مقاله فارسی در مورد سیب

سيب
سيب ( دقيقا” يک ميوه شفتدار) ميوه درختي ازطبقه Malus است که عضوي از خانواده گل سرخيان بوده ( روزاسيا) و در طول تاريخ کشت مي شده است . بيشتر گروه سيبها به گونه M. domesticaيا پيونديهاي آن تعلق دارند. اجداد وحشي سيبها احتمالا” درختي به نام Malus sieversii ( که فاقد اسم همگاني است) بود که هنوز هم در قزاقستان يافت مي شود.محققان در حال مطالعه روي M. sieversii که در برابر بسياري از بيماريها و آفات مقاوم است مي باشند تا بتوانند يک سيب مقاوم تر در برابرسرما بوجود آورند.
تاريخچـــــه
در کليه مناطق آب و هوايي خنک ، سيب غذاي بسيار مهمي بوده است . نسبت به سايرميوه هاي درختي ( احتمالا” بجز مرکبات) سيب را مي توان براي ماهها انبار نمود درحاليکه همچنان ارزش غذايي خود را حفظ مي کند. سيبهاي زمستاني که در اواخر پاييز چيده شده و در دماي بالاي انجماد در سردخانه يا اتاق سيب نگهداري مي کنند از سال 1800 غذاي مهمي در اروپا و آمريکا به شمار مي رفته است .
گونه هاي سيب
بيش از 7500 گونه سيب شناسايي شده است . اين گونه ها در نقاط فراشمالگاني ، نيمه حاره و معتدل وجود دارند. چون درختان سيب به شرايط خنک کننده( chilling requirement) نيازدارند در آب و هواي استوايي گل نمي دهند.
در بين رايج ترين گونه هاي تجاري سيب مي توان به اين موارد اشاره کرد Braeburn( نيوزيلند) ، سيب نارنجي cox «بريتانيا – گونه قديمي که امروزه محبوبيت گذشته را ندارد) ، فوجي ( آسيا، استراليا) ، گالا( نيوزيلند) ، سيب طلائي( آمريکا ، اروپا) ، گراني اسميت ( استراليا و کاليفرنيا) ، جونا گلد( آمريکا) ، جوناتــــان ( آمريکا) ، مکين تــاش ( کانــادا) ، سيب قرمـز( آمريکا) و نوعي سيب زمستاني ( آمريکا). تمامي اين سيبها بجز نوع آخر شيرين و رنگين هستند. گراني اسميت ترش است و بعضي از مردم آنرا بصورت تازه مي خورند در ضمن براي آشپزي هم مطلوب هستند. پوست آن سبز روشن خالدار است . اين گونه سيب براي رشد کامل نيازمند آب و هوايي گرم بوده و فصل رشد طولاني مدتي دارد اگرچه ميوه هاي نامرغوب تر در مناطق نامناسب رويش مي کنند. ] تصوير معروفي از سيب گراني اسميت بر روي آرم Apple Records وجود دارد) يک شرکت سازنده ترانه که آهنگهاي گروه Beatlesرا منتشر مي کند .
پرورش سيب
سيبها مانند بيشتر گياهان چند ساله معمولا” بصورت لقاح غير جنسي واز طريق پيوند تکثير مي شوند. سيبهاي بذري گاهي اوقات بطور اساسي با درخت مادرتفاوت دارند. بيشتر گونه هاي جديد سيب بصورت سرچشمه بذري دارند که يا شانسي رشد کرده اند ويا از طريق باروري عمدي گونه هاي پرآتيه پرورش يافته اند. اصطلاحات بذري ، دانه سيب و تخم که در نان گونه سيب وجود دارد بيانگر منشاء بذري سيب مي باشد. همچنين سيبها مي توانند جوانه هايي غيرعادي بوجود آورند( جهشهايي بر روي يک شاخه مجزا) . بعضي از جوانه هاي غيرعادي منجر به نسلهايي بهتر از گونه هاي مادريشان مي شوند. بعضي از آنها به قدري از درخت مادر متفاوت مي شوند که ديگر گونه هايي جديد به حساب مي آيند.
