مقاله کامل بررسي روشهاي تدريس سنتي و جديد و تأثير آنها در يادگيري دانش آموزان مقطع متوسطه اول استان اردبیل

دانشگاه پیام نور واحد اردبیل
پایان نامه جهت دریافت مدرک کارشناسی علوم تربیتی
عنوان :
بررسي روشهاي تدريس سنتي و جديد وتأثير آنها در يادگيري دانش آموزان مقطع متوسطه استان اردبیل
استاد راهنما:
اکبر نوریان
دانشجو:
رضا عادل محمود آباد
سال تحصیلی 93-94
تقدیم به:
پدر عزیزتر از جانم که قلب مهربانش پشتوانه لحظه های سخت زندگی ام بود و در زیر سایه اش گذشت و تلاش و ایمان را به من آموخت و مادر مهربانم که دلسوزی ها و عشق مادرانه اش همراه همیشگی زندگی ام بود و راه درست زندگی کردن و با خدا بودن را به من آموخت و من نیز موفقیت های زندگی ام را مدیون موی سفید این عزیزانم.
قدردانی و سپاس
منت خدای را، عزّوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت. هر نفسی که فرو می رود ممدّ حیات است و چون برمی آید مفرّح ذات. پس در هر نفسی دو نعمت وجود دارد و بر هر نعمتی شکری واجب.
باران رحمت بی حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی دریغش همه جا کشیده..
بنده همان به که ز تقصیر خویش عذر به درگاه خدای آورد
ورنه، سزاوار خداوندی اش کس نتواند که به جای آورد
سپاس خداوندی را که مهر بی فروغش را نصیب من ساخت تا در این رشنه موفقیت لازم را بدست آورم و این پایان نامه را در اختیار دانش جویان عزیز بگذارم.
همچنین از تمامی عزیزانی که مرا یاری کردند تا این پایان نامه را به اتمام برسانم سپاس گذاری می کنم و نیز از استاد بزرگوارم جناب اکبر نوریان که با راهنمایی سودمندشان مرا در این زمینه یاری رساندند کمال تشکر و قدردانی را دارم .
فهرست مطالب
مقدمه 1
بيان مسئله 2
فرضيه 5
اهداف 5
تعاريف ، اصلاحا‌ت وواژه‌ها 5
مقدمه 8
معرفي روش‌هاي مختلف تدريس 8
روش حفظ و تكرار 9
محاسن و محدوديت‌هاي روش حفظ و تكرار 10
روش سخنراني 11
مراحل اجراي روش سخنراني 12
مرحله اول ، آمادكي براي سخنراني 12
مرحله دوم : مقدمه سخنراني 14
مرحله سوم، متن و محتواي سخنراني 16
مرحله چهارم، جمع‌بندي و نتيجه‌گيري 25
محاسن و محدوديت‌هاي روش سخنراني 28
ب) محدوديت‌ها 31
روش پرسش و پاسخ 34
محاسن و محدوديت‌هاي روش پرسش و پاسخ 35
روش نمايشي (نمايش علمي) 36
محاسن و محدوديت‌هاي روش نمايشي 38
روش ايفاي نقش 39
فنون كلي اجراي نمايش 40
مراحل اجراي روش ايفاي نقش 40
محاسن و محدوديت‌هاي روش ايفاي نقش 40
روش گردش علمي 42
روش بحث گروهي 46
مراحل اجراي روش بحث گروهي 49
مرحله دوم، روش اجراي بحث گروهي 55
محاسن و محدوديتهاي روش بحث گروهي 59
روش آزمايشي (آزمايشگاهي) 60
محاسن و محدوديت‌هاي روش آزمايشي 63
خلاصه 64
روش‌هاي آموزش انفرادي 68
طرح كلر و سطوح مختلف آن 72
يادگيري تا حد تسلط 75
تدرس خصوصي 78
آموزش برنامه اي (PI) 79
آموزش به وسيله رايانه (CAI) 83
آموزش انفرادي تجويز شده (IPI) 85
نقش معلم در آموزش انفرادي تجويز شده (IPI) 86
آموزش انفرادي هدايت شده IGE 87
ارزشيابي IPI و CAI و IGE وساير روشها 89
خلاصه 90
روش مسأله اي 91
شرايط اجراي روش مسأله اي 91
چگونگي اجراي روش مسأله اي 92
محاسن و محدوديتهاي روش مسأله اي 94
روش واحد ها 94
ويژگي هاي روش واحد ها 96
مراحل اجراي روش واحد ها 97
روش واحد موضوع 98
ويژگي هاي روش واحد موضوع 98
محاسن و محدويتهاي روش واحد موضوع 99
روش واحد تجربي 100
ويژگي هاي روش واحد تجربي 101
روش واحد طرح 103
ويژگيهاي روش واحد طرح 103
محاسن و محدويتهاي روش واحد طرح 104
جامعه آماري 110
نمونه آماری 110
روش نمونه گیری 110
ابزار اندازه گبری 111
پرسشنامه 111
روش تجزیه و تحلیل داده ها 111
بخش دوم آمار استنباطی 118
بحث و نتیجه گیری 120
محدودیت های پژوهش 121
پیشنهادات 122
منابع و مآخذ: 123
فصل اول :
کلیات پژوهش
مقدمه
در دنياي پيچيده ، هيچكس بي نياز از تعليم وتربيت نيست . امروز فعاليت در مدرسه ودر امر آموزش ، خود بخش عظيمي از زندگي انسانها شده است . لحظاتي را به خاطر مي آوريم كه چگونه نشستن در كلاس، گوش دادن به صداي يكنواخت معلم ،حفظ كردن بدون فهم مطالب درسي ، دلهره واضطراب ناشي از امتحان، وسرزنش معلمان ووالدين موجب نفرت وگريز ما از كلاس درس ومحيط آموزشي مي شد .راستي چرا ؟! چرا فعاليتهاي آموزشي نتوانست مارابا محيط آموزش مأنوس ، وبه ياد گيري علاقه‌مند كند ؟ چرا فعاليتهاي مدرسه با تهديد اصرار معلمان صورت مي گرفت؟ چرا شاگردان از تعطيل شدن مدرسه احساس رضايت وخوشحالي مي‌كردند؟ مقصر اصلي چه كسي بود؟ معلم ناتوان وناآگاه يا شاگرد بي‌علاقه و بي‌استعداد؟ آيا معلمان تعليم وتربيت، نتوانسته‌اند امكانات مطلوب يادگيري و زمينه‌هاي شكوفايي استعداد شاگردان‌ را فراهم كنند؟ و ‌يا انتخاب روش‌هاي تدريس به درستي انجام نشده است؟ اگاهي و شناخت معلم از اصول و روشهاي تعليم و تربيت عامل مهمي ‌است كه مي‌تواند اورا در كار خود موفق ‌و‌ مويد سازد. معلم بايد قادر باشد ‌با شناخت شاگردان وآگاهي از فرايند تدريس، نيازهاي آنان را مشخص كند و با در نظر ‌گرفتن توانا‌يي‌هاي ايشان به ايجاد وضعيت مطلوب آموزش اهتمام ورزد .
بيان مسئله
در دهه های اخیر تلاشهای زیادی در کشور صورت گرفته تا روشهای کلیشه ای و سنتی آموزشی جای خود را به روشهای تازه و بدیع و مبتنی بر نیازهای فردی و اجتماعی دانش آموزان دهد. آنان را خلاق و تولید کننده علم و دانش پرورش داده و دریچه های نوینی را در زمینه علوم و تکنولوژی در کشور بگشاید. تغییرات نظام آموزشی و کتب درسی دانش آموزان نیز در همین راستا صورت گرفته است. اما علی
رغم تمامی زحمات و هزینه های سنگینی که آموزش و پرورش متحمل شده است، هنوز شاهد تدریس علم به شیوه سنتی و معلم محوری هستیم. در قریب به اتفاق مدارس کشور، هیچ تغییری در زمینه تدریس و ارزشیابی و … دیده نمی شود.به همین علت به کرات دبیران ظالمانه مورد شماتت قرار می گیرند که چرا نمی توانند خود را با روشهای مدرن آموزش وفق دهند. به همین جهت در این مقاله سعی شده است بر علل و ریشه های تداوم شیوه تدریس سنتی و غیرفعال‌از سوی دبیران پرداخته شود.علل تداوم شیوه تدریس سنتی را می توان در چند عامل زیر پیگیری کرد.
1. تأثیر برنامه و ساخت نظام آموزشی در فرآیند تدریس
ساخت نظام آموزشی یک جامعه، اعم از نگرشها و باورها، برنامه ها و آیین نامه ها می تواند روش تدریس معلم را تحت تأثیر قراردهد. توجه یا عدم توجه نظام آموزشی به نیازهای شاگردان و جامعه، اصالت دادن نظام آموزشی به محتوا وبرنامه ها به جای رشد و تحول همه جانبه، عدم نظارت و کنترل سالم و ارزشیابی های اصولی و غیراصولی همه می توانند روش تدریس معلم را تحت تأثیر قراردهند. در بررسی ساختار نظام آموزشی هر کشور دو نظام کاملاً متفاوت دیده می شوند.
1-نظام متکی بر اصالت مواد درسی: از جمله ویژگیهای نظام متکی بر اصالت مواد درسی این است که در این نظام آموزشی یک برنامه ثابت برای کشور اجرا می شود و محتوای برنامه مقید به متن تنظیم شده است و رعایت انضباط یکنواخت آموزشی برای همه معلمان الزامی است.
2- نظام متکی بر رشد همه جانبه فرد: در این نظام برنامه برحسب مقتضیات منطقه و نوع مدرسه و توانایی شاگردان تنظیم می شود و محتوای برنامه به فعالیتهای فردی و گروهی شاگردان تنظیم می شود و محتوای برنامه به فعالیتهای فردی و گروهی
شاگردان بستگی دارد. معلمان در اجرای برنامه و انتخاب مواد درسی آزادی عمل و اختیارات بیشتری دارند و … .با کمی تأمل و دقت در نظام آموزشی کشور درمی یابیم که نظام آموزشی کشور ما متکی بر اصالت مواد درسی است. زیرا دبیران باید مطالب معینی را بدون توجه به تواناییها، استعدادها و علایق دانش آموزان تدریس نموده و ارزشیابی معینی را با ریزبارم معین به عمل آورند. بدیهی است که در چنین نظامی – همچنانکه محققان و دانشمندان علوم تربیتی معتقدند- معلم آزادی عمل چندانی ندارد که توسط آن بتواند به فعالیتهای ابتکاری بپردازد و بطور کلی او مجبور است که وظایف خاصی را که از طرف سیستم به او تحمیل می شود را بدون کم و کاست اجرا نماید.بنابراین به نظر می رسد که پیشنهادات داده شده برای تدریس فعال فیزیک در چنین سیستمی بی نتیجه خواهد ماند.
2. عدم آشنایی معلمان دروس مختلف با روشهای نوین آموزشی
علی‌رغم‌ اینکه‌ معلمان‌ دروس بطور گسترده مورد توصیه قرار
می گیرند که روشهای فعال آموزشی را جانشین روشهای سنتی و معلم محوری نمایند، دانش آموزان را درگیر مسائل کاربردی و پژوهشی نمایند و گاهی اوقات روشهای مختلفی همانند به کار بردن فناوری اطلاعات در آموزش ، روشهای آزمایشگاهی، پروژه، پرسش و پاسخ و … برای تدریس به دبیران پیشنهاد می شود، هنوز تعداد کثیری از دبیران فقط با عناوین این روشهای تدریس آشنایی دارند و یا اطلاعات خیلی محدودی دارند. معمولاً این اطلاعات محدود را با استفاده از مطالب پراکنده مجلات که اتفاقی به دست آنها می رسد، کسب کرده اند و هیچ گاه بطور جدی و عمقی با این روشها آشنا نشده اند. کلاسهای ضمن خدمت دبیران نیز معمولاً آموزش مطالب تئوری و یا روشهای آزمایشگاهی کلاسیک و سنتی است و هیچ گاه روشهای فعال آموزشی، روشهای سازماندهی کلاس و مدیریت زمان برای تدریس با روشهای فعال، مورد توجه قرارنگرفته اند. چگونه از معلمی که هنوز با این روشها آشنا نشده و مورد حمایت علمی قرار نگرفته است، می توان انتظار داشت که روشی را که نمی داند به کار ببرد؟!
3. متناسب نبودن زمان با روشهای فعال
مسئله زمان را از دو زاویه می توان مورد توجه قرار داد
3-1)کمبود زمان لازم برای تدریس علوم به شیوه فعال: شکی نیست که زمان تدریس روشهای فعال طولانی تر از شیوه های سنتی گذشته می باشد. تحقیقی از دبیران

فایل : 103 صفحه

فرمت : Word