مقاله در مورد تاثیر تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان و کیفیت خواب بیماران روانی بستری

دانشگاه آزاد اسلامي
واحد علوم و تحقيقات (اردبیل)
Science and Research Branch، Islamic Azad University، Ardabil
فرم پيشنهاد تحقيق
پايان‏نامه‌ی كارشناسي ارشد
عنوان تحقيق به فارسي:
تاثیر تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان و کیفیت خواب بیماران روانی بستری
نام دانشجو: زین العابدین دانشکده:
نام خانوادگی دانشجو: اولیایی گروه تخصصی: روانشناسي باليني
رشته تحصيلي: روانشناسي باليني گرايش: روانشناسي باليني
نيمسال ورود به مقطع جاري: نيمسال اول(91-92) نيمسال شروع به تحصيل : نيمسال اول(91-92)
نام و نام خانوادگی استاد راهنما: نام و نام خانوادگی استاد (اساتيد) مشاور:
1- دكتر محسنی پور 1- دكتر صبحی
تاريخ تصويب در شوراي گروه تخصصي: تاريخ تصويب در شوراي پژوهشي واحد علوم و تحقیقات اردبیل :
تأیید کارشناس پژوهشی تائيد مدير پژوهشي تائيد رئيس
واحد علوم و تحقیقات اردبیل: واحد علوم و تحقیقات اردبیل: واحد علوم و تحقیقات اردبیل:
تاريخ ارسال به حوزه پژوهشي واحد علوم و تحقیقات(تهران):
تأييد مديركل پژوهشي:
تاريخ بررسي وتاييد امور پژوهشي واحد:
تأييد معاون پژوهشي واحد:
توجه: لطفاً اين فرم با مساعدت و هدايت استاد راهنما تكميل شود.
اطلاعات مربوط به دانشجو:
نام: زین العابدین نام‏خانوادگي: اولیایی شماره دانشجويي:
مقطع: كارشناسي ارشد رشته تحصيلي: روانشناسی باليني گروه تخصصي: روانشناسی باليني
گرایش: باليني نام‌دانشكده: سال ورود به مقطع جاري:91-90
نيمسال ورودي: نيمسال اول (90-91)
آدرس پستي در اردبیل:
آدرس پستي در شهرستان:…………………………………………………………………………………………………………………………. . تلفن ثابت محل سكونت: تلفن همراه:. تلفن محل كار: ……………………….. . دورنگار:…………………………… پست الكترونيك:
اطلاعات مربوط به اساتید راهنما و مشاور:
تذكرات:
دانشجويان دوره كارشناسي ارشد می‌توانند يك استاد راهنما و حداكثر دو استاد مشاور و دانشجويان دوره دكتري حداكثر تا دو استاد راهنما و دو استاد مشاور مي‏توانند انتخاب نمايند.
در صورتي كه اساتيد راهنما و مشاور مدعو مي باشند، لازم است سوابق تحصيلي، آموزشي و پژوهشي كامل ايشان (رزومه كامل) شامل فهرست پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‏هاي دكتري دفاع شده و يا در حال انجام كه اساتيد مدعو، راهنمايي و يا مشاوره آنرا بر عهده داشته‏اند، به همراه مدارك مربوطه و همچنين آخرين حكم كارگزيني (حكم هيأت علمي) ضميمه گردد.
اساتيد راهنما و مشاور موظف هستند قبل از پذيرش پروپوزال، به سقف ظرفيت پذيرش خود توجه نموده و در صورت تكميل بودن ظرفيت پذيرش، از ارسال آن به دانشگاه و حوزه پژوهشي و يا در نوبت قراردادن و ايجاد وقفه در كار دانشجويان جداً پرهيز نمايند. بديهي است در صورت عدم رعايت موازين مربوطه، مسئوليت تأخير در ارائه پروپوزال و عواقب كار، متوجه گروه تخصصي و دانشكده خواهد بود.
اطلاعات مربوط به استاد راهنما:
نام و نام خانوادگي: آخرين مدرك تحصيلي دانشگاهي/ حوزوي: دكتري
تخصص اصلي: رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): استاديار تلفن همراه:
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. آدرس پست الکترونیکی(Email):
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور اول:
نام و نام خانوادگي: دکتر اکبر عطادخت آخرين مدرك تحصيلي دانشگاهي/ حوزوي دكتري تخصصي
تخصص اصلي:روانشناسي رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي):استاديار تلفن همراه:
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. آدرس پست الکترونیکی(Email):
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور دوم:
نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصيلي دانشگاهي/ حوزوي ……………………
تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. آدرس پست الکترونیکی(Email): …………………………………………….
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
4. – اطلاعات مربوط به پايان‏نامه:
الف- عنوان تحقیق
عنوان به زبان فارسی:
تاثیر تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان و کیفیت خواب بیماران روانی بستری
2- عنوان به زبان انگليسي/(آلماني، فرانسه، عربي):
Effects of aerobic exercise training (aerobics) of mental health and sleep quality of hospitalized psychiatric patients
ب – تعداد واحد پايان‏نامه: 6 واحد
ج- بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي (شامل تشريح مسأله و معرفي آن، بيان جنبه‏هاي مجهول و مبهم، بيان متغيرهاي مربوطه و منظور از تحقيق به صورت مستند) :
یکی از معضلات ومشکلات جوامع امروزی بیماریهای روانی است. بیماریهای روانی همواره در اجتماعات بشری وجودداشته است. اما اطلاعات آماری وعینی در این موارد اندک بود، اما امروزه با گسترش اطلاعات پژوهشی وآماری می توان معیار نسبتاٌ واقعی از بروز و شیوع بیماریهای روانی ارائه داد. البته شیوع بیماریهای روانی در گذشته به شدت وکثرت امروز نبوده است، چرا که در هیچ عصری، عواملی که بر سیستم عصبی انسان فشار وارد می کنند و موجبات نا بسامانی و پریشانی افکار و عواطف وی می گردند مانند عصر حاضر نبوده است (ساپنیگتون،1385).
