از نظر آماری : نسبی
متغیر وابسته از نظر آماری : نسبی
تعاریف نظری متغیرها :
نگرش دینی :
نگرش دینی ، مجموعه ای از اعتقادات ، احساسات و اعمال فردی یا جمعی
است که حول مفهوم حقیقت غائی را می توان بر حسب تفاوت ادیان با یکدیگر ، واحد یا متکثر ،
مشخص یا نا مشخص ، الوهی یا غیر الوهی و نظیر آن تلقی کرد . ( پترسون ، ترجمۀ نراقی و
سلطانی ، 1377 ، به نقل از خدایاری فرد و همکاران ص15 )
به هر نوع ایمانی که هر کس نوعی گرایش برای باور داشتن به آن احساس کند ، حتی اگر قابل اثبات یا تکذیب نباشد حقانیت و اعتبار می بخشد ( جان هیک ، 1372 ، ص 167 )
بعد اعتقادی و باورهای دینی عبارتند از باورهایی که انتظار می رود پیروان آن دین بدانها اعتقاد
داشته باشند . ( فیض الله مرادیان ، 1384، ص 69 )
نگرش دینی مثبت :
اول دینداری همراه است با مجموعه ای از نگرش ها ، اعتقادات و محوری
ترین اعتقادات در این زمینه اعتقاد به وجود خداوند ، نقش خداوند در هستی و وحدانیت خداوند
است. بر اساس گفتگوهایی که فقهای ما مطرح می کنند نیز رکن دینداری ، اعتقاد به خداوند است.
دوم این که هر دینی با مناسکی ( فردی – اجتماعی ) همراه است و در مورد اسلام انجام فریضه
نماز یکی از محورهای مهم در دینداری است . ( حسین سراج زاده ، ص 1 )
نگرش دینی منفی :
بی علاقگی و حس بی تفاوتی نسبت به مسائل فکری و سستی معتقدات مذهبی و عصیان و بی بندوباری در مورد مسئولیت ها و مقررات اخلاقی و مذهبی ، گرچه این بی علاقگی و سستی از محدودۀ دین و مسائل مذهبی گذشته و مظاهر ناگوار آن در همۀ شئوون و آداب و مسائل ریز و
درشت و سهل و خطیر زندگی فردی و اجتماعی نیز کاملاً به چشم می خورد ولی آنچه که در این
میان در درجۀ اول اهمیت قرار گرفته و به عنوان کانون اصلی می تواند مورد بحث و بررسی قرار
گیرد موضوع ضعف ایمان و فقدان حس مسئولیت در مورد معتقدات و مقررات مذهبی می باشد .
( عباسعلی عمید زنجانی ، 1354 ، ص 3 )
تفکر انتقادی :
برای تفکر انتقادی تعاریف متعددی ارائه شده است که در فصل دوم به آن پرداخته ایم . بنابراین برای پرهیز از اطالۀ کلام در این بخش تنها به دو تعریف اشاره می شود :
آنجلو (1955) معتقد است که ( در تمامی تعاریف رسمی ، تفکر انتقادی به عنوان کاربرد
عمدی مهارتهای سطح بالا و عقلانی تجزیه تحلیل و ترکیب ، تشخیص شکل و حل مسأله و استنتاج و ارزشیابی در نظر گرفته می شود ) .( به نقل از رشیدی ، 1386 )
اسکریون (1996) تفکر انتقادی را فرایند منظم ، هوشمندانه ، فعالانه و ماهرانه در مفهوم
سازی ، کاربرد ، تجزیه و تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی اطلاعات جمع آوری شده یا پدید آمده از
طریق مشاهده ، تجربه ، تفکر و استدلال می داند .
تعاریف عملی متغیرها :
نگرش دینی : میزان نمره ای که هر فرد از پرسشنامۀ نگرش دینی می گیرد .
نگرش دینی مثبت : میزان نمره ای که هر فرد از پرسشنامۀ نگرش دینی مثبت می گیرد .
نگرش دینی منفی : میزان نمره ای که هر فرد از پرسشنامۀ نگرش دینی منفی می گیرد .
تفکر انتقادی : میزان نمره ای که هر فرد از پرسشنامۀ تفکر انتقادی می گیرد .
فصل دوم
فصل دوم
ادبيات و پيشينه تحقيق
تعریف و تشریح مفاهیم اصلی
نگرش چیست ؟
ارزیابی ذهنی از امری و طرز تفکر نسبت به آن ، 2) نگاه 3) ملاحظه ، رعایت ( دکتر حسن انوری ، 1382 ، ص 2475 )
نگاه کردن ، دیدن ، نگریستن ، نگاه ، نظر ، بینش ، مشاهده ، ملاحظه ، دقت ، توجه ، نظر
و اتصال در کواکب . ( نصرالله آژنگ ، 1381، ص 1714 )
نگریستن 1) نگاه ، نظر 2) ملاحظه ، رعایت 3) دقت و توجه . ( دکتر محمد معین ،
1380، ص 1128 )
از نظر لغوی دین به معنای ملت ، مذهب ، کیش ، آیین و… آمده است . ( عمید ، 1353 ، ص 92 ) .
نگرش نظامی از باورها و اعمال نسبت به امور مقدس است . نگرش مذهبی ایستاری معطوف به امور مقدس است . که در دو بعد دینی شناسی و دین باوری تعریف می شود . که در آن فرد با توجه به قدرت معنوی ، قدرت دنیوی را تقدیس و تعدیل می کند و به او گوشزد می نماید که سلسله مراتب استعدادها در قبال سلسله مراتب شایستگیهای اخلاقی و دینی چیزی نیست . این نگرش موجب توجه به قدرت معنوی گشته و به سبب آن احتمال و اطمینان فرد ، سازگاری وی با جامعه تأمین می گردد . ( به نقل از ضرابیها ، 1382 )
نیز نگرش مذهبی را این گونه تعریف می کنند ، که عبارتست از ” اعتقادات منسجم و ۀ
یکپارچۀ توحیدی که خداوند را محور امور دانسته و ارزشها ، اخلاقیات ، آداب و رسوم و
رفتارهای انسان را با طبیعت ، یکدیگر و خویشتن تنظیم می کند ” به علاوه ویلیام جیمز معتقد
است که احساسات مذهبی ، احساساتی است که دارای طبیعت واحدی نیستند ، بلکه آنها هم دسته ای از احساسات مختلف می باشند ، مانند ترس مذهبی ، عشق مذهبی ، وحشت مذهبی و نشاط و سرور مذهبی . بنابراین ، تمام احساسات مختلف را می توانید با کلمۀ مذهب جمع کنید . همانطور که احساسات مذهبی یک نوع از احساسات و عواطف نبوده بلکه شامل مجموعه ای از احساسات و عواطف مختلفی هستند که بر پایه های مذهبی قرار دارند .
دین چیست ؟
آیین ، کیش ، مذهب ، اعتقاد ، ایمان ، راه ، روش . ( نصرالله آژنگ ، 1381 ، ص 578 )
1)مجموعه عقاید ، آموزش ها ، دستورالعمل هایی که به وسیله شخصی ، به ویژه پیامبر
ارائه شده است و معتقدان به مقتضای آن رفتار می کنند . دین اسلام ، دین بودا ، دین مسیح
2)مجموعه ای از عقاید دربارۀ انسان ، جهان ، و مبدأ وجود به ویژه خدا و یا خدایان ، دین های
نخستین مانند خورشید پرستی . ( دکتر حسن انوری ، 1382 ، ص 1096 )
پاداش ، کیش . ( حسن عمید ، ص 133 و 292 )

فایل : 82 صفحه

فرمت : Word