مقاله فارسی كيست هاي تخمدان در گاوهاي شيري

كيست هاي تخمدان در گاوهاي شيري
كيست هاي تخمداني كاهش قابل ملاحضه اي روي توليدمثل در اغلب فارم هاي پرورش گاو شيري در امريكا دارند.
تخمين زده شده كه كيست هاي تخمدان در دامنه اي از 5%-25% در اغلب گله ها شيوع پيدا كرده اند.
مجموع تحقيقات اخير دانشگاه ويسكانزين بر روي گاو هاي شيري نشان داده است كه شيوع كيست هاي تخمداني در دامنه اي از پائين ترين 16.2%تا بالاترين 47.4% وجود دارد.
گاوهاي بالغ شيوع بالاتري (39%)از كيست ها نسبت به تليسه هائي كه اولين گوساله خود را زائيده اند (11%) دارند.در سن تلقيح تليسه ها شيوع كمتري از كيست هاي تخمداني (3%-6%) دارند.
جالب توجه است كه بيماري كيست تخمدان در گاوهاي گوشتي شيوع كمتري دارد.
كيست هاي تخمداني به علت كاهش راندمان توليدمثل باعث خسارات شديد اقتصادي در اغلب گله هاي گاو شيري مي شوند.
شرح:
كيست هاي تخمداني (شكل 1)با ساختمان فوليكولار ، قطري كمتر از 2.5سانتيمتر (در حدود 1اينچ) دارند.كيست هاي تخمداني براي ده روز و يا بيشتر در غياب جسم زرد عمل كننده (CL) بر روي تخمدان ظاهر ميشوند.
تنها روش عملي شناسائي بيماري كيست تخمدان معاينه به روش توشه ركتال در ناحيه توليدمثلي گاو مي باشد.
اين موضوع بر اهميت تست هاي مرتب و برنامه ريزي شده براي سلامت گله بعد از زايمان گاوها توسط يك دامپزشك ماهر با تكنيك لمس از طريق توشه ركتال تاكيد مي كند.
كيست هاي تخمداني مي تواند به كيست هاي فوليكولار يا كيست هاي فوليكولار لوتئينه شده دسته بندي شود.
جدول 1 خصوصيات كيست هاي فوليكولار يا كيست هاي فوليكولار لوتئينه شده را فهرست مي كند.
جسم زرد كيستي (CLبا يك حفرهء پوشيده از مايع ) نبايد با كيست هاي تخمداني اشتباه شود ، زيرا آن ها بيماري زا نيستند وبه طور نرمال هم در طول سيكل فحلي و هم در آبستني عمل مي كنند.
شكل يك –تخمداني با سه كيست فوليكولار (ساختماني شبيه تاول)
علائم عمومي:
گاو هائي با كيست هاي تخمداني رفتار فحلي غير نرمال دارند (در جدول يك مشاهده مي شود) و در بسياري از نمونه ها عدم فحلي (آنستروس) يك نشانه مشترك براي گاوهائي با بيماري كيست تخمدان مي باشد.
ظاهر گاوهائي با كيست تخمدان معمولا با گاوهاي ديگر تفاوتي ندارد.هر چند علائم عمومي كه گاوهائي با كيست تخمداني ممكن است داشته باشند عبارتنداز:
1) گردن رحم ضخيم و برجسته.
2) كاهش يا نبود حالت عضلاني در فرج ، واژن و رحم.
3) آزادي ليگامان «ساكرولياك» و ليگامان «ساكرولياتيك» كه نتيجه آن بالا رفتن انتهاي دم ميباشد.
4) تغيرات ناگهاني در توليد شير.
بايد مد نظر داشت كه اين علائم عمومي فقط در تشخيص مقدماتي بيماري كيست تخمدان مفيد هستند و براي تشخيص قطعي بيماري نياز به تكنيك توشه ركتال مي باشد.
جدول 1 : مشخصات كيست هاي فوليكولار و كيست هاي فوليكولار لوتئينه شده
علل بيماري:
دلائل قطعي كه باعث شكل گيري كيست ها مي شود ناشناخته هستند.
هر چند اغلب محققان بر اين باورند كه يك عمل نادرست مسئول آزاد شدن هورمون لوتئينه كننده(LH)مي شوند.
زماني كه كيست ها گسترش پيدا مي كنند فوليكول ها در عوض اوولاسيون و آزادكردن تخمك به سايز غيرنرمال توسعه پيداميكنند(شكل2).
حضور كيست گاو را از داشتن يك سيكل فحلي 21 روزه نرمال باز مي دارد.بنابراين تا زماني كه كيست خود به خود برگشت كند(از بين برود)و يا پاسخ به درمان بدهد گاو نمي تواند آميزش داده شودو آبستني گاو به تآخير خواهد افتاد.
شكل2- تركيب كيست دليلي براي يك فرايند غير نرمال است.
تا ثيرا ت ژنتيكي:
در مطالعه اي كه در سوئد انجام گرفت همه گاوهاي نر اگر دختر هايشان كيست تخمداني داشتند گلچين مي شدند.