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM _ IV_TR)اختلال روانی را یک سندرم یا الگوی رفتاری می داند که با احساس ناراحتی یا ناتوانی (تخریب در یک یا چند زمینهی کارکردی) همراه است. همچنین سندرم نباید فقط پاسخی قابل انتظار و تایید شده از نظر اجتماعی نسبت به یک رویداد خاص، نظیر مرگ یک فرد عزیز باشد. مطابق تعریف TRـ IVـ DSM رفتارهای انحرافی (مثلا از نظر سیاسی، مذهبی یا جنسی) و تعارض هایی که در درجه ی اول بین خود و اجتماع وجود دارد، اختلال روانی شمرده نمی شوند(ساپنیگتون،1385). بيمار هاي رواني مزمن، اختلالاتي نامعلوم و مزمن همراه با دوره هاي تكرار شونده و علايم رواني هستند كه عملكرد شخص را شديدا تحت تاثير قرار مي دهند (ثانی ذاکر،2001).
بیماری روانی همواره رنج و محدودیتهای فراوانی برای بیمار به دنبال داشته و بر همه ابعاد روانی، اجتماعی، خانوادگی و در سطوح پایین تر بر کیفیت خواب بیمار تاثیری منفی میگذارد. خواب یک فرآیند زیستی پویا و بسیار سازمان یافته است که بخش مهمی از زندگی محسوب می شود و کمیت آن با کیفیت تعاملهای اجتماعی مرتبط شناخته شده است (افخمی ابراهیمی، 1386). کیفیت مناسب خواب برای سلامت هر فردی الزامی است و با سلامت جسمی و روانی و همچنین کیفیت زندگی در ارتباط است. بطوری که محققان دریافته اند فقدان خواب منظم و کافی می تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد، احتمال ابتلا به افسردگی و اضطراب را افزایش داده و توانایی مقابله با استرس های روزمره را کاهش دهد (افخم ابراهیمی و همکاران، 1386). در چنین شرایطی است که فرد به آسانی برانگیخته و عصبانی می شود.
در واقع کیفیت خواب ارتباط تنگاتنگی با اختلالات روان شناختی دارد. در همین راستا مطالعه کان (2010) نشان میدهد اغلب، اختلالات خواب با اختلالات روان شناختی همایندی داشته و در صورت رفع مشکلات خواب، درمان اختلالات روان شناختی همایند راحت تر صورت می گیرد. در واقع رفع مشکل خواب موجب کاهش مشکلات روان شناختی و بهبود خلق می گردد.
یکی از مفاهیم ضروری و همواره مورد بحث دنیای پیچیده انسان که قدمتی به بلندی هستی دارد مفهوم سلامتی است . سلامتی کیفیتی از زندگی است که تعریف آن مشکل و اندازه گیر ی واقعی ان تقریبا غیر ممکن است. متخصصان تعاریف متعددی از این تعریف ارائه داده اند . تقریبا همه آنها موضوع مشترکی دارند و آن «مسئولیت در قبال خود و انتخاب سبک زندگی سالم است«.از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی عبارت است است: حالت بهزیستی کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی(جلیل باباپور و همکاران،1382).
