مقاله در مورد پناهندگی سیاسی

دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل
موضوع :
پناهندگی سیاسی
تهیه و تنظیم :
مریم طاهری
استاد راهنما :
مژگان مشفقی
بهار 93
/
فهرست مطالب
_Toc419627518
فهرست مطالب ت‌
مقدمه 1
ضرورت و اهمیت پژوهش 5
اهداف پژوهش 6
روش پژوهش 6
فصل اول 7
گفتار اول: جایگاه پناهندگی در اسناد 7
بخش اول: حقوق و تكلیف پناهندگان 9
پناهنده ملی 11
موارد استثنایی عدم شمول حقوق و امتیازات پناهندگی 11
جنبه‌های حقوقی پناهندگی 12
حقوق و امتیازات پناهندگان 12
موازین خاص پناهندگان 12
مهم‌ترین وظیفه کشور پناهنده پذیر 13
پناهندگی موقت 13
اهمیت پناهندگان در حقوق بین الملل 13
پناهندگان کشورهای اسلامی 14
آوارگان پاکستان 14
آوارگان فلسطینی 15
آوارگان افغانستانی 15
آوارگان بوسنی و هرزگوین و کوسوو 16
ایران بزرگترین کشور پناهنده پذیر در جهان 17
عضویت ایران در کنوانسیون مربوط به آوارگان 18
ایران پیش از عضویت در این کنوانسیون 18
اعضای کنوانسیون 19
پناهندگی در فقه اسلامی 20
عقد امان 20
اقسام امان 21
دیدگاه فقها درباره امان 21
حقوق و تکالیف کافر پناهنده شده 21
تفاوت معنای مستأمن و پناهنده 22
پناهندگی درحج 23
پناهندگی درجهاد 23
گفتار دوم  پناهنده در فقه و حقوق ایران 23
فصل دوم :جایگاه قوانین استرداد پناهنده سیاسی در ایران 26
بخش اول : مفهوم استرداد 26
بخش اول :ویژگی سیاسی و حقوقی استرداد مجرمان 27
گفتاراول: اصول بین المللی «استرداد مجرمان» 29
گفتار دوم : «استرداد مجرمان» در قوانین ایران 30
گفتار سوم : استرداد مجرمان با توجه به مسأله «حقوق بشر» 34
گفتار دوم : اقدامات جهانی در حمایت از حقوق پناهندگان 36
بخش اول: موارد مورد اختلاف اعلامیه جهانی حقوق بشر و اعلامیه حقوق بشر اسلامی 39
بخش دوم : حقوق پناهندگان در قوانین ایران 40
جمع بندی و نتیجه گیری 44
منابع 50
مقدمه
یکی از مسائل مهم برای دولت ها کاهش جرم است. در این میان، جرم هایی که امنیت یک کشور را به مخاطره می اندازند. از اهمیت بیش تری برخوردارند. در گذشته، جرم بیش تر در چارچوب یک کشور و سرزمین بود، امّا با گذشت زمان و پیشرفت علوم و فنون و پیشرفت وسایط نقلیه، جرم از مرزهای سیاسی یک کشور فراتر رفته است. در این میان، سیاستمداران با استمداد از مباحث حقوقی، مسأله «استرداد مجرمان» را وضع نمودند که بر اساس آن، دو یا چند کشور متعهد می شوند که در صورت فرار مجرم، او را به کشور خود بازگردانده و به مجازات برسانند.
در مقابل، مسأله مهمی که در ارتباط با حقوق بشر مطرح است، «پناهندگی سیاسی» است که کشورها از دو جهت با آن روبه رو هستند: یکی، از جهت پناهنده شدن افراد بیگانه به کشور خود و درخواست «پناهندگی سیاسی» و دیگری، از جهت پناهنده شدن افرادی از این کشور به کشور دیگر. در این جا، از یک سو، این کشور به استناد قرارداد «استرداد مجرمان» درخواست ارجاع آن شخص را می کند. از سوی دیگر، کشور مقابل به استناد «پناهندگی سیاسی» و لزوم امنیت برای شخص پناهنده، از ارجاع وی امتناع می ورزد.
کلام در این است که آیا این شخص قابل استرداد است یا به عنوان «پناهنده سیاسی»، از استرداد وی جلوگیری می شود؟ آنچه می خوانید بحث از حقوق بشر و استرداد مجرمان و نیز حقوق بشر و پناهندگی سیاسی است.
به طور كلی «پناهنده» به شخصی اطلاق می‌شود كه به منظور مصون ماندن از تعقیب و آزار از كشورش فرار كرده و به كشور دیگری پناه آورده باشد. اما از آن جایی كه مسأله پناهندگی دارای سابقه نسبتا طولانی در نظام بین الملل بوده و حتی مدت‌ها پیش‌تر از شكل گیری نظام مدرن حقوق بشری در اوایل قرن بیستم و همگام با پیدایش جامعه ملل این مسأله مورد توجه قرار گرفته بود و معاهده‌های دو و چند جانبه‌ای در این راستا