بعضي از پرورش دهندگان سيبهاي معمولي را با سيبچه يا سيبهاي غير عادي مقاوم در برابر سرما پيوند مي زنند تا گونه هاي مقاوم تري بوجود آورند. مثلا” از دهه 40 مرکز آزمايشات Excelsior در دانشگاه مينه سوتا و ويسکانسين پيشرفت دائمي را در سيبهاي مقاوم مهم که هم از نظر تجاري و هم باغداري خانگي رشد گسترده اي دارند در سراسر مينه سوتا و ويسکانسين ايجاد کرده اند . مهمترين ابداع آنها شامل Haralson فراوان ترين سيب کشت شده در مينه سوتا ، Wealthy،Honeygold و
Honeycrisp مي باشد. شيريني و ساختار Honeycrisp به قدري مورد علاقه مصرف کنندگان است که باغداران مينه سوتا درختان پاگرفته و پربار خود را قطع مي کنند تا براي اين نوع سيب انبار احداث کنند – عملي که تاکنون انجام نشده بود.
طرح هاي كاشت درختان:

فاصله هاي درختان در باغ ها به كوچكي و بزرگي تاج آن ها و وضعيت ريشه ها در دل خاك بستگي دارد. بايد به اين نكته توجه داشت كه در صورت رشد درخت، شاخه هاي بالاتر مانع رسيدن نورد هوا به شاخه هاي پائين نشوند و ريشه ها به رقابت غذايي با يكديگر نپردازند. نكته ديگر، اين كه فاصله درختان بايد به گونه اي باشد كه پس از رشد، مانع
عبور ماشين آلات كشاورزي ، براي شخم، سم پاشي و … نشود. اغلب وضع قرارگرفتن درختان را نسبت به يك ديگر، طرح هاي كاشت درختان مي نامند. درختان را در طرح هاي مربع ،‌مستطيل ، اريب ، مثلثي و … مي كارند.
شروع به احداث باغ
باغهاي سيب را با کاشت درختان دو يا سه ساله احداث مي کنند. اين درختان کوچک معمولا” از گلخانه که در آنجا درختان را با روش پيوند جوانه توليد مي کنند تهيه مي شود. ابتدا با استفاده از کشت بافت يا خوابانيدن شاخه يک گياه پيوندي بصورت بذري يا کلون شده بعمل مي آورند که براي رشد آن ، يک سال وقت لازم است . سپس بخش کوچکي از شاخه يک درخت بالغ ( قلمه) از گونه مورد نظررا تهيه مي کنند. ساقه بالايي و شاخه هاي گياه پيوندي را بريده و به جاي آن قلمه را قرار مي دهند. دير يا زود اين دو قسمت با هم رشد کرده و درخت سالمي را بوجود مي آورند.
گياهان پيوندي دراندازه نهايي درخت تاثير دارند . در حاليکه بسياري براي پرورش دهندگان ،داراي گياهان پيوندي زيادي هستند ، اين گياهان پيوندي به صاحبان خانه فروخته مي شود که فقط به داشتن چند درخت از يک يا دو گونه مختلف تمايل دارند : گياه پيوندي بذري معمولي که يک درخت کامل
بوجود مي آورد يا گياه پيوندي نيمه کوتاه که درخت تاحدي کوچکتربه بار مي آورد. گياهان پيوندي کوتاه عموما” در برابر آسيبهاي ناشي از سرما و باد آسيب پذيرترهستند. درختان کوتاه کامل اغلب بوسيله پايه و داربست تثبيت شده و در باغهاي چگالي بالا کاشته مي شوند اين باغات براي کشت آسانتر بوده و و حاصلخيزي هر واحد از زمين را تا حد زيادي افزايش مي دهد.
بعضي از درختان از طريق پيوند” بين ساقه اي” بين گياه پيوندي راست ساقه و درخت که نتيجه رشد هر دو پيوند است بوجود مي آيند. پس از کاشت درخت کوچک درباغ ، بايد قبل ازکسب توانايي تحمل مقدار زيادي غذا 3 تا 5 سال ( نيمه کوتاه) يا 4 تا 10 سال ( درختان معمولي) بزرگتر شوند .در طول اين مدت پرورش مناسب شاخه هاي بزرگ و چيدن جوانه هايي که رشد نا درست دارندازاهميت زيادي برخوردار مي باشد همچنين ساخت داربستي مناسب که در آينده سنگيني بار ميوه را تحمل کند.
موقعيـت
درختان سيب نسبتا” به شرايط خاک بي تفاوت هستند و در دامنه گسترده اي ازمقادير PH و سطوح حاصلخيزي رشد مي کنند. آنها حتما” بايد در مقابل باد مراقبت شده ونبايد در مناطق پست که در معرض آخرين سرماهاي بهاري
مي باشند کاشته شوند. براي اين درختان زهکشي مناسب ضروري بوده و خاکهاي سنگين يا زمين مسطح بايد به گونه اي محکم شود تا از عدم قرار گرفتن سيستم ريشه ها درخاک اشباع شده با آب مطمئن شويم.
