مقاله کامل بررسی میزان استفاده ازآزمایشگاه درتدریس درس علوم تجربی درمدارس راهنمایی

الله
جمهوری اسلامی ایران
دانشگاه فرهنگیان
مرکزتربیت معلم علامه طباطبایی
طراحی ومطالعه یادگیبری وآموزش علوم تجربی جهت اخذ درجه کارشناسی
موضوع: بررسی میزان استفاده ازآزمایشگاه درتدریس درس علوم تجربی درمدارس راهنمایی
استاد راهنما: محمد اسماعیلی
کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی
نگارش وپژوهش : فرحناز رزقی پاروق
خرداد1391
سپاس:
با سپاس ازاستاد گرامی استاد محمد اسماعیلی که دراین تحقیق ما را یاری کردند وبا سپاس ازمدیران درمدرسه درروستای ینگجه ملاحسن وشیخ احمد که دراین تحقیق ما را یاری کردند.
تقدیم:
تقدیم به همسرعزیزم که دراین تحقیق مرا یاری کردند.
چکیده:
این تحقیق با عنوان بررسی میزان استفاده ازآزمایشگاه درتدریس درس علوم تجربی درمدارس راهنمایی درسال 1391 برای درس طراحی ومطالعه مسائل یادگیری ارائه گردید وهدفهای آن این بود.
تعیین میزان استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم تجربی درمدارس راهنمایی ازنظرمعلمان .
تعیین میزان استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم تجربی درمدارس راهنمایی ازنظردانش آموزان.
تعیین میزان استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم تجربی براساس رشته تحصیلی سابقه تدریس ومقطع تحصیلی معلم.
روش نمونه گیری :
جهت انجام این مطالعه دانش آموزان درروستا مطالعه قرارگرفتند ومعلمان نیزبه علت تعداد کم معلم درروستا 25 معلم روستا وشهرمورد مطالعه قرارگرفتند.
چگونگی اجرای طرح:
دراین طرح دانش آموزان ومعلمان پرسش نامه را تکمیل نمودند.
تجزیه وتحلیل داده ها:
الف- توصیف اطلاعات:
به منظوربررسی میزان استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم تجربی تعداد 120 دانش آموزمقطع راهنمایی و25 معلم علوم مقطع راهنمایی انتخاب شدند توزیع دانش آموزان ومعلمان به شرح جدول زیر می باشد.
با توجه به این که دراین مطالعه ازدوپرسش نامه استفاده شده است ابتدا به نتایج پرسش نامه دانش آموزمی پردازیم.
پرسش نامه دانش آموز
دراین مطالعه تعداد 120 دانش آموزدرس پایه تحصیلی اول ودوم سوم راهنمایی مورد مطالعه قرارگرفتند که 44 نفردرپایه تحصیلی اول 34 نفردرپایه دوم و42 نفردرپایه سوم.
توزیع دانش آموزان براساس جنس وپایه تحصیلی
نظردانش آموزان درخصوص وجود آزمایشگاه درمدرسه
نظردانش آموزان درخصوص استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم
دلایل دانش آموزان برای عدم استفاده ازآزمایشگاه درمدرسه
باتوجه به صفحه فوق مهم ترین دلیل عدم استفاده ازآزمایشگاه ازنظردانش آموزان نبود وسایل کافی درآزمایشگاه 36% می باشد دلایل دیگربه ترتیب کمبود وقت 31% عدم علاقه معلم 13% کمبود فضا 8% خراب بودن وسایل 6% سایرموارد 3% می باشد. درپاسخ به این سوال که درصورت انجام آزمایشات علوم آیا خود شما هم آزمایش را انجام می دهید.
نظردانش آموزان دررابطه با میزان تأثیرانجام آزمایشات علوم دریادگیری آنها
با توجه به جدول فوق 60 درصد دانش آموزان انجام آزمایشات علوم را یادگیری خود خیلی زیاد مؤثرمی دانند.
پرسش نامه معلم:
توزیع معلمان درشهروروستا
توزیع معلمان برحسب جنس
توزیع معلمان براساس مدرک تحصیلی
نظرمعلمان درخصوص وجود آزمایشگاه درمدرسه
نظرمعلمان درخصوص استفاده ازآزمایشگاه درتدریس علوم
نظرمعلمان دررابطه با میزان تأثیرانجام آزمایشات علوم دریادگیری دانش آموزان
فصل اول: کلیات
مقدمه:
یکی ازویژگی های بارزانسان کنجکاوی است که ازدوران کودکی تا پایان عمرهمواره او را به «دانستن» وکشف حقایق وپرده برداری ازمجهولات سوق می دهد . این نیروی درونی تکاپوی انسان را برای کسب«علم» وگریزاز«جهل» افزون می کند.
آنچه امروزازدانش بشری درشاخه های مختلف ودررشته های گوناگون دردسترس ماست حاصل تلاش انسان های گذشته دراثرهمین نیروی درونی خدادادی است . بی تردید بسیاری ازمطالبی که اکنون برای ما مجهول است به وسیله نسل های کنجکاوآینده کشف خواهد شد بخشی ازدانش امروزبشرکه حاصل مطالعه وجستجوی او درجهت شناخت جهان مادی ونظام ها وقوانین آن است«علوم تجربی » نام دارد.
بشربرای کشف وشناخت اسراراین جهان مادی عمدتا ازابزارهای حسی خود استفاده می کند به همین دلیل نقش «تجربه» دراین حوزه بسیاراساسی وتکیه برآن بسیارضروری است . به این دلیل انسان برای توسعه وتقویت حوزه عمل حواس خود به ساخت دستگاه های گوناگون ودقیق دست زده است( رشد آموزش راهنمایی تحصیلی ، تابستان 79).
ساخت وتولید ابزارهای گوناگون توانایی انسان را برای کشف رازهای جهان وطبیعت بالا می برد وزندگی اورا متحول می سازد . استفاده ازدستاوردهای علم وفناوری ، دربعضی جهات رفاه نسبی به همراه می آورد وبه انسان کمک می کند تا آنچه را که درگذشته با رنج وسختی وصرف وقت زیاد انجام می داده است بسیارراحت تروسریع ترانجام دهد.
دانش آموزی که به مدرسه وارد می شود ازیک سو دارای نیروی خداداد کنجکاوی است نیرویی که هرلحظه او را به سوی یافتن دانشی تازه وپاسخی برای پرسش های بی شمارمی کشاند وازسوی دیگرباید برای زندگی دردنیای فردا را که دنیای علم وفناوری است آماده شود به این ترتیب نظام آموزشی باید به گونه ای برنامه ریزی شود که هم قوه جست وجوگری را دردانش آموزان شکوفا کند ودانستن وکشف مجهولات را برای آنها لذت بخش ونشاط آورسازد وهم آنچه را برای زندگی انسانی دردنیای امروزوفردا به آن نیازمندند به آنها بیاموزد.
درس علوم تجربی که یکی ازدرسهای اصلی دوره های ابتدایی وراهنمایی تحصیلی است به نوبه خود باید بتواند به هردوهدف یاد شده دست یابد دراین درس محتوا وروش باید به گونه ای طراحی شود که ازیک سو به نیازهای فطری دانش آموزان درزمینه شناخت محیط پاسخ گوید وبه آنان درپی بردن به شگفتی های جهان خلقت کمک کند ومعرفت آنان را نسبت به خالق جهان افزایش دهد وازسوی دیگرآنها را با دانش وبینش مورد نیاززندگی حال وآینده آشنا سازد.
طی سالهای اخیر، تغییرات شگرفی درنحوه آموزش علوم دردوره های ابتدایی وراهنمایی ومتوسطه به عمل آمده است دراین فاصله برنامه ها ومواد آموزشی تازه ای نیزدرکشورهای مختلف فراهم آمده که تاکید زیادی برآموزش عملی علوم دارند.تلفیق رشته های مختلف علوم ورابطه علوم با تکنولوژی ایجاب می کند که محیط سنتی یادگیری علوم دگرگون شود .
کلاس درس علوم نیزدرطول زمان دستخوش دگرگونی شده است بدین معنی که به جای تشکیل کلاس های فرمایشی رسمی گذشته اکنون محیطی برای فراگیران پدید می آورده می شود که می توانند فعالانه درامرآموزش شرکت نموده وبه مشاهدات علمی بپردازند ونتیجه اکتشافات خود را ببینند.
دریک برنامه علمی تجربه مداردانش آموزبیشترتوجه خود را صرف کاربا دستگاهها ومواد کنند. تا اینکه مشاهداتی انجام بدهند وشواهدی را جمع آوری کنند درحین یک کاراکتشافی مشاهدات دانش آموزبه منظورتامین شواهد گوناگونی صورت می گیرد که علاقه وی را نسبت به مساله مورد مطالعه برمی انگیزد وصحنه را برای ارائه اندیشه های نوآماده می کند ومعلم دانش آموزرا به سوی نتایج مورد نظرومرتبط با نظریاتی که قبلا معرفی شده اندهدایت می کند درواقع دانش آموزان ازطریق یادگیری فعال مطالب را می آموزند(خلخالی ،78).
دانش آموزان ازطریق یادگیری فعال به سطح بالاتری ازدرک وفهم نایل می شوند .دلیل این امرآن است که دانش آموزان براثرتلاش فردی ومشارکت گروهی نتیجه کاررا ازآن خود می دانند ازاین رو درعمل خود را ، کاررا وبازده کاررا که حاصل فعالیت های فردی وهمیاری گروهی است بسیارمهم وبا ارزش می دانند چنین احساسی سببب می شود که دانش آموزان با انگیزه قوی تری فعالیت های یادگیری را دنبال کنند معلمان نیز وقتی راهبردهای یادگیری فعال را به کارمی برند فرصت بیشتری برای تشویق ،کنترل وراهنمایی دانش آموزان به دست می آورند.