بيش از يك دوره20 ساله(1954-1974) شيوع همگاني از كيست ها در سوئد از10% به 3% كاهش پيدا كرد.
اين كاهش در شيوع كيست هاي تخمداني مشخص كرد كه ژنتيك نقش مهمي در انتقال بيماري كيست تخمداني از يك نسل به نسل ديگر دارد.
بنابراين حذف كردن گاوها و تليسه هائي با كيست هاي تخمداني بايد به عنوان يك روش براي كاهش قطعي وقوع كيست هاي تخمداني در گله هاي گاوهاي شيري مد نظر قرار گيرد.متاسفانه تعداد زيادي از گاوهاي مبتلا به كيست اغلب توليد كننده هاي عالي هستند كه اين شرايط روي مشكلات حذف در بسياري از نمونه ها موثر است.
تا ثيرا ت تغذيه اي:
تا اين زمان دانش فراگير نتوانسته ارتباطي را بين تغذيه و كيست هاي تخمداني در گاوهاي شيري به اثبات برساند حتي زماني كه طبق آزمايشات غذاي آن ها را با يك جيره بالانس و صحيح تغيير دادند.
در ديگر كشورها مشخص شد كه اگر جيره همه احتياجات غذائي گاوها را براورده كند و به اضافه مقداري از مواد غذائي انتخاب شده (بتاكاروتن وسلنيم و…) كيست هاي تخمداني از بين نخواهند رفت.البته اين امر حداكثر اهميت دارد كه جيره به طور صحيح بالانس شود و مقدار مناسبي از احتياجات را براي گاوها برآورد كند.
تا ثيرا ت توليد:
اغلب اين يك حدس و گمان متعارف است كه شايد توليد كننده هاي عالي بيشتر مستعد گسترش كيست هاي تخمداني هستند.
هيچ شاخص تجربي اين مسئله را تائيد نمي كند.افزايش توليد شير ممكن است دليلي باشد از تغيير هورمون ها در محيط كه به همراه يك دليل ديگر از كيست هاي تخمداني باعث به وجود آمدن كيست هاي تخمدان شوند.
درمان:
در اوائل اين قرن تركاندن دستي(از قبيل لمس راست روده اي) براي درمان كيست هاي تخمداني به كار برده مي شد.
نرخ بهبودي تقريبا 45% بود. هر چند امكان خونريزي و احاطه شدن تخمدان توسط تركيب چسبنده و متعاقب آن درمان هورموني، باعث شد كه تركاندن دستي غالبا كمتر از گذشته مورد استفاده قرار گيرد.
اخيرا بيشتر هورمون هائي كه به مقدار زيادي مانند LH فعالييت مي كنند با موفقييت براي درمان كيست هاي تخمداني استفاده مي شوند.
در ابتدا گنادوتروپين سرم ماديان آبستن (PMSG) و گنادوتروپين كوريونيك زن آبستن (HCG) مورد استفاده قرار مي گرفتند اما به واسطه وزن سنگين مولكولي شان بعضي از گاوها انتي بادي هاشان را در برابر اين توليدات گسترش داده بودند و درمان هميشه موفقييت آميزنبود.هرچند HCG هنوز به طور معمول براي درمان كيست هاي تخمداني به كار برده مي شود.
به طور رايج هورمون آزاد كننده گنادوتروپين (GHRH) اغلب براي درمان گاوهائي با كيست هاي تخمداني پيشنهاد شده است زيرا باعث مي شوند كه هيپوفيز LH آزاد كند و تاثيري در تركيب آنتي بادي در بدن نداشته باشد.
جدول يك روش هاي درماني براي كيست هاي فوليكولار و كيست هاي فوليكولار لوتئينه شده را ليست مي يند و نتايج حاصله پس از درمان را شرح مي دهد.هر چند بسياري از كيست ها خود به خود در اولين دوره استراحت پس از زايمان از بين مي روند و درمان را تا 30 روز پس از زايمان ممكن نمي كند.
درمان با GNRH باعث لوتئينه شدن كيست مي شود و در مرحله بعد درمان پروستاگلاندين بر روي كيست لوتئينه شده باعث برگشت بافت آن مي شود.
خلاصه:
1) كيست هاي تخمداني تاثير بسزائي بر روي كاهش راندمان توليدمثل در اغلب گله هاي گاو شيري دارند.
2) لمس راست روده اي فقط يك متد تمريني براي تشخيص كيست هاي تخمداني است.
3) دلايل موثر در ايجاد كيست هاي تخمداني ناشناخته هستند.
4) حذف گاوها و تليسه هاي داراي كيست هاي تخمداني مي تواند به طور قطعي كيست هاي تخمداني را در اغلب گله ها كاهش دهد.
6) تزريق GNRH يك درمان موثر براي كيست هاي تخمداني است.

فایل : 10 صفحه

فرمت : Word