مقاله فارسی خربزه و هندوانه

خربزه – هندوانه
از تيره كدوئيان
تيه زمين
براي كاشت گياهان جاليزي تيره كدوئيان بايد در پاييز به خاك شخم عميق زد تا به خوبي آماد گردد. زميني كه سال گذشته در آن غلات كاشته شده يا زير كشت محصولات پوششي ( گندم، شبدر، شبدر شيرين و …) يا مرتع و چمن بوده است بايد در پاييز خوب شخم بشود تا باقيمانده‌هاي گياهي بر اثر سرما و يخبندان زمستان در زير خاك بپوسد.
اگر در مزرعه محصولات رديفي مانند پنبه، چغندرقند، كنجد ، لوبيا و سيب زميني كاشت شده باشد به زودي پس از برداشت محصول زمين را بايد شخم زد و اخرين عمليات تهيه زمين را يك ماه پيش از كاشت انجام داد تاخاك خوب نشست كرده و آماده كشت شود. پيش از كاشت بايد به زمين شيار شده ديسك زد و هرس بر روي آن كشيده يا دستگاه زمين صاف كن يا با ماله float سطح خاك را صاف كرد. زميني كه به اين ترتيب آماده شد براي كاشت ديم خوب است ولي در مناطقي كه از‌ آب آبياري استفاده مي‌كنند بستر بذر بايد بالاتر از سطح آب قرار گيرد تا آب ضمن آبياري به لاله و ميوه گياه نرسد.
علاوه بر اين اگر بستر برجسته به طور صحيح تهيه و استفاده شود گياه رااز سرما و يخبندان حفظ كرده و به آن كمي‌گرما مي‌دهد.
فاصله بين رديفها چه در روش كاشت روي سطح مسطح و چه روي بستر برجسته يا جوي و پشته، با نوع بوته و روشهاي كاشت هر ناحيه فرق مي‌كند.
براي خربزه و طالبي 120 تا 210 سانتي متر هندوانه 180 تا 240 سانتي متر مي‌باشد.
در نواحي گرم و خشك جايي كه كاشت طالبي و خربوزه احتياج به آبياري دارد از جوي و پشته استفاده مي‌شود. عمق جوي 50 تا 60 سانتي متر و پهناي پشته بر اساس رقم كاشت از 150 تا 220 سانتي متر فرق مي‌كند. در اين نواحي برحسب شيب زمين و ناحيه جاده اي كه جهت عبور و مرور وسايل كشاورزي و موتور سمپاشي و… به پهناي 3-4 متر مي‌سازند.
تا بتوان طالبيهاي چيده شده را به سهولت به اين جاده رساند.
يك ماه پيش از كاشت بايد كلوخها را با ديسك خرد كرد و سطح خاك را جهت كاشتن بذر با هرس آماده تر و در برخي نواحي از ماله چوبي يا آهني براي تسطيح اراضي استفاده مي‌كنند. ديسكي كه به كار مي‌رود بايد طوري باشد كه كلوخ را خرد كند و خاك را اندكي برگرداند و ريز نمايد.
براي كاشت محصول خوب خربزه بستر بذر بايد در نهايت دقت آماده گردد.
اگر زميني زير غلات يا مرتع باشد بايد در تابستان يا پاييز آن را شخم زد تا در پاييز و زمستان مواد آلي مقوار كافي پوسيده شده و ساقه‌هاي گياه زير خاكرود.
اگر محصول سال قبل يونجه باشد نخست شخم كم عمق 15-20 سانت به زمين زده پس ديسك راجهت مخالف بر روي ان رد مي‌كنند.
اگر زمين زير چغندر قند پنبه يا ساير محصولات رديفي و جوي و پشته اي باشد بايد نخست به آن ديسك زد تا كمي‌مسطح گردد و سپس با گاو آهن آن را شيار كرد.
يك ماه پيش از كاشت زمين بايد ديسك خورده دندانه زده و ماله كشيده شده باشد. اگر خاك خوب نرم نشده باشد عمليات مزبور را بايد تكرار كرد.