عوامل بسیاری با سلامت روان و همچنین با کیفیت خواب مرتبط است اما یکی از مواردی که تحقیقات متعددی را نیز متوجه خود ساخته است، فعالیت های بدنی و ورزش می باشد. ايروبيك ورزش مردم پسندي است كه تلفيقي از حركات متنوع و موزون همراه با موزيك است. در تاريخ، ورزش را براي بدن و موسيقي را براي روح مناسب دانسته اند كه اين تعريف در ورزش ايروبيك ديده ميشود. ايروبيك باعث افزايش استقامت قلبي-عروقي و تنفسي و تقويت و بهينه سازي ماهيچه هاي بدن مي شود و بهترين روش تنظيم و كاهش وزن است. بهترين مؤلفة ايروبيك هماهنگي عصب و عضله است. ايروبيك كاران فعال، مثبت، خلاق و كارآفرين هستند، در انجام كارهاي روزمره هماهنگي و سرعت و چابكي و تعادل بيشتري دارند، در مقابل ناملايمات زندگي بهتر ايستادگي مي كنند و حس همكاري زيادي دارند. ايروبيك بهترين تفريح خانواده ها و يكي از راه هاي دست يابي به جامعة ايمن است و با افسردگي مبارزه مي كند(سلیمانی و همکاران ،1391).در واقع انجام ورزش و ایجاد یک تحرک برنامه ریزی شده تاثیر شگرفی بر سلامت روانی و جسمانی فرد دارد. مخصوصاً ورزش هایی که هوازی بوده و نیاز بیشتر به تنفس و اکسیژن دارند. تحقیقات بسیاری حاکی از تأثیر ورزش بر افزایش سلامت روانی (پیروی، 1382) و بهبود کیفیت خواب (سینگ، و همکاران، 2007) می باشد. در پژوهشی که توسط مورگان (2003) صورت گرفت، نتایج نشان داد که تمرینات مقاومتی و استقامتی هر دو موجب بهبود سطح کیفیت خواب در ورزشکاران می شود.در مطالعه ای که توسط آزتالوس، بورداود هیش وهمکاران ، (2010) صورت گرفت، نتایج نشان داد که فعالیت های بدنی در بهبود شاخص های سلامت روانی از جمله افسردگی و اضطراب در زنان و مردان موثر است. بطور کلی این تحقیقات حاکی از ارتباط متغیرهای روان شناختی با کیفیت خواب و همچنین تاثیر پذیری آنها از ورزش و فعالیت های بدنی می باشد. این پژوهش نیز در راستای تحقیقات مذکور و با این مسأله صورت می گیرد که: آیا تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان و کیفیت خواب بیماران روانی بستری تاثیر دارد؟
د – اهمیت و ضرورت انجام تحقيق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهاي تحقيقاتي موجود، ميزان نياز به موضوع، فوايد احتمالي نظري و عملي آن و همچنين مواد، روش و يا فرآيند تحقيقي احتمالاً جديدي كه در اين تحقيق مورد استفاده قرار مي‏گيرد):
در حال حاضر چهل ميليون نفر در سراسر جهان از اختلالات شديد رواني رنج مي برند و بيش از 90 درصد جمعيت كشورهاي در حال رشد عملا از هیچگونه مراقبت بهداشت رواني بهره نمیبرند(راجو و همکاران ،2006).
بیماری روانی همواره رنج و محدودیت های فراوانی برای بیمار به دنبال دارد که بر همه ابعاد زندگی از جمله روانی، اجتماعی، خانوادگی و در سطوح پایین تر بر کیفیت خواب بیماران تاثیری منفی دارد؛ هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم اين بيماران نه تنها خانواده بلكه جامعه را نيز با فشار مالي چشمگيري رو به رو مي نمايد و به دليل سير بیماری روانی، از زمان آغاز غالبا با پديده ي بستري شدن در بيمارستان، درمان ناكافي، ترخيص، عود بيماري و بستري مجدد همراه است و در پي آن مهارتها، توانايي ها و فرصت هاي بيماران محدود شده و دچار مشكلات بين فردي میگردند. شركت دادن بيماران در فعاليت هاي گروهي، بازخورد مثبت و حمايت اعضا و تشويق آنان يكي از راه هاي بهبود مهارت ها است (سرداری پور ،1998)
یکی از مشکلاتی که بیماری روانی برای فرد به دنبال خواهد داشت، کاهش کیفیت خواب فرد میباشد که در پژوهشهای مختلف به این موضوع اشاره شده است (تولایی و همکاران، 1383؛ افخم ابراهیمی و همکاران، 1386). خواب و کیفیت آن
عامل بسیار مهمی در زندگی هر فرد است و توجه به آن نیز حائز اهمیت فراوان می باشد. علاوه بر عدم کیفیت خواب، خلق و خوی این بیماران نیز بسیار پایین است و همواره دچار افسردگی و اضطراب نیز میباشند (کان، 2010).
بنابراین کمک به بهبود کیفیت خواب و همچنین سلامت روان این بیماران از اهمیت وافری برخوردار است و از جمله راه هایی که می توان هم در افزایش سلامت روان و هم در کیفیت خواب این بیماران تأثیر گذار باشد فعالیت بدنی و ورزش است. پژوهش های صورت گرفته در این خصوص نیز حاکی از این تأثیر می باشد (لی و همکاران، 2005؛ دود و همکاران،2007؛ کی هایا، 2009؛ آزتالوس، 2010). در واقع آموزش ورزش و فعالیت های مختلف بدنی یک روش بسیار کم هزینه اما کارآمد در بهبود بیماریهای روانی می باشد و انجام چنین پژوهشی می تواند در راستای کاهش مشکلات خواب و بهبود خلق این بیماران با هزینه ی بسیار پایین راهکاری برای کسانی باشد که در این حوزه فعالیت می کنند. همچنین می‌توان از طریق آموزش این ورزشها تا حدی از مشکلات این بیماران کاست.با توجه به مسائلی که اشاره گردید، ضرورت انجام پژوهشی تحت عنوان اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) در بهبود خلق و افزایش کیفیت خواب بیماران روانی مزمن به وضوح احساس می شود.
ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بيان مختصر پیشینه تحقيقات انجام شده در داخل و خارج کشور پيرامون موضوع تحقیق و نتايج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظري تحقیق با ارائه منابع):
سینگ و همکاران (1997) طی پژوهشی به بررسی تاثیر تمرینات ورزشی (مقاومتی) بر کیفیت خواب پرداختند. نتایج نشان داد که تمرینات مقاومتی سه نوبتی در هفته و به مدت 10 هفته موجب تغییر دوره های خواب و بهبود آیتم های کیفیت خواب می شود.
تریندر و همکاران (1985) در تحقیقی ورزشکاران رشته های استقامتی باور لیفتینگ، بدنسازی و رشته های ترکیبی را مورد مقایسه قرار دادند و گزارش کردند که ورزشکاران رشته های هوازی و استقامتی دارای کیفیت خواب بهتر و دوره خواب با حرکات سریع چشم (خواب REM) بیشتری نسبت ورزشکاران سایر رشته ها دارند.
مورگان (2003) گزارش کرده است که تمرینات مقاومتی و استقامتی موجب بهبود سطوح کیفیت خواب، اختلالات خواب و مدت زمان خواب در ورزشکاران و افراد غیر ورزشکار می شود.
مطالعه لی و همکاران (2005) نیز نشان میدهد که افزایش هورمون رشد ناشی از فعالیتهایی همچون ورزشهای مقاومتی موجب بهبود کیفیت خواب می‌شود.
استوارت و همکاران (2009) در طی پژوهشی نشان دادند که، فعالیتهای بدنی هنگامی تاثیر مثبت بر کیفیت خواب دارند که هفته ای 3 جلسه یا بیشتر و مدت هر جلسه تمرین بیشتر از یک ساعت طول بکشند.
در پژوهش دیگری که به بررسی و مقایسه کیفیت خواب در ورزشکاران استقامتی و مقاومتی پرداخته است، نتایج نشان میدهد که ورزشکاران استقامتی و مقاومتی کیفیت خواب بهتری در مقایسه با افراد غیر ورزشکار دارند. اما بین ورزشکاران استقامتی و مقاومتی تفاوت معنی داری مشاهده نشد (ترتیبیان و نوری، 1387).
در همین راستا مطالعه پیروی (1383) نشان میدهد ورزش صبحگاهی بر کاهش افسردگی موثر می‌باشد و تاثیر مهمی بر شکلگیری روابط اجتماعی دارد. ورزش صبحگاهی در کاهش فشارهای روانی و ایجاد آرامش مؤثر است.
مطالعه آئورولیو (2005) نیز نشان داد که فعالیت های بدنی ابزار مناسبی در درمان و پیشگیری از بیماریهای جسمانی و روانی همچون افسردگی و اختلالات اضطرابی می باشد. انجام ورزش به جهت ترشح برخی هورمون ها و تأثیر بر روی سیستم عصبی و همچنین افزایش مصرف اکسیژن میزان استرس و اضطراب را کاهش میدهد.
لیندوال (2007)، در تحقیق خود دریافت که افرادی که ورزش میکنند از نمرات افسردگی پایین تری برخوردار بودند (علایم افسردگی کمتری داشته اند) و نشان داده شد که در زنان در مقایسه با مردان، ورزش های سبک تر مؤثر تر خواهد بود.
کی هایا (2009)، تاثیر دارو و ورزش صبحگاهی را در درمان افسردگی و اضطراب مقایسه نمود. وی دریافت که 30 دقیقه ورزش صبحگاهی 30 تا 5 بار در هفته با شدت 80-60 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی، تاثیری مشابه استفاده از داروهای شیمیایی را دارد. افزونبراینکه ورزش صبحگاهی نه تنها عوارض منفی داروهای شیمیایی را ندارد بلکه با بهبود عملکرد قلبی – ریوی و کاهش میزان اضطراب سبب افزایش امید به زندگی خواهد بود.
آزتالوس و همکاران (2010)، در تحقیقی نتیجه گرفتند که پیاده روی در بهبود شاخص های سلامت روان از جمله افسردگی و اضطراب در زنان و مردان مؤثر است. منتها افزایش شدت ورزش گرچه در مردان نتایج بهتری دارد ولی در زنان، نتایج مربوطه برعکس می باشد.
راجوو (2010)، در پژوهشی نتیجه گیری نمود که ورزش در هنگام صبح به جهت استفاده از هوای تمیز صبحگاهی، در کارکرد سیستم های مختلف بدن در مقایسه با ورزش در زمان های دیگر مفیدتر می باشد. همچنین با استنشاق هوای تمیز صبحگاهی سطح هوشیاری انسان بالاتر می رود که این خود سبب آرامش بیشتر و کاهش میزان استرس و اضطراب می گردد.
و – جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق: (ذیل این قسمت توسط استاد راهنما امضاء شود).
استفاده از مداخلات ورزشی برای بیماران روانی یکی از حوزههایی است که امروزه توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. پژوهشها حاکی از تاثیر مثبت فعالیتهای ورزشی بر اضطراب، افسردگی، فعالیتهای شناختی و مشکلات جسمانی بیماران روانی میباشد. از سوی دیگر در مقایسه با سایر روشهای درمانی، استفاده از ورزش و فعالیت بدنی کم هزینه بوده و تاثیر سویی بر سلامت روانی بیماران نخواهد داشت. بنابراین پژوهش حاضر درصدد است تا تاثیر فعالیتهای ورزشی را در بهبود کیفیت خواب و سلامت بیماران روانی ر بررسی نماید.
جستجوی محقق نشان میدهد پژوهشی با این عنوان در کشور انجام نشده است. لذا با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش درصدد است که به بررسی اثربخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان و کیفیت خواب بیماران روانی مزمن بپردازد.
