مقاله کامل مطالعه تطبیقی اسناد ملی و بین المللی در زمینة جایگاه اصل برابری در برخورداری زنان از مزایای بیمه‌های اجتماعی

مطالعه تطبیقی اسناد ملی و بین‌المللی در زمینه جایگاه اصل برابری در برخورداری زنان از مزایای بیمه‌های اجتماعی
مقدمه: طرح پیشگیری ‌اجتماع‌محور از اعتیاد، یکی از مهمترین اقدامات سازمان بهزیستی کشور است که بیش از یک دهه از شروع آن میگذرد‌.‌ نتایج نظارت‌های انجامشده در سال‌های اخیر، نیاز به ارتقاء کیفیت دانش و عملکرد تسهیلگران تیمهای اجتماعمحور را نشان میداد؛ به همین دلیل مداخلهای بهمنظور ارتقاء کیفیت برنامه‌های ‌اجتماع‌محور پیشگیری از اعتیاد از طریق روش سر تسهیلگری در هفت استان کشور صورت گرفت‌.‌ هدف از این مطالعه ارزیابی اجرای آزمایشی این طرح است‌.
روش: این مطالعه از نوع مداخله‌ای آینده‌نگر بود‌.‌ درمجموع 311 تیم بهعنوان مداخله و 57 تیم بهعنوان شاهد از 7 استان انتخاب شدند‌.‌ مداخله شامل انتخاب تسهیلگران باتجربه بهعنوان سرتسهیلگر و حضور آنان در کارگاه آموزشی سرتسهیلگران و سپس حضور در کنار تسهیلگر کمتجربهتر با هدف انجام فعالیت‌های آموزشی، ایجاد انگیزه، رفع مشکلات برنامه حین اجرا و فعالیت تیم‌های ‌اجتماع‌محور در مدت شش ماه بود‌.‌ بهمنظور ارزیابی مراحل انجام مداخله ‌اجتماع‌محور یک فرم جمعآوری اطالعات تهیه و از طریق مصاحبه اطلاعات موردنیاز ثبت شد‌.‌ داده‌ها در ابتدا و پایان مداخله جمع‌آوری و برای تجزیهوتحلیل و مقایسه آنها در ابتدا و پایان مداخله بین گروه‌های مورد و شاهد، از آزمون t زوجی، آزمونtو آزمون مربع خی استفاده شد‌.
یافته‌ها: نتایج مطالعه بیانگر تغییر معنی‌دار در تعداد جلسات برگزارشده تیم‌ها در هر ماه، ارزیابی دارایی‌های جامعه، استفاده از جامعه به جای متخصصان بهعنوان منبع اطالعات برای ارزیابی نیاز، سهم بیشتر جامعه محلی در تأمین بودجه، تدوین پیشنهادنامه مداخله اجتماع‌محور و پایش و ارزشیابی مداخله‌های اجتماعمحور بود‌.
بحث: نتایج این مطالعه نشان داد که مداخله به روش سرتسهیلگری در ارتقا برنامه ‌اجتماع‌محور پیشگیری از اعتیاد در ایران مؤثر است‌.
واژه‌های کلیدی: ارزیابی، برنامه اجتماعمحور، پیشگیری از اعتیاد، سرتسهیلگری
مقدمه
در طول زمان رویكردهای متفاوتی برای پیشگیری از اعتیاد در نقاط مختلف دنیا تجربه شده است‌.‌ از سال 1984 كه موضوع اقتدارافزایی اجتماعی در محور ارتقا سلامت در كنفرانس اتاوا(سازمان جهانی بهداشت، 2004) مطرح شد طرح‌های مختلف در مناطق متفاوت دنیا به اسم رویكرد اجتماع‌‌محورانجام شده است كه هركدام میزان اثربخشی خاص خود را داشت و یادگیری‌هایی را با خود به همراه آورد‌.‌ محور رویكردهای اجتماع‌‌محورتوانمندسازی مردم در اجتماع موردنظر است‌.‌ در این رویكرد تلاشمیشود مردم از نیازها و خواسته‌های خود آگاه شده و برای برطرف كردن آن تلاش كنند‌.‌ هدف اصلی در این رویكرد فعال كردن مردم یك اجتماعبهمنظور ارتقاء ابعاد گوناگون و حل مشكلات آن اجتماع است‌.‌ ماهیت رویكردهای اجتماع‌‌محورمشاركتی است و به همین دلیل ظرفیت سازی و توانمندسازی اهمیت پیدا‌ می‌كند‌.‌ سرمایه اجتماعی در رویكرد اجتماع‌‌محور، مفهومی كلیدی است‌.‌ زیرا با افزایش سرمایه اجتماعی، اعتماد افراد به یكدیگر ازدیادمی‌یابد و درنتیجه مشاركت افراد به‌صورت فعال، آگاهانه، داوطلبانه و متعهدانه در اجتماع و با یكدیگر افزایش یابد (استعلاجی و همكاران، 2017)‌.‌ بهعلاوه سرمایه اجتماعی تأثیر مستقیم بر قدرت نهادهای مردمی و پیشگیری از جرم در اجتماع دارد (پیرسرائی و همكاران، 2018)‌.
رویكرد اجتماع‌‌محوررویكردی است كه به نظر‌ می‌رسد با توجه به پیچیدگی آسیب اعتیاد و نقش عوامل مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، همچنینمهمتر از همه نقش خود فرد در مقابله با اعتیاد مواد رویكردی مناسب برای فعال شدن افراد در كنار سیاست گذاران و نهادها باشد (وطن دوست و آرمند، 2018؛ احدی و محمدی 2016)‌.
در ایران در سال 1382 اولین برنامه پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد در 4 روستا از توابع یزد و یك روستا از توابع تفت آغاز شد (جهان شاهی، 2004)‌.‌ با وجود فراز و نشیب‌های گوناگونی كه طرح‌های اجتماع‌‌محوراز آن زمان تاكنون با آن روبرو بوده اند، هم اكنون 4105 تیم اجتماع‌‌محوردر سامانه سازمان بهزیستی كشور ثبت شده اند و نیروهای داوطلب مردمی در حوزه پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد در آنها فعال هستند‌.‌ بازدیدهای استانی و ارزیابی‌های متعدد در سالهای متوالینشاندهنده وجود مشكلاتی در فرایند و روش اجرای برنامه‌های اجتماع‌‌محوربود كه احتیاج به تغییر داشت‌.‌ ازجمله این مشكلات تمركز گروه‌ها تنها بر امر آموزش و عدم تمركز بر كار اجتماع‌‌محوربود (وطن پرست و همكاران، 2016)‌.‌ این امر سبب‌ می‌شد تا اقدامات و مداخلاتی كه صورت‌ می‌گرفت، در جامعه و نه مبتنی بر مشاركت جامعه انجام گیرد‌.‌ همچنین اغلب گروه‌ها