زميني كه در آن طالبي، خربزه و خيار چنبر با آبياري كشت مي‌شود، بايد مسطح باشد و شيب آن حدود 25 سانتيمتر تا يك متر براي هر صد متر درازا باشد تا بتوان مزرعه را
يكنواخت آبياري كرد و آب در سرتاسر در ازاي جوي يكسان نفوذ كند و در انتهاي رديف جوي آب بسيار جمع نشود.
روش ديگر اين است كه جوي و پشته را بوسيله گاو آهن با دستگاه جوي و پشته بند در اورده با بيل كود را ريخته يا با كود پاش مقدار معيني كود حيواني در كنار جويها به فاصله معين و دقيق مي‌گذارند كه بعد روي اينك كپه‌هاي كود بذر كاشته مي‌شود.
كاشت: بوته‌هاي اهلي تيره كدوئيان را مي‌توان به 3 طريق كاشت
روش كاشت مستقيم
كاشت در گودال بوسيله كارگر
كاشت در گلدان‌هاي كوچك سفالي يا كاغذي
در ايران روش مستقيم استفاده مي‌شود.
اگر بذر بوسيله بذر پاش كاشته شود فاصله بين بوته‌ها را كمتر از 60 تا 120 سانتي متر مي‌گيرد. چون بذر طالبي و خربوزه در هواي سرد خوب سبز نمي‌شوند بنابر اين وقت كارشت تا موقع مساعد بايد به تاخير افتد. در ايران قسمت اعظم طالبي و خربزه كاري به صورت بذر كاشته مي‌شود.
در نواحي اي كه از آبياري استفاده مي‌كنند خربزه را بر روي پشته‌هايي شيب دار يك طرفه كه شيب آنها شمالي و جنوبي است و پهناي پشته ممكن است 150، 180، 210، 240 سانتي متر باشد بالاي داغ آب مي‌كارند بذر را به طريق كپه اي 45 تا 60 سانتي متر از يكديگر مي‌كارند.
مزيت كاشت با بذر افشاني كه بوسيه تراكتور كشيده مي‌شود اين است كه كار سريع انجام مي‌شود و بذر در عمق يكسان و يكنواخت كاشته مي‌شود.
عمق كاشت بستگي به نوع خاك رطوبت موجود و رقم خربزه دارد. معمولا عمق كاشت بذر بين 5 – 2 يا 5 و 3 سانتي متر است. در خاكهاي شني بذر را در عمق بيشتري مي‌كارند تا خاكهاي رسي و سنگين و خاكهايي كه آبياري مي‌گردند. هر چه بذر درشت باشد در عمق بيشتري نسبت به بذر ريزتر مي‌توان آن را كاشت.
در نواحي اي كه از آب آبياري استفاده مي‌شود به علت اينكه خاك در اواخر بهار ممكن است خشك شود بذر را عميق تر مي‌كارند. چرا كه در زمستان و اوايل بهار خاك مرطوب است و از رطوبت عمق پايين بذر مي‌تواند استفاده كند.
شرايط جوي و خاك مناسب:
اكثر گياهان جاليزي احتياجات بومي‌شناسي يا اكولوژيكي مشتركي دارند. قسمت عمده آنها متعلق به نواحي گرم و مرطوب يا خشك و گرم جهان هستند و بنابر اين براي رشد كامل به گرماي طولاني نياز دارند و به سرما بسيار حساس هستند.
گياهان جاليزي داراي ريشه‌هاي بسيار زياد سطحي هستند، ريشه‌ها اكثر اوقات مساحتي بيش از آنچه كه زير لاله روي زمين هستند در زير خاك اشغال مي‌كنند. رشد آنها بسيار سريع و در ناحيه اي از 30 تا 65 سانتي متر زير خاك پراكنده اند. گياهان جاليزي يا روي هر خاك حاصلخيزي كه خوب زهكشي شده باشد مي‌توان كاشت.
