مقاله در مورد مقایسه باورهای ناکارآمدی مذهبی و جهت‌گیری مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی

دانشگاه آزاد اسلامي
واحد علوم و تحقيقات (اردبیل)
Science and Research Branch, Islamic Azad University, Ardabil
فرم پيشنهاد تحقيق
پايان‏نامه‌ی كارشناسي ارشد
عنوان تحقيق به فارسي: مقایسه باورهای ناکارآمدی مذهبی و جهت‌گیری مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی
نام دانشجو: ودود دانشکده:علوم تحقیقات واحد اردبیل
نام خانوادگی دانشجو:اسکندرزاده گروه تخصصی: رشته تحصيلي: روانشناسی گرايش:بالینی
نيمسال ورود به مقطع جاري:دوم نيمسال شروع به تحصيل :اول
نام و نام خانوادگی استادراهنما:نام ونام خانوادگی(اساتيد)مشاور: 1- 2-
تاريخ تصويب در شوراي گروه تخصصي: تاريخ تصويب در شوراي پژوهشي واحد علوم و تحقیقات اردبیل :
تأیید کارشناس پژوهشی تائيد مدير پژوهشي تائيد رئيس
واحد علوم و تحقیقات اردبیل: واحد علوم و تحقیقات اردبیل: واحد علوم و تحقیقات اردبیل:
تاريخ ارسال به حوزه پژوهشي واحد علوم و تحقیقات(تهران):
تاريخ بررسي وتاييد امور پژوهشي واحد: تأييد مديركل پژوهشي:
تأييد معاون پژوهشي واحد:
توجه: لطفاً اين فرم با مساعدت و هدايت استاد راهنما تكميل شود.
اطلاعات مربوط به دانشجو:
نام: …………………………………نام‏خانوادگي: ……………………………………..شماره دانشجويي:…………………………………….
مقطع:………………………………رشته تحصيلي: ……………………………………گروه تخصصي:……………………………………….
گرایش:……………………………نام‌دانشكده:………………………………………..سال ورود به مقطع جاري: ………………………… نيمسال ورودي:……………………….
آدرس پستي در اردبیل: ……………………………………………………………………………………………………………………………..
آدرس پستي در شهرستان:………………………………………………………………………………………………………………………….. تلفن ثابت محل سكونت: ……………………….. تلفن همراه:…………………………… تلفن محل كار: ………………………… دورنگار:…………………………… پست الكترونيك: …………………………………………………….
اطلاعات مربوط به اساتید راهنما و مشاور:
تذكرات:
دانشجويان دوره كارشناسي ارشد می‌توانند يك استاد راهنما و حداكثر دو استاد مشاور و دانشجويان دوره دكتري حداكثر تا دو استاد راهنما و دو استاد مشاور مي‏توانند انتخاب نمايند.
در صورتي كه اساتيد راهنما و مشاور مدعو مي باشند، لازم است سوابق تحصيلي، آموزشي و پژوهشي كامل ايشان (رزومه
كامل) شامل فهرست پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‏هاي دكتري دفاع شده و يا در حال انجام كه اساتيد مدعو، راهنمايي و يا مشاوره آنرا بر عهده داشته‏اند، به همراه مدارك مربوطه و همچنين آخرين حكم كارگزيني (حكم هيأت علمي) ضميمه گردد.
اساتيد راهنما و مشاور موظف هستند قبل از پذيرش پروپوزال، به سقف ظرفيت پذيرش خود توجه نموده و در صورت تكميل بودن ظرفيت پذيرش، از ارسال آن به دانشگاه و حوزه پژوهشي و يا در نوبت قراردادن و ايجاد وقفه در كار دانشجويان جداً پرهيز نمايند. بديهي است در صورت عدم رعايت موازين مربوطه، مسئوليت تأخير در ارائه پروپوزال و عواقب كار، متوجه گروه تخصصي و دانشكده خواهد بود.
اطلاعات مربوط به استاد راهنما:
نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصيلي دانشگاهي/ حوزوي ……………………
تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. آدرس پست الکترونیکی(Email): ……………………………………………..
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور اول:
نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصيلي دانشگاهي/ حوزوي ……………………
تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. آدرس پست الکترونیکی(Email): …………………………………………….
