مقاله در مورد بررسی فقهی و حقوقی بلوغ و سن مسئولیت کیفری

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»
رشته: فقه و مبانی حقوق اسلامی
موضوع : بررسی فقهی و حقوقی بلوغ و سن مسئولیت کیفری
استاد راهنما:
دکتر علیرضا عبد الرحیمی
استاد مشاور:
حجه الاسلام احمد شفائی مهر
نگارنده :
حسین علی زاده اقدام
سال تحصیلی 93-1392
دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»
رشته: فقه و مبانی حقوق اسلامی
موضوع : بررسی فقهی و حقوقی بلوغ و سن مسئولیت کیفری
استاد راهنما:
دکتر علیرضا عبد الرحیمی
استاد مشاور:
حجه الاسلام احمد شفائی مهر
نگارنده :
حسین علی زاده اقدام
سال تحصیلی 93-1392
سپاسگزاری
با تقدیر از کلیه اساتید محترم در طول دوران تحصیلی کارشناسی ارشد و همچنین تقدیر ویژه از اساتید ارجمند راهنما و مشاور به دلیل زحمات بی دریغ، راهنمائیها و مشاوره دلسوزانه شان که در تدوین و به ثمر رسیدن این پایان نامه یاریگر من بودهاند و همچنین دوستانی که در طول انجام این فرآیند، متحمّل زحمات فراوانی شدند.
تقدیم به:
آستان مقدس پیام آور حق و عدالت، خاتم الانبیاء حضرت محمد مصطفی(ص) و فرزند بر حقش حضرت مهدی (عج) و نیز روح ملکوتی ائمه اطهار و پدر مرحومم و همچنین تقدیم به مادر و همسر مهربان و فرزندانم که همواره یار و مشوقم بوده اند و موفقیت هایم را در این پایان نامه مدیون مهر و محبت و صبر آنها هستم .
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 2
الف)بیان مساله 3
ب)سوالات تحقیق 4
ج)پیشینه تحقیق 5
د)فرضیه ها 7
و)اهداف تحقیق 8
ه)روش تحقیق 8
ی)ساماندهی تحقیق 8
فصل اول
کلیات و مفاهیم
گفتار اول : بلوغ 10
مبحث اول : معنای بلوغ 10
مبحث دوم : بلوغ در قرآن 11
بند اول :بلوغ حلم 11
بند دوم : بلوغ نکاح 16
بند سوم : بلوغ اشد 19
مبحث دوم : سن 20
مبحث سوم : مسئولیت 20
بند اول : مسئولیت در قرآن 21
بند دوم : مسئولیت به معنای اثر شرعی اعمال و رفتار آدمی 21
بند سوم : اقسام مسئولیت 22
بند چهارم : تفاوت مسئولیت اخلاقی با مسئولیت مدنی و کیفری 23
بند پنجم : تفاوت مسئولیت کیفری با مسئولیت مدنی 23
مبحث چهارم : کیفر 24
بند اول : مسئولیت کیفری 25
بند دوم : سن مسئولیت کیفری 26
فصل دوم
جایگاه بلوغ در فقه و قوانین
گفتار اول : قلمرو بلوغ 28
مبحث اول : عدم اعتبار بلوغ در احکام وضعی 29
بند اول : دلیل اجماع در عدم اعتبار بلوغ در احکام وضعی 30
بند دوم : دلیل سنت در عدم اعتبار بلوغ در احکام وضعی 30
بند سوم : دلیل روایات در عدم اعتبار بلوغ در احکام وضعی 30
مبحث دوم : عدم اعتبار بلوغ در مستحبات و مکروهات 31
مبحث سوم : احتلام 32
بند اول : دیدگاه فقهای امامیه در مورد احتلام 33
بند دوم‌ : احتلام از منظر قرآن 34
بند سوم : احتلام از منظر روایات 35
مبحث چهارم : حیض و حمل 37
بند اول: علایم حیض 37
بند دوم :‌ عوامل موثر در شروع عادت ماهانه 38
بند سوم : حیض از دیدگاه فقهای امامیه 38
بند چهارم :‌حیض از دیدگاه فقهای مذاهب 41
بند پنجم : حمل 44
گفتار دوم : شرایط تحقق مسئولیت کیفری 45
مبحث اول ‌: عناصر تشکیل دهنده جرم 46
بند اول : عنصر قانونی 47
بند دوم : عنصر مادی 48
بند سوم : عنصر معنوی 49
مبحث دوم : اهلیت جزایی 50
بند اول : بلوغ از شرایط عمومی تکلیف 52
بند دوم : عقل از شرایط عمومی تکلیف 52
بند سوم : اختیار از شرایط عمومی تکلیف 53
مبحث سوم :‌ اسباب مانع مجازات 54
بند اول : معاذیر قانونی 54
بند دوم : علل موجهه جرم 55
بند سوم : علل رافع مسئولیت کیفری 56
فصل سوم
بررسی فقهی و حقوقی سن مسئولیت کیفری
گفتار اول : بررسی سن مسئولیت نسبی کیفری 58
مبحث اول : بررسی سن مسئولیت نسبی کیفری در فقه 60
بند اول : حدود 60
بند دوم : تعزیرات 68
عدم جواز بیش از ده ضربه 70
بند سوم : قصاص 72
بند چهارم : دیات 73
مبحث دوم : بررسی سن مسئولیت نسبی کیفری در قوانین قبل از انقلاب اسلامی 73
بند اول : قانون مجازات عمومی مصوب 1304 73
بند دوم : قانون مربوط به تشکیل دادگاه اطفال مصوب 1338 74