ز- اهداف مشخص تحقيق (شامل اهداف آرماني، کلی، اهداف ويژه و كاربردي):
هدف کلی :تاثیر تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان و کیفیت خواب بیماران روانی بستری
اهداف جزئی:
1- تعیین اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان بیماران روانی بستری
1-1-تعیین اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر مشکلات جسمانی بیماران روانی بستری
1-2-تعیین اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر اضطراب بیماران روانی بستری
1-3- تعیین اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر کارکرد اجتماعی بیماران روانی بستری
1-4- تعیین اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر افسردگی بیماران روانی بستری
تعیین اثر بخشی تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) در بهبود کیفیت خواب بیماران روانی بستری
ح – در صورت داشتن هدف كاربردي، نام بهره‏وران (سازمان‏ها، صنايع و يا گروه ذينفعان) ذكر شود (به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی):
بهزسیتی، بیمارستان های روانی، دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی ، مراکز مشاوره
ط- سؤالات و فرضيه‏هاي تحقیق(مطابق با اهداف تحقیق):
1- تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر سلامت روان بیماران روانی بستری تاثیر دارد.
1-1- تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر مشکلات جسمانی بیماران روانی بستری تاثیر دارد.
1-2- تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر اضطراب بیماران روانی بستری تاثیر دارد.
1-3- تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر کارکرد اجتماعی بیماران روانی بستری تاثیر دارد.
1-4- تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر افسردگی بیماران روانی بستری تاثیر دارد.
2-تمرینات ورزشی هوازی (ایروبیک) بر بهبود کیفیت خواب بیماران روانی بستری تاثیر دارد.
ی- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی با استناد به منابع کاربردی):
بیماری روانی
تعریف مفهومی: راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM _ IV_TR)اختلال روانی را یک سندرم یا الگوی رفتاری می داند که با احساس ناراحتی یا ناتوانی (تخریب در یک یا چند زمینه ای کارکردی) همراه است. همچنین سندرم نباید فقط پاسخی قابل انتظار و تایید شده از نظر اجتماعی نسبت به یک رویداد خاص، نظیر مرگ یک فرد عزیز باشد. مطابق تعریف TRـ IVـ DSM رفتارهای انحرافی (مثلا از نظر سیاسی، مذهبی یا جنسی) و تعارض هایی که در درجه ی اول بین خود و اجتماع وجود دارد، اختلال روانی شمرده نمی شوند (ساپنیگتون،1385) .بيماري هاي رواني مزمن، اختلالاتي نامعلوم و مزمن همراه با دوره هاي تكرار شونده و علايم رواني هستند كه عملكرد شخص را شديدا تحت تاثير قرار مي دهند (ثانی ذاکر،2001).
تعریف عملی: در این پژوهش بیماران روانی (اختلالات محور یک و اختلالات شخصیتی)، بستری در بیمارستانها و مراکز نگهداری مد نظر خواهد بود که با استفاده از تشخیص روان پزشک و با مصاحبه نیمه ساختار یافته بر اساس DSM-IV-TRانتخاب خواهند شد.
ایروبیک
تعریف مفهومی: تمرین هوازی(ایروبیک): (Aerobic exercise)‏ نوعی فعالیت ورزشی بوده که هدف آن بهبود سیستم مصرف اکسیژن می‌باشد. هوازی ترجمه لغت ایروبیک (Aerobic) می‌باشد که به معنی با اکسیژن بوده و به مصرف اکسیژن در سوخت و ساز بدن و فرایند تولید انرژی اشاره دارد. ایروبیک ورزش مردم پسندي است كه تلفيقي از حركات متنوع و موزون همراه با موزيك است. در تاريخ، ورزش را براي بدن و موسيقي را براي روح مناسب دانسته اند كه اين تعريف در ورزش ايروبيك ديده مي شود. ايروبيك باعث افزايش استقامت قلبي-عروقي و تنفسي و تقويت و بهينه سازي ماهيچه هاي بدن مي شود و بهترين روش تنظيم و كاهش وزن است. بهترين مؤلفة ايروبيك هماهنگي عصب و عضله است. ايروبيك كاران فعال، مثبت، خلاق و كارآفرين هستند، در انجام كارهاي روزمره هماهنگي و سرعت و چابكي و تعادل بيشتري دارند، در مقابل ناملايمات زندگي بهتر ايستادگي مي كنند و حس همكاري زيادي دارند. ايروبيك بهترين تفريح خانواده ها و يكي از راه هاي دست يابي به جامعة ايمن است و با افسردگي مبارزه مي كند(سلیمانی و همکاران ،1391).
تعریف عملی: منظور از تمرینات ورزشی ایرو بیک در این پژوهش حركات لوايمپكتکه عبارتند از گام درجا، گام آسان، گام هفت و هشت، گام به جلو، گام به عقب، مامبو، گام راندني، گام و زانو (كه در هر جلسه حداكثر از تركيب چهار حركت به مدت 45 دقیقه استفاده می شود).
کیفیت خواب
تعریف مفهومی: . خواب یک فرآیند زیستی پویا و بسیار سازمان یافته است که بخش مهمی از زندگی محسوب می شود و کمیت آن با کیفیت تعامل اجتماعی مرتبط شناخته شده است (افخمی ابراهیمی، 1386).
تعریف عملی: در این پژوهش منظور از کیفیت خواب نمره ای است که آزمودنی در آزمون شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ( PSQI) بدست می آورد.
سلامت روان
تعریف مفهومی: سازمان بهداشت جهانی(WHO) سلامتی را به این گونه  تعریف می کند: سلامتی عبارتست از سلامت کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط عدم وجود سلامتی و ناتوانی(جلیل باباپور و همکاران،1382).
