مقاله کامل خواص فيزيكي خاك

خواص فيزيكي خاك:
مواد جامد و غير محلول خاك تقريباًنيمي از حجم خاك را تشكيل مي دهند و نيمه ديگر به منافذ موجود در خاك اختصاص دارد كه بحش اعظم آن از آب و بقيه مملو از هواي اتمسفري است مقدار آب وهواي موجود در خاك در ارتباط مستقيم با يكديگر مي باشند مقدار مطلق منافذ به اندازة ذرات جامد خاك و سهم هر كدام در آن بستگي دارد از تجمع ذرات با ابعاد متفاوت بافت خاك مشخص مي شود جدول 2و3 ذرات تشكيل دهنده خاك را با توجه به اندازه و ويژگي هاي آن نشان مي دهند
جدول 2-انواع ذرات تشكيل دهنده خاك (نرم بين المللي)
نام فراكسيون اندازه بر حسب m m
ريگ و سنگ (gravel) بزرگتر از 2
شن درشت (coarse sand) 2%-2
شن ريز (find sand) 02% – 2%
سيليت (silit) 002%- 02%
رس (Clay) كوچكتر از 002%
جدول3- انواع ذرات تشكيل دهنده حاك .اندازه و ويژگيهاي آن (نرم آمريكايئ )
همانطور كه گفته شد از تجمع ايت ذرات با نسبت هاي مختلف با فت هاي متفا وتي بوجود مي آيند كه در آب گيري ،تهويه،نرميو سختيو هم چنين قدرت تبهدل يوني و ساير خواص فيزيكي و شيميايي با يكديگر فرق دارند جدول شماره 4 انواع بافت هاي مختلف را با سهم هر كدام از فراكسيونهاي آن نشان مي دهد
جدول 4- نام گذاري بافت خاك نسبت به سهم هر يك از فراكسيونها
رس سيليت شن
رس 100-60 40-0 20-0
لومي 70-50 30-10 40-10
رسي سيلتي 60-35 65-30 20-0
رسي شني 80-45 10-0 45-20
لومي رس 50-35 40-10 45-20
لوم 55-15 40-0 70-25
لومي سيلتي 40-10 60-40 50-15
اومي شني 30-5 40-0 80-45
سيلتي رسي 35-15 85-50 15-0
سيلتي لومي 25-10 80-60 30-10
سيلتي 15-0 100-75 25-0
سيلتي شني 10-0 75-40 60-15
شني رسي 20-10 10-0 90-80
شني لومي 10-5 15-0 95-80
شني سيلتي 5-0 40-15 80-55
شني 5-0 20-0 100-80
ذرات بزرگتر از 2 ميليمتر اسكلت خاك را تشكيل مي دهند و ذرات كوچكتر از 2 ميليمتر،ذرات خاكساز هستند از هم جواري ذرات درشت منافذ بزرگ ايجاد مي گردد كه قادر به نگهداري آب نيستند و آبهاي آبياري و يا نزولات آسمان سريعاًاز دسترس خارج مي شوند علاوه بر آن ذرات درشت شن
فلقد بار الكتريكي هستند و گنجايش تبادل يوني AEC+CEC=IEC)) در آنها بسيار ضعيف است و عناصر غذايي خاك همراه با آب نفوذي طي فرآيند آبشويي به اعماق رفته و نهايتاًبه آبهاي زيرزميني مي پيوندند ذرات ريز ،منافذ كوچك مي سازند و ديواره هاي نزديك بهم اين منافذ طي نيروي كشش بين مولكولي ،مانع نزول آب به طبقات زيرين مي شود و هميشه پس از يك آبياري و يا بارش شرايط غر قابي در خاك ايجاد مي گردد بر خلاف خاك شني كه اغلب در كمبود آب واقع مي شود،از معايب خاك رسي كمبود اكسيژن و عدم نفوذ پذيري آن ايت با وجودبر اين كه مقدار در صد آب موجود در خاكهاي رسي قابل توجه است ولي به علت ريز بودن ذرات و در اختيار داشتن سطحي وسيع (جدول 3)،اين آب با چنان نيرويي به ذرلت مي چسبد كه اغلب قابل استفاده نيست.
تركيب شيميايي خاك :
در نتيجه تخريب و انباشته شدن مواد اوليه،مواد معدني خاكساز (سنگ،شن و رس)بوجود مي آيند اغلب اين مواد اوليه از معدنيهاي مختلفي تشكيل يا فته اند مانند گرانيت كه از كوارتز ،فلداسپات و گليمر ساخته شده است با وجود بر اين كه عناصر شيميايي زيادي در ساختمان ستگها به كار رفته است ولي فقط تعداد معدودي از آنها بخش اعظم (%98 ) آن را تشكيل مي دهند سنگهاي پوسته جامد زمين بطور متوسط حاوي %9/49 اكسيژن،%8/25 سيليسيم،%5/7 آلومينيوم،%7/4 آهن،%4/3 كلسيم،%9/2 منيزم،%6/2 سديمو%4/2 پتانسيم مي باشند