گرده افشانـــــــي
درختان سيب با خود آميزش پذير نيستند ونيازبه گرده افشاني بصورت دگرگشني دارند. مديريت گرده افشاني بخش مهمي از پرورش درخت سيب محسوب مي شود. قبل از کاشت درخت مرتب کردن توليد کنندگان گرده بسيار مهم است ( گونه هاي سيب يا سيبچه که تامين کننده گرده هايي فراوان ، رستني و آميزش پذير هستند). ممکن است باغهاي ميوه داراي رديفهاي يک در ميان گونه هاي گشني پذيريا درختان سيبچه متناوب ويا شاخه هاي پيوند خورده سيبچه باشند. بعضي گونه ها گرده هاي بسيارمعدود يا گرده هاي نابارورتوليد مي کنند بنابراين گرده افشانان خوبي به حساب نمي آيند. پرورشگاههاي گل و گياه خوب داراي ليست گشني پذيري گرده افشانان هستند.
گاهي اوقات پرورش دهندگاني که داراي باغستانهاي قديمي با يک گونه درخت هستند براي گرده افشاني ، دسته هايي از گلهاي سيبچه را درون بشکه يا سطلهايي فراهم مي کنند. پرورش دهندگان خانگي که داراي يک درخت بوده و
فاقد گونه هاي ديگر در همسايگي اشان هستند نيز مي توانند از اين روش البته در مقياس کوچک تر استفاده کنند.
پرورش دهندگان درخت هر سال هنگام گل دادن معمولا” از گرده افشانهايي را براي جابجايي گرده تهيه مي کنند. عموما”از کندو زنبور عسل استفاده مي شود و انجام اين کار توسط زنبورداراني صورت مي گيرد که در ازاء مزد به تهيه کندو مبادرت مي ورزند. در باغات تجاري از زنبورهاي کارگر باغي نيزبعنوان گرده افشانهــــــاي مکمل استفاده مي شود. چون آنها نيش نمي زنند احتمالا” پرورشدهندگان خانگي در مناطق حومه ازاين زنبورها استفاده مي کنند. بعضي زنبورهاي وحشي مثل زنبورهاي درودگر و زنبورهاي تک زي ديگر ممکن است به اين امر کمک کنند. بعضي مواقع ملکه هاي زنبورهاي درشت در باغات حضور دارند اما معمولا” تعدادشان به قدري نيست تا گرده افشانهاي با اهميتي به حساب آيند.
گرده افشاني ناکافي علائمي بسيارکم داشته و براي سيبها ناگوار است و موجب کندي رسيده شدن ميوه مي گردد. براي ارزيابي گرده افشاني بايد دانه ها را شمرد. سيبهايي که به خوبي گرده افشاني شده اند داراي 7 تا 10 دانه بابهترين کيفيت مي باشند. سيبهايي که کمتر از 3 دانه دارند معمولا” نمي رسند و در اوايل تابستان از روي درخت خواهند افتاد. گرده افشاني نا مناسب
يا نتيجه کمبود گرده افشانها و يا کمبود گرده توليد شده ويا به سبب شرايط آب و هوايي نامناسب براي گرده افشاني در زمان گلدهي مي باشد.
سرما هنگام گل دهي
يک مشکل کلي ، سرماي ديرهنگام است که موجب نابودي ساختارخارجي ظريف گل مي شود. بهتر است براي فيلتر سازي هوا درختان درزمينهاي شيبدارکاشته شوند اما شيب نبايد رو به جنوب باشد ( در نيمکره شمالي) چون اين کار موجب گل دادن زودرس درخت ودرنتيجه افزايش آسيب آن در برابرسرما خواهد شد. اگر سرما زياد جدي نباشد مي توان صبح قبل از تابش خورشيد روي شکوفه ها روي درخت آب پاشيد با اين کار امکان نجات شکوفه ها وجود دارد. آسيبهاي ناشي از سرما را مي توان 24 ساعت پس از سرما تخمين زد. اگر مادگي گياه به سمت عقب برگشته بود نشان دهنده ازبين رفتن گل و عدم توليد ميوه خواهد بود.
وجود منبع آب در نزديکي محل پرورش سيب موجب تاخير گرماي بهار مي شود که نتيجه اين مزيت به تاخيرافتادن شکوفايي تا زمان به حد اقل رسيدن احتمال سرما مي گردد. مناطقي از آمريکا مثل ساحل شرقي درياچه ميشيگان ، ساحل جنوبي درياچه انتاريو و اطراف برخي درياچه هاي کوچکتر که اين تاثير خنک کنندگي آب به همراه خاک مناسب و خوب زهکشي شده وجود دارد پرورش سيب را در اين نواحي ممکن ساخته است .
