مقاله استانداردهای ورق های فلزی

استانداردهای ورق های فلزی

استاندارد ورق های گالوانیزه گرم با کیفیت معمولی، شکل دهی متوسط و کششی در کمیسیون های مربوطه تهیه و تدوین شده در یکصد و نود و هفتمین اجلاس کمیته ملّی استاندارد مکانیک و فلزشناسی مورخ 83/7/6   مورد تائید قرارگرفته است. اینک به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه 1371 به عنوان استاندارد ملّی ایران منتشر می شود.
برای حفظ همگامی با تحولات و پیشرفت های ملّی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استاندارد های ملّی ایران در مواقع لزوم تجدیدنظر خواهدشد و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها ارائه شود، در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنّی مربوط موردتوجه قرارخواهدگرفت. بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ملّی ایران باید همواره از آخرین تجدیدنظر آن ها استفاده کرد.
در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه، درحد امکان بین این استاندارد و استاندارد ملّی کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود. منابع و مآخذی که برای تهیه این استاندارد بکار رفته به شرح زیر است:

ISO 4998- 1996: Continuous hot-dip zinc-coated carbon steel sheet of structural quality

استاندارد ورق فولاد کربنی گالوانیزه گرم  پیوسته با کیفیت معمولی، شکل دهی متوسط و کششی

1-    هدف و دامنه کاربرد
1-1-    هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی ها، روش های تولید، رواداری های ابعادی، نمونه برداری، روش های آزمون، بازرسی وپذیرش ورق فولاد کربنی گالوانیزه کربنی با کیفیت معمولی، شکل دهی متوسط و کششی است که پوشش روی آن به روش گالوانیزه پیوسته انجام گرفته باشد. ورق گالوانیزه مورد بحث برای مصارفی کاربرد داشته و مناسب است که ویژگی مقاومت دربرابر خوردگی آن ها از درجه اهمیت بالائی برخورداراست و به عنوان ورق روی اندودمطابق جدول شماره 2 تولیدشده باشد. در شرایط جوّی متعارف ، حفاظت دربرابر خوردگی با مقدار جرم پوشش روی در واحدسطح نسبت مستقیم دارد. جرم پوشش بایستی با عمر مفید قطعه، فلزپایه، ضخامت آن و الزامات شکل دهی همخوانی وسازگاری داشته باشد.
پوشش روی به صورت مجموع جرم پوشش هر دورویه ورق و برحسب گرم برمترمربع بیانمی شود. بسته به موارد کاربرد ورق، انواع پوشش های گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرد          (بند شماره 3-2).
1-2-    ورق گالوانیزه با کیفیت معمولی (کیفیت 1)
ورق گالوانیزه ای است که برای مقاصد یا مصارف عمومی به صورت تخت یا برای خم کاری و یا شکل دهی ساده مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع ورق های گالوانیزه با ضخامت از 25/0 تا وشامل 5 میلی متر(پس از پوشش گالوانیزه) وعرضی برابر حداقل 600 میلی متر، به صورت کلاف و ورق تولید می شود.
1-3-    ورق گالوانیزه با کیفیت شکل دهی متوسط (کیفیت 2)
این نوع ورق برای مقاصد و مصارف درزبندی، اتصال از طریق خم ویا سایرکاربردهای مشابه مورد استفاده قرارمی گیرد ونسبت به کیفیت معمولی دارای قابلیت شکل دهی بهتری است. این نوع ورق با ضخامتی از 25/0 تا و شامل 5 میلی متر( پس از پوشش گالوانیزه) و عرضی برابر حداقل 600 میلی متر به صورت کلاف و ورق تولید می گردد.جرم پوشش یا اندود این نوع ورق ها نبایستی از 350 تجاوز نماید.
1-4)    ورق گالوانیزه با کیفیت کششی (کیفیت 3،4،5و6)
این نوع ورق ها برای کشش یا شکل دهی عمیق بکار می رود. این نوع ورق با ضخامتی از 4/0 تا و شامل 5 میلی متر( پس از پوشش گالوانیزه) و عرضی برابر حداقل 600 میلی متر به صورت کلاف و ورق تولید می گردد. ورق با کیفیت کششی بایستی با تمام الزامات و شرایط داده شده در این استاندارد مطابقت داشته باشد. در صورت توافق خریدار و تولیدکننده به هنگام سفارش برای ساخت قطعه خاص، ویژگی های مکانیکی داده شده در جدول شماره 3 کاربرد ندارد. شناسه پوشش یا اندود این نوع ورق نبایستی از 275 تجاوز نماید.
کیفیت 3 : برای کشش معمولی
کیفیت 4 : برای کشش عمیق
کیفیت 5 : برای کشش عمیق از فولاد کاملاً آرام
کیفیت 6 : برای کشش فوق عمیق از فولاد پایدار شده
1-5-    ورق گالوانیزه با عرض کمتر از 600 میلی متر
ورق گالوانیزه باعرض کمتر از 600 میلی متر را می توان با برش طولی ورق های گالوانیزه عریض بدست آورد که دراین صورت به عنوان ورقه محسوب و شناخته می شود.
2-    مراجع الزامی
مدارک زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آنها ارجاع داده شده است.به این ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب میشود.در مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و یا تجدیدنظر اصلاحيه ها و تجدیدنظر های بعدی آن مدارک موردنظر نیست. معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد امکان کاربرد آخرین اصلاحيه ها و تجدید نظرهای مدارک الزامي زیر را مورد بررسی قرار دهند.درمورد مراجع بدون تاریخ چاپ و/ یا تجدید نظر آخرین چاپ و/ یا تجدیدنظر آن مدارک الزامي ارجاع داده شده مورد نظر است.