در دماي 35 درجه سانتي گراد براي سبز شدن بذر هندوانه، خربزه و … به منظور برداشت محصول زودرس خاكهاي شني و رس متمايل به شن رسي متمايل به شني كه در
بهار زود گرم مي‌شوند، بسيار مناسب است. بايد در نظر داشت كه روي خاكهاي سنگينتر محصول بيشتري بدست مي‌آيد به خصوص جايي كه بارندگي به قدر كافي است و قدرت نگه داري آب در خاك خوب باشد.
مساعدترين خاكها براي كاشت جاليز خاكهايي است كه مواد آلي به قدر كافي داشته باشد به طوري كه برگرداندن گياهان پوششي مانند شبدر شنبليله گندم و اضافه كردن كود حيواني نتيجه بسيار داده است.
استفاده از كود شيميايي محصول مرغوب با عملكرد بسيار خوبي مي‌دهد.
عمليات داشت
با مقايسه با ديگر گياهان ريشه‌هاي خربزه نسبتا سطحي است و بيش از لاله‌ها ريشه‌ها در ناحيه كاشت توسعه پيدا مي‌كند. بنابر اين برگرداندن خاك و زيرورو كردن آن وسله شكني بايد نسبتا سطحي باشد.
مبارزه با علفهاي هرز يكي از مهمترين اقدام در كشت جاليز است. علفهايي را كه بين لاله‌ها و شاخه‌ها سبز شدهاند نمي‌توان با وسايل موجود وجين كرد بنابر اين با علف كش علف هرز را از بين مي‌برد.
تنك كردن
بوته‌هايي كه از بذر در مزرعه سبز مي‌شوند در دو مرحله بايد تنك كرد موقعي كه بوته 2 برگه است مرحله اول انجام مي‌گيرد و در اين موقع در هر گودال 4 بوته مي‌گذارند. اگر كپه‌ها نزديك هم بوده و به طريق رديفي يا بوسيله ماشين بذر پاش، بذر كاشته شده است
در هر گودال 2 بوته بايد گذارند و فاصله‌هاي بين بوته‌هاي سبز شده به صورت رديف را منظم كرد.
يكي دو هفته بعد از يكمين تنك كردن در چاله‌هايي كه فاصله آنها زياد است دو بوته و در گودالهايي كه فاصله آنها كم است يك بوته مي‌گذارد.
بوته‌هايي كه در نتيجه كاشت بوسيله ماشين بذر پاش سبز شده اند نيز بايد تنك گردند و فقط يك بوته در گودال به فاصله‌هاي 75 تا 120 سانتي متر مي‌گذارند.
موقعي كه روي بوته طالبي و خربزه فقط 2 ميوه گذارده شده و 19 در برگها چيده شده بودند يا اينكه 1 ميوه روي بوته گزارده شده و 59 برگها چيده شدند ميزان عملكرد بالا رفته و ميوه‌ها مرغوبتر مي‌گردند.
كود شيميايي
نسبت مواد غذايي موجود در خاك و كود براي هر ناحيه اين فرق مي‌كند و فقط آزمايشهاي دقيق محلي مي‌تواند فرمول خاصي را براي هر ناحيه توصيه كند. در نقاطي كه فرمول تعيين نشود مقادير ذكر شده در جدول ذيل مي‌تواند راهنماي مفيدي باشد.
10 تا 15 تن كود حيواني با كود شيميايي نيز در هر جا كه در دسترس باشد توصيه مي‌گردد.
كود شيميايي را مي‌توان با كود پاش ماشيني يا دست افشان پخش كرد ولي براي استفاده بهتر به خصوص در خاكهايي كه خطر تثبيت شدن فسفر و پتاس در مدت كوتاهي وجود دارد بايد كود شيميايي را بوسيه ماشين كود پاش چند سانتي متر زير و در كنار بذر قرار داد.
اگر محلول آبياري مي‌شود كودشيميايي را بايد دست افشان به داخل جوي‌ها پاشيد يا مقدار مورد لزوم رادر كيسه گذارده در مدخل جوي قرار داد.
كمبود ازت پتاسيم، كلسيم،‌ منيزيم و بور بوسيله محققان مختلف نشان داده كه كم و زياد كردن مقادير اين عنصرها باعث ريزي برگ در خربزه مي‌شود.
كمبود ازت درخربزه حالتي شبيكه به بيماري يرقان تاج گياه بوجود مي‌آورد.
خربزه بهتر ازهمه در زمنيهايي رشد مي‌كنند كه به قدر كافي داراي مواد آلي باشند يا گياهاني چون يونجه شبدر، ماس به صورت كود سبز به زمين داده شده باشند.
در نواحي گرم و خشك كه مواد آلي خاك كم است استفاده از كود حيواني در بالا بردن عمكرد بسيار موثر است كود حيواني پيش از كاشت به قمدار 25 تا 50 تن در هكتار بايد به زمين داده شود.
اگر كود حيواني پس از شخك و پيش از ديسك زدن به زمين داده شود از مقدار ذكر شده مقدار كمتري مي‌توان داد.
آبياري
اندازه و مقدار آب در هر جوي بايد بر اساس شيب زمين و وضع خاك تنظيم گردد براي هر جوي بايد از حداكثر آب ممكن كه توليد فرسايش نكند، استفاده كرد زيرا خاك به طور يكنواخت در سرتاسر جوي آب را جذب مي‌كند. با رسيدن آب به انتهاي جوي بايد سر جوي را بست تا از انتهاي جوي روان نشود و بقيه پشته را نشكند. براي بدست آوردن حداكثر محصول بايد رطوبت كافي در اختيار گياهان جاليزي در موقع رشد سريع و تا وقت رسيدن ميوه قرار داد.
در بخش اعظم نواحي توليد جاليز مقدار عملكرد به طور كامل به مقدار آب آبياري بستگي دارد. در ضمن دفعات و مقدار آبياري بستگي كامل به قدرت نگه داري آب در خاك مزرعه عمق نفوذ ريشه و ميزان تبخير آب از خاك دارد. عمق و بافت و تركيب شيميايي خاك به صورت نگهداري آب را تعيين مي‌كند. به طوري كه زمينهاي شني حداقل و زمينهاي رسي شني متمايل به لاي و شني رسي متمايل به رسي حداكثر ظرفيت نگه داري آب را دارند. مدت آبياري در زمينهاي شني كمتر و دور آبياري نيز كوتاهتر است.
اگر خاك به قدر كافي نفوذپذير باشد ريشه‌هاي طالبي و خربزه به عمق را تا 2 متر و به همين مسافت از جهت جانبي بين رديفها توسعه مي‌يابد. بنابر اين چنين خاكي بايد تا عمق 1 تا 2 متر در هر دفعه آبياري شود. آب را بايد در جويهاي نسبتا پهن به بوته داد تا خاك به عمق بيشتري مرطوب گردد.
در آبياري پس از تشكيل ميوه بايد دقت كرد كه آب به زير ميوه نرود.
بوته‌هايي كه بزرگتر هستند چون ريشه‌هاي زيادتر دارند بيشتر از بوته‌هايي كه كوچكترند آب از زمين جذب مي‌كنند.
دماي هوا رطوبت موجود و ميزان سرعت باد در ميزان تغيير فشار و تبخير از سطح خاك موثرند.
بنابر اين دفعات آبياري بستگي به نوع خاك مرحله رشد بوته و اوضاع جوي دارد.
اگر هنگام كاشت، بذر خاك به حالت ظرفيت مزرعه Fc باشد عملكرد بسيار خوب مي‌شود. پس از اينكه بذر سبز شده معمولا آب نمي‌دهند تا اينكه خطر يخبندان مرتفع گردد. و بوته زودتر به گل نشيند. در موقع برداشت دور آب به هفت روز يك مرتبه رسانده مي‌شود كه به آن وسيله از شكاف برداشتن خاك جلوگيري مي‌كنند در نواحي گرم و خشك

فایل : 9 صفحه

فرمت : Word