امروزه مهمترین وظیفه ونقش آموزش درمدارس ، یاد دادن شیوه های یادگیری وپرورش مهارت هایی است که فرد را قادرمی سازند خود راههای حل مساله وکشف مجهولات را بیابد این وظیفه «آموختن برای زیستن است» که استفاده ازآزمایش درآموزش درس علوم می تواند ما را به این هدف نزدیک نماید.
طرح جدید آموزش علوم گامی درجهت بهبود بخشیدن به وضعیت نابسامان آموزش علوم درکشورماست اما همانطورکه میدانیم کیفیت آموزش علوم دریک کشوربه عوامل فراوانی بستگی دارد که نحوه آموزش یکی ازآنهاست.
بیا ن مسئله :
امروزه پیچیدگی علوم افزایش چشم گیری پیدا کرده است .توانایی ما درزمینه مشاهده هایمان با پیدایش ابزار ووسایل جدید به نحوشگفت آوری گسترش یافته است به یاری این ابزار ووسائل می توانیم اجزای بی نهایت کوچک ماده را که میلیون ها برابربزرگ شده اند وهمچنین ستارگان دوردست موجود درخارج ازمحدوده جهان را کشف ومشاهده کنیم.
گسترش علوم تاثیر به سزایی درنظام آموزش وپرورش کشورها گذاشته است توجه به این مساله حائز اهمیت است که کودکان درآینده درشرایطی متفاوت با شرایط کنونی زندگی خواهند کرد وبا مسائل کاملا جدیدی رو به روخواهند شد بسیاری ازمسائل آنان درآینده هم اکنون یا اصلا وجود ندارد ویا آن قدربه نظرما مهم نمی آیند که قابل طرح دربرنامه درسی دانش آموزان باشند.
شاید درچند دهه اخیرهیچ یک ازموضوعات درسی درسطح جهانی به اندازه«درس علوم» را دربرنمی گیرد گرچه محتوای درس علوم تجربی نیزبه خودی خود به دلیل پیشرفت فرزاینده علم ودانش بشری روزبه روزجدیدتر وفربه ترمی شود تا آنجا که عصرحاضر،عصرانفجاراطلاعات نام گرفته است.
ازاین روباید به دانش آموزان راه وروش یادگیری وحل مساله را آموخت نه پاسخ چند سوال حل شده را به عبارت دیگر باید علم را به عنوان یک فرایند به دانش آموزان عرضه کنیم وتنها به ارائه فراورده های علم بسنده نکنیم واین امربا استفاده ازروش های فعال تدریس مثل استفاده ازوسائل کمکی آموزشی وآزمایشگاه میسرخواهد شد.
یادگیری باید به همت خود دانش آموزان ازطریق کاوش ، تجربه ، معلمان وکتابهای درسی ومنابع دیگرانجام پذیرد . معلمان باید دانش آموزان را درفعالیت هایی مانند اندیشیدن ،
مشکل گشایی ویافتن پاسخ برای سوال های خود درگیرکند که استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم ودرگیرکردن دانش آموزان درانجام آزمایشات علوم ازفعالیت های مهم یادگیری درست علوم تجربی می باشد.
منظورازآزمایش فراهم آوردن شرایط خاص برابرنقشه ای ازپیش تعیین شده است برای بروزاتفاقی احتمالی که با آن بتوان به فهم مسئله ای دست یافت وحل مشکل را ارائه کرد به سبب اهمیتی است که تشکیل آزمایشگاه درتوسعه وگسترش علوم دارد ما را به این مهم هدایت می کند درمراکزآموزش وفرهنگی وتربیتی ، جایگاه مناسبی را برای آزمایشی مسائل علمی پیش بینی کنیم وفرصت مناسبی برای تقویت کارآیی دانش آموزان درنظربگیریم .
ازطرفی نتایج تحقیقات وبررسی های موجود نشان می دهد که میزان استفاده ازآزمایشگاه دردرس علوم تجربی به دلیل کمبود وقت ، کمبود امکانات ، آزمایشگاه و… درحد مطلوب وایده ال نیست ودربرخی موارد با وجود امکانات آزمایشگاه بهره برداری مناسب صورت نمی گیرد. توجه به اهمیت استفاده ازآزمایش دردرس علوم وفراگیری بهتردانش آموزان ، نیازبه بررسی دقیق این مساله می باشد.
اهمیت وضرورت مساله :
درآموزش وپرورش پیشرفته دنیا وسایل کمک آموزشی به عنوان جزیی لاینفک ازآموزش وپرورش قلمداد می گردد درشیوه های نوین آموزش علومم نیزسعی می شود که یادگیری تا حد امکان ازقطب آموزش ویادگیری انفعالی دور وبه قطب آموزش ویادگیری فعال نزدیک شود براین اساس درطرح جدید اموزش علوم نمی توان بریک شیوه تدریس بخصوص تکیه کرد معلمان می توانند با به کارگیری شیوه های متنوع تدریس واستفاده ازوسائل آزمایشگاه علاقه وتوجه دانش آموزان را به درس جلب وتدریس خود را به یادگیری فعال نزدیک تر کنند.

فایل : 59 صفحه

فرمت : Word