مقاله کامل حفاظت و مرمت نقاشي هاي خانه بيرجندي واقع در شهرستان بروجرد

تاريخچه :
الف: تاريخچه بروجرد
ب: تاريخچه نقاشي
الف: تاريخچه بروجرد
بروجرد از شهرهای باستانی ايران است که برخی ساخت آن را به منوچهر از سلسله پيشداديان نسبت می دهند اما شواهد کافی در مورد شهر بودن آن از دوران ساسانيان موجود است. بافت معماری قديم اين شهر که نهايتا در دوران قاجاريه ساماندهی شده، بسيار زيبا بوده و نمونه هايی از آن هنوز باقی است. هسته اوليه بروجرد مشتمل بر دو کوی بزرگ با نامهای صوفيان و دانگه بوده است و بازارها، مسجدها و خانه‌های مجللی در آن وجود داشته است. بروجرد محصور به حصاری بزرگ بوده است که اطراف آن نيز خندقی قرار داشته است. آخرين بار قلعه بروجرد به دستور حسام السلطنه در دوره قاجار بازسازی شد
جغرافيا
بروجرد دارای آب و هوای سرد کوهستانی با زمستانهای پر برف و سرد و تابستانهای معتدل است. تعداد روزهای يخبندان در برخی از نقاط اين ناحيه به بيش از 70 روز می رسد. بيشترين درجه حرارت در تابستان‌ها 38 درجه و کم‌ترين آن در زمستان‌ 18 درجه زير صفر برآورد شده است. اين شهر در ارتفاع 1580 متری از سطح دريا و در 09/33 درجه شمالی و 08/48 درجه شرقی واقع می‌‌باشد. ميزان باران ساليانه شهرستان بروجرد حدود 500 ميلی‌متر است که بيشتر در فصل بهار انجام می گيرد. در زمستان بارشها بيشتر به صورت برف است که ارتفاع آن در شهر بروجرد گاه تا يک متر و در کوههای منطقه گاه تا سه متر می رسد. (1)