پرورش دهندگان خانگي سيب احتمالاً امکان استفاده از منبع آب را ندارند اما آنها مي توانند از شيبهاي رو به شمال يا ساير ويژگيهاي جغرافيايي براي تاخيراندازي شکوفايي در بهار استفاده کنند. درختان سيب ( يا هر ميوه ديگر) که در آمريکا در شيبهاي رو به جنوب کاشته شوند خيلي زود شکوفه داده و دربرابر سرماي بهار بسيار آسيب پذير خواهند بود.
کاستن از بار درخت
درختان سيب هر دوسال مستعد باردهي است. اگر ميوه را در مواقعيکه درخت محصول زيادي دارد ،بار آن را کم نکنند موجب کاهش گل دهي در سال بعد خواهد شد. کم کردن از بار درخت حتي خارج از زمان آن ، به برداشت محصول قابل توجه درهرسال کمک مي کند.
آفــــــــــات
درختان سيب در مقابل تعداد از بيماريهاي قلرچي و باکتريايي و آفات حشره اي آسيب پذير هستند. تقريباً در تمامي باغات ميوه برنامه هاي فعال سمپاشي براي حفظ کيفيت خوب ميوه ها ، سلامتي درخت و محصول زياد انجام مي شود. يکي از جريانات در حال انجام در مديريت باغها ، استفاده از IPM يا کنترل يکپارچه آفات است که سمپاشيهاي غير ضروري را هنگام عدو وجود آفت يا ( محتمل تر) هنگام کنترل طبيعي آنها کاهش مي دهد.
سمپاشي براي آفات حشره اي نبايد زمان شکوفه دهي انجام شود چون اين امرموجب مرگ گرده افشانها مي شود. و نيز در باغاتي که در آنها ازآفت کشها استفاده مي شود نبايد اجازه رشد گياهاني که مورد توجه زنبورها هستند داده شود. شبدر سفيد هلندي يکي از انواع فراوان علفها هستند که بسياري از زنبورها در زمان تماس با گلهاي آن در سطح باغات مسموم مي شوند.
از بين بيشترين بيماريهـــــاي خطرناک مي توان به fireblight ( بيماري باکتريايــي (و دو بيماري قارچي به نامــــهاي black spot وخال زدگي سيب ( cedar-apple rust ) اشاره کرد.
plum curlico جدي ترين آفت حشره اي محسوب مي شود. ساير اين آفات عبارتند از : کرم حشره و کرم سيب .
پرورش سيب بدون استفاده از مواد شيميايي بسيار دشوار است اگرچه در تعداد معدودي باغ با استفاده از گونه هاي مقاوم در برابربيماري و کنترلهاي پرورشي بسيارخوب اين کاربصورت تجاري موفق ، انجام شده است. آخرين ابزاردر پرورش طبيعي ، اسپري کردن لايه نازکي ازخاک معدني کائولين است
که موجب تشکيل مانعي طبيعي در مقابل بعضي آفات شده و مانع آفتاب سوختي سيب مي گردد.
برداشت
بيشتر درختان بالغ هر سال معمولاً 10-5 بوشل ( 200-100 کيلوگرم) محصول سيب دارند. سيبها را با استفاده از نردبانهاي سه شاخه که بگونه اي طراحي شده اند تا بين شاخه ها ثابت شوند، برداشت مي کنند. گونه هاي کمي که چيده نمي شوند ضمن رشد بسيار زياد محصول فراواني مي دهند که تقريباً برداشت آن ممکن نيست. درختان کوتاه هر سال تقريبا” 5-3 بوشل ( 100-50 کيلوگرم) محصول ببار مي آورند.
گونه هاي مختلف براساس محصولشان و اندازه نهايي درخت متفاوتند حتي اگرپيوند يکساني داشته باشند.
تجـــــــارت
45 ميليون تون ( سنجه وزن برابر 1000 کيلو) سيب در سال 2002 به ارزش تقريباً 10 بيليون دلار آمريکا در جهان پرورش يافته است که تقريباً نيمي از آنرا چين توليد نموده است. آمريکا با توليد 10 درصد محصول جهان دومين توليد کننده عمده سيب مي باشد. ترکيه هم يکي از توليد کنندگان بزرگ

فایل : 13 صفحه

فرمت : Word