مقاله کامل انواع خاک و مواد تشکیل دهنده آن ها

خاک
خاک‌ها مخلوطی از مواد معدنی و آلی هستند که از تخریب سنگ‌ها در نتیجه هوازدگی بوجود می‌آیند که البته نوع و ترکیب خاک‌ها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق می‌کند. مقدار آبی که خاک‌ها می‌توانند بخود جذب کنند، از نظر کشاورزی و همچنین در کار‌های خانه‌سازی، راه‌سازی و ساختمانی دارای اهمیت بسیاری است که این مقدار در درجه اول بستگی به اندازه دانه‌های خاک دارد.
هرچه دانه خاک ریزتر باشد، آب بیشتری را به خود جذب می‌کند که این خصوصیت برای کار‌های ساختمان‌سازی مناسب نیست. بطور کلی خاک خوب و حد واسط از دانه‌های ریز و درشت تشکیل یافته‌است. تشکیل خاک‌ها به گذشت زمان، مقاومت سنگ اولیه یا سنگ مادر، آب و هوا، فعالیت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافی ناحیه‌ای که خاک در آن تشکیل می‌شود بستگی دارد. خاک در اسلام یکی از پاک‌کننده‌ها محسوب می‌شود.
خارجی‌ترین بخش زمین از خاک تشکیل شده‌است. خاک محصول فرسایش و خردشدگی سنگ‌هاست.
لایه‌های خاک
اگر می‌خواهید درباره خاک مطالعه می‌کنید، مفید است که بیلی را در دست بگیرید و سوراخی نسبتاً بزرگی را در آن ایجاد کنید. این سوراخ باید طوری باشد که سطح عمودی خاک تا سنگ زیرین آشکار شود. به این شرایط نیمرخ خاک گفته می‌شود. نیمرخ خاک چیزی مثل اثر انگشت خاک است. نیمرخ یک خاک به خاطر عواملی مثل رنگ، بافت، ساختار، ضخامت و همچنین ترکیب شیمیایی اش با نیمرخ خاک‌های دیگر متفاوت است.
هر لایه نیم رخ خاک، لایه خاک نامیده می‌شود. این لایه‌ها با حروف از هم مشخص می‌شوند. لایه A.، لایه بالایی و نزدیک‌ترین
لایه به سطح است. شما می‌توانید این لایه را همان خاک سطحی در نظر بگیرید. به این ترتیب حرف A. که در رأس حروف الفبا است به لایه سطحی اطلاق می‌شود. هنگامی که به لایه‌های عمیق‌تر نیمرخ خاک حرکت می‌کنید، به لایه‌های B. و C. می‌رسید. به طور کلی سه لایه اصلی داریم و بقیه لایه‌ها فرعی محسوب می‌شوند. لایه R. نیز لایه سنگ بستر است.
انواع مواد تشکیل دهنده خاک‌ها
خاک ابتدا به کندی به صورت سنگ تشکیل می‌شود و بعد بر اثر فرسایش در نزدیکی سطح زمین به صورت ذرات ریز (ماده منشأ) در می‌آید. مواد آلی هم با مواد غیر آلی (ذرات سنگ، مواد معدنی و آب) مخلوط می‌شوند تا خاک تشکیل شود.
موادی که خاک‌ها را تشکیل می‌دهند به چهار قسمت تقسیم می‌شوند:
مواد سخت موجود در خاک:
مواد سخت خاک را ترکیبات معدنی تشکیل می‌دهند، ولی ممکن است دارای مقداری مواد آلی نیز باشند. البته این ترکیبات معدنی موجود در خاک از تخریب سنگ‌های اولیه یا سنگ مادر حاصل شده‌اند که گاهی اوقات همراه با مواد تازه کلوئیدی و نمک‌ها است.
موجودات زنده در خاک‌ها:
تغییراتی که در خاک‌ها انجام می‌پذیرد بوسیله موجودات زنده در خاک انجام می‌گیرد. قبل از همه ریشه گیاهان، باکتری‌ها، قارچها، کرم‌ها و بالاخره حلزون‌ها در این تغییرات شرکت دارند.
آب موجود در خاک‌:
آبی که در خاک وجود دارد حمل مواد حل‌شده را به عهده دارد که البته این مواد حمل شده برای رشد و نمو گیاهان به مصرف می‌رسد.
آب موجود در خاک‌ها از باران و آب‌های نفوذی، آب جذب شده و بالاخره آب‌های زیرزمینی تشکیل شده که در مواقع خشکی از محل خود خارج شده و بمصرف می‌رسد.
هوای موجود در خاک:
هوا همراه با آب در خوه‌های خاک‌ ها وجود دارد که البته این هوا از ضروریات رشد و نمو گیاهان و ادامه حیات حیوانات می‌باشد. مقدار اکسیژنی که در هوای موجود در خاک وجود دارد از دی اکسید کربن کمتر است و این بدان علت است که ریشه گیاهان برای رشد و نمو اکسیژن مصرف کرده و دی اکسید کربن پس می‌دهند.
انواع خاک
انواع خاک وجود دارد که هر کدام از خاک‌ها مشخصه‌های بی همتایی از نظر رنگ، بافت، ساختمان و محتویات دارند. عمق خاک هم متفاوت است. نوع خاک در یک منطقه نوع گیاهانی که می‌توانند در آن رشد کنند را تعیین می‌کند.
۱۲نوع خاک وجود دارد که عبارتند از:
۱. خاک آلفوسولز Alfisols
۲. خاک اریدیسولز (Aridisols)
۳. خاک انتیسول (Entisols)
۴. خاک هیستوسولز (Histosols)
۵. خاک اینسپتیسولز (Inceptisols)
۶. خاک مولیسولز (Mollisols)
۷. خاک اکسیسولز (Oxisols)
۸. خاک اسپودوسولز (Spodosols)
۹. خاک آلتیسولز (Ultisols)
۱۰. خاک ژلیسولز (Gelisols)
۱۱. خاک اندیسولز (Andisols)
۱۲. خاک ورتیسولز (Vertisols)
رده‌ها و سیستم‌های نوین طبقه بندی انواع خاک:
۱. خاک آلفی سول‌ها (شامل انواع خاک‌هایی با عناصر بازی زیاد و افق‌های آرجیلیک)
آلفی سول یکی از انواع خاک است در واقع اگر خاکی دارای افق آرجیلیک باشد را خاک آلفی سول می‌نامند وبه معنی خاک‌های پادزول قهوه‌ای خاکستری، چرنوزم فرسوده و پلانوسول‌های وابسته و half bog است و منشا و ریشه لغتی ندارد.
۲. خاک اریدی سول (خاک‌های مناطق خشک)
خاک اریدی سول از دیگر انواع خاک می‌باشد. اگر خاکی بیش از نیم سال خشک باشد و بدون اپی پدون مالیک باشد را خاک اریدی سول مینامند و به معنی خاک‌های بیابانی، خاک‌های بیابانی قرمز رنگ، سیرزوم، سولونچاک، بعضی از خاک‌های قهوه‌ای یا قهوه‌ای متمایل به قرمز و خاک‌های سولونتز است و در زبان لاتین به معنی خشک است.
۳. خاک انتی سول (خاک‌هایی که به تازگی تشکیل شده اند)
به انواع خاک‌هایی که به تازگی تشکیل شده اند خاک انتی سول گویند. اگر خاکی نشانه‌ای از تکامل افق‌های پیدایش درآن دیده نشود و یا بسیار کم باشد را خاک انتی سول می‌نامند و به معنی خاک‌های آزونال و بعضی از خاک‌های low homic gley است و منشا و ریشه لغتی ندارد.
۴. خاک‌های هیستوسول (خاک‌های آلی)
هیستوسول‌ها از انواع دیگر خاک هستند. اگر خاکی دارای بیش از ۳۰ درصد مادۀ آلی تا عمق ۴۰ سانتی متری باشد را خاک هیستوسول می‌نامند و به معنی خاک‌های باتلاقی است و در زبان یونانی به معنای بافت است.
۵. خاک اینسپی سول (انواع خاک‌های نارس با ویژگی‌های شناسایی اندک)
انواع خاکی را گویند که دارای اپی پدون‌های آمبریک، مالیک، پلاگن و یاافق کامبیک باشد و به معنی بعضی خاک‌های جنگلی قهوه‌ای و خاک‌های sol brun acide, low homic gley, humic gley است و در زبان لاتین واژه inceptum به معنای شروع و آغاز است.
۶. خاک‌های مالی سول (شامل انواع خاک‌های علفزار‌های استپی و چمنزارها)
مالی سول از دیگر انواع خاک می‌باشد. اگر خاکی دارای اپی پدون مالیک باشد را خاک مالی سول می‌نامند و به معنی خاک‌های بلوطی، چرنوزم، بیرونیزم، رندزینا، برخی خاک‌های قهوه ای، قهوه‌ای جنگلی و خاک‌های وابسته گلی هومیک و سولونتز است و در زبان لاتین به معنی نرم است.
۷. اکسی سول‌ها (شامل انواع خاک‌های سرشار از سزکویی اکسید با هوادیدگی زیاد مناطق میانی گرمسیری)
اگر خاکی تا عمق ۲ متری دارای افق اکسیک بوده و بدون افق آرجیلیک باشد را خاک اکسی سول می‌نامند وبه معنی خاک‌های لاتریت و خاک‌های لاتوسول است ودر زبان فرانسه به معنی اکسید است.
۸. خاک اسپودوسول‌ها (شامل انواع خاک‌هایی با انباشتگی سزکویی اکسید و هوموس در بخش زیرین خاک)
اگر خاکی درون عمق ۲ متری از سطح خاک دارای افق اسپودیک باشد را خاک اسپودوسول می‌نامند و به معنی خاک‌های پادزول، پادزول قهوه‌ای و پادزول‌های تحت تاثیر آب‌های زیر زمینی است ودر زبان یونانی به معنی خاکستر گیاهی است.
۹. خاک آلتی سول (انواع خاک‌های جنگلی با وضعیت بازی کم)
اگر خاکی دارای افق آرجیلیک باشد، اما اشباع بازی آن در PH برابر ۲/۸ متری از ۳۵ درصد کمتر باشد را خاک آلتی سول می‌نامند و به معنی خاک‌های پادزول زرد رنگ و قرمز رنگ، خاک‌های لاتریتی قهوه‌ای سرخ، پلاسونول‌های وابسته و بعضی از BOGS – HALF است و در زبان لاتین به معنی پایان می‌باشد.
۱۰. خاک ژلیسولز (Gelisols)
۱۱. خاک اندیسول‌ها (خاکستر‌های آتشفشانی)
خاک اندیسول از دیگر انواع خاک می‌باشد در واقع اگر خاکی دارای بیشتر از ۲۵ سانتی متر خصوصیات آتشفشانی و بدون افق آلبیک باشد را خاک اندیسول می‌نامند و به معنی آنئو است و در زبان ژاپنی به معنی خاک سیاه است.
۱۲. خاک ورتی سول (انواع خاک‌های رُسی تیره با ویژگی چروکیدگی و تورم)
خاک ورتی سول از دیگر انواع خاک می‌باشد در واقع اگر خاکی در همۀ افق‌های خود بیش از ۳۰ درصد رُس داشته باشد، خشک باشد و در آن تعدادی شکاف تاعمق ۵۰ سانتی متری دیده شود را خاک ورتی سول می‌نامند و به معنی خاک‌های کروموسول است و در زبان لاتین به معنی چرخیدن است.
انواع خاک از لحاظ سنگ‌های تشکیل دهنده
انواعی از خاک بر حسب دانه‌های تشکیل دهنده خاک و هم‌چنین شرایط میزالوژی و پتروگرافی زمین وجود دارد که عبارتند از:

فایل : 12 صفحه

فرمت : Word