منعقد گردید، بنابراین تلاش‌هایی هم برای ارایه مفهوم و معنای اصطلاحی آن نیز صورت گرفت. البته این تعاریف بیشتر مبتنی بر ارایه مفهومی از اصطلاح پناهنده برای تأمین اهداف معاهده‌ای حقوق بین الملل بوده‌اند و این شیوه در تدوین اسناد بعدی نیز مراعات گردیده است. یكی از مهمترین و نسبتا جامع ترین تعاریف مربوط به این اصطلاح در ماده یك «كنوانسیون مربوط به وضعیت پناهندگان (1951)» ارایه شده است. در ماده یك كنوانسیون مزبور آمده: «از نظر كنوانسیون حاضر اصطلاح «پناهنده» به شخصی اطلاق می‌شود كه:
1- به موجب ترتیبات مورخ 12 می‌1926 و 30 ژوئن 1928 یا به موجب كنوانسیون‌های مورخ 28 اكتبر 1933 و 10فوریه 1938 یا پروتكل مورخ 14 سپتامبر 1939 یا اساسنامه سازمان بین‌المللی پناهندگان، پناهنده تلقی شده است.
2- در نتیجه حوادث قبل از اول ژانویه 1951 و به علت ترس موجه از این كه به دلایل نژادی، مذهبی، ملیتی یا عضویت در بعضی گروه‌های اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی تحت تعقیب و آزار قرار گیرند، در خارج از كشور محل سكونت عادی خود به سر می‌برند و نمی‌توانند یا به علت این ترس نمی‌خواهند خود را تحت حمایت آن كشور قرار دهند یا در صورتی كه فاقد تابعیت باشند و پس از چنین حوادثی در خارج از كشور محل سكونت دائمی خود به سر می‌برند و نمی‌توانند یا به علت ترس مذكور نمی‌خواهند به آن كشور باز گردند. .»
باید به این نكته توجه داشت كه این تعریف در یك معاهده ارایه شده و اصطلاح «پناهنده» را می‌توان به نحو بسیار گسترده تر از آنچه در این معاهده آمده تعریف نمود، آنچنان كه «كمیساریای عالی پناهندگان» كه هم با پناهندگان معاهده‌ای و هم پناهندگان غیر معاهده‌ای سر و كار دارد، تعریف گسترده‌تری  را ارایه نموده تا حمایت‌های آن
علاوه بر افرادی كه مشمول كنوانسیون 1951 هستند، شامل افرادی كه مشمول این تعریف نمی‌باشند نیز بشود و آنها را نیز در حكم پناهنده قرار دهد.
مطابق تعریف حاضر دلیل اصلی پناهندگی، ترس موجه پناهنده از تعقیب و آزار به جهات متعدد نژادی، مذهبی، ملیتی یا عقیده سیاسی یا عضویت در بعضی از گروه‌های اجتماعی عنوان شده است. اما مشكلی كه سالهای بعد از تصویب این كنوانسیون بیشتر آشكار گردید، این بود كه افزودن عبارت «در نتیجه حوادثی كه قبل از تاریخ اول ژانویه 1951 به وقوع پیوسته» در تعریف كنوانسیون 1951 موجب شده بود تا این كنوانسیون فقط درباره اشخاصی اجرا شود كه در نتیجه حوادث قبل از این تاریخ به صورت پناهنده درآمده بودند. بنابراین طبقات جدیدی از پناهندگان از مزایای این كنوانسیون محروم می‌ماندند تا این كه بند 2 ماده یك «پروتكل مربوط به وضعیت پناهندگان (1967)»  با حذف این عبارت، دایره تعریف كنوانسیون را گسترده تر نمود و از این پس، افرادی را كه بعد از اول ژانویه 1951 هم به صورت پناهنده درآمده بودند نیز می‌توانستند از مزایای كنوانسیون بهره‌مند شوند.
ضرورت و اهمیت پژوهش
اصطلاح «پناهنده»، «پناهندگان» و «پناهندگی» از جمله اصطلاحاتی است كه در نظام حقوق بشر بسیار متداول بوده و به كرات مورد استفاده قرار گرفته است. با وجود آن كه بسیاری از اصطلاحات حقوق بشری در اسناد حقوق بشر مورد تعریف قرار نگرفته‌اند، اما اصطلاح «پناهنده» و «پناهندگان» دارای معنی و مفهوم مشخصی در اسناد مربوط می‌باشند. از آن جایی كه در طول تاریخ همواره ظلم و ستمگری حكومت‌ها، استبداد، جنگ‌ها و… وجود داشته و دارد، بنابراین همواره در این میان افرادی ترجیح داده یا مجبور به ترك وطن خود و پناه بردن به دیار دیگر شده‌اند و بر این اساس پدیده و وضعیت پناهندگی به وجود آمده است. وضعیت نابسامان و شكننده پناهجویان، موجبات تضییع حقوق آنان را فراهم آورده و حتی حیات آنها را به طور جدی در معرض خطر نابودی قرار داده بود. به این ترتیب نگرانی‌های جامعه بین‌المللی نسبت به وضعیت این افراد و دغدغه‌های حقوق بشری موجب شكل گیری نظام حقوق پناهندگی و وضع مقررات ویژه‌ای برای آنها و پیدایش حقوق پناهندگان شده است. در این مختصر، ضمن تبیین مفهوم و معنای «پناهنده» به تبیین وضعیت حقوقی و جایگاه آن در نظام حقوق بشر پرداخته می‌شود.

فایل : 47 صفحه

فرمت : Word