کارآموزی در مورد فرش محتشم كاشان

دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب
رشته مهندسي نساجي
گزارش كارآموزي
نوع فرآيند كارخانه
(چله پيچي و بافندگي)
محل كارآموزي
فرش محتشم كاشان
استاد راهنما :
آقاي اميرحسين اسفندياري
تهيه و تنظيم :
مرتضي قلوبي
سال تحصيلي
تابستان 1385
مقدمه
يكي از قديمي ترين هنرهايي كه بشر آنرا آموخت و از آن براي آسايش و زينت بخشيدن به خانه و زندگي خود استفاده نمود ، هنر فرشبافي است . زماني كه بشر براي پوشاندن و گرم كردن ، خود را نيازمند پوشش ديد به فكر درست كردن وسيله يا شئي افتاد كه هم قابل پوشيدن باشد و بدن او را آزار ندهد و هم احساس راحتي و گرما به او ببخشد . در نتيجه براي اولين بار از برگ درختان كه حالت انعطاف پذيري داشت براي اين منظور بهره برد ولي خيلي زود به اين نتيجه رسيد كه شايد برگ درختان قابل پوشيدن باشد اما نمي تواند او را گرم نگه داشته و از گرما و سرما وي را محفوظ دارد . از همين جا بود كه بعد از مدتي به اين مطلب پي برد كه مي تواند از الياف طبيعي مانند الياف برگ درخت نارگيل و موز يا الياف كتان و كنف با از بين هم رد كردن آنها به صورتي كه امروزه بدان تار و پود مي گوييم پوششي مناسب تهيه نمايد كه هم او را از گرما و سرما در امان بدارد و هم حالت راحتي داشته باشد . از اينجا بود كه پارچه پديد آمد و روز به روز انسان در ساخت و بافت انواع پارچه ها تبحر پيدا كرد تا جايي كه در حدود سه تا چهار هزار سال پيش توانست پارچه هايي همچون حرير را كه در آن زمان در تمام جهان چه از لحاظ كيفيت و چه از لحاظ زيبايي شهرت داشت ببافد .
تقريباً در همان دوراني كه انسان توانست پارچه را ببافد از اين هنر در بافت زيرانداز هم استفاده نمود . در مراحل اوليه از برگ درختاني همچون نارگيل و خرما زيراندازهايي شبيه به زيراندازهاي حصيري كه امروزه مي بينيد تهيه كرد اما با گذشت زمان و كشف الياف و روش ريسندگي ، كم كم نخهاي پنبه اي ، كتاني ، كنفي ، پشمي و ابريشمي ساخته شد و از بعضي از آنها مانند نخهاي پشمي ،
پنبه اي و كنفي در بافت زيرانداز ها استفاