مقاله کامل بور در خاك

مقدمه
ا هميت اقتصادي بور دركشاورزي وباغباني ومسائل مربوط به درخت كاري وجنگل كاري از حدود چندين دهه گذشته مورد توجه وبحث وبررسي قرار گرفته است(8) از سال 1875 بور به عنوان تشكيل دهنده گياهي شناخته شده است وتا اوايل قرن بيستم توجه چنداني به اين حقيقت نشده است تا اينكه دانشمند فرانسوي به نام اچ اگولون در سال 1910 ضرورت بور براي زندگي گياه را عنوان نمود(7).
در حدود 2قرن بيش در مناطقي كه كمبود بور محدوديت توليد محصول را به همراه داشته مطالعات گسترده اي صورت گرفته كه وجود اطلاعات مهمي درمورد چگونگي رشد در خاكهايي كه داراي مقادير كمي بور هستند در بسياري از كشورهاي جهان همچون هندو ايتاليا و شمال وجنوب كشور چين وغيره انعكاس گسترده اي به همراه داشته است(8).
وارينگتون در ايستگاه تحقيقاتي كشور انگلستان مسئله بور به عنوان عنصر مورد نياز گياه را تاييد نمود(7).
كمبود بور مشكلاتي را براي محصولات زراعي وكيفيت آنها در مناطقي كه كمبود بور مشاهده مي شود به وجود آورده است(8).
توجه دانشمندان وكشاورزان به اهميت عناصر كم مصرف كه بور نيز جز آنها مي باشد روز به روز گسترده تر وتخصصي تر مي شود به طوري كه برخي از اين عناصر حتي ممكن است از اهميت منطقه اي نيز برخوردار باشد(5).
از نظر اقتصادي ضرورت استفاده ازحاصلخيزي بور در خاكهايي كه داراي كمبود بور هستند قابل توجه مي باشد كه بيشتر مربوط مي شود به اثري كه بور در گياهان ايجاد مي كند بسياري از
دانشمندان عقيده دارند كه عامل اصلي اينكه بور اساس وپايه بسياري از گياهان است ميل تركيبي شديدي كه اسيد بوريك يا بورات يا تركيباتي مانند ديول ها دارد مي باشد اسيد بوريك از مهم ترين فرمهاي بور است كه بيشتر در خاك ها يافت مي شود وقابل استفاده گياه است(4) متوسط بور در بيشتر خاكها چيزي حدود 30پي پي ام باشد بور ممكن است در فاز جامد ويا مايع وجود داشته باشد كه اين دو فاز دائماً در حال تعادل مي شود وآنچه كه گياه مي تواند از آن استفاده نمايد فاز مايع يا محلول بور مي باشد.
در كشور ايران مسئله كمبود وسميت بور از اهميت بسيار بالايي برخوردار است ولي هنوز مناطقي كه كمبود بور ممكن است مشكلاتي را به همراه داشته باشد به طور كامل مشخص نشده است(5).
در اين پروژه سعي شده است كه به اين مسئله اهميت بيشتري داده شود وبتواند تاحدي مشكلات كمبود يا سميت
بور را در گياهان شناسايي كرده وراه وروشهايي را براي حل اين مسائل مطرح كند.
1-فصل اول
بور در خاك : براتهاي آلي ومعدني وبروسيليكاتها منابع اصلي بور در بيشتر خاكها هستند(7).برات يا اسيدبوريك كه بيشتر از ساير فرمها در منابع خاك مشاهده مي شود ممكن است د رمحلول خاك يا جذب سطحي توسط ذرات خاك شود(4).
بور در بيشتر خاكها دركميت هاي كوچكي پيدا مي شود معمولاً گستره اي بين 200-20 پي پي ام دارد(3).
البته در برخي منابع مقدار بور در كل خاك را 80 –7 پي پي ام ذكر كرده اند(4). برطبق نظر جكسون در سال 1968 ميزان بور كل در بيشتر خاكها بين 89-4 پي پي ام متغير است كه ميزان متوسط آن حدود 30پي پي ام مي باشد(4).