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور دوم:
نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصيلي دانشگاهي/ حوزوي ……………………
تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. آدرس پست الکترونیکی(Email): …………………………………………….
نحوه همکاری با واحد علوم و تحقیقات:
تمام وقت نیمه وقت مدعو
4- اطلاعات مربوط به پايان‏نامه:
الف- عنوان تحقیق
1- عنوان به زبان فارسی:
مقایسه ارتباط باورهای ناکارآمدی مذهبی و جهت‌گیری مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی
2- عنوان به زبان انگليسي/(آلماني، فرانسه، عربي):
تذكر: صرفاً دانشجويان رشته‏هاي زبان آلماني،‌فرانسه و عربي مجازند عنوان پايان‏نامه خود را به زبان مربوطه در اين بخش درج نمايند و براي بقيه دانشجويان، عنوان بايستي به زبان انگليسي ذكر شود.
The comparison of religious Dysfunctional Beliefs and religious orientation in obsessive and normal individuals
ب – تعداد واحد پايان‏نامه: 6 واحد
ج- بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي (شامل تشريح مسأله و معرفي آن، بيان جنبه‏هاي مجهول و مبهم، بيان متغيرهاي مربوطه و منظور از تحقيق به صورت مستند) :
اختلال وسواس فکری ـ عملی (OCD) نشانگان عصبی ـ روانپزشکی پیچیده‌ای است که مشخصه اصلی آن، افکار ناخواسته، تکراری و مزاحم (افکار وسواسی) و نیز رفتارهای تکراری و آزاددهنده آیین‌مند (اعمال وسواسی) است که به منظور اجتناب از اضطراب یا خنثی کردن افکار وسواسی انجام می‌شود (انجمن روانپزشکی آمریکا، 1994).
براساس نظام طبقه‌بندی DSM-IV اختلال وسواس فکری ـ عملی یک اختلال محور I بوده و در چهارچوب اختلال‌های اضطرابی طبقه‌بندی شده است. در طبقه‌بندی DSM-IV برعکس DSM-III-R فکر و عمل وسواسی همواره با هم بوده و هیچ یک به تنهایی مشاهده نشده است. به این ترتیب عمل وسواسی می‌تواند یک آیین ذهنی برای کاهش اضطراب باشد و تفاوت در رفتاری یا فکری بودن نیست، بلکه در اضطراب آفرین یا کاهنده اضطراب بودن است (کاپلان، سادوک، 2007). در طی سال‌های اخیر این توجه را می‌توان به افزایش شیوع این اختلال طی سه دهه گذشته نسبت داد. تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که همپوشی قابل ملاحظه‌ای بین اختلال وسواس فکری ـ عملی و دیگر اختلالات روانی وجود دارد. (راسموزن و آیزن، 1992).
عوامل بسیاری در سبب‌شناسی این اختلال مطرح شده است. از جمله عوامل زیستی، محیطی، شخصیتی، اجتماعی، فرهنگی و … (کاپلان، سادوک، 2007). در این میان یکی از عوامل مهم و مورد توجه، عامل فرهنگی است و یکی از وجوه بسیار مهم فرهنگی، مذهب است. برخی از روان‌شناسان باورها و رفتارهای مذهبی را نمودهایی از آسیب‌شناسی روانی به ویژه اختلال وسواس فکری، عملی به شمار آورده‌اند. فروید (1908؛ نقل از یوسیفوا و لوینتال، 2009) مذهب را یک نوروز وسواس جهان‌شمول توصیف می‌کند و علایم وسواس ـ اجباری را همانند آیین‌های مذهبی می‌داند. بنابراین مذهب و جهت‌گیری مذهبی در اختلال وسواس فکری ـ عملی نقش ويژه اي دارد. جهت‌گیری مذهبی روی‌آورد کلی شخص به ارتباط با موجود متعالی است و به عنوان مجموعه‌ای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خاص براي ارتباط با آن موجود متعالی، تعريف مي شود. افراد دارای جهت‌گیری مذهبی براساس مذهب خود، دارای اعتقادات و باورهایی هستند که بر نگرش و رفتارهای آنان تأثیر گذاشته و در نتیجه سبک زندگی و رفتار آنان، متأثر از دین‌ورزی و جهت‌گیری مذهبی آنان است (آذربایجانی، 2009). جهت گيري مذهبي دارای دو مولفه جهت گيري مذهبي دروني و جهت گيري مذهبي بروني ميباشد. شخصي كه جهت گيري مذهبي دروني دارد، انگيزه هايش را در خود مذهب، مي يابد. چنين اشخاصي، مذهب و شخصيت شان يكي مي شود. در حالي كه اشخاصي كه جهت گيري مذهبي بروني دارند، براي رسيدن به اهدافي ديگر به سمت مذهب مي روند. به عبارت ديگر به سمت خداوند مي روند، بدون اين كه از خود روي بگردانند (آذربایجانی، 2009).
