مقاله کامل اثر پیزوالکتریک و کاربرد های آن

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر
موضوع تحقیق :
اثر پیزوالکتریک و کاربرد های آن
نام و نام خانوادگی :
فاطمه واحدی
استاد :
جناب آقای مهندس قندچی
تابستان 92
فهرست
مقدمه و تاریخچه 5
تاریخچه کشف 5
اثر پیزوالکتریک 7
اثر پیزوالکتریک مستقیم و معکوس 8
ارتباط اثر پیزوالکتریک با ساختار مولکولی مواد 8
وابستگی مواد پیزو الکتریک به دما 9
روابط ریاضی 10
کاربرد های پیزو الکتریک 15
کاربرد های سرامیک مهندسی برق 16
شتاب سنج های پیزو الکتریک 17
موتور پیزو الکتریک 20
شرایط بازار اقتصادی قطعات و تجهیزات پیزو الکتریک 22
سنسور هدايتي و خازني 23
سنسورهاي شناور 24
سنسور هاي تبادل گرمايي 24
سنسورهاي القايي 25
سنسورهاي فتو الكتريك 25
سنسورهاي فشاري 26
سنسورهاي التراسونيك 26
سنسورهاي لرزشي 27
سنسور هاي وزن 28
توضیحات 29
منابع 30
مقدمه و تاریخچه
تاریخچه کشف
از اثر ایجاد قطب الکتریکی در بلور بوسیله تغییر حرارت که باعث ایجاد یک پتانسیل الکتریکی در مواد می شودکه توسط این مطالعهاین نفر یعنیCarl Linnaeus وFranz Aepinusدر میانه های قرن هجدهم مشخص شد . جرقه این خاصیت فیزیکی شکل گرفت . طراحی این دانش و آگاهی باعث شد که Rene Just Hauyو AntioneCessarادعا کننده که وابستگی و ارتباطی بین فشار و تنش مواد و تغییرات بار ماده وجود دارد . اگر چه آزمایشات این دو به نتیجه نرسید .
اولین اثبات قضیه و اثر پیزوالکتریک در سال 1880 توسط دو برادر با نام های Pierre Curie و Jacques Curieبود. اطلاعات این دو دانشمند رفتار بسیاری از کریستال ها مانند تورمالین ، کوارتز ، کانی شکر ، Rochelle salt (نمک راچل) ( تتراهیدرات ، جوهر پتاسیم ، سدیم ) را آشکار کرد .در سه دهه بعد، همکاری فراوانی در انجمن های علمی اروپا در زمینه پیزو الکتریسیته انجام شد و واژهای میدان پیزوالکتریسیته بوسیله آنها استفاده شد . البته کارهای انجام شده برروی رابطه ی میان الکترومکانیکی مختلطبا کریستال های پیزو الکتریک در سال 1910 انجام شد و اطلاعات آن به صورت یک مرجع استاندارد است. به هر حال پیچیدگی علم مربوط به مواد پیزوالکتریک باعث شده که کاربردهای این عداد تا چند سال قبل رشد پیدا نکند . لانگوین ات آل در طی جنگ جهانی اول مبدل آلتراسونیک پیزوالکتریکی ساخت . موفقیت او باعث ایجاد موقعیت های استفاده از مواد پیزو الکتریک در کاربرد های زیر آبی شد.
در سال 1925،Busch ، Schewer خاصیت پیزوالکتریک ، پتاسیم دی هیدروژن فسفات (KDP) را کشف کردند . خانواده پیزوالکتریک های دی هیدروژن فسفات اولین خانواده ی عمده از مواد پیزوالکتریک و فرو الکتریک بود که کشف شده بود. در طی
جنگ جهانی دوم ، تحقیقات در زمینه ی مواد پیزوالکتریک بوسیله ی آمریکا شوروی سابق و ژاپن بسط داده شد . محدودیت های ساخت این مواد از تجاری شدن آنها جلوگیری می کرد امّا این مسئله نیز پس از کشف باریم تیتانات و سرب زیر کونات تیتانات (PZT) در دهه های 1940و1950 برطرف شد . این خانواده از مواد خاصیت دی الکتریک و پیزو الکتریک بسیار خوبی داشتند تا این تاریخ PZT یکی از مواد پیزوالکتریک پرکاربرد است . این نکته قابل توجه است که بیشترین سرامیک های پیزوالکتریک تجاری در دسترس ( مانند باریم تیتانات و PZT ) شبیه به ساختار پرسکیت (Perovskite) با فرمول Catio3دارند.