تعریف عملیاتی: منظور از سلامت روان در این پژوهش میزان نمره ای است که هر آزمودنی در آزمون GHQ کسب می نماید. مقیاس اندازه گیری این متغیر فاصله ای است.
5-روش شناسی تحقیق:
الف- شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء (شامل مواد، تجهيزات و استانداردهاي مورد استفاده در قالب مراحل اجرايي تحقيق به تفكيك):
تذكر: درخصوص تفكيك مراحل اجرايي تحقيق و توضيح آن، از به كار بردن عناوين كلي نظير، «گردآوري اطلاعات اوليه»، «تهيه نمونه‏هاي آزمون»، «انجام آزمايش‏ها» و غيره خودداري شده و لازم است در هر مورد توضيحات كامل در رابطه با منابع و مراكز تهيه داده‏ها و ملزومات، نوع فعاليت، مواد، روش‏ها، استانداردها، تجهيزات و مشخصات هر يك ارائه گردد.
روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمايشي با گروه كنترل مي باشد.که پس از گرفتن پیش آزمون از هر دو گروه، گروه آزمایش 15 جلسه تمرینات ورزشی هوازی (45 دقیقه) را سپری خواهد کرد(یک روز در میان) در حالی که که گروه کنترل برنامه عادی روزانه خود را طی خواهند کرد. پس از اتمام جلسات از هر دو گروه پس آزمون به عمل خواهد آمد.
ب- متغيرهاي مورد بررسي در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:
با توجه به عنوان پایان نامه تمرینات ورزشی هوازی ایروبیک به عنوان متغیر مستقل وسلامت روان و کیفیت خواب به عنوان متغیر وابسته مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت .
ج – شرح کامل روش (ميداني، كتابخانه‏اي) و ابزار (مشاهده و آزمون، پرسشنامه، مصاحبه، فيش‏برداري و غيره) گردآوري داده‏ها :
روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق میدانی می باشد و نمونه گیری بهصورت در دسترس خواهد بود. به این صورت که بعد از شناسایی بیماران روانی (با استفاده از راهنمایی روانپزشک بخش و با استفاده از مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته)، 30 نفر بیمار روانی انتخاب و در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل گمارده خواهند شد. آزمودنیهای هر دو گروه به پرسشنامه
سلامت روان و کیفیت خواب پاسخ خواهند داد سپس گروه آزمایش 15 جلسه تمرینات ورزشی ایروبیک را سپری خواهد کرد، در حالی که گروه کنترل برنامه عادی روزانه خود را خواهد داشت. پس از اتمام مداخله، هر دو گروه مجدداً به پرسشنامههای سلامت روان و کیفیت خواب پاسخ خواهند داد.
شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ( PSQI) :
این پرسش نامه توسط دانیل جی بای سی و همکاران برای اندازه گیری کیفیت خواب و کمک به تشخیص افرادی که خواب خوب یا بد دارند ساخته شده است این پرسشنامه مرکب از 19 سؤال خودسنجی و همچنین 5 سؤال دیگر است که از طریق هم اتاقی سنجش می شود (فقط آیتمهای خودسنجی در نمره گذاری مقیاس مورد استفاده قرار می گیرد). پرسشنامه خودآزمایی، شامل 15 آیتم چند گزینه ای بوده که درباره فراوانی اختلال خواب، کیفیت خواب، استفاده از داروهای خواب و اختلال عمل در طی روز سؤال می کند و همچنین دارای 4 سؤال نوشتنی است که درباره تأخیر خواب، کفایت عادات خواب، و مدت زمان خواب سؤال می کند،5 سؤال دیگر مربوط به هم اتاقی و چند گزینه ای بوده که اختلال خواب را بررسی می کند مقیاس کیفیت خواب پیتزبورگ 7 نمره به دست می دهد که مربوط به حوزه های مذکور است.هر نمره جزئی از صفر(بدون مشکل) تا 3(مشکل شدید)متغییر است ، پاسخ ها از 0 تا 3 درجه بندی می شوند و نمرات جزئی با هم جمع شده و نمره کلی را ایجاد می کنند(از 0 تا 21 است ). سازندگان مقیاس معتقدند که یک نمره کلی بالاتر از 5 به عنوان یک اختلال خواب قابل ملاحظه تلقی می شود.پایایی این مقیاس83/0محاسبه شده و اعتبار آن با حساسیت 6/89 درصد و ویژگی 5/86 درصد در آزمودنی های بیمار، نسبت به گروه کنترل توسط سازندگان این مقیاس در سطح مناسب گزارش شده است(وحدتی،1389).
پرسش نامه ی سلامت عمومی:
پرسشنامه ی سلامت عمومی، یک پرسش نامه ی غربالگری (سرندی) مبتنی بر روش خود گزارش دهی است که در مجموعه های بالینی با هدف ردیابی کسانی که دارای اختلال روانی اند، مورد استفاده قرار می گیرد. هدف این پرسش نامه دست یابی به یک تشخیص خاص در سلسله مراتب روانی نیست، بلکه منظور اصلی آن ایجاد تمایز بین بیماری روانی و سلامتی است (گلدبرگ نقل از حقیقی و همکاران، 1378). روش های مختلفی برای نمره گذاری این آزمون پیشنهاد شده است. در این پژوهش از روش نمره گذاری لیکرت استفاده شده که به صورت (0 ، 1، 2، 3) است، یعنی گزینه ی الف (نمره ی صفر)، گزینه ی ب (نمره 1)، گزینه ی ج (نمره 2) و گزینه ی د (نمره 3) می گیرد. حداکثر نمره ی آزمودنی با این روش نمره گذاری، 84 خواهد بود. در این پژوهش نمره ی 23 به عنوان نمره ی برش در نظر گرفته شده است. بدین معنی که اگر نمره ی آزمودنی در آزمون غربالگری برابر یا بیش از 23 باشد به عنوان مشکوک غربال می شود. این نمره ی برش با استفاده از تحقیقات گذشته تعیین شده است.( ابوالقاسمي و نريماني، 1384).
اعتبار و پایایی پرسشنامه ی سلامت عمومی: تاکنون بیش از 70 مطالعه در مورد اعتبار این پرسشنامه در دنیا انجام شده است که این مطالعات را فرا تحلیل کردند. نتایج نشان داده است که متوسط حساسیت پرسشنامه (GHQ 28) 84% (بین 77% تا 89%) و متوسط ویژگی آن برابر 82% (بین 78% تا 85%) می باشد. (گلدبرگ، نقل از حقیقی و همکاران، 1378) در تحقیق که توسط آقای حقیقی و همکاران (در سال 1378) تحت عنوان رابطه ی سر سختی و مؤلفه های آن با سلامت روانی دانشجویان انجام شده، پرسش نامه ی سلامت عمومی با استفاده از نمره ی کل فهرست تجدید نظر شدۀ علائم روانی (SCL -90-R) اعتبار یابی شده است. ضرایب اعتبار برای حیطه های چهارگانه به ترتیب 86/0، 85/0، 72/0، 82/0 گزارش شده است.
آقای حقیقی و همکارانش (1378) برای پایایی حیطه های چهار گانه پرسش نامه به روش آلفای کرونباخ به ترتیب، ضرایب 92، 88/0، 91/0، 83/0 و به روش تنصیف به ترتیب 75/0، 69/0، 88/0، 89/0 گزارش کرده اند. ابوالقاسمي و نريماني (1384) نیز پایایی آزمون را با استفاده از روش آلفای کرونباخ استفاده شد برای حیطه ی چهارگانه به ترتیب عبارت اند از 68/0، 68/0، 43/0، 74/0 و نیز ضریب آلفای به دست آمده برای کل مقیاس 86% بود.
روش مداخله:
تمرينات ايروبيك با گرم كردن به مدت 15 دقيقه با گام آسان و حركات كششي شروع مي شود و سپس به مدت 30 دقيقه از حركات ساده ايروبيك هماهنگ با موسيقي (لوايمپكت ) استفاده مي شود. در اين تمرينات يك پا همواره روي زمين قرار دارد. حركات لوايمپكت عبارت از: گام درجا، گام آسان، گام هفت و هشت، گام به جلو، گام به عقب، مامبو، گام راندني، گام و زانو (كه در هر جلسه حداكثر از تركيب چهار حركت استفاده می شود). در پايان هر جلسه 15 دقيقه برگشت به حالت اوليه با حركات كششي و آرام انجام می گیرد. تمرینات ایروبیک به مدت 15 جلسه، هر هفته سه جلسه و هر جلسه 45 دقیقه توسط گروه آزمایش انجام خواهد شد.
د – جامعه آماري، روش نمونه‏گيري و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان):
جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی بیماران روانی بستری شده در مراکز نگهداری و توانبخشی شهر اردبیل در سال 1392 می باشد .
روش نمونه گیری و حجم نمونه:
روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت در دسترس خواهد بود. به این صورت که از میان بیماران روانی بستری (با استفاده از راهنمایی روانپزشک بخش و با استفاده از مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته بر ساس، DSM-TV-R)، تعداد 30 نفر انتخاب و در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل گمارده خواهند شد.
هـ – روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل داده‏ها:
برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از شاخصهای توصیفی، میانگین، انحراف استاندارد و …. و جهت بررسی تفاوت میان گروهها و کنترل اثر پیشآزمون از تحلیل کوواریانس استفاده خواهد شد.
ث- منابع مورد استفاده (به ترتیب حروف الفبا):
ـ ابوالقاسمی، عباس؛ نریمانی، محمد(1384). آزمون های روان شناختی، اردبیل: انتشارات باغ رضوان، چاپ اول.
– احمدوند، افشین؛ سپهرمنش، زهرا؛ قریشی، فاطمه؛ عصاریان، فاطمه؛ موسوی، غلامعباس؛ ساعی، رضوان؛ اعتصام، فرناز(1389). بررسی شیوع اختلالات روانی در جمیعت عمومی شهر کاشان در سال 1387، مجله تخصصی اپیدرم بیولوژی ایران ، دوره 6، شماره 2: صفحات 16 تا 24.
– افخم ابراهیمی، عزیزه؛ قلعه بندی، میرفرهاد؛ صالحی، منصور؛ کافیان تفتی، علیرضا؛ وکیلی، یعقوب؛ اخلاقی فارسی، الهه (1386). بررسی پارامترهای خواب و عوامل تاثیر گذار بر کیفیت خواب بیماران سرپایی مراجعه کننده به درمانگاههای منتخب بیمارستان رسول اکرم (ص). مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، (5)، 38-31.
– ترتیبیان، بختیار؛ نوری، هیوش؛ (1387). بررسی و مقایسه کیفیت خواب ورزشکاران استقامتی و مقاومتی. مجله علوم حرکت انسان، (2)، 83-75.