بند سوم : قانون مجازات عمومی اصلاحی مصوب 1352 76
مبحث سوم : سن مسئولیت نسبی کیفری در قوانین بعد از انقلاب اسلامی 77
بند اول : قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 77
بند دوم : لایحه جدید قانون مجازات اسلامی 79
گفتار دوم : بررسی سن مسئولیت تام کیفری 82
مبحث دوم : سن مسئولیت تام کیفری در قوانین قبل از انقلاب اسلامی 84
مبحث سوم : سن مسئولیت تام کیفری در قوانین بعد از انقلاب اسلامی 85
بند اول : قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 85
بند دوم : لایحه جدید قانون مجازات اسلامی 88
مبحث چهارم : سن مسئولیت كیفری در قرآن 89
مبحث پنجم : سن مسئولیت كیفری در سُنّت 90
نتیجه گیری 93
پیشنهادها و راهکارها 97
منابع 98
چکیده
یکی از مسائلی که از جنبه های گوناگون فقهی و حقوقی قابل بحث و بررسی می باشد و نیز از لحاظ اجتماعی امروزه مورد توجه قرار گرفته است مسأ له بلوغ است بلوغ عبارتست از مرحله ای از زندگی که در آن صفات ثانویه جنسی بارز شده و انسان قادر بر تولید مثل می گردد و قانونگذار رسیدن به این مرحله را شرط تعلّق تکلیف دانسته است از همین جا اهمیت موضوع مشخص می گردد که شارع مقدس با ورود شخص به این مرحله، احکام و تکالیفی را بر شخص مکلّف واجب نموده است و انجام یا ترک افعال را از فرد مکلّف می خواهد بالطبع این مرحله( بلوغ ) با یک سری علائم و اوصافی همراه است که این علائم و اوصاف ملاک تعیین آن می باشد. این تحقیق بر آن است که این مسأله را از دیدگاه آیات ، روایات فقه امامیه مورد بررسی قرار دهد و همچنین درصدد پاسخ به این سئوال هست که آیا مقصود از بلوغ در اسلام « بلوغ جنسی » است یعنی رسیدن پسر و دختر به حدّی که قوای جنسی آنان به حدّ کمال رسیده باشد به گونه ای که بطور طبیعی بتواند تولید مثل نمایند و هر گاه به این حد از کمال نرسند بالغ نیستند و احکام تکلیفی و وضعی متوجه آنان نمی گردد یا مقصود از بلوغ در اسلام «بلوغ سنی » است ، یعنی وقتی به سن خاصی رسیدند آنها بالغ محسوب می شوند و احکام بلوغ بر آنان مترتب می شود. به عبارت دیگر آیا بلوغ یک امر تکوینی است یا یک امر تشریعی و همچنین به دنبال پاسخ به این مسأله می باشد که اگر منظور از بلوغ ، بلوغ جنسی ( تکوینی ) باشد چه علائم و نشانه هایی دارد و اگر منظور از آن ، بلوغ سنی است چه سنی می تواند مناسب ترین باشد و طریق تعیین آن کدام است.شارع مقدس آسان ترین و راحت ترین راه را برای بلوغ شخص قرار داده که همان شاخص قراردادن بلوغ جنسی است و همچنین سن بلوغ یکی از مسائل اختلافی فقها است وجود روایات متعدد و گوناگون در مورد سن بلوغ باعث شده نظرات فقهاء در این موارد یکسان نباشد و همچنین تحقیق بر آن است که مشخص کند انسان از چه سنی دارای مسئولیت کیفری است؟ آیا فقط یک سن مشخص ملاک عمل قرار می گیرد یا اینکه سنهای متفاوتی در دختران و پسران می باشد که بایستی بعد از رسیدن به این سن در صورتی که جرمی مرتکب شدند مجازات آن اعمال گردد و یا اینکه تا چه سنی مسئولیت کیفری ندارند و د ر صورت ارتکاب جرم در این سن جبران خسارت به عهده چه کسی است ؟کلمات کلیدی: بلوغ – سن – مسئولیت کیفری – رشد – قوه تمییز
مقدمه
دین گرانقدر اسلام مکتبی است والا و برتر ، این برتری خصوصاً در قوانین و احکام از بدو تولد انسان تا مرگ و پس از آن به حدی است که سبب گردیده تمامی ادیان چه مذاهب الهی و چه مذاهب بشری در مقابل آن ناقص و منسوخ گردند خداوند تبارک و تعالی برای اعتلای کامل بشر و خروج از جهل پس از دوره های متمادی از مکاتبی که همگی ریشه در وحدانیت الهی داشتند شریعتی را به پیامبر اکرم (ص) ابلاغ نمود که از حیث قانون مندی سرآمد ادیان گذشته بود، و این بزرگترین مایه فخر و مباهات است که اسلام دینی نه تنها عبادی، بلکه اقتصادی ، حقوقی ، سیاسی و فرهنگی است و ما دارای میراثی بزرگ از قرآن کریم و روایات ائمه (علیهم السلام )، هستیم و چه افتخاری از این برتر.

فایل : 88 صفحه

فرمت : Word