ارزیابی زیست محیطی ناشی ازافزایش تراکم جمعیتی-اقتصادي (مطالعه موردی : منطقه 5 شهرداری تهران)

گسترش بی رویه شهرها و رشد جمعیت یکی ازعوامل اصلی کاهش و از بین رفتن زیستگاه هاي طبیعی و تخریب محیط زیست می باشد که مساله فوق با نادیده گرفتن شاخصهاي توسعه پایدار تهدیدي جدي براي حیات شهر بشـمار مـی آیـد.

وارد شدن موضوع توسعه پایدار در شهر نیاز به یک روش کمی براي قابل اندازه گیري شدن مفهوم پایداري و عملیـاتی شـدن ایـده شهر پایدار دارد. بنابراین روشی به نام ردپاي اکولوژیکی ارائه گردید.

هدف استفاده از این شاخص درك چگونگی بهره برداري از منابع و همچنین ارزیابی آثار زیست محیطی افزایش تراکم جمعیتی و ارائه راه حل مناسـبی بـراي مصـرف بهینـه و پایدار سازي منابع است.

این مقاله از نظر ماهیت و روش داراي گرایش تحلیلی-کاربردي است که ابتدا به بررسی ردپـاي اکولـوژیکی پرداختـه و سپس با استفاده از مطالعات اسنادي و میدانی به بررسی منطقه 5 شـهرداري تهـران پرداختـه کـه در 2 دهـه اخیر، گسـترش کالبدي چشمگیري داشته است و منجر به افزایش بی رویه ساخت و سازها در این منطقه شده است.

لذا ابتدا به ارزیابی محیط زیستی منطقه با استفاده از روش “ردپاي اکولوژیکی ” پرداخته شده است و مشخص گردید که میزان “زمـین مصـرف شـده براي تامین نیازهاي مصرفی ساکنان منطقه 5 تهران در سال 1389 بسیار فراتر از ظرفیت محیط زیستی خود بـوده اسـت. 

در پایان به تعیین ارزش اقتصادي منطقه ناشی از تبدیل کاربري فضاي سبز به کاربري مسکونی پرداخته و راهکارهـایی از قبیل جلوگیري از افزایش تراکم ساختمانی و بهره گیری از زمین های بایر در منطقه به عنوان کـاربري فضـاهاي سـبز بـراي کـاهش اثرات منفی ناشی از استفاده نامناسب زمین تعیین گردیده است. 

نویسندگان این مقاله:

محمدجواد غلامی(دانشجوي کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات)

مینا افتخار نیا (دانشجوي کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات)

عباس ملا زاده (دانشجوي کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات)