مقاله نقش تغذيه در يادگيري

مقاله نقش تغذيه در يادگيري

نقش تغذيه در يادگيري
باپيشرفت علم ودانش بشري وگسترش جوامع شهري شيوه زندگي وعادات مردم نيز دستخوش تغيير وتحول گرديده است ويكي ازمواردمهم كه ازتغيرمصون نمانده است عادات غذايي وذائقه افرادمي باشد.باگسترش علم ودانش بشري وتوسعه شهرنشيني دركشورمان باعث شده است ازعادات وجيره هاي غذايي اصيل وسنتي فاصله بگيريم وبسوي غذاهاي آماده كنسروشده روبياوريم.درسفره هاي ايراني غذاهايي چون آبگوشت،آش،ترخينه و…جاي خودرابه انواع پيتزا،سوسيس و…داده است يكي ديگرازدلايل تغيير وتحول درسفره هاي ايراني افزايش سطح توقعات مردم ومشكلات اقتصادي باعث شده است كه زنان نيزدراقتصادخانواده نقش داشته باشند وهمانندمردان دربيرون ازخانه به كاروفعاليت مشغول باشند وديگرفرصتي براي طبخ غذانداشته باشندومجبورمي شوندبدليل خستگي ناشي ازكارونبودزمان كافي به غذاهاي آماده نظير انواع كنسروها وپيتزا و… روي بياورند.يكي ديگرازتغييرات مهمي كه درذائقه افرادايجادشده تمايل افرادبه استفاده ازغذاهاي سرخ شده درروغن مي باشدكه علاوه برازدست دادن بعضي خواص وسرخ شدن در روغن باعث بروزانواع بيماريهاي قلبي عروقي و… مي
گرددانواع نوشيدني هاي صنعتي جاي خودرادرسفره ووعدهاي غذايي مردم بازكرده اندكه اين موادجداي ازعامل زمينه سازبراي چاقي، موادافزودني مختلفي كه به آنهاافزوده مي شوند ممكن است اازبدن دفع نشوندودرقسمتهايي ازبدن چون كبدذخيره شوند ودراثرمصرف طولاني مدت باعث بروزمشكلات كبدي وپوكي استخوان گردند.صنعتي شدن برغذاي ميان وعده اي دانش آموزان هم تاثير گذاربوده است وآنها هم بجاي مصرف موادغذايي چون نخودچي كشمش،نان وپنير،و… روي به مصرف موادي چون پفك،چيپس،لواشك،تمر و…آورده اند.تغذيه: فرايندي كه طي آن غذاتهيه وتامين مي شودو واردبدن شده وپس ازعمل متابوليسم بروي آن مورداستفاده سلولها قرارمي گيرد.سوءتغذيه: بهم خوردن تعادل بين ورودموادمغذي به بدن ومصرف موادمغذي دربدن ايجادمي شود.موادغذائي:هرماده جامديامايعي كه بتواندنيازهاي تغذيه بدن رامرتفع كندتهيه غذابه عواملي چون دسترسي فيزيكي به غذا-توانايي خريد-آگاهي ازپخت غذا-تقسيم غذادرخانواده-بهداشت موادخوراكي و…بستگي داردوغذاممكن است ازطريق دهان-وريد-زيرجلد واردبدن  شده ودرنتيجه فعل وانفعالاتي جذب مي
گردند.نكته قابل تامل:دربعضي ازنقاط كشوردرمناطق روستائي وعشايري تقسيم غذادرخانواربه اين صورت است كه اول پدرخانواده كنارسفره مي نشيندوغذا   مي خوردبعدفرزندان پسرودرآخرباقيمانده غذارامادرخانواده ودختران استفاده مي كنند كه اين خودباعث انواع سوءتغذيه وبيماري دراين گروه مي گردد.موادمغذي به دودسته تقسيم مي شوند:1-موادمغذي ضروري: موادي هستند كه بدن قادربه ساختن آنهانمي باشد وحتماًبايدواردبدن شوندمثل اغلب ويتامينها،بعضي اسيدآمينه ها و…2-موادمغذي غيرضروري:بعضي موادغذائي رابدن ازموادديگر مي سازدمثل بعضي ويتامينها(ويتامينK )و…عادات غذائي: به مجموعه آداب ورسوم وسنن وقواعدي است كه درنحوه انتخاب،تهيه،توزيع ونگهداري ومصرف غذا استعوامل موثربرعادات غذائي:عوامل ژنتيكي-فرهنگي-مذهبي-سياسي-اقتصادي تاريخچه تهيه سوسيس كالباس درايرانسابقه تهيه سوسيس وكالباس درايران ازسال1307هجري شمسي دربندرانزلي توسط فردي روسي شروع شد. سوسيس وكالباس يكي ازفرآورده هاي غيربومي وغيرسنتي دركشورماست
وماده اوليه ومهم آن گوشت قرمزمي باشدودركنارآن موادي چون آرد.سويا.شيرخشك.كازئين.نشاسته.گلوتن.وانواع چاشني مثل:زنجبيل-دارچين-سير- زيره سياه و..وموادنگهدارنده چون:پلي فسفاتها-نيتراتها-نيتريتها و… استفاده مي شود.دربرخي موارد ممكن است بدليل عدم نظارت كافي ومستمرازمواداوليه خوب وسالم استفاده نكنند مشكل دوم مربوط به همين افزودنيهامي باشندهرماده افزودني بايدشرايط ذيل راداشته باشد:1-قابليت جذب آسان راداشته باشند    2-رنگش مناسب باشد3-ازلحاظ طعم ومزه مرغوب وپسنديده باشند             4-ضرروزياني براي بدن نداشته باشند.موادنگهدارندهموادنگهدارنده موادي هستندكه ازتغييرات نامطلوب موادغذايي جلوگيري مي نمايندوقادربه خنثي كردن حالت اسيدي موادغذايي فاسدشونده هستندمصرف بيش ازحدآنهانيزمضربوده كه بايدمصرف تحت كنترل ونظارت باشدكه اين موادبه سه گروه تقسيم مي شوند:1-موادنگهدارنده آلي وشيرين:مثل اسيدسالسيليك-اسيدسيناليك-
آلدئيدفرميك- اسيدپيروپيوئيك و…-موادنگهدارنده معدني مثل نيتراتها-نيتريتها وسولفيتها و…3-موادنگهدارنده فرار:موادي كه درحرارت معمولي بشدت فراربوده وحتي قادراندازمنافذپوششهامصرف شده درموادغذائي عبورنمايند.نيتريت ونيترات سديم وپتاسيم :ازجمله موادنگهدارنده معدني  مي باشدكه درصنعت سوسيس وكالباس مورداستفاده قرارميگيرندزيراعلاوه برعمل نگهداري تثبيت رنگ قرمز گوشت وجلوگيري ازتغيير رنگ وتيرگي آن مي باشدمقدارمجازاين مواد درايران PPm 150مي باشد.واستعمال بيش ازحدآن باعث توليدماده اي بنام نيتروزامين خواهدشدكه اين ماده سرطانزامي باشدومصرف بيش ازاندازه آن دراطفال نيزباعث مسموميت خواهدشد.نقش تغذيه دريادگيري:اهميت تغذيه راازدو ديدگاه موردبحث وارزيابي قرارمي دهيم:                                  1-تاثيرغذادردوران رشدوتكامل      2-تاثيرتغذيه دركاركردبدني وذهني دوران زندگي شواهدزيادي نشان مي دهدكه تغذيه دردوران جنيني وسالهاي اوليه زندگي تاثيربسيارزيادي برتكامل ذهني ورشدجسمي كودك داردبگونه اي كه سوءتغذيه دراين دوران مي تواندباعث واپس زدگي
ذهني شودوتكامل جسمي وروحي كودك رابه تعويق مي اندازدوكودكان مبتلابه سوءتغذيه نمي توانند دردوره هاي بعدي زندگي به توانائي ذهني لازم برسند.اين نكته ازاين  لحاظ اهميت داردكه اين افراددردوران تحصيل دچارمشكلات عديده آموزشي خواهندشد.علي رغم پيشرفت تكنولوژي وتمدن بشري گرسنگي وسوءتغذيه دونقطه تاريك ولكه ننگ برتارك حيات بشراست وهرروزه 40هزاركودك بدليل سوءتغذيه وفقربيماري جان خودرا ازدست مي دهند.وهنوزبيش ازيكصدميليون كودك ازامكانات اوليه آموزشي محروم هستندكه60%آنهادخترهستنددرحالي كه تامين تغذيه وسلامت كودكان ونسل آينده بايد بعنوان محوركليدي توسعه اجتماعي واقتصادي قرارگيردولي متاسفانه30%كودكان جهان ازكمبودپروتئين وانرژي رنج مي برندوسالانه250هزاركودك دراثركمبودويتامينA بينايي خودرا ازدست مي دهند و5ميليون كودك به سبب كمبوديدازنظررشدجسمي وفكري آسيب    مي بينندوحدود150ميليون كودك داراي وزن كمترازاستاندارد مي باشند. 3ميليون كودك دراثرابتلاء به اسهال مي ميمرندكه هزينه تامين سلامت يك كودك جهت پيشگيري از مرگ زودرس فقط5دلار مي باشدودرمجموع ساليانه حدود13
ميليون كودك قادرنسيتند سال اول زندگي خودراپشت سربگذارند.تاسالهاقبل ميليونها كودك بعنوان خيابانگرد-يتيم-آواره-قربانيان جنگهاي خانمانسوز بودنداما اينك عميق ترين وبي صداترين دشمنكودكان راسوءتغذيه تشكيل مي دهدكه بدليل خردسال بودن قربانيان اين فاجعه راهي به تلويزيون وتريبونهاي بين المللي وميكروفونهاي بزرگسالان نمي يابند.اثرات زيانبارسوءتغذيهالف اثرات فرهنگي وآموزشي: صدهاميليون كودك درجهان بعلت سوءتغذيه وفقرازرفتن به مدرسه خودداري مي كنندوچنانچه به مدرسه هم بروندترك تحصيل مي كنند وآنان ازدرس خواندن خودبهره اي نمي گيرندزيراسوءتغذيه موجب توقف رشدفكري وذهني كودكان مي گردد تحقيقات نشان داده است دانش آموزاني كه داراي سوءتغذيه اندبهره هوشي پايين دارند.درسال1990ميلادي تحقيقاتي توسط پوليت انجام گرفت نشان داد دانش آموزاني كه ازگرسنگي رنج مي برندمعمولاً دردرس حساب نمرات كمتري كسب مي كنندوهنگامي كه سوءتغذيه بانخوردن صبحانه توام باشداثرآن برفعاليتهاي ذهني بسيارعميق تراززماني است كه يكي ازعارضه هارا دارد.گرسنگي به حواس پرتي كودك.بي توجهي به
محركهاي طبيعي ورفتارهاي كنش پذير دركودك منتهي مي شودتقريبايك ميلياردو3ميليون نفردرجهان ازكمبودآهن رنج مي برندكه ازاين تعداد 210ميليون نفركودكان لازم التعليم هستند.آهن بركارآيي آموزشي تاثيرمستقيم دارد كودكاني كه دچاركمبود آهن هستندازلحاظ چابكي،توجه وتمركز،رغبت به درس وفعاليتهاي فكري وذهني ازديگر همسالان خودعقب هستند واينهاحساس زودرنج،كج خلق،آسيب پذير وتمايل كمتري به فعاليت وتحرك دارند.ب:اثرات اجتماعي واقتصادي:تغذيه ناكافي يكي ازعوامل زمينه سازبراي مهاجرت هاي بي رويه ازروستابه شهراست بروزاين مشكل باعث كاهش شديدنيروي انساني مولد درروستاها وتجمع نيروي انساني غيرمولد درحاشيه شهرهامي شودكه كاهش سطح توليد،افزايش اشتغال درامورخدماتي وكاذب،نامتعادل شدن توزيع درآمد،رشدناموزون تركيب جمعيتي و… ازجمله تغييرات نامطلوب مهاجرتهاي بي رويه است.فشاركمبودموادغذائي عاملي براي ايجادزمينه بزهكاري،كلاهبرداري،بي اعتنائي به قوانين وجستجوي راههاي غيرقانوني براي تامين نيازهاي تغذيه اي مي باشد.
افرادي كه به كم غذائي گرفتارندومبتلابه سوءتغذيه مي باشندبجاي راه رفتن ترجيح مي دهندبايستند ونشستن رابرايستادن ترجيح مي دهندزيرا براي جبران كمبودموادغذائي ميزان سوخت وسازبدن راكاهش مي دهندوفشارخون پايين   مي آيد-اندوخته هاي چربي مصرف مي شود.شودوچربي ماهيچه هاكاهش مي يابدواستخوانها بدشكل وازرشدوحركت باز   مي مانندوبيماريهاي عفوني بروزمي كندومرگ وميرافزايش مي يابد بنابراين گردش چرخهاي اقتصادي كه برمحورتامين سلامتي وقدرت بازوي انساني استوار است ازحركت مي ايستد.تغذيه وپيشرفت تحصيلي  تغذيه سالم وكافي باشاخص تحصيلي مثل سطح نمرات،سن ورودبه مدرسه،حضورذهن،بهره هوشي،پيشرفت تحصيلي ومهارتهاي علمي فرهنگي وفكري رابطه تنگاتنگي دارد.دانش آموزان كه مادرمدرسه باآنان روبرومي شويم ازدوران نوزادي وكودكي گذركرده اندوازنظروضعيت تغذيه اي يكي ازمهمترين دوران زندگي خودرا پشت سرگذاشته انددوران جنيني وسال اول زندگي ازمهمترين دوران رشديك كودك است ورسيدن موادتغذيه اي اعم ازپروتئين انرژي وريزمغذي هانقش بسيارمهم واساسي دررشدوتكامل اوتاقبل ازمدرسه داشته است عوارض بعضي ازاين
كمبودهااگردرآن دوران طفل باآن روبروشده باشد غير قابل جبران است.عمده ترين مشكلات تغذيه اي كشورسوءتغذيه ناشي ازكمي دريافت پروتئين وانرژي،كمبوديد،كم خوني ناشي ازآن مي باشدكمبودويتامين  Aوسايركمبودهاشامل كمبود ويتامين B وكمبودويتامينD نيزدركودكان گزارش شده است.بعضي كمبودهابه دليل فقرموادمغذي درغذاهاي منطقه همه گروههاي سني رادرگيرمي كندافزايش نيازدردوران رشدبيشتردرمعرض خطرقرارمي گيرندنيازكودكان دردوران جهش رشدبه موادمغذي وريزمغذي هاماننديدوآهن دارند.تفاوت نيازدردختران وپسران خصوصاًدردوران بلوغ به دليل تفاوت سن بلوغ   وجودداردوبعدازآن نيازبه يدوآهن دردختران زيادتراست.شيوع گواترناشي ازكمبوديددرسنين كودكي درهردو جنس شبيه است ولي بعدازبلوغ تعادل هورمونهادرپسران بگونه ايست كه رشدغده تيروئيددراثركمبوديددرآنان متوقف مي شودولي دردختران نيازهمچنان تادوران بارداري وجودداردبهمين دليل گواتردرزنان5تا6برابربيشترازمردان است. شيوع كمبودآهن وكم خوني فقرآهن نيزدردختران پس ازبلوغ بدليل خونريزي ماهانه افزايش مي يابد.سايركمبودهامانندكلسيم.ويتامينD  نيز
دردوران كودكي ونوجواني بطوريكسان برهردوجنس اثرمي گذارد ولي نهايتاً زنان بيشتردرمعرض خطركمبودكلسيم وويتامين Dقرارمي گيرند.بنابراين دركودكي دردوران تحصيلي اگرچه تغذيه صحيح درهردوجنس اهميت دارد ولي زنان بخاطراينكه بايدازذخايربدن خوددردوران بارداري وشيردهي استفاده كنندآسيب پذيرتربوده ونيازبه توجه ويژه دارندسوءتغذيه دردختربچه هادرحقيقت نسل آينده رادرمعرض خطرقرارميدهد.زنان كوتاه قد معمولاًداراي لگني كوچك هستندودرزمان بارداري جنين آنهانمي تواندرشد بالقوه خودراداشته باشدبنابراين احتمال بدنيا آمدن نوزادباوزن كم(كمتراز2500گرم)وجوددارد.تحقيقات نشان داداه است كه مادران كم وزن وجثه كوچك نوزادان كوتاهتر باسركوچكتربدنيامي آورند درتحقيقي كه دربنگلادش بعمل آمد نشان داد دختران كم وزن وكوتاه قد(ماداران مبتلابه سوءتغذيه)فرزنداني كوتاهتر بدنيامي آورندودريك دوره45ساله قدپسران اين كشور12سانتيمتركوتاهتر شد.يكي ازدلايل عادات جاري ومرسوم سنتي است كه معمولاًزنان ديرتراز مردان  سرسفره مي نشينندوغذاي كمتري دريافت مي كننداين تبعيض تغذيه اي باعث كوتاه قدي وسوءتغذيه دختربچه هامي گرددودختران جوان