– تولایی، عباسی؛ آثاری، شروین؛ نجفی، مصطفی؛ حبیبی، مهدی؛ قانعی، مصطفی؛ (1383). مطالعه کیفیت خواب در جانبازان شیمیایی. مجله طب نظامی، (4)، 249-241.
-ساپنیگتون، اندروا. (1385). بهداشت روانی ، مترجم: حمیدرضا حسین شاهی برواتی،86-88.
-سليماني ، توران ؛ نوربخش، مهوش و عليجاني ،عيدي (1391) تأثير 12 هفته تمرينات ايروبيك و ورزش در آب بر كيفيت زندگي و شادكامي زنان غيرورزشكار ميانسال ، مجله رفتار حركتي و روا نشناسي ورزشي، شماره 10 ،ص 110 – 120.
– جلیل باباپور، خیرالدین ، رسول زاده طباطبایی، سید کاظم ؛ اژهای ، جواد وفتحی اشتیانی ، علی (1382) بررسی رابط بین شیوه های حل مسعله و سلامت روانشناختی دانشجویان ، مجله روانشناسی ، سال 7، شماره 1، ص5-16.
– دلاور، علی (1385). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، ویرایش دوم؛ تهران: نشر رشد.
-كاوياني ، حسين ؛ كرم قديري، نرگس و ابراهيم خاني، نرگس(1384) تغييرپذيري خلق در شرايط آب و هوايي و فصل هاي مختلف سال در جمعيت بهنجار ، مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران ، دوره 11 ، شماره 2، ص 194- 203.
-Adams, T.B., Moore, M.T., Dye, G. (2007). The relationship between physical activity and mental health in a national sample of college females, Women health, 2(45) , 69-85.
– Allison, K.R., Adlaf, E.M., Lrring, H.M., Hatch, J.L., Smith, T.F,. Dwyer, J.J., Goodman. (2005). Relationship of vigorous physical activity to psychological distress among adolescents , Journal of Adolesent Health2(37), 164-166.
– Aurelio, M. M; Silvieira, G. L. (2005). Physical activity and mental health, SileoBrasil, Vol. 60, No. 1, 70-87
-Asztalos, M; Bourdeaudhuij, I; Cardon, G.(2010). The relationshipe between physical activity and mental health varies across activity intensity levels and dimension of mental health among women and men, Public health nutr. 13(8): 1207-1214.
-Cloninger, C.R. (1994). Current Opinion in Neurobiology, 4(2): 266-273
– Conn. VS. (2010). Depressive symptom outcomes of physical activity interventions meta-analysis findings, Ann behave med, Vol. 39, No. 2, 128-138
-De moor, M; Boomsma, D; Stubbe, J; Willemsen, G. (2010). Testing causality in the association between regular exercise and symptoms of anxiety and depression. Arch gen psychiatry, Vol. 65, No. 5, 540-541
-Dood, S; Jacka, F. N; Leslie, E; Berk, M. (2007). Effects of a walking program in the psychiatric in-patient treatment setting, Health promot jurnal of austr, Vol. 18, No. 1, 39-42
– Evan, A. (2004). An effective exercise – based intervention for importing mental health and quality of life measures, preventive Medicine, 39(2), 424-434.
-Gondoh, Y; Sensui, H; Kinomura, S. (2009). Effect of aerobic exercise training on brain structure and psychological well-being in young adults, Sports medicine physicals fitness, Vol. 49, No. 2, 129-135
-Heesch, K; Burton, N; Brown, W. (2010). Concurrent and prospective association between physical activity walking and health in order women, Epidemiol community Health, 15(2), 124-134.
-Kehayaa, J. (2009). Take 30 mineute walk and call me in the morning, www.Buzzle.com
-Lindwall, M; Rennemark, M; Halling, A; Berglund, J; Hassmen, P. (2007). Depression and exercise in men and women findings from the swedish national study on aging and care. Aging physicsl activity, Vol. 15, No. 1, 41-55
-Rahgou A, Ebrahimi-balil F, Khanke HR, Rahgozar M, Rezaee O. (2006).The effectiveness of psychodrama on the depression of women were hospitalized with chronic mental disorders. Journal of the researches of behavioral sciences; 4(1,2): 71-6. (Persian)
-Rajoev, L. (2010). Benefits of exercise in th 29 – e morning, www.A Move Groove Wellnee .com
-Rettew D.C., and McKee L., (2005). Temperament and Its Role in Developmental Psychopathology. Harvard Review of Psychiatry, 13(1): 14-27.
– Sagatun, A., Soggard, A.J., Bjertnes, E., Selmer, R., Heyerdahl, S. (2007). The association between weekly hours of physical activity and mental health: a three- year follow- up study of 15-16 year- old student in the sity of oslo Norway, BMC public Health, 12(7), 155.
-Sanaee-Zaker B.(2001). Psychotherapy and group counseling. Tehran: Chehr;: 1-15. (Persian)
-Sardari-pur M.( 1998). Effectiveness of group psychodrama on the self- confidence of chronic schizophrenic patients were hospitalized in psychiatric Razi center. MA. Dissertation. Tehran:
-Well-being and Rehabilitation Sciences University,: 1-6. (Persian(
6- استفاده از امكانات آزمايشگاهي واحد:

فایل : 19 صفحه

فرمت : Word