مواد آلي خاك منبع اصلي بور دربسياري از خاكهاي كشاورزي است ود رمناطقي كه داراي بارندگي زيادي هستند اغلب مقدار بور در آنها كم مي باشد ودر سطح بالايي يا خاك سطحي در مناطق خشك كه تا اندازه اي داراي بافت سنگين مي باشد ممكن است غلظت بور خيلي زياد و حتي در سميت نيز وجود داشته باشد.
بيشترين مقدار بوردر خاك در بخش مواد آلي است كه در نتيجه بسياري از بور موجود در لايه شخم بيشتر به صورت تركيبات آلي است خاكهايي كه داراي مقدار كمي مواد آلي هستند كمبود بور در آنها بيشتر از خاكهايي است كه مقادير قابل توجهي مواد آلي در آنها وجود
دارد كه لازم به ذكر است كه همين مقدار بور خود نيز تحت تاثير پارامترهاي زيادي قرار مي گيرد(27).
1-1عوامل موثر در ميزان بور درخاك:
1-1-1-بافت خاك: خاكهايي كه درشت بافت واز زهكشي خوبي برخوردار هستند اغلب داراي مقدار بور كمي هستند واكنش خاكهاي شني با خاك زيرين ريز بافت نسبت به افزودن بور معمولاً به اندازه واكنش چنين خاكهايي با خاك زيرين درشت بافت نيست(3).
در سال 1964 مهتا و همكاران مقدار بور قابل جذب تيپهاي مختلف خاك را مشخص كرده وتعيين نمودندكه اكثر اين خاكها از نظر بور در وضعيت تغذيه اي مناسبي قرار دارند واثر بافت خاك ومحدوده بور قابل جذب را مورد بررسي قرار دادند(5).
جدول 1-1 ميزان بور قابل جذب بعضي از خاكهاي گجرات (مهتا وهمكاران ).
در يك آزمايش صورت گرفته در مورد چند نوع بافت خاك مقادير مختلفي از بور در محدوده هاي مختلف براي اين خاكها مشخص شده كه مي توان به جدول زير اشاره نمود.
جدول 1-2 : مقادير متفاوت بور در چند نوع بافت خاك در كشور چين(29).
مطالعات آبشويي نشان داده اند كه بور افزوده شده به خاكها حل پذير باقي مي ماند وممكن است از افق هاي بالايي خارج شود خروج بور بستگي به مقدار آب افزوده شده وبافت خاك دارد. خاكهاي ريز بافت تر بور افزوده شده به خاك رامدت بيشتري نگه مي دارند تا خاكهاي درشت بافت.
اثر بافت خاك را در دو خاك بسيار متفاوت برتلفات بور در شكل زير نشان داده شده كه يك منبع حل پذير در آب در يك دوره شش ساله به اين دو خاك داده شده است(3).
نمودار (1-1) بور حل پدير در آب درعمق هاي مختلف بعد از آنكه سالانه 33 بوراكس در هكتار در طي 6 سال به يونجه داده شده است
اين عنصر از افقهاي سطحي خاك شني خارج شده ودر حالي كه در افقهاي سطحي خاك رسي باقي مي ماند بور
درعمق 30 تا 91 سانتي متري خاك شني انباشته مي شود.پروفيل اين نوع خاك ويژه در اين عمق غلظتي از رس دارد آشكار است كه بور به طريقي بوسيله جزء رس خاك نگهداشته مي شود.
اين واقعيت كه رس، در مقايسه با شن با كارايي بيشتري بور را نگه مي دارد به اين معني نيست كه در حضور غلظتهايي از بور قابل حل در آب، گياهان اين عنصر را از رس به مقدار بيشتري جذب مي كنند تا از شن در حقيقت در غلظتهاي مساوي بور حل پذير در آب خاك، گياهان از خاك شني مقدار بسيار بيشتري بور را جذب مي كنند تا از خاك ريز بافت كه اين موضوع به روشني در شكل زير نشان داده شده است.
نمودار(2-1): اثر بافت خاک و مقدار بور حل پذير در آب خاک درجذب بوربوسيله گياه(3)

فایل : 83 صفحه

فرمت : Word