مبتلابه سوءتغذيه كه زودترازدواج مي كنندوبچه دارمي شوندنمي توانندكودكاني باوزن متعادل بدنياآورندوساليانه حدوديك ميليون كودك باوزن زير2500گرم دربنگلادش بدنيامي آيدكه بالاترين رقم دردنيا مي باشد.اگرچه بيشتربحث سوءتغذيه دردانش آموزان است ولي بطوركلي نوزادي كه به اين مشكل گرفتاراست شانس مرگ اوتا28روزپس ازتولد40مرتبه بيشترازنوزاداني است كه باوزن طبيعي بدنياآمده اندوقتي به سن يكسالگي مي رسد5برابربيشترازنوزادان سالم خطرمرگ راپشت سرگذاشته است اوزنده است ولي بااختلالاتي درتكلم.تكامل ونمو سيستم عصبي.ضعف قوه بينائي.كاهش فراگيريهاي اكتسابي وكري روبرومي باشد.اوبيشتربه عفونتهاي تنفسي.گوارشي مبتلامي شود وشانس ابتلاي اودربزرگسالي به بيماريهايي نظيرديابت.فشارخون.بيماريهاي قلبي بيشترازنوزادان سالمي است كه به دوران بزرگسالي رسيده اند.مطالعه اي كه درآذربايجان انجام شدنتايج ذيل بدست آمد:مصرف روزانه شير،تخم مرغ،پنير،گوشت درگروه دانش آموزان تيزهوش بالاتربوده است ودرتحقيق ديگركه بروي1322نفرازدانش آموزان گروه سني6-11ساله درسال73درموردبهره هوشي
ووضعيت تغذيه انجام شدنتايج ذيل بدست آمد:كساني كه ازتغذيه خوب برخورداربودندازنظرقدو وزن درسطح طبيعي وبالاتري قرارداشتندازبهره هوشي آنها نسبت به ديگران ودرمدارسي كه ازتغذيه رايگان استفاده مي كردندافت تحصيل به مقدارزيادكاهش مي يابدونظم درمدرسه افزايش مي يابد.تحقيقات نشان مي دهددانش آموزاني كه بدون صرف صبحانه به كلاس درس مي آيندقندخون پائين مي افتد،انرژي فردبراي يادگيري كم مي شود،قدرت حل مسائل فكري مثل رياضي دراوبه شدت كم مي شودودراواخرساعات مدرسه كسل هستندحوصله نشستن دركلاس وگوش دادن به درس راندارند پس: بايدگفت آموزش وپرورش كودك باتغذيه شروع مي شودنه بازنگ مدرسه اهميت سلامت كودكان ازديدگاه اقتصادي.اجتماعيكودكان آينده سازان جامعه هستندوبراي پي ريزي جامعه اي سالم فعال وپويالازم است كه بدانندچگونه غذاي سالم باعث حفظ سلامتي آنهامي گرددوعدم آگاهي نسبت به نيازهاي تغذيه اي باعث سوءتغذيه شده وحلقه معيوب سلامت نسل آينده رابه مخاطره مي اندازد.تغذيه صحيح وسالم دريادگيري آنهاموثراست وباعث رشدتحصيلي وافزايش بازدهي درسرمايه گذاري آموزشي ونهايتاًبهره وري ملي مي شودونه
تنهابررشدجسمي ويادگيري آنان اثرمي گذاردبلكه بررشدذهني واصلاح ناهنجاريهاي رفتاري كودكان نيزموثراست.وكودكان انتقال دهندگان اطلاعاتودانش جديدبه خانواده ونهايتاًجامعه هستندودرواقع رابطين بهداشتي-تغذيه اي مفيدي محسوب       مي گردندآموزش تغذيهبايدتغييري دردرك ماازسوءتغذيه وگرسنگي بوجودآيدمتاسفانه هنگامي كه درجامعه ازسوءتغذيه صحبت مي شود درنظرعمده مردم تنهاكودكاني سياه پوست بااندامي لاغرواستخواني باجثه هاي ناتوان به ذهن تداعي مي كند-در حالي كه سوءتغذيه ازنوع كمبودريزمغذي هاوگرسنگي پنهان اصولاًبحساب نمي آيد كمبودوزن قابل رويت است اماكمبودريزمغذي هابه آساني قابل رويت نيست بايداين تصورازاذهان بيرون رود زيراكه دربسياري موارد موادخوراكي دردسترس مي باشدامافقدان آگاهي وفرهنگ صحيح درنزدتهيه كنندگان،توزيع كنندگان دستيابي وبهره مندي ازغذارا ازافرادبه ويژه كودكان دورمي سازد.