استفاده از مراجع زیر برای کاربرد این استاندارد الزامي است:

ISO 1460-1992: Metallic coatings – Hot-dip galvanized coatings on ferrous materials – Gravimetric determination of the mass per unit area

ISO 6893-1984: Metallic materials – Tensile testing.
ISO 7438-1985: Metallic materials – Bend test.

تعاریف  و اصطلاحات
ورق فولادی گالوانیزه گرم پیوسته
محصولی که به روش گالوانیزه گرم کلاف های ورق سردنوردیده یا کلاف های ورق گرم نوردیده پوسته زدائی شده در یک خط گالوانیزه گرم بدست آید، این محصول می تواند هم به صورت کلاف  وهم به صورت ورق عرضه شود.

3-2-    حد مجاز شکست پوشش
حد مجاز قبول شکست پوشش در حین عملیات شکل دهی در قالب که در صورت اعلام
مصرف کننده، موضوع باید با توافق طرفین ذینفع تعیین گردد.

3-3-    انواع مختلف اندود با روی (گالوانیزه نمودن)
3-3-1-    پوشش پولکی شکل گلدار (روی اندود پولکی شکل)
اندود یا پوششی که در ننتیجه رشد نامحدود بلورهای فلزروی درحین انجامد معمولی یا عادی صورت می گیرد. این پوشش دارای جلای فلزی بوده و نوعی از پوشش ها به شمار می رود که معمولاً برای کاربرد های گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.

3-3-2-    اندود پولکی شکل ریزگل (گل ریز)
پوششی که به روش محدودنمودن شکل گیری طبیعی بلورها در حین انجمادفلزروی بدست می آید. این محصول ممکن است ازنظروضعیت ظاهری سطح فاقدیکنواختی کامل ازنقطه ای به نقطه دیگرکلاف یا از کلافی به کلاف دیگرباشد. این نوع ورق ها معمولاً با شناسه های پوشش یا اندود 350، 275، 200 وبراساس شناسه های داده شده در جدول شماره 1 و دردامنه های ضخامتی بین 5/0 تا وشامل 3 میلی مترتولید و عرضه می گردند. این نوع اندود درمواردی بکار می رود که نمای ظاهری سطح مطرح باشد.
اندود با آلیاژروی – آهن
نوعی پوشش که با فرآوری ورق فولاد گالوانیزه تولید می شود به نحوی که مواداندودشده روی ورق فولادی (فلزپایه)، مرکب از آلیاژ روی – آهن می باشد. این محصول به صورت پولکی شکل نبوده ومعمولاً ازنظرظاهری کدرومات و فاقد جلای فلزی می باشد وباتوجه به ویژگی مذکور، برای برخی ازکاربردها می تواند مناسب باشد. ازجمله برای رنگ کاری فوری وبلافاصله پس تولیدکه به جزتمیزکاری معمولی، نیازی به عملیات اضافی (ماننداسیدشوئی و …)ندارد. اندودآلیاژ روی – آهن ممکنست درحین تغییرشکل زیادبه صورت پودردرآید.

اندود متفاوت در دورویه (پوشش با جرم مختلف در دو رویه ورق)
اندودی که دریک رویه ورق دارای جرم پوشش معینی بوده و در رویه دیگردارای جرم پوششی به مراتب کمترازرویه دیگر باشد.
نشانه های شناسائی
نشانه های شناسائی بایستی از موارد زیرتشکیل شود:
الف – حرف Z به عنوان مشخص کننده پوشش روی یا دوحرف ZF برای مشخص کردن پوشش آلیاژی روی – آهن.
ب‌-    نشانه شناسائی پوشش که به صورت عددی سه رقمی درجدول شماره 2 نشان داده شده است.
ت‌-    نشانه مشخص کننده شرایط پوشش سطح که باحروفی به شرح زیر نشان داده می شود:
N : برای پوشش عادی( به همان صورت تولید شده )
S : برای پوشش عادی نوردپوسته ای شده
M : برای پوشش پولکی شکل ریزگل به همان صورت تولیدشده
E : برای پوشش پولکی شکل ریزگل (نورد پوسته ای شده)