جالب توجه مقدار اكسيژن و سيلسيسيماست كه هر دو تقريباً در تمام سنگها يافت مي شوند اين دو عنصر در كوارتز به شكل اسيد سيليسيك (SiO2)، در فلداسپات به صورت سيليكات آلومينيوم و و در گليمر به حالت سيليكات منيزم نيز يافت مي گردد (فلداسپات پتاسيم،فلداسپات سديم و فلداسپات غني از كلسيم). در اثر تغييرات كمي عناصر مختلف و تجمع آنها با يكديگر به صورت واحد هاي بزرگتر،سنگها ي زيادي با ساختمان شيميايي متفاوت ايجاد مي گردند كه در اثر تغييرات آنها انواع خاكهاي مختلف بوجود مي آيند مقدار مواد معدني موجود در خاك به تركيب شيميايي سنگهاي مادر و سرعت تخريب مكانيكي و شيميايي – بيولوژيكي و هم چنين به مقدار آبشويي بستگي دارد بنا براين تنوع مواد غذايي در خاك در وحله اول به ساختمان شيميايي مواد اوليّه مربوط است مثلاًخاكي از شن كوارتزي بوجود مي آيد،هرگز نمي تواند غني از مواد غذايي باشد عموماً مي توان گفت كه خاكهاي سبك و خنثي تا قليايي ضعيف نسبت به خاكهاي سنگين با واكنش اسيدي ضعيف ،براي تاُمين گياهان خاكزيان به كود بيشتري نيازمند هستند(جدول5)
جدول5- ارزيابي عرضه فسفات ،پتاسيمو كلسيم توسط خاك
CAO K2O P2O2
Mg 100g خاك
ضعيف 10-0 10-0 30-0
متوسط 20-4 20-10 75-30
خوب بيشتر از 20-8 بيشتر از 20 بيشتر از 75
همانطوريكه مقدار مواد معدني محلول در لاكتات در مورد سهم مواد معدني قابل استفاده گياهان اطلاعاتي ارائه مي نمايد،ساير متد هاي تجزيه شيميايي مي تواند وضعيت مقدار كل ذخيره نمكهاي معدني در خاك را مشحص نمايند (ر:تغذيه و متابوليسم گياهان) .علاوه بر عناصر غذايي اصلي،يك سري عناصر ديگر كه به ميكروار گانيسمها دچار اختلال مي شود عبارتنداز : B, MO,CO,CO,Zn,Mn,Fe در حاليكه مقدار و قابليت جذب عناصر نامبرده در خاك ،صرفنظر از تثبيت و برداشت آن توسط محصول ،تقريباًثابت است ،مقدار تركيبات ازته محلول نوسا نات بزرگ و سريعي دارد قضاوت در مورد وضعيت عناصر غذايي در هوريسنت
B در زمين هاي كشاورزي و جنگلي هميشه مشكل است ،زيرا صرفنظر از عدم وجود متد هاي كاملاًرضايت بخش،مقدار عناصر غذايي قابل استفاده گياهان ،بويژه P2O2 به انواع گياهان مختلف،نوع و واكنش خاك بستگي دارد.
مواد آلي خاك:
مقدار مواد آلي خاك در تيپ هاي مختلف خاك بسيار متفاوت است ميانگين مقدار آن در خاكهاي معدني 2-1 درصد است و در چرنوزم و خاكهاي مشابه تا %5 در ماده خشك
افزايش مي يابد در خاكهاي آلي مانند مرداب هاي مرتفع ،مقدار مواد آلي بسيار زياد بوده و مي تواند تا به 95در صد نيز برسد پراكندگي مواد آلي در پروفيل تغييرات زيادي نشان مي دهد و بيشترين مقدار آن در هوريسنت A و در صورت آبشويي مقداري نيز در هوريسنت B (پودزول)ديده مي شود مقدار مواد آلي در خاكهاي طبيعي و دست نخورده براي مدتها ثابت مي ماند ،يعني تجزيه هوموس و وارد شدن موائ آلي به خاك در يك توازن طبيعي قرار دارند و ابتداء پس از اجراي عمليات مختلف كشاورزي اين توازن به نفع تجزية مواد تغيير مي كند
بقاياي گياهان و جانوران اعم از ميكرو و ماكروفلور و فون خاك و هم چنين مواد حاصل و متر شحه از متابوليسم آنها،مواد آلي اوليه خاك را تشكيل مي دهند كه از نكته نظر كيفي،بايد در اثر تغيير و تبديل هاي ميكروبي به هوموس غذايي و هوموس پايدار تبديل شوند مواد آلي قابل تجزيه ،منبع انرژي ميكروار گانيسمهاي خاك را تشكيل مي دهند كه همزمان براي موجودات هتروتروف خاك منبع كربن و ازت نيز محسوب مي شود مواد معدني آزاد شده طي فرآيند هاي مينراليزاسيون و هوميفيكاسيون براي تغذيه گياهان و ميكروارگانيسمها واجد اهميت است ،زيرا عرضه يكنواخت و مداوم مواد غذاييرا ممكن مي سازد مواد هوميني ،ماده نهايي توليد شده طي فرآيند هوميفيكاسسيون است كه تيره رنگ بوده و در مقابل تجزيه ميكروبي مقاوم مي باشد مواد حد واسط در اين رابطه غذايي است كه نهايتاً به هوموس

فایل : 42 صفحه

فرمت : Word