1- مرکز گردشگری دانشجويان ايران
وجه تسميه بروجرد
سعيد نفيسی بروجرد را از شهرهای ساسانيان و اصل آن را بروگرد و ساخته از “بر” + “گرد” دانسته است که به معنای شهری است که گرد است و بر و ميوه فراوان دارد. اشکانيان و ساسانيان شهرها را بيشتر با پسوند گرد می‌‌ساخته‌اند همانند سوسنگرد، بروگرد و دارابگرد. عده‌ای نام درست بروجرد را ويرو گرد دانسته‌اند که به معنای شهر و ساخته ويرو شاهزاده اشکانی است. کوهی در غرب بروجرد با نام ولاش نيز ياد آور نام شاهان اشکانی است. اما معتبرترين نوشته ها، بروجرد را پيروزگرد دانسته‌اند که آن را به فيروز ساسانی منتسب می‌کند.
يزدگرد سوم پادشاه ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد گريخت و سپاهيانش در آن محل بر + او + گرد آمدند و به اين ترتيب نام اين محل بَروگرد شد. در کتابهای تاريخی از بروجرد با نامهای گوناگون نام برده شده است مانند بَروجرد، برجود، فلوجرد، اردکرد، يزدگرد، ولوگرد. بروجرد امروزه با نامهای وروگرد vorugerd (لری)، بروگرد borugerd(روستايی)، ووری يرد vuriyerd (گويش بروجرد) و بروجرد borujerd (نام رسمی) آن شناخته می‌شود.(2)
2- سایت اینترنتی شهرداری بروجرد
ب: تاريخچه نقاشي:
با توجه به تاريخگذاري نقاشي هاي غار، اينكه آنها ابتدايي ترين نقاشي هاي ترسیم شده توسط انسان است نمي توان بر آن پاسخي روشن داشت. چرا كه از طرفي بسياري از اين نقوش تحت تاثير عوامل متعدد طبيعي از ميان رفته و از طرف ديگر شايد بسياري از اين نقوش تاكنون توسط انسانهاي معاصر از دل غارها كشف نگشته اند.
قديمي ترين نقاشي هاي باقي مانده به بيست هزار سال قبل از ميلاد مربوط به اقوام كوچ نشين است. نقشهاي اين دوره بيشتر تصاوير انتزاعي بسيار ساده از مراحل شكار و يا رقص هاي دسته جمعي تشكيل مي دهد. بعد چندين هزار سال در پي تحولات اجتماعي در اقوام اوليه نقوش بسوي نوعي طبيعت گرايي و واقعيت پردازي تكامل يافت وهنرمند نقاش با بكارگيري رنگ و استفاده از سطوح و ناهمواري صخره اي به نقوش رنگين و برجسته دسترسي يافت، از اين دسته غار آلتاميرا Altamire ” ” در شمال اسپانيا و غار لاسكو “Lascavn ” را مي توان نام برد.
غار ميرملاس و دوشه از جمله غارهاي ايراني هستند كه درآنها نقوش متعلق به پيش از تاريخ ترسيم شده است.
پس از نقاشيهاي غار مهمترين عرصه را مي بايست نقاشيهاي روي ظروف سفالي دانست. سفال منقوش از دوره فلز در فلات ايران ونيزكوههاي غربي ايران گسترش يافت. انتشار اين سفالها از يك سو با منطقه كشاورزي پيرامون انتهاي شمالي كوهپايه مركزي واز سوي ديگر با دورهاي وسيع و حاصلخيز در كوههاي زاگرس منطبق است، اين نوع سفال در منطقه مركزي در محلهايي نزديك كاشان، قم، ري، ساوه، تپه حصار دامغان ونيشابور و همچنين در سواحل درياي مازندران در غار هوتو پيدا شده اند، در نواحي شمال زاگرس، در تپه حاجي فيروز رالماتپه در دره سلدوزآذربايجان بدست آمده است.
در دوره هاي بعد در هنر فلزكاري ايجاد نقش بصورت برجسته كاري و يا حكاكي شده حكايت بر اين موضوع است. در دوره هخامنشيان جهت تزئينات بنا از رنگ به شيوه هاي متفاوتي استفاده شده است. از روي حجاريهاي تخت جمشيد مشخصات فني بكار رفته شده بر روي حجاريها را روشن كرده است.
نقاشي بدست آمده از حاجي آباد داراب قسمتي از اين يك نقاشي ديواري است كه با تكنيك رنگهاي آبرنگ نقاشي مي كرده اند. در اين ديوار نگاره پرتره مردي نقاشي شده كه در شكل بيضي محصور مي باشد.
اولين مكتب نقاشي مينياتور اسلامي را مي توان متعلق به زمان سلجوقي دانست لازم به تذكر است كه صنعت نقاشي روي ظروف سفالي در زمان سلجوقي به كمال ترقي رسيد و روي ديوارهاي گچي نيز نقاشي شد.
در نقاشي ايران سه سبك مهم بر سر كار آمد كه از آنها به اين ترتيب مي توان نام برد:
مكتب مغولي در قرن هفتم و هشتم هجري
مكتب تيموري و خصوصا” مكتب هرات در قرن هشتم و نهم هجري
مكتب صفوي در قرن دهم و يازدهم هجري
نقاشي عهد صفوي بعد از فتح هرات بوسيله شاه اسماعيل بوسیله كمالدين بهزاد نيز به دربار صفوي انتقال يافت و تا آخرعمر به كارنقاشي مشغول بود و در شروع سلطنت شاه طهماسب در گذشت.
شاه طهماسب كه خود نقاشي را مي دانست نقاشان را مورد حمايت قرار داد و مقام و مرتبه اي بالا بر آنان قائل شد.
در دوره شاه عباس صفوي هم يك مدرسه نقاشي در اصفهان تاسيس شد، در همين دوره نقاشان ايراني تحت تاثير هنر اروپا به ساختن مناظر و تصويراشخاص پرداخته و از سبك مينياتور ايراني فاصله گرفتند.
آثاربجاي مانده از دوره قاجار بيشترنشاندهنده ي تقليدي است از فرهنگها و شيوه هاي فرنگي كه برطبق سليقه ايراني تغير يافته اند و بتدريج شخصيت يافته اند.
مختصري بر تاريخچه پيدايش نقاشي رنگ و روغن :
تاريخ دقيق اينكه بگوييم اولين بار روش رنگ و روغن چه موقع ، در كجا و توسط چه كسي به خدمت گرفته شده شايد تاريخ گرفتار ترديد و ابهام گردد. با اين وجود گفته شده كه ((يوناني ها و رومي هاي قديم از روش رنگ و روغن اطلاع داشته اند وگاه از تركيب موم و روغن به عنوان بست رنگها براي ايجاد تابلوها استفاده مي كردند)).(3)
اغلب پژرهشگران ((استادان نقاش شمال اروپا (فلاندر ) نظير جيوواني وان ايك (Giovnni van Eyck) ازهلند وديگر نقاشان معاصر وي را از نظر فني پدران نقاشي رنگ و روغن امروزين مي دانند زيرا آنان بوده اند كه امكانات هنري ماده روغن به جاي مخلوط آب و زرده تخم مرغ (Tempera) را به شكل گسترده اي در آثارشان به كار برده اند و در واقع از اين زمان به بعد است كه تكنيك رنگ و ورغن در مناطق ديگر اروپا رواج يافته و وسيلة اصلي كار هر هنرمند نقاش مي گردد)).(4)
در ايتاليا نقاشاني همچون جوتو (Giotto) ، پيرو دلافرانسسكا (piero della) Francesco) )آنتونلادي مسينا Antonella de messina) ) پايه گذران نقاشي رنگ و روغن معرفي شده اند.
3- آقاجاني، حسين، نقاشيهاي تصوير رنگ و روغن با لايه تداركاتي قرمز، مجله اثر، شماره 9،8،7، نشر سازمان ملي حفاظت آثار باستاني ايران1361، صفحه 165
4- رضايي، مسعود، مطالعه و بررسي آثار استاد آقا ابراهيم، پايان نامه، دانشكده پرديس، دانشگاه هنر، 1374، صفحه 22

فایل : 46 صفحه

فرمت : Word