مقاله کامل گل ها

پیرتر(گل حشره کش)
مقدمه
کاشت و تولید پیرتر در جریان جنگ جهانی اول به منظور حفاظت سربازان علیه شپش،ساس،کنه و دیگر حشرات موذی و همین طور به عنوان ماده ای که باعث نابودی پشه مالاریا می شد مورد توجه قرار گرفت.ژاپن اوایل جنگ جهانی دوم (سال 1933)12500 تن گل پیرتر تولید کرد.
اوایل سال 1940 با کشف و ساخت حشره کشهای شیمیایی (مانند د.د.ت و اچ.سی.اچ)کشت وتولید پیرتر به نحو چشمگیری کاهش یافت.
از اواخر سال 1960 کاربرد و استفاده از سمومی که ماده موثره آنها را ترکیبات هیدروکربنی کاردار تشکیل می داد ممنوع اعلام شد.ازاین رو کاشت پیرتر مجدداً مورد توجه قرار گرفت و به دلیل اهمیت این گیاه توجه گیاه شناسان و بیولوژیستها بیش از پیش به آن جلب شد.گل پیرتر حاوی مواد موثّره حشره کش است .این گلها آسیاب شده و به صورت پودر در می آیند و از آن برای نابود کردن حشرات استفاده می شود.در حال حاضر ماده موثّره پیرترین به صورت پدر،مایع و یا به شکل اسپری فرآوری و به بازار عرضه می شود.
ماده موثّره این گیاه تاثیر بسیار کمی بر پستانداران دارد(مقدار کشنده 1500 میلی گرم بر هر کیلو گرم وزن بدن)در بدن انسان انباشته نمی شود،از این رو
برای انشان و حیوانات خونگرم سمّی و مضر نیست و به همین جهت از گیاه پیرتر برای مبارزه و کنترل حشراتی که باعث آلودگی مواد عذایی می شوند و سلامتی عمومی را به خطر می اندازند می توان استفاده کرد.اخیراً برای مبارزه با آفات خانگی از ماده موثّره این گیاه (پیرترین)استفاده می شود. پیرترین در طیفی وسیع سبب مرگ گونه های مختلف حشرات می شود.ابتدا بر سیستم عصبی حشرات اثر گذاشته باعث تشنج های عضلانی آنها می شود،سپس در آنها رخوت و سستی و سرانجام مرگ را به همراه می آورد.به طوری که حشرات به هیچ وجه تاب مقاومت در مقابل پیرترین را ندارند.به منظور افزایش تاثیر «پیرترین» از بعضی مواد به عنوان مکمل استفاده می شود.«سزامین»یکی از این مکملهاست.این ماده به تنهایی خاصیت حشره کشی ندارد ولی اگر با پیرترین ترکیب شود تاثیر آن را بیشتر و مدت زمان تاثیر را نیز طولانی می کند.به لحاظ تاثیر قوی پیرترین بر حشرات و نداشتن تاثیر سوء و مضر بر انسان مواد عذایی و محیط زیست،همه ساله بر متقاضیان این گیاه اضافه می شود.تولید سالانه گل خشک پیرتر 22000 تن می باشد که از این مقدار 14000 تن(بیش از 60درصد گل تولید)در کشور کنیا و بقیه در کشورهای تانزانیا،اوگاندا،مرکز و جنوب امریکا،ژاپن،یوگسلاوی و هندوستان تولید می شود.
مشخصات گیاه
پیرتر گیاهی علفی و چند ساله است.این گیاه 10 تا 15 سال عمر می کند ومنشا آن سواحل دریای دالمات یوگسلاوی و شبه جزیره بالکان گزارش شده است.این گیاه در ارتفاع 500 تا 2000 متری از سطح دریا در نواحی کوهستانی و صخره ای(در نواحی شیب دار کوهها)و همچنین مناطق بیابانی(با ضخامت کم خاک)دارای آب و هوای گرم می روید.