توانایی نگارش پیشنهادنامه و پایش و ارزشیابی پروژه‌های خود را نداشتند؛ و این یكی از دلایلی بود كه نمی توانستند منابع مالی موردنیاز را برای انجامپروژه‌های خود تأمین كنند‌.‌ بهمنظور ایجاد تغییرات لازم در این فرایند و كاهش مشكلات ذكر شده، در سال 1396-1395 طرح آزمایشی ارتقاء برنامه اجتماع‌‌محورپیشگیری از اعتیاد با هدف ارتقاء كیفی برنامه اجتماع‌‌محورپیشگیری از اعتیاد در محله‌های شهری و روستایی بر اساس نظر سازمان بهزیستی كشور در 7 استان شامل تهران، بوشهر (عسلویه و كنگان(، آذربایجان غربی، كرمان، ایلام، سیستان و بلوچستان و هرمزگان اجرا شد‌.‌ در این طرح، تأكید بر روش سرتسهیلگری برای انتقال دانش و رویكرد اجتماع‌‌محور به‌صورت عملیاتی، ارتقاء كیفی عملكرد تسهیلگران ‌تیم‌ها و تشكیل كانون‌های تسهیلگری بود‌.‌ آموزش‌های ارائه شده در این طرح بر اساس هفت گام مشخص شده در كتاب «رویكرد اجتماع‌‌محور» صورت گرفت‌.‌ این كتاب كه به معرفی رویكرد اجتماع‌‌محوردر محله‌ها‌ می‌پردازد با توجه به مفهوم رفاه اجتماعی كه امروزه با احساس رضایت مندی مردم گره خورده است تدوین شده است‌.‌ احساس رضایت نیز از طریق مشاركت مردم در قدرت و اختیارات، نظارت و كنترل سرنوشت خود و دستیابی به فرصتهای پیشرفت برای همگانبهویژه اقشارآسیبپذیر جامعه ایجاد‌ می‌شود‌.‌ مشاركت مردم سبب افزایش اعتماد اجتماعی و سرمایه اجتماعیمیشود كه لازمه هر پیشرفتی است‌.‌ رویكرد اجتماع‌‌محورمبتنی بر مشاركت عموم مردم محله در فرآیندهای‌تصمیم‌گیری در مورد موضوعاتی كه بر زندگی ایشان مؤثر است، یافتن راهكار، اجرای راهكار و ارزیابی راهكارها و نظارت بر آن است‌‌. در این رویكرد مردم آزادانه و با آگاهی تصمیم‌ می‌گیرند و سازمان‌ها و نهادها به مردم اعتماد داشته و حقتصمیمگیری و انتخاب در مورد مسائل محله را به ایشان‌ می‌دهند‌.‌ گام‌هایتعیینشده در كتاب جهت انجام برنامه اجتماع‌‌محورشامل ورود به اجتماع محلی، جلب مشاركت، تیم سازی و كار تیمی، نیازسنجی و دارایی سنجی، تدوین طرح مداخله برای رفع نیازهای اجتماع محلی، ارزشیابی طرح اجتماع‌‌محورو خروج از اجتماع بود (وطنپرست و همكاران، 2016 الف)‌.
انتظار‌ می‌رفت كه پس از انجام این طرح سه هدف توانمندسازی كارگزاران محلی و اعضا ‌تیم‌های اجتماع‌‌محور، تشكیل كانون‌های آموزش و تسهیلگری پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد و گسترش كمی و كیفی دانش و رویكرد اجتماع‌‌محوردر هفت استان منتخب محقق شود‌.
روش
روش اجرای طرح ارتقاء برنامه پیشگیری ‌اجتماع‌محور از اعتیاد
طرح ارتقاء برنامه پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد شامل تدوین راهنما و آموزش تسهیلگران از استان‌هایتعیینشده بر اساس راهنما است تا هر یك به عنوان سرتسهیلگر به سه گروه
اجتماع‌‌محوردر استان‌های مربوطه آموزش دهند و در راستای اجرا و عملیاتی شدن گامهای تعیین شده در راهنما گروه‌های اجتماع‌‌محوررا همراهی كنند‌.‌ پس از طراحی مدل ارتقاء برنامه پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد درمحله‌های شهری و روستایی، گروه تحقیق مركب از كارشناسان ستادی سازمان بهزیستی كشور، سازمان مجری برنامه پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد، كارشناسان استانی برنامه مزبور، عضوهیئتعلمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و محقق مستقل متناسب با اهداف سازمان مجری از برنامه و طرح، متغیرها، شاخصهای مناسب برای سنجش آنها و وارسی نامه (چكلیست) مربوط را تدوین كردند‌.‌ پس ازآن آزمونی الكترونیكی با عنوان «مبانی پیشگیری اجتماع‌‌محوراز اعتیاد با رویكردمحلهای» ویژه تسهیلگران مؤسسات و ‌تیم‌های اجتماع‌‌محوردركل كشور برگزار و بر اساس نتایج آزمون و ویژگی‌های اعلام شده به بهزیستی هفت استان منتخب، پنج نفر از تسهیگران هر استان انتخاب و به بهزیستی كشور معرفی شدند‌.‌ پنج تسهیلگر انتخاب شده از هر استان در كارگاه تكمیلی بر اساس راهنمای تدوین شده (وطن پرست و همكاران، 2016) كه برای آنها و با هدف بازآموزی، آشنایی با طرح و آموزش روشهای سرتسهیلگری برگزار شده بود شركت كردند‌.‌ در طی این طرح، بهزیستی استان موظف بود كه پس از برگزاری كارگاه تكمیلی، سه تیم اجتماع‌‌محوررا كه حداقل یك سال از تشكیل آن گذشته باشد به‌صورت تصادفی انتخاب و به تسهیلگران و معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی كشور معرفی كند‌‌.‌ همچنین هریك از پنج نفر تسهیلگر معرفی شده از استان كه كارگاه تكمیلی سرتسهیلگری را گذرانده بودند باید تسهیلگران سه تیم را (غیر از ‌تیم‌هایی كه قبلا تسهیلگرشان بوده اند) به مدت حداقل شش ماه و در هر ماه با دو جلسه چهار ساعته تحت پوشش قرار‌ می‌دادند‌.‌ گروه‌های مداخله شامل كلیه گروه‌هایی بودند كه تسهیلگران آنها تحت آموزش قرار گرفتند و گروههای شاهد شامل كلیه گروه‌هایی بودند كه تسهیلگران آنها آموزش ندیدند اما این گروه‌ها در توانمندی تسهیلگران، تجربه كار اجتماع‌‌محورو شرایط اجتماعی-اقتصادی محله مشابه گروه‌های مداخله بودند، این گروه‌ها به تشخیص مسئول كارشناس بهزیستی به عنوان گروه‌های شاهد در این مطالعه در نظر گرفته شدند‌.
روش ارزیابی طرح ارتقاء برنامه پیشگیری ‌اجتماع‌محور از اعتیاد
نظارت و ارزیابی طرح آزمایشی ارتقاء برنامه اجتماع‌‌محورپیشگیری از اعتیاد در محله‌های شهری و روستایی، در دو مرحله صورت گرفت‌.‌ در مرحله اول اطلاعات مربوط به پیش از انجام طرح و در مرحله دوم اطلاعات مربوط به اقدامات انجام شده بعد از طرح برای همان ‌تیم‌ها‌جمع‌آوری شد‌.‌ مرحله اول مطالعه، از تاریخ 1 مردادماه 1396 تا 31 مردادماه 1396 و مرحله دوم مطالعه از تاریخ 15 اسفندماه 1396 تا 4 اردیبهشت ماه 1397 انجام شد‌‌.
درمجموع اطلاعات از 178 تیم اجتماع‌‌محوراز 47 منطقه شهری و روستایی ‌جمع‌آوری شد‌.
ابزار مطالعه
برای انجام این طرح دووارسینامه (ارزیابی قبل از انجام طرح و ارزیابی بعد از انجام طرح) جهت مصاحبه با تسهیلگران ‌تیم‌های استانی تدوین شد‌.‌ سؤالات این دو چكلیست تقریبا یكسان بود و تنها سؤالات مربوط به خود تسهیلگر (شاملدوره‌های آموزشی گذرانده شده، تجربه كار اجتماع‌‌محورو وابستگی به سازمان غیردولتی) فقط در چكلیست مربوط به قبل از مداخله آمده بود‌.
وارسینامه ارزیابی بر اساس هفت گاممشخصشده در محتوای آموزشی كه بر اساس كتاب «رویكرد اجتماع‌‌محور» تألیف شده بود، تهیه شد‌.‌ بدینصورت كه متناسب با هر گام مطرح شده در جزوه، سؤالاتی در وارسی نامه مطرح شده بود كه در مصاحبه فردی از تسهیلگران پرسیده‌ می‌شد‌.‌ موارد مطرح شده در هر گام در جدول(1) آمده است‌.
نمره دهی برای مستندات كلیه استانها و برای هر دو مرحله را یك نفر ارزیاب از افراد كمیته فنی انجام داد تابدینوسیله تا جای ممكن از بروز سوگیری در قضاوت در حین نمره دهی جلوگیری شود‌.
جدول(1) گام‌های فرایند ‌اجتماع‌محور و موارد مورد ارزیابی برای هر گام
* ارزیابی گام آخر در این مطالعه صورت نگرفت‌.‌ زیرا مدت زمان یكسال برای خروج افراد از محلنمی‌توانست قطعی باشد و این گام بسته به نیاز جامعه و فعالیت تسهیلگر در زمان مناسب باید صورت گیرد‌.
روشهای آماری
تجزیهوتحلیلداده‌ها بانرمافزار SPSS ورژن 19 انجام شد‌.‌ پس از ورود داده‌ها و پیرایشداده‌هابا استفاده از مربع خی و آزمون تی t-testگروه‌های مداخله و شاهد قبل از انجام مداخله و پس ازآن با یكدیگر مقایسه شدند‌.
یافته‌ها
درمجموع 113 تیم به عنوان مداخله و 75 تیم به عنوان شاهد از هفت استان آذربایجان غربی، ایلام، بوشهر، تهران، سیستان وبلوچستان، كرمان و هرمزگان مورد ارزیابی قرار گرفتند‌‌.‌ نتایج حاصل از مقایسه گروه مداخله و شاهد قبل از انجام مداخله نشان داد كه در هیچ كدام از متغیرهای موردبررسی (شامل وضعیت وابستگی سازمانی تسهیلگران، تجربه فعالیت سازمان غیردولتی همكار در برنامه اجتماع‌‌محور، دوره‌هایی آموزشی گذرانده شده توسط تسهیلگر، زمان
تشكیل ‌تیم‌ها و محل سكونت تسهیلگر) تفاوت آماری معنی داری بین گروه مداخله و شاهد در قبل از مداخله وجود نداشت (جدول 2)‌.
جدول( 2) مقایسه ویژگی‌های گروه مداخله و شاهد قبل از انجام مداخله
با انجام مداخله میانگین تعداد جلسات برگزارشده توسط ‌تیم‌های مداخله افزایش معناداری یافت و از 1‌. 42 جلسه (قبل از انجام مداخله( به 2‌. 05 جلسه (پس از انجام مداخله(پس از انجام مداخله) رسید (300/0=t=3/105‌.‌ p)‌.
همچنین تعداد گردهمایی‌های گروهیبهمنظور ارزیابی نیازهای جامعهبهطور معناداری از 27 گردهمایی قبل از انجام مداخله به 53 گردهمایی پس از انجام مداخله رسید كه بیانگر دو برابر شدن تعداد این گردهمایی‌ها بود( 100/0X2=14/784‌.‌ p<)‌.
جدول(3) تعداد جلسات برگزارشده توسط تسهیلگر
پرسش از متخصصان محله در ارتباط با مشكلات و نیازهای محل توسط ‌تیم‌های مداخله به‌صورت معنی داری كمتر از قبل از انجام مداخله بود(200/0=X2=9/727‌.‌ p)‌.‌ اما پرسش از سایر افراد محله تفاوتی با قبل پیدا نكرد(جدول 4)‌.
علاوه بر این انجام طرح، منجر به افزایش معنی دار در ارزیابی داراییهای جامعه محلی توسط ‌تیم‌های مداخله شد‌.‌ بدین معنی كه تعداد گروه‌هایی كه دارایی‌های جامعه محلی را ارزیابی كرده بودند از 79 مورد قبل از انجام مداخله به 85 مورد افزایش پیدا كرد 030/0=X2=4/720‌.‌ P) (جدول 4)‌.