امروزه بسياري ازخوراكي ها به گونه اي تهيه مي شوندكه به خاطرآماده بودن وشكل ظاهري وياطعم آن موردتوجه وعلاقه خانواده هامي باشندكه اين گروه ازموادغذائي نه تنهاخاصيت
غذائي فراواني ندارند بلكه كم ارزش بوده ودربسياري ازمواردممكن است منشاءبيماريهاي مختلفي شوند به نظرمي رسديكي ازدلايل رونق بازارتنقلات فعلي درجامعه طعم خوشوحاضروآماده بودن آن مي باشدچون زماني راازوالدين نمي گيرند وهزينه آنهم گران نيست فقط درحدپول توجيبي مي باشد.اطلاعات تغذيه اي والدين ازعوامل مهم درانتخاب غذاي كودكان است مادرآگاه بعنوان مهمترين كارمند آشپزخانه مي تواندبايك برنامه منظم وهدفدارباتهيه انواع موادغذايي موردنيازكودك  وسايرافراد خانواده وايجادعادات تغذيه اي مناسب خاطره خوشي ازتغذيه را درذهن افرادخانواده بخصوص كودك خودبجاي گذارداين كودك نه تنهاازمغازه هاودوره گردها چيزي نمي خردبلكه سايردوستان خودرانيزترغيب وتشويق به اين كارمي كند.مادرخانواده اي كه مادرنقش خودرابخوبي ايفاءنمي كند وبجاي طبخ غذادرآشپزخانه ازغذاهاي آماده نظيرپيتزا،سوسيس كالباس انواع كنسروها و… جهت تغذيه افرادخانواده استفاده مي كندكودك هم به مصرف اين مواد ميل ورغبت زيادنشان مي دهدودرمدرسه ازاينگونه تنقلات بعنوان غذاي ميان وعده اي استفاده مي كند. سليقه ها،باورها وخرده فرهنگهادرتغذيه مردم نقش
مهمي دارندمثلا سرخ كردن موادغذايي بجاي آبپزكردن وعدم مصرف ميوه وسبزيجات تازه،مصرف زيادغذاهاي چرب وشيريني،مصرف زيادگوشت قرمز،عدم استفاده ازحبوبات وعدم اهميت به صبحانه ونقش مهم آن درسلامت افراد،مصرف غذاهاي كنسروشده وآماده و…ازاموري هستندكه بعنوان خرده فرهنگ وگرايشات غلط به جامعه ماواردشده است. اصلاح الگوي تغذيه درجامعه داراي ابعادجامعه شناختي،روانشناختي وزيست شناختي است بدون درك عادات،سنتها،رفتارهاوطرزتلقي مردم ازتغذيه وشناخت مسايل بيولوژيك وزيست محيطي فراهم نمي آيدوبا انواع خوراكي درسطح جامعه فرهنگ صحيح تغذيه جانمي افتد ايجاد انگيزه درمردم براي استفاده ازبرنامه هاي متعادل غذائي،حمايت ازنگاه داشتن وزن بدن درحدطبيعي،پرهيزازروشهاي نامطلوب زندگي تنهاازطريق آموزش وازبسترآموزش وپرورش ميسرمي باشدزيرابطور ميانگين هرخانواده5/1نفردانش آموزداردپس آموزش وپرورش وسيع ترين كانال اشاعه دانشهاي تغذيه اي مي باشد. آموزش تغذيه تنهانبايدمتوجه تهيه الگوي مصرف باشدبلكه بايستي بتوان ازضايعات موادغذائي جلوگيري كندمتاسفانه ضايعات موادغذائي درجامعه مابسيارزياد است بطوريكه ساليانه700ملياردريال

دانلود باکس
مطلب مفیدی برای شما بود ؟ پس به اشتراک بگذارید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مقالات زیر را حتما بخوانید ...

مقالات زیر را حتما ببینید ...