تاکنون 300 گونه متعلق به جنس کریزانتموم شناخته شده است که تعداد کمی از آنها ارزش اقتصادی دارند.مهمترین گونه های متعلق به این جنس عبارتند از:سینه راریافولیوم،کوکسی نیوم(با روزیوم هم نام است)و مارشالکی که واژه پیرتر به آنها اطلاق می شود.
ریشه پیرتر دارای ریزومی کوتاه است و ضخامت آن بین 5/0 تا 2 سانتی متر می باشد.از این ریزوم ریشه های متعددی به طول 15 تا 20 سانتی متر،استوانه ای شکل و به رنگ قهوه ای تیره منشعب می شوند.ریشه پیرتر سطحی و افشان است.از قسمت فوقانی ریزوم ساقه های متعددی به ارتفاع 30 تا 50 سانتی متر،خارج می شود.ساقه شیاردار،پنج تا شش ضلعی و پوشیده از کرکهای ظریف و خاکستری رنگ است.برگها بریدگی دار(هر برگ دو تا سه بریدگی دارد)و به صورت متناوب نسبت به یکدیگر روی ساقه قرار می گیرند .گلها در انتهای ساقه های اصلی و فرعی پدیدار می شوند.هر بوته معمولاً 100تا200 گل تولید می کند که در شرایط اقلیمی مناسب از نظر خاک،آبیاری درجه حرارت و نور تعداد آنها به بیش از 400 گل نیز می
رسد.قطر گلهای کاملاً باز شده بین 5/2 تا5 سانتی متر است.گلچه های زبانه سفید و گلچه های لوله ای زرد رنگ می باشند.گیاه یک پایه است.بذر پنج وجهی،به طول 3 تا 5 میلی متر و به ضخامت 1 تا 5/1 میلی متر و در ناحیه طولی آن شیارهایی وجود دارد.در سطح بذر همچنین کرکهای بسیار ظریفی مشاهده می شود.وزن هزار دانه 1 تا 1/2 گرم است.بذرها 3 الی 4 سال از قوه رویشی مناسبی برخوردارند.
تمام اندامهای هوایی گیاه دارای ماده موثّره پیرترین است که مقدار آن در قسمتهای مختلف متفاوت می باشد مقدار آن در برگها کم ولی در ساقه بین 1/0 تا 15/0 درصد است.در گلها بین 5/0 تا 5/2 درصد است.بیشترین مقدار پیرترین در بذرها ساخته شده و ذخیره می شود و بین 2/2 تا 5/4 درصد است.در گلچه ها بین 2/0 تا 4/0 درصد و در براکته ها و گریبانکهای گل بسیار کم و در حدود 15/0 درصد است.پیرترین مرکب از شش ترکیب مختلف شیمیایی است که به دو گروه پیرتروئید 1 و2 تقسیم می شود.گروه پیرتروئید شامل پیرترین 1 ،سینرین 1و جازمولین 1 و همچنین استر اسید های یک کربنه است.در حالی که گروه پیرتروئید 2 را سینرین 2 ،جازمولین2 و استراسید های دو کربنه تشکیل می دهد.استر اسیدهای یک کربنه نسبت به اسر اسید های دو کربنه ده برابر فعالترند و 30 تا 70 درصد کل پیرترین را استراسیدهای یک کربنه تشکیل می دهد.گیاه پیرتر 10 تا 15 سال عمر می
کند،ولی 4 تا 5 سال بازدهی اقتصادی دارد به طوری که پس از این مدت گیاه پیر شده و عملکرد گل و در نتیجه مقدار تولید مواد موثّره آن نیز کاهش می یابد .بذرها 3 الی 4 سال از کیفیت رویشی مطلوبی برخوردارند.رویش بذرها بسیار کند و بطئی است.رویش بذر پس از هشت روز آغاز می شود و پس از 15 تا 20 روز تمام بذر ها سبز می شوند.رشد گیاه در سال اول رویش،بسیار کند است و پس از 5/2 تا 3 ماه ارتفاع آن به ارتفاع 8 تا 10 سانتی متر می رسد.در سال اول رویش گیاهان به گل نمی روند یا در صورت به گل رفتن تعداد آنها بسیار کم و ناچیز خواهد بود.