جدول( 4) اطلاعات مربوط به ارزیابی دارایی‌ها و نیازهای جامعه محلی
افزایش 1/30 درصدی تدوین طرح پروژه (پیشنهادنامه) برای انجام طرح(‌‌. 871/7=2X700/0=p)، افزایش 5/22 درصدی تدوینوارسینامه برای پایش و ارزشیابی پروژه (900/0=X2=6/910‌.‌ p) و افزایش 0/13 درصدی ارائه مستندات گزارش ارزشیابی پروژه اتمام یافته(730/0=X2=3/807‌.‌ p) در ‌تیم‌های مداخله همگی تغییرات معنی داری بودند كه پس از انجام طرح سرتسهیلگری به وجود آمد (جدول 5)‌.
جدول( 5) اطلاعات مربوط به انجام پروژه
انجام طرح سرتسهیلگری، منجر به تفاوت معنی دار در گروه مداخله در تدوین پیشنهاد نامه و اجرای پروژه توسط متخصصان مربوطه شد؛به طوریكه پس از انجام مداخله در گروه مداخله به‌صورت معنی داری میزان تدوین پیشنهادنامه و اجرای پروژه توسط متخصصان كمتر از قبل از مداخله شده بود( 420/0=X2=5/093‌.‌ p) و سهم تیم اجتماع‌‌محوردر این موضوع افزایش یافته بود (جدول 5)‌.
به جز ایلام و هرمزگان، تأمین بودجه توسط سازمان بهزیستی برای اجرای پروژه اجتماعی كاهش پیدا كرد‌.‌ اما این كاهش در هیچ یك از استان‌ها معنی دار نبود‌.‌ تأمین بودجه توسط دارایی‌های محلی نیز به جز استان تهران و آذربایجان غربی، در سایر استان‌ها افزایش پیدا كرد، هرچند كه این افزایش نیز معنی دار نبود‌.
بحث
یافته‌های این مطالعه نشان داد كه تعداد جلسات برگزارشده توسط ‌تیم‌های اجتماع‌‌محورپس از انجام مداخله افزایش یافته است‌.‌ این مسئله‌ می‌تواند نشان دهنده ایجاد انگیزه بیشتر اعضای ‌تیم‌های اجتماع‌‌محوربرای برگزاری و مشاركت در جلسات تیم اجتماع‌‌محورباشد كه درنهایت‌ می‌تواند یكی از شاخص‌های پیشرفت اقدامات اجتماع‌‌محورمحسوب شود‌.
دو برابر شدن تعداد گردهمایی‌های گروهی برگزارشدهبهمنظور ارزیابی نیازهای جامعه بیانگر افزایش استفاده از نظرات و حضور مردم و افزایش مشاركت آنها در محل است‌‌. این امر نشان‌ می‌دهد كه مشاركت نه تنها در ‌تیم‌های اجتماع‌‌محوركه حتی خارج از ‌تیم‌های اجتماع‌‌محورو در سطح مردم محله نیز بالاتر رفته بود‌.
سایر مطالعات نیز نشان داده است كه وجود گروه‌های اجتماع‌‌محوردر یك جامعه‌ می‌تواند سبب افزایش مشاركت و انسجام بین ساكنان محله حتی افراد خارج از آن گروه شود‌.‌ در همین راستا مطالعه بریمانی و همكاران(2017) تحت عنوان الگوی تحلیلی اثربخشی سازمان‌های محلی اجتماع‌‌محوربر سرمایه اجتماعی نواحی روستایی بخش بندپی شرقی شهرستان بابل نشان داد كه وجود سازمان‌ها و انجمن‌های اجتماع‌‌محورباعث افزایش حمایت، مشاركت، انسجام و اعتماد و آگاهی در بین ساكنان مناطق مذكور‌ می‌شود‌.