تقریباً در سال 1965 بود که چندین شرکت ژاپنی بر روی تولید فرآیندها و کاربرد های جدید وسایل پیزوالکتریکی ، متمرکز شدند ، موفقیت تلاش محققین ژاپنی موجب شد تا محققین دیگر کشورها به سمت تحقیقات در ایران زمینه جذب شوند و امروزه ،نیاز ها و استفاده ها از این مواد در بسیاری از رشته ها از جمله کاربردهای پزشکی ، ارتباطات ، کاربردای نظامی ، صنعت خودرو گسترش یافته است . بررسی تاریخچه ی پیزوالکتریسیته توسط W.G.cady انجام شده است و در سال 1971نیز کتابی با عنوان سرامیک های پیزوالکتریک منتشر شد که هنوز هم به عنوان یکی از منابع قوی در زمینه ی پیزوالکتریک ها مطرح است.
اثر پیزوالکتریک
اثر پیزو الکتریک به زبان ساده ، قابلیت برخی از مواد و کریستال هاست برای تبدبل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی و تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی است . تولید اختلاف پتانسیل الکتریکی در برخی بلورهای نارسانا مثل ( کوارتز ) تحت کشش یا فشار همان اثر پیزوالکتریک است .پلاریته پتانسیل دو وجه بلور در دو حالت تنش و کُرنش هم ارزند و هرچه میزان فشار کشش باشد، اختلاف پتانسیل تولید شده به صورت خطی بیشتر خواهد شد . اثر معکوس پیزوالکتریک نیز در این معنی ، تغییر شکل بلور میزان الکتریکی بین دو وجه روبروی آنها می باشد.
اثر پیزوالکتریک مستقیم و معکوس
وقتی ماده پیزوالکتریکی تحت تأثیر مکانیکی ( به صورت انبساط یا انقباض ) قرار گیرد ،مقداری بار الکتریکی در سطح آن ظاهر می شود . این بار الکتریکی در اثر نامتقارن بودن سلول یکه واحد کریستال است که به تولید میدان الکتریکی و پتانسیل الکتریکی منجر می شود . به این اثر پیزوالکتریک مستقیم گویند . حال اگر در پی اعمال میدان الکتریکی با مقادیر گرانش مکانیکی و تغییرات مکانیکی در ساختار سرامیک مواجه شویم به این اثر پیزوالکتریک معکوس گویند . که هر دو اثر کاربردیهای متفاوت و فراوان دارند .
ارتباط اثر پیزوالکتریک با ساختار مولکولی مواد
اثر پیزوالکتریک با ساختار مولد ارتباط دارد . وقتی مرکز بارهای مثبت ماده اندک از مرکز بارها منفی فاصله بگیرد،یک دو قطبی حاصل می شود ، این پدیده در موادی رخ می دهد که ساختارهای بلوری آنها نامتقارن است . در برخی مواد با گشتاور دو قطبی دائمی روبرو می شویم که نتیجه ای از عدم تقارن ذاتی در ساختار بلوری است. ولی در مواد دیگر برای ایجاد گشتاور دو قطبی باید کرنش مکانیکی پدید آورد . از سی و دو بلور ، چیست و یک عدد از آنها فاقد مرکز تقارن هستند . بیست عدد از آنها خاصیت پیزو الکتریک از خود بروز می دهند و ده تای دیگر برای نشان دادن گشتاور دو قطبی نیاز به کرنش مکانیکی دارند . وقتی فاصله بین بارهای مثبت و منفی بر اثر کرنش مکانیکی تغییر کند . میزان الکتریکی ناشی از دو قطبی تغییر می کند و بار روی الکترود تغییر می کند . این فاصله را همچنین می توان یا اعمال میزان الکتریکی تغییر
داده که به پیدایش کرنش مکانیکی منجر می شود . البته این اثر در بلور ها و سرامیک ها و ترکیب های دیگر متفاوت است و هر کدام دارای ویژگی های خاص خود می باشند که از این مختصر نمی گنجد .
وابستگی مواد پیزو الکتریک به دما
موادی که گشتاور دو قطبی دائمی دارند اثرات پیزو الکتریک ( پیدایش بار الکتریکی به اثر گرمایش یکنواخت ) و فرو الکتریک (تغییر جهت دو قطبی بر اثر میزان الکتریکی ) نیز از خود بروز می دهند . چون گشتاور دو قطبی دائمی ممکن است حداقل دو جهت داشته باشد واکنشهای داخلی با ترکیب این جهت گیری متفاوت ممکن است به حداقل برسد . معمولاً حوزه های ناحیه هایی که در آنها تمام دو قطبی ها در جهت خاصی سمت گیری می کنند یا جهت گیری های دو قطبی متفاوت تشکیل خواهد شد . موادی که گشتار دو قطبی دائمی دارند معمولاً در دماهایی با ساختار تقارنی بالاتر که فاقد گشتاور دو قطبی دائمی است گذر می کنند . این دما را نقطه کوری می نامند . وقتی دما به طرف نقطه کوری افزایش می یابد ، به شدت اثر پیزوالکتریک افزایش می یابد ، اثر پیزو الکتریک در انواع بسیاری از مواد ، از جمله تک بلورها سرامیک ها و بسپار ها و مواد مرکب دیده می شود . کوارتز یکی از متداول ترین مواد پیزو الکتریک تک بلور است و پایداری دمایی خوبی دارد . ثابت پیزو الکتریک آن و ثابت جفت شدگی آن K=0,1 است .
روابط ریاضی
پیزو الکتریک یک رفتار ادغام شده با رفتار الکتریکی ماده است :
که در این جا D چگالی بار الکتریکی تغییر مکان یافته و ضریب نفوذ پذیری و E میزان الکتریکی است و همچنین قانون هوک به ما می گوید :
که در فرمول بالا S معرف کرنش یا فشار و s ( کوچک ) معرف میزان تأثیر کرنش و T معرفبار است . از ادغام دو فرمول مطرح شده در بالا می توان چنین نتیجه گرفت :
از ادغام این دو فرمول معادله ی بوجود می آید که به آن معاله ادغام شده کرنش – بار گویند . که در اینجا [ ] ماتریسی برای بیان تأثیر اثر پیزوالکتریک مستقیم و ماترسی [ ] ماتریسی برای بیان تأثیر اثر پیزوالکتریک معکوس می باشد. اندیس Eیا صفر خواهد بود یا یک عدد ثابت خواهد بود و اندیس T هم یا صفر یا یک ثابت خواهد بود و اندیس t برای جابجایی ماتریس [d] می باشد. به عنوان مثال معادلات کرنش – بار برای یک ماده از انواع کریستالی در حدود mm4 است .
البته معادلات بالا بیشتر برای بیان رفتار پیزوالکتریک نوشته می شوند و در یک فرم از نوشتار رفتار هستند معمولاً D و E هر دو برادر هستند . در کل چهار ضریب یا عامل مشترک در پیزوالکتریک وجود دارد که به صورت زیر تعریف می شوند :
در معادلات بالا 4 معادله بالا مربوط به اثر پیزوالکتریک مستقیم و چهار معادله بعدی به اثر پیزو الکتریک معکوس مرتبط است . این فرم از معادلات بیشتر برای بیان اثر پیزوالکتریک کریستال استفاده می شده است.
در جدول زیر ضریب اثر پیزو الکتریسیته (d33) چند ماده به صورت نمونه آورده شده است که در آن ضریب d33 برحسب C/N(کولن بر نیوتن) تعریف شده است و ارتباط بین مقدار بارالکتریکیو تأثیر آن میزان بار بر نیروی بوجود آمده برحسب نیوتن می باشد و برعکس .
انواع موادی که اثرپیزوالکتریک دارند :

فایل : 26 صفحه

فرمت : Word