گیاهان از سال دوم رویش به گل می روند.اولین گلها اوخر بهار(خرداد)ظاهر می شوند و گلدهی تا اوایل تابستان (مرداد)ادامه می یابند.گلدهی در اواخر تابستان به حداقل می رسد میوه(بذرها)به تدریج از اوایل تابستان (اواخر تیر ماه )می رسد.
نیازهای اکولوژیکی
پیرتر در طول رشد به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد.آب فراوان برای این گیاه مناسب نیست و سبب خشک شدن آن می شود.سرمای زمستان را بخوبی تحمل می کند ولی سرمای شدید و طولانی برای گیاهان جوان مضر است.عده ای از محققان معتقدند که سرمای زمستان برای این گیاه مفید استو باعث افزایش عملکرد گل و همینطور بهبود در کیفیت مواد موثره آن می
شود.رشد ونمو این گیاه در سایه نه تنها سبب کاهش تعداد گلها می شود بلکه سبب کاهش ماده موثره پیرترین به میزان 50 % می شود.
برای کاشت پیرتر تغیسیرات درجه حرارت در ماههای آبان –آذر بین 3/15 تا 4/22 درجه سانتی گراد در ماههای اردی بهشت –خرداد بلامانع است.
عده ای از محققان معتقدند اگر گیاهان در سال های اول رویش تحت آبیاری منظم و به موقع قرار گیرند در سال اول می توان مقدار قابل توجهی گل برداشت کرد ولی اگر به صورت دیم کاشت شوند فقط از سال دوم رویش می توان به برداشت محصول گل اقدام نمود.
تناوب کاشت
این گیاه حداقل چهار تا پنج سال در یک منطقه باقی می ماند.لذا تناوب کشت مناسب و مواد و عناصر غذایی کافی در خاک ضروری است.در تناوب کاشت باید از گیاهانی استفاده کرد که نه تنها خاک را از مواد و عناصر غذایی تهی نکنند بلکه زمینه ایجاد بیماری گیاه را هم فراهم نسازند و سبب گسترش علفهای هرز نیز نشوند.دو سال پس از برداشت پیرتر آن را مجدداً می توان در همان زمین کشت کرد.
مواد و عناصر غذایی مورد نیاز
پیرتر در طول رویش به مواد و عناصر غذایی خاصی نیاز ندارد.ولی برای افزایش عملکرد گل و بهبود کیفیت مواد موثره وجود مواد و عناصر غذایی
مناسب در خاک ضرورت دارد.قبل از کاشت گیاه و در فصل پاییز 80 تا 100 کیلو گرم در هکتار ازت و همین مقدار اکسید فسفر و اکسید پتاس به عنوان مقادیر پایه به خاک اضافه شود.همه ساله در فصل پاییز 60 تا 80 کلیو گرم در هکتار اکسید فسفر و همین مقدار اکسید پتاس باید در اختیار گیاهان قرار گیرد.در فصل بهار نیز 60 تا 70 کیلوگرم در هکتار ازت به صورت سرک باید به خاک اضافه شود.
آماده سازی خاک
در فصل پاییز پس از افزودن کودهای شیمیایی مورد نیاز گیاه شخم مناسبی باید زده شود.عمق شخم به نوع و ضخامت خاک زراعی بستگی دارد.همان طور که ذکر شد ریشه این گیاه افشان است و دارای انشعابهای ظریفی است.و این ریشه به سختی می تواند در خاکهای حاوی سنگ و قلوه سنگ گسترش یابد.از این رو در بهار قبل از کاشت گیاه باید زمین را از سنگها و قلوه سنگها پاک کرد سپس زمین را تسطیح و بستر آن را برای کاشت آماده نمود.
تاریخ و فواصل کاشت
اوایل بهار زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است.بذرها در ردیفهایی به فاصله 60 سانتی متر کشت می شوند.در هر هکتار به شش تا هفت کیلو گرم بذر با کیفیت مناسب نیاز است.

فایل : 35 صفحه

فرمت : Word