همچنین مطالعه فتایی و همكاران(2014) در ارتباط با تأثیربرنامه‌های توانمندسازی با رویكرد اجتماع‌‌محوربر افزایش سرمایه اجتماعی ساكنین شهر خرم آباد نشان داد كه برنامه‌های اجتماع‌‌محورموجب توانمندسازی افراد و مشاركت هرچه بیشتر آنها در اجتماع‌ می‌شود‌.
كاهش میزان واگذاری تدوین پروژه و اجرای آن به متخصصان و انجام این امور توسط خود ‌تیم‌های اجتماع‌‌محورنشان از ازدیاداعتمادبهنفس، خوداتكائی و توانمندسازی ساكنان محلی دارد و همچنین سبب خودكفایی جامعه محلی و تقلیل وابستگی آن به متخصصان است‌. از دیگر تغییراتی كه بر اثر انجام این طرح صورت گرفت، افزایش 1/30 درصدی تدوین طرح پروژه (پیشنهادنامه) برای انجام طرح، افزایش 5/22 درصدی تدوینوارسینامه برای پایش و ارزشیابی پروژه و افزایش 0/13 درصدی ارائه مستندات گزارش ارزشیابی پروژه اتمام یافته در ‌تیم‌های مداخله بود‌.‌ مطالعه دژمان و همكاران(2012) كه به بررسی نقاط قوت، ضعف، چالش‌ها و درس‌های آموخته شده ازبرنامه‌های ‌اجتماع‌محور مشاركتی در ایران پرداخته بودند نشان داده بود كه برنامه دقیقی برای ارزشیابی و نظارت بر این طرح‌ها در كشور وجود ندارد‌.‌ مطالعه كشاورز محمدی و همكاران(2013) كه به بررسی برنامه‌های ارتقاء سلامت در سه دهه اخیر در ایران پرداخته است نیز ازجمله چالش‌های موجود اینبرنامه‌ها در سه دهه اخیر در ایران را عدم وجود ارزشیابی علمی، مناسب و دقیق از طرحها و مداخلات انجام شده، عدم وجود گزارشها و نقدبرنامه‌ها و عدم ایجاد تغییر حاصل از گزارشها بیان‌ می‌كند‌.‌ اما نتایج مطالعه حاضر حاكی از افزایش میزان توجه به ارزشیابی، پایش و تدوین پیشنهادنامه است كه‌ می‌تواند قدم مهمی در رفع مشكلات ذكرشده در مطالعه دژمان و همكاران(2012) باشد‌.
ملاحظات اخلاقیمشارکت نویسندگان:
خانم زهرا اصفهانی در طراحی روش تحقیق، نظارت بر تحقیقات و ‌جمع‌آوری داده مشاركت كردند‌.
دكتر ركسانا میركاظمی در طراحی روش تحقیق مشاركت داشتند و مسئول انجام ارزیابی و نوشتن گزارش و متن مقاله بودند‌.
دكتر فریده براتی سده در طراحی روش تحقیق، نظارت بر تحقیقات و ‌جمع‌آوری داده مشاركت كردند‌.
دكتر محسن روشن پژوه در طراحی روش تحقیق، نظارت بر تحقیقات و ‌جمع‌آوری داده مشاركت كردند‌.
دكتر حسن رفیعی در طراحی روش تحقیق، مرور گزارش و نوشتن متن طرح مشاركت كردند‌.
دكتر ابوالفضل وطن پرست در طراحی روش تحقیق مشاركت كردند‌.
دكتر كمال الدین مؤدب در طراحی روش تحقیق مشاركت كردند‌.
خانم محبوبه شجاع الدین در طراحی روش تحقیق مشاركت كردند‌.
خانم شیدرخ قائمی مود در جمعآوری داده، نوشتن گزارش و متن طرح مشاركت كردند‌.
