مقاله کامل در مورد وانمايي و سلطه در جريان بين المللي خبر

دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز
موضوع:
ترجمه مقاله
استاد:
دكتر دادگران
رشته علوم ارتباطات اجتماعي – روزنامه نگاري
مقطع: كارشناسي ارشد
سال ورودي: 83
وانمايي و سلطه در جريان بين المللي خبر
من نمي خواهم كه خانه ام از هر چهار طرف ديوار داشته باشد با پنجره‌هايي محكم. من مي خواهم همة‌ فرهنگها در اطراف خانه‌ام با آزادي تمام بوزند،‌اما نخواهم پذيرفت كه وزيدن هر يك از آنها مرا از جاي بركند.
گاندي
مقدمه: نقش رسانه هاي ارتباط جمعي در روابط بين الملل
رسانه هاي ارتباط جمعي ميليونها انسان متعلق به فرهنگهاي متنوع را به يكديگر پيوند مي دهند و از اين طريق انبوه مردم دنياي وسيع و پرتنوع امروز به كمك كامپيوترها و ماهواره ها مانند يك روستاي كوچك از مسائل و مشكلات هم باخبر مي شوند. جملة‌ مشهور مك لوهان كه «رسانه تداوم جسم و تواناييهاي ماست» بيانگر اين مطلب است. رسانه هاي جمعي امروز توانسته اند نظام عصبي ما را به نحوي گسترش دهند كه جهان ما به مثابه يك دهكدة‌جهاني فرض مي شود. درچنين وضعي مسائل مردم اقصي نقاط دنيا «مسئله ما» تلقي مي‌گردد. «تصور و ادراك ما از مردم و رويدادهاي دنيا،‌درچنين شرايطي ، به مقدار زيادي بستگي به تصويري دارد كه از طريق وسايل ارتباط جمعي به ما
منتقل مي شود دنيايي كه بايد با جنبه هاي سياسي ، ‌اجتماعي،‌ اقتصادي و فرهنگي آن مواجه شويم، غير قابل دسترسي ، غير قابل مشاهده و در بسياري موارد دور از ذهن ماست. اين دنيا بايد از طريق وسايل ارتباط جمعي براي ما شناخته و تبيين شود.»
زندگي اجتماعي ما به نحو غير قابل باوري با مسائل برون مرزي پيوند خورده و نزديك شده است. فرايندهاي جهاني شدن از جمله مهمترين دگرگونيهاي اجتماعي هستند كه در زمان ما رخ مي دهند و آن نوع تحليل جامعه شناختي كه خود را به بررسي جوامع منفرد محدود مي كند بيش از پيش كهنه شده است.
پيشرفت و گسترش ارتباطات در ابعاد سياسي، اقتصادي و فرهنگي جهان را به يك نظام اجتماعي واحد تبديل كرده است و در اين وضعيت زندگي افراد بيش از پيش از فعاليتها و رويدادهايي تاثير مي پذيرند كه كاملاً دور از زمينه هاي اجتماعي اي رخ مي دهد كه در آن فعاليتهاي هر روزة خود را انجام مي دهند و اين ناشي از برد جهاني رسانه‌هاست.
بنابراين در زندگي روزمرة‌كنوني، ما متكي به اطلاعاتي هستيم كه از طريق وسايل
ارتباط جمعي به دست مي آوريم . اطلاعاتي كه آگاهيهاي ما راجع به دنياي برون را شكل مي دهند تا بر آن اساس برنامه هاي خود در سطوح فردي و ملي را طراحي كنيم.
بخش اول:
رسانه هاي خبري و خبرهاي رسانه اي
1. نقش خبري رسانه هاي ارتباط جمعي
يكي از نقشهاي اصلي و اولية‌ رسانه ها، «نقش خبري» است . رسانه‌ها از اين طريق مردم و مخاطبان خود را از آخرين رويدادهاي محلي،‌ ملي و بين المللي آگاه نموده و دنياي شلوغ و پيچيدة كنوني را رايشان روشن و قابل شناخت مي نمايانند. «انتشار رويدادهاي جامعه از طريق رسانه‌ها به انسان امكان مي دهد تا محيط زندگي خود را بهتر بشناسد و با توجه به آن احتياجات فردي و جمعي خود را مرتفع سازد، در برابر ديگران راه و رسم شايسته پيش گيرد، انديشه هاي خوب به دست آورد و قضاوتهاي درست نشان دهد و به طور كلي به عنوان عضوي از اعضاي جامعه با آگاهي كامل به حقوق و مسئوليتهاي خويش و با آزادي و آسايش به زندگي ادامه دهد.»
در تعريف خبر گفته شده است: «خبر ،‌گزارش از رويدادهاي واقعي عيني است كه داراي يك چند ارزش خبري باشد. چگونگي و نحوة‌ ارائة ‌اين گزارش تحت تأثير عوامل درون سازماني و برون سازماني شكل مي‌گيرد.»
از اين دو نكته قابل توجه است : 1. عيني و واقعي بودن خبر؛
2. تأثير گزارش خبري از عوامل درون سازماني.
با سؤالي مي توان دريافت كه دومي اولي را نقض نموده و عيني بودن خبر زير سؤال مي‌رود. به عبارتي مي‌توان پرسيد. چنان‌چه عوامل درون سازماني و برون سازماني بر نحوة گزارش خبري مؤثرند،‌ پس آيا گزارش خبري مي‌تواند عيني و واقعي (و بدون جهتگيري) ‌باشد؟
«اساساً مشخصه كار و حرفة روزنامه نگاري وجود نوعي دوگانگي در ماهيت آن است؛ بدين معنا كه در عين حال كه توليد و محصولي صنعتي است آفريده‌اي فكري نيز هست.»
بنابراين خبر رسانه اي و فعاليت روزنامه نگاري به دليل سر و كار داشتن با فكر و انديشه،‌ در مرحلة‌ توليد، نمي‌تواند عيني،‌ واقعي و بي‌طرف باشد. به ويژه در مطبوعات كه همواره در كنار اخبار با ارائة گزارشها، مقالات،‌ يادداشت،‌ سرمقاله و تفسير ديدگاه خاصي را به مخاطبان خود عرضه مي كنند. از اين جهت وابستگي خبري به يك مؤسسه خبري در سطوح فردي و سازماني يا ملي مي تواند بتدريج زمينه‌هاي همساني يا نزديكي ديدگاههاي استفاده كنندة خبر را به توليد كنندة‌آن فراهم آورد. اين فرايند عمدتاً بطني و پنهان است و در
درازمدت به ويژه آثار آشكار به همراه خواهد داشت.
2. خبر يا روايت : بازنمايي يا وانمايي رويدادها
همان طور كه از تعريف ارائه شده از خبر مشخص گرديد،‌ برخي عوامل و فرايندها بر نحوة‌ ارائة خبر و شكل آن مؤثرند . اين عوامل سبب مي‌شوند تا خبر انعكاس يك واقعه يا رويداد نباشد ،‌ بلكه بازسازي يك واقعيت بر اساس خواست آفرينندة آن باشد. والترليپمن در تعريف خود از خبر مي‌نويسد: اخبار گزارش جنبه هاي منتشر شدة وقايع و رويدادها هستند و نه خود رويدادها. اين مطلب بدان معناست كه بين تصويري كه ما در ذهن داريم و واقعيتي كه در اطراف ما رخ مي‌دهد محيط كاذبي كه ساختة‌ ارتباطات است و ساختة‌ هنجارهاي فرهنگي و آمال و آرزوهاي ماست. اين تئوري در دهة‌ 70 مطرح شد كه رسانه‌ها آنچه را كه گزارش مي‌كنند خود واقعيت نيست بلكه تصويري از واقعيت است و اين خلق تصوير خود محصول متغيرهاي مختلفي است كه عبارت‌اند از: سازماندهي مطبوعات ،‌گرايشهاي عقيدتي خبرنگاران، تجاري بودن مطبوعات و مسائل اقتصادي، ‌سياسي و فرهنگي ديگر.
در اين زمينه برخي باريك بيني بيشتري به خرج داده و خبر را از زاوية‌ ايدئولوژيك آن نگريسته‌اند . از ديدگاه گروه رسانه اي دانشگاه گلاسكوي انگليس، خبر نه يك پديدة‌ طبيعي بلكه محصول مصنوع ايدئولوژي است و گفتماني است كه نه تنها واقعيات اجتماعي را بي‌طرفانه منعكس نمي‌سازد بلكه در ساخت اجتماعي واقعيت هم مداخله مي‌كند.
بنابراين خبر در روزنامه نگاري امروز انگاره‌اي از واقعيت است كه برابر تغيير در ساخت واقعيت ساخته و پرداخته مي‌شود و به عبارت ديگر «جهان رسانه‌اي» با «جهان واقعي» تفاوت آشكاري دارد. صاحبان صنايع خبري و عاملان خبرگزاريهاي بزرگ با به كارگيري فنون مهندسي خبر همچون گزينشگري ،‌انگاره سازي و برجسته‌سازي تصوير و تفسيري از واقعيت ارائه مي‌دهند كه منافع اقتصادي و سياسي خود را تأمين نمايند. عمل گزينش يك واقعه خاص، خود تفسيري است از آنچه ارزش مطرح كردن به عنوان خبر را دارد و به عبارت ديگر تفسيري است از حقيقت. همچنين 2 مقولة‌ برجسته سازي از تكنيكهاي القاي جهتگيري با اهداف تقدم بخش به اذهان مخاطبان است.
در اين ميان روايت گران رسانه‌اي با به خدمت گرفتن قواعد زبان شناسانه و دستكاري مفاهيم و مفهوم سازي،‌ تركيبي از محتوا ارائه مي‌دهند كه معطوف به ارائه نگاره‌اي از شخصيتها،‌ مكانها، اشياء و رويدادها به مخاطب باشد در انگاره سازي آنچه مهم نيست انعكاس واقعيت و رويداد است . در اينجا هدف و ماهيت كار،‌استفاده از دستماية‌ واقعيت يك رويداد براي ارائة تفسيري پنهان در لفاف آن است. بدين سال خبر رساني يا به عبارت بهتر و روايتگري رسانه‌اي را مي‌توان معني سازي براي مخاطب دانست. بر همين اساس است كه چارچوب فعاليت خبرگزاريهاي بزرگ جهاني يا رويتگردان انحصاري فراملي را مي توان در ساخت،‌بسط و يا تخريب انگاره‌ها خلاصه نمود. «هر چند تعابير رسانه‌هاي جمعي از رخدادها مغاير با حقايق است، اما اين تعابير ساختگي به عنوان حقيقت در اذهان مردم فرو مي‌رود. به عبارت ديگر ديد رسانه‌ها نسبت به افراد، مكانها و رويدادها تعابير را مي‌سازند و تعابير جايگزين حقايق مي‌شوند و در نهايت اين تعابير اساس كنش متقابل افراد را تشكيل مي دهند.»
اين مبحث به نوعي سخن تاريخي مارشال مك لوهان كانادايي را يادآور مي‌شود كه

فایل : 52 صفحه

فرمت : Word