مقاله کامل نفسانيّت

نفسانيّت
بسم الله الرحمن الرحيم و اياه نستعين انه خير ناصر و معين
نفس يعني جنبة تعلق به فاني و گذرا . و چون اين انسان براي حركت آمده نه توقف . براي بقا آمده نه فنا ، از اين جهت انتخاب فنا انتخاب باطل است . علي (ع) مي فرمايد : « خلقتم للبقاء لا للفناء ».
يكي از راههاي استفاده از نهج البلاغه اين است كه انسان بتواند خطوط متشابه و به هم نزديك را كنار هم بگذارد تا يكديگر را تفسير كنند . از اين نوع عبارت در گوشه و كنار نهج البلاغه زياد است ، مخصوصاً آن قسمت از سخن كه در تفسير اولياء الله است.
صدر كلام اين است : « و من كلام عليه السلام في صفت اوليائ الله قال : انّ اولياء الله هم الذين
نظروا الي باطن الدنيا اذا نظر الناس الي ظاهرها و اشتغلوا باجلها اذا اشتغل الناس بعاجلها فاماتوا منها ما خشوآ ان يميتهم » اولياء خدا آنهايي هستند كه به باطن دنيا نظر كردند ، آنگاه كه مردم به ظاهر دنيا نظر كردند . باز همان معناي عقل و نفس است معني ظاهر و باطن . باطن دنيا يعني يعني آن حركت زير بنايي كه براي آن حركت ظواهر يك رو بناست و ظاهر دنيا آن چهره و آن وضعيت مقطعي دنياست كه در نتيجه آن حركت مستمر جلوه مي كند . يعني شما هر قسمت از دنيا را كه با چشمتان مي بينيد اين مقطعي است و برشي است از حقيقت ، نه حقيقت . شما از هر چيزي جلوه نيمرخ او را مي بينيد ، تصوير روبروي او را مي بينيد . شما در رسم فني چه مي كنيد ؟ مي گوييد ازاين طرف ببينيم تصوير قائمش ، تصوير نيمرخ است ،
تصوير افقي اش چه جوريست ؟ از ابعاد مختلف يك چيز را مي بينيد و شكلهاي مختلف به آن مي دهيد .
گاه به شما سه تصوير را مي دهند و شكل ظاهر آن را زا شما مي خواهند كه بتوانيد شكل فضايي آن را در ذهن خودتان مجسم كنيد و بگوييد كه از نيمرخ اين چنين ديده مي شود ، از تصوير قائم اين چنين ديده مي شود ، اين چه جور چيزي بايد باشد ؟ حالا گاه اشتباه مي كنيد ، گاهي درست جواب مي دهيد . اين مطلب كه سه تصوير بدهند و وجه آن را بخواهند ، كسي كه درس خوانده گاه اشتباه مي كند ؛ آنوقت براي انسان ، ديدن اين ظواهر و حكم كردن به اينكه در حجم و عمق اين چه خبرهايي است ، چه مسائلي است ، چه مطالبي است ، آن مسئله بسيار دشوارتري است
. از اين جهت ما آنچه را كه از دنيا مي بينيم يك تصوير ، يك برش و يك نماست .
قرآن بر اين مسئله انتقاد مي كند به انساني كه به عمق مسئله توجه ندارد ، مي گويد : « يعلمون ظاهراً من الحيوه الدنيا وهم عن الاخره هم غافلون » : آنها ظاهري را از حيات دنيا متوجه اند ، اما از آخرت غافلند . يعني آخرت عمق حيات دنياست ، آخرت باطن حيات دنياست ، حيات حيات دنياست . در حقيقت دنيا و آخرت اختلافشان يك اختلاف زماني تنها نيست ، اختلافشان اختلاف ظاهري و باطني است ، اختلاف رويه و درون است . شما اگر از اين حركت ، كل آن را در نظر بگيريد ، حقيقت را در نظر گرفته ايد . اما اگر بخواهيد آن مقطعي كه در آن هستيد . بدون اتصال به گذشته و آينده در نظر بگيريد ، تمام محاسبات شما غلط از آب در مي
آيد . اين محاسبات سطحي و ظاهري برخورد كردن با مسائل است ، مقطعي برخورد كردن است . پس وقتي كه انسان دنيا را به عنوان يك جريان مستمر تلقي مي كند و وظيفه و شغل خودش را در اين دنيا در رابطه با كل اين جريان و كل اين حركت جستجو مي كند ، اين مي شود باطنش . و اما وقتي شغل و موقعيت ومنزلتش را بدون توجه به كل حركت وكل كاروان مي خواهد انتخاب كند ، اين توجه به ظاهر دنيا كرده است .
از اين جهت مي گويد : « انّ اولياء الله هم الذين نظروا الي باطن الدنيا اذا الناس الي ظاهرها » : در حاليكه مردم به هستي خودشان و كل عالم مقطعي نگاه كردند ، اولياء چنين نكردند ، يعني وظيفة خودشان را در رابطه با كل جريان هستي انتخاب كردند . «واشتغلوا باجلها » : اولياء آنها هستندكه به دراز مدت
اين هستي و اجل و نهايت اين حركت نظر دوختند ، در حاليكه مردم به عاجل و امروز و آنچه در نزديكشان بود توجه كردند . « فاماتوا منها ما خشوآ ان يميتهم » : اولياء آنها هستند كه هر چيز دنيا كه مي ترسيدند آنها را بميراند ، آن را ميراندند . يعني تعلقاتي است كه اگر انسان آنها را نبرّد ، آنها رابطة او را با خدا مي برّند . شما گرفتار آرزوهايي هستيد كه اگر آنها را قيچي نكنيد ، آنهارابطة شما را با حقيقت قيچي خواهند كرد . اگر به آنها رحم كني ، آنها به تو رحم نخواهند كرد . اگر با آنها سياست صبر و انتظار پيش بگيري . آنها اين سياست را با تو در پيش نخواهند گرفت . اگر به آنها مهلت بدهي ، آنها به تو مهلت نخواهند داد . مي گويد اولياء آنها هستند كه چيزي را كه آنها را مي ميراند، آنها را ميراندند قبل

فایل : 33 صفحه

فرمت : Word