منابع مالی
سازمان بهزیستی كشور بودجه این تحقیق را تأمین كردند‌.
تعارض منافع
بهجز دكتر ركسانا میركاظمی و خانم شیدرخ قائمی مود كه ارزیابی خارجی طرح را انجام داند، سایر نویسندگان وابسته به سازمان بهزیستی بودند ولی در فرآیند ارزیابی دخالت نداشتند‌.
پیروی از اصول اخلاق
تمامی اطلاعات تحقیق بارضایت شفاهی مشاركت كنندگان و حفظ محرمانگی اطلاعات ‌جمع‌آوری شده است‌.
منابع و مآخذ
– Mohammadi, Sh‌.‌ (2017)‌.‌ Factors Affecting in Addiction and Drug Abuse Through Proactive Approach With an Emphasis Community-based Approach‌.‌ Sh-addiction, 3(12), 103-150‌.‌ URL: http://sh-addiction‌. ir/article-1-273-fa‌. html
– Barimani, F‌. , Jalalian, H‌. , Riahi, V‌. , & Mehrali Tabar Firouzjaei, M‌.‌ (2018)‌.‌ Analyzing the pattern of the effectiveness of local communitybased
organizations on the social capital of the rural areas of eastern Bandpey, Babol‌.‌ Journal of Geography and Regional Development, 15(29), 71-94‌.‌ URL http://jgrd‌. um‌. ac‌. ir/index‌. php/geography/article/view/ 57959‌.‌
– Dejman, M‌.‌ et al‌.‌ (2012)‌.‌ Community-based Participatory Programs related to Health in Islamic Republic of Iran: Strengths, Challenges and Lessons learnt‌.‌ Hakim Health Systems research journal, 15(3), 185-191‌.‌
– Estelaji, A‌. , Hajalizadeh, A‌. , & Heydarvand, M‌.‌ (2017)‌.‌ Increasing of Bridging Social Capital for Establishment of Community- Based Management in Arid Regions‌.‌ Journal of Range and Watershed management, 70(3), 569-580‌.‌ DOI: 10‌. 22059/jrwm‌. 2017‌. 234384‌. 1134
– Fataee, M‌. , Seyyedi, F‌. , Fataee, P‌. , & Kiani Harchegani, E‌.‌ (2014)‌.‌ Effects of Empowerment Programs Based on the Community-Based Approach on Increasing Social Capital Among Khorramabad Residents‌.‌ Socialworkmag, 3(2), 3-11 URL: http://socialworkmag‌. ir/article-1-25-fa‌.‌ html‌.‌
– Jahan Shahi, S‌.‌ (2005)‌.‌ Five lessons from Five Experiences: From a community – Based Addiction Prevention Program In Neighborhood Areas in the City of Yazd‌.‌ Social Welfare, 4(15), 139-168‌.‌ URL: http://refahj‌.‌ uswr‌. ac‌. ir/article-1-1908-fa‌. html‌.‌
– Keshavarz Mohammadi, N‌. , Bahraini, F‌. , & Degpasand, S‌.‌ (2014)‌.‌ Exploring Challenges and Weaknesses of Community-Based Health Promotion Programs in Past Three Decades in Iran: The Way Forward‌.‌ Journal Of Isfahan Medical School, 261(31), 1855-1864‌.‌
– Pirsaraee, N‌. , Shiri, A‌. , & Moazenzadegan, H‌.‌ (2018)‌.‌ The Relationship between Social Capital and Prevention of Crime (Case: Malard County)‌.‌ Social Capital Management, 5(1), 25-42‌.‌
– Vatandoost, H‌. , & Armand, M‌.‌ (2018)‌.‌ The Community-based Approach in Preventing Adolescent and Youth Addiction: The Facilitating Role of Local Mental Health Center‌.‌ Social Health and Addiction, 5(18), 75-104‌.

فایل : 15 صفحه

فرمت : Word