بهرامی و همکاران (134) در پژوهشی تحت عنوان رابطه جهت‌گیری مذهبی با اختلال روان‌شناختی و سلامت‌روانی، نشان دادند که جهت‌گیری مذهبی با اختلالات روان‌شناختی رابطه منفی و با سلامت روان، رابطه مثبت و معنی‌داری دارد.
علاوه بر جهت‌گیری مذهبی، باورهای ناکارآمد مذهبی هم در اختلال وسواس فکری ـ عملی نقش بسزایی دارد. به طوری که برخی از پژوهشگران افکار وسواس یا مناسک اجباری را آغشته به رنگ و بوی ناکارآمدی مذهبی گزارش
کرده‌اند (فیضی، 1373؛ بوالهری و همکاران، 1379؛ نظیری و همکاران؛ 1388). باورهای ناکارآمد مذهبی را می‌توان به عنوان نداشتن اهتمام دینی و عدم پذیرش این نکته که، نگرش‌ها و کنش‌های دینی فرد، موجب آرامش، شادابی، معنا دادن به زندگی و رضایت درونی فرد می‌شود، تعریف کرد (نظیری و همکاران، 1388).
نظیری و همکاران (1388) در پژوهشی تحت عنوان نقش باورهای ناکارآمد مذهبی، احساس گناه و پایبندی‌های مذهبی در شدت علایم وسواس فکری ـ عملی، نشان دادند که بین متغیرهای پایبندی مذهبی و احساس گناه با شدت علایم وسواس فکری ـ عملی همبستگی منفی وجود دارد. اما بین باورهای ناکارآمد مذهبی با شدت علایم وسواس فکری ـ عملی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به طوری که باورهای ناکارآمد مذهبی بهترین پیش‌بینی‌کننده برای وسواس شستشو و طهارت بود.
بطور کلی مذهب و جهت‌گیری مذهبی نقش غیرقابل انکاری در اختلالات اضطرابی به خصوص وسواس فکری ـ عملی دارد (فیضی، 1379؛ بهرامی و همکاران، 1384؛ نظیری و همکاران، 1388؛ بهرامی‌چگینی، 1389؛ شریفی، 1390). پژوهش حاضر نیز در راستای مطالب بیان شده و با این سؤال اساسی صورت خواهد گرفت که: آیا باورهای ناکارآمد مذهبی و جهت‌گیری مذهبی در بين افراد وسواس و عادی متفاوت است؟
د – اهمیت و ضرورت انجام تحقيق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهاي تحقيقاتي موجود، ميزان نياز به موضوع، فوايد احتمالي نظري و عملي آن و همچنين مواد، روش و يا فرآيند تحقيقي احتمالاً جديدي كه در اين تحقيق مورد استفاده قرار مي‏گيرد):
اختلال وسواس فکری ـ عملی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی می‌باشد که در حوزه آسیب‌شناسی روانی پژوهش‌های زیادی را به خود اختصاص داده است. میزان شیوع این اختلال در جمعیت عمومی 2 تا 3 درصد تخمین زده شده است و حدود 10 درصد بیماران سرپایی مراکز بالینی و روانپزشکی را این بیماران تشکیل می‌دهند. این اختلال بر روی کارکردهای خانوادگی، شغلی، اجتماعی و … تأثیر می‌گذارد (کاپلان، سادوک، 2007)، و همه ساله هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی هنگفتی را تحمیل جامعه می‌کند.
با وجود توجه پژوهشگران به این اختلال، هنوز جای پژوهش‌های بسیاری وجود دارد. در این بین نقش مذهب به عنوان یک عامل مهم، قابل توجه است. تا سال‌های اخیر معمولاً نقش مذهب به عنوان یک عامل در ارتباط با این اختلال نادیده گرفته می‌شد. اهمیت این نقش اخیراً با توجه برخی از محققان به این رابطه آشکار شده است. با این وجود، جای بررسی‌های بسیاری در این رابطه (رابطه مذهب و اختلال وسواس فکری ـ عملی) وجود دارد. بنابراین یکی از اهمیت و ضرورت انجام این پژوهش بررسی بیشتر و گسترده‌تر نقش جهت‌گیری‌های مذهبی و باورهای مذهبی در افراد مبتلا به این اختلال است. همچنین امروزه روش‌های شناختی ـ رفتاری که در خصوص درمان وسواس فکری ـ عملی به طور گسترده به کار می‌رود، اصولاً مبتنی بر تصحیح باورهای ناکارآمد این بیماران است. باورهای ناکارآمدی بیشتر پیرامون ارزیابی بیمار از رویدادها و خنثی‌سازی‌های پس از این ارزیابی، پذیرفته نشدن و احساس گناه در مورد آن‌ها دور می‌زند (راچمن ، 1999). بنابراین پایبندی مذهبی و جهت‌گیری مذهبی به همراه برداشت‌های نادرست مذهبی (باورهای ناکارآمد مذهبی)، می‌توانند سرچشمه رفتارهای اجباری و پیش‌بینی کننده بهتری برای این اختلال باشد. که در این صورت، ایجاب می‌نماید که کار روان‌درمانی خود با این بیماران را بازنگری کنیم و این مورد، از اساسی‌ترین ضرورت و اهمیت این پژوهش می‌باشد. بنابراین در راستای اهمیت و ضرورت‌های عنوان شده ، این پژوهش با هدف مقایسه باورهای ناکارآمد مذهبی و جهت‌گیری مذهبی در افراد وسواس و عادی صورت خواهد گرفت.
ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بيان مختصر پیشینه تحقيقات انجام شده در داخل و خارج کشور پيرامون موضوع تحقیق و نتايج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظري تحقیق با ارائه منابع):
پیشینه داخلی:
بهرامی‌احسان و تاشک (1383) در پژوهشی تحت عنوان رابطه میان جهت‌گیری مذهبی و سلامت روانی و ارزیابی مقیاس جهت‌گیری مذهبی، نشان دادند که جهت‌گیری مذهبی با افزایش سلامت روانی و کاهش اختلالات روانی رابطه داشته و قادر است تا به صورت مثبت سبک مقابله مذهبی مثبت را پیش‌بینی کند. همچنین نشان داد که علاوه بر همگرایی بین دو مقیاس جهت‌گیری مذهبی و مقابله مذهبی (ناکارآمدی مذهبی)، مقیاس جهت‌گیری مذهبی قادر است تا گروه‌های موجود با تفاوت در جهت‌گیری مذهبی را از یکدیگر تفکیک و متمایز نماید.
بهرامی‌احسان و همکاران (1384) در مطالعه‌ای به بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی با اختلالات شناختی و سلامت‌روانی پرداختند. نتایج نشان داد که از بین مؤلفه‌های اختلال روانی که مقیاس 9 بعدی بازبینی شده فهرست ناشنه‌ها (SCL-90-R) که به ارزشیابی مشکلات بدنی، وسواس، حساسیت در روابط بین فردی ـ اضطراب، خصومت، هراس، افکار پارانوئیدی و روان گسستگی می‌پردازد، رابطه مؤلفه وسواس با جهت‌گیری مذهبی بعد از اختلال اضطرابی در دومین درجه اهمیت قرار دارد. همچنین بین جهت‌گیری مذهبی و افزایش سلامت روانی رابطه مثبت معنادار به دست آمد.
اسداللهی (1388) در بررسی تحت عنوان مقایسه روش مشاوره مذهبی با رفتار درمانی مبتلایان به اختلال وسواس فکری ـ عملی، نشان داد که در افرادی که وسواس آن‌ها بیشتر محتوای مذهبی دارد (احساس گناه، طهارت و …) مشاوره مذهبی تا حدی مفیدتر از رفتار درمانی بود. اما در بین بیماران وسواس بدون محتوای مذهبی بین تأثیر این دو روش تفاوت معناداری به دست نیامد.
نظیری و همکاران (1388) در پژوهشی تحت عنوان پایبندی‌های مذهبی، باورهای ناکارآمد مذهبی و احساس گناه با شدت علایم وسواس ـ اجباری، نشان دادند که بین هر یک از متغیرهای پایبندی مذهبی و احساس گناه با شدت علایم وسواس ـ اجباری همبستگی منفی وجود دارد و باورهی ناکارآمد مذهبی در مورد مناسک شستشو و طهارت پیش‌بینی کننده بهتری برای شدت علایم وسواس ـ اجباری است.
شریفی (1390) در بررسی خود که با عنوان رابطه نگرش مذهبی با افسردگی اضطراب و وسواس فکری ـ عملی در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی، صورت گرفت، نشان داد که بین میزان نگرش مذهبی و میزان شروع افسردگی، اضطراب و وسواس عملی ـ فکری رابطه منفی معنادار وجود ارد. در خصوص متغیر وسواس نتایج نشان داد که دانش‌آموزانی که نسبت به مذهب در قالب محتوا و حیطه‌های آن دارای گرایش معنایی مثبت بودند به همان میزان نیز از اختلال وسواس کمتری برخوردار بودند، همچنین دانش‌آموزان دارای گرایش معنایی منفی (نگرش مذهبی منفی، ناکارآمدی مذهبی) بودند، وسواس بیشتری داشتند.
پیشینه‌ی خارجی:
مالتبی (2001؛ نقل از بهرامی‌احسان و همکاران، 1384) در مطالعه‌ای که بر روی دو نمونه از مردان و زنان آمریکایی و انگلیسی انجام داد، به این نتیجه رسید که بین اعمال وسواسی و اعتقدات مذهبی رابطه معناداری فقط در نمونه آمریکایی وجود دارد. به عبارت دیگر، اعتقادات مذهبی تا حدودی با افزایش اعمال وسواسی در بین آمریکایی‌ها شده بود. از سوی دیگر افکار وسواس بر خلاف اعمال وسواس، با اعتقادات مذهبی رابطه معناداری نشان نداد.
استکیت و همکاران (2004) در بررسی تحت عنوان مذهب و احساس گناه در بیماران وسواسی، نشان داند که بین احساس گناه و وسواس رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین مذهب (باورها و جهت‌گیری‌ها) و وسواس فکری ـ عملی رابطه معنادار منفی به دست آمد.
یوسیفوا و لوینتال (2009) در مطالعه‌ای به بررسی مذهب و سازگاری با وسواس پرداختند. نتایج مطالعه‌ی آنان نشان داد که افراد مذهبی در خصوص سازگاری با وسواس تا حدودی دچار مشکل بوده‌ند و این مشکل بیشتر در وسواس عملی مشاهده شد. اما در خصوص وسواس فکری رابطه معناداری به دست نیامد.
دافی و زیگلر (2010؛ نقل از شریفی، 1390) در بررسی به مقایسه دین‌داری با اعمال وسواسی در افراد مذهبی پروتستان و کاتولیک آمریکایی پرداختند. نتایج به دست آمده نشان داد بین دین‌داری در هر دو گروه مذهبی با وسواس رابطه معناداری وجود دارد. اما رابطه افراد مذهب پروتستان با وسواس بیشتر از افراد مذهب کاتولیک بود.
چانگ و گتز (2012؛ نقل از محمدزاده و نجفی، 1391) در مطالعه‌ای به بررسی پیش‌بینی وسواس براساس سوگیری‌های مذهبی پرداختند. نتایج به دست آمده نشان داد که سوگیری‌های مذهبی با وسواس مرگ ارتباط معنادار دارد.
تئودور و همکاران (2013) در پژوهشی تحت عنوان بررسی اعتقادات وسواس، باورهای مذهبی و وسواس در میان مسیحیان پروتستان، نشان دادند که وسواس با باورهای مذهبی و اعتقادات وسواس در ارتباط است. همچنین وسواس با تعهد دینی و معنوی همبستگی منفی دارد. همچنین آن‌ها نشان دادند که برخلاف انتظار بنیادگرایی مذهبی به طور قابل توجهی به وسواس مربوط نیست.
جمع‌بندی سوابق پژوهشی:
بطور كلي پژوهش هاي صورت گرفته حاكي از ارتباط مذهب با اختلالات روان شناختي و سلامت روان مي ¬باشد(بهرامي و تاشك، 1383؛ بهرامي احسان و همكاران، 1384؛ بهرامي چيگني، 1389 ). همچنين بين جهت گيري مذهبي و باورهاي ناكارآمد مذهبي با اختلال وسواس فكري¬-¬عملي رابطه وجود دارد(استكيت و همكاران، 2004؛ نظيري و همكاران، 1386؛ يوسيفوا و لوينتال، 2009؛ شريفي، 1391؛ تئودور و همکاران، 2013).
و – جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق: (ذیل این قسمت توسط استاد راهنما امضاء شود)
با وجود اینکه برخی پژوهش¬ها به بررسی رابطه اختلالات روانشناختی با مذهب پرداخته¬اند، اما پژوهشی که مستقیما به مقایسه باورهای ناکارآمد مذهبی و جهت¬گیری مذهبی در افراد وسواسی و عادی بپردازد، صورت نگرفته است و این پژوهش از این حیث بدیع بوده و دارای جنبه نوآوری می¬باشد.
ز- اهداف مشخص تحقيق (شامل اهداف آرماني، کلی، اهداف ويژه و كاربردي):
هدف کلی پژوهش: مقایسه باورهای ناکارآمد مذهبی و جهت¬گیری مذهبی در افراد وسواسی و عادی.
اهداف جزئی پژوهش:
– مقایسه باورهای ناکارآمد مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی.
– مقایسه جهتگیری مذهبی درونی در بين افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی
– مقایسه جهتگیری مذهبی برونی در بين افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی.
– مقایسه باورهای ناکارآمد مذهبی و جهتگیری مذهبی در افراد اختلال وسواس و افراد عادی.
ح – در صورت داشتن هدف كاربردي، نام بهره‏وران (سازمان‏ها، صنايع و يا گروه ذينفعان) ذكر شود (به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی):
ط- سؤالات و فرضيه‏هاي تحقیق(مطابق با اهداف تحقیق):
1- باورهای ناکارآمد مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی متفاوت است.
2- جهت‌گیری مذهبی درونی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی متفاوت است.
3- جهت‌گیری مذهبی برونی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و عادی متفاوت است.
4- باورهای ناکارآمد مذهبی و جهت¬گیری مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی متفاوت است
ی- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی با استناد به منابع کاربردی):
اختلال وسواس- اجبار
تعریف مفهومی: اختلال وسواس- اجبار نشانگان عصبی- روانپزشکی پیچیده ای است که مشخصه اصلی آن،افکار ناخواسته، تکراری و مزاحم و نیز رفتارهای تکراری وآزاردهنده آیین مند (اعمال وسواسی) است که به منظور اجتناب از اضطراب یا خنثی کردن افکار وسواسی انجام می شود (انجمن روانپزشکی آمریکا،1994).
تعریف عملیاتی: منظور از اختلال وسواس ـ فکری عملی در این پژوهش افرادی هستند که به مراکز مشاوره و کلینیک‌های بالینی مراجعه کرده و طبق نظر متخصص مبتلا به اختلال وسواس فکری ـ عملی می‌باشند.
جهتگیری مذهبی
تعریف مفهومی: جهت‌گیری مذهبی روی‌آورد کلی شخص به ارتباط با موجود متعالی است و به عنوان مجموعه‌ای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خاص براي ارتباط با آن موجود متعالی، تعريف مي شود. افراد دارای جهت‌گیری مذهبی براساس مذهب خود، دارای اعتقادات و باورهایی هستند که بر نگرش و رفتارهای آنان تأثیر گذاشته و در نتیجه سبک زندگی و رفتار آنان، متأثر از دین‌ورزی و جهت‌گیری مذهبی آنان است (آذربایجانی، 2009).
جهت گيري مذهبي داراي دو مولفه جهت گيري دروني و جهت گيري بروني مي باشد. شخصي كه جهت گيري مذهبي دروني دارد، انگيزه هايش را در خود مذهب، مي يابد. چنين اشخاصي، مذهب و شخصيت شان يكي مي شود. در حالي كه اشخاصي كه جهت گيري مذهبي بروني دارند، براي رسيدن به اهدافي ديگر به سمت مذهب مي روند. به عبارت ديگر به سمت خداوند مي روند، بدون اين كه از خود روي بگردانند (آذربایجانی، 2009).
تعریف عملیاتی: منظور از جهت¬گیری مذهبی در این پژوهش، نمره اي است که افراد در مقیاس جهت¬گیري مذهب آلپورت کسب مي کنند. مقياس انداره گيري اين متغير فاصله اي است.
باورهای ناکارآمد مذهبی
تعریف مفهومی: باورهای ناکارآمد مذهبی به عنوان نداشتن اهتمام دینی و عدم پذیرش این نکته که نگرش ها و واکنش های دینی فرد، موجب آرامش،
شادابی، معنادادن به زندگی و رضایت درونی فرد می¬شود، تعریف کرد(نظیری و همکاران، 1388).
تعریف عملیاتی: منظور از باورهای ناکارآمد مذهبی در این پژوهش، نمره اي است که افراد در مقياس معبد کسب مي کنند. مقياس انداره‌گيري اين متغير فاصله اي است.
5-روش شناسی تحقیق:
الف- شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء (شامل مواد، تجهيزات و استانداردهاي مورد استفاده در قالب مراحل اجرايي تحقيق به تفكيك):
تذكر: درخصوص تفكيك مراحل اجرايي تحقيق و توضيح آن، از به كار بردن عناوين كلي نظير، «گردآوري اطلاعات اوليه»، «تهيه نمونه‏هاي آزمون»، «انجام آزمايش‏ها» و غيره خودداري شده و لازم است در هر مورد توضيحات كامل در رابطه با منابع و مراكز تهيه داده‏ها و ملزومات، نوع فعاليت، مواد، روش‏ها، استانداردها، تجهيزات و مشخصات هر يك ارائه گردد.
ب- متغيرهاي مورد بررسي در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:
در اين پژوهش متغيرهاي جهت گیري مذهبی و باور های ناکارآمد مذهبی به عنوان متغيرهاي وابسته و علایم وسواسی عنوان متغير مستقل در نظر گرفته شده اند، که تعریف مفهومی آن در بند (ی) آمده است و روش اندازه‌گیری در ادامه توضیح داده شده است.
ج – شرح کامل روش (ميداني، كتابخانه‏اي) و ابزار (مشاهده و آزمون، پرسشنامه، مصاحبه، فيش‏برداري و غيره) گردآوري داده‏ها :
روش پژوهش حاضر پس رويدادي ( علی- مقایسه ای) مي باشد.
گردآوري اطلاعات:
برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه استفاده خواهد شد. به این صورت که بعد از کسب مجوزهای لازم ابتدا به مراکز درمانی و مراکز مشاوره در سطح شهر اردبیل مراجعه کرده و افرادی که طبق نظر متخصص و ملاک های IV DSM دارای اختلال وسواس فکری ـ عملی باشند، تعداد 30 نفر انتخاب و جهت مقايسه با اين افراد، تعداد 30 نفر از افراد عادي انتخاب واهداف پژوهشی را به آنان توضیح داده خواهد شد. سپس پرسشنامه‌های پژوهشی (مقیاس جهت گیري مذهب آلپورت و مقياس معبد) در اختیار آنان قرار داده تا تکمیل کنند. و در نهایت پرسشنامه‌ها جمع‌آوری شده و اطلاعات توسط نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.
ابزار گردآوری اطلاعات:
برای جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش از 2 پرسشنامه استفاده خواهد شد که عبارتند از:
الف) مقیاس جهت گیري مذهب آلپورت: آلپورت و راس در سال 1950 این مقیاس را براي سنجش جهتگیریهاي درونی و برونی مذهب تهیه کردند. این آزمون شامل 21جمله است. در این مقیاس،گزینه هاي عبارت1 تا 12 جهت گیري مذهبی برونی را می سنجد و به صورت مقیاس لیکرت از کاملا مخالف تا کاملاً موافق درجه بندی شده و به صورت مستقیم نمره گذاری می گردد. و در 9 ماده بعدي یعنی شماره هاي 13 تا 21 که جهت گیري مذهبی درونی را اندازه گیري می کند که به صورت معکوس نمره گذاری

فایل : 23 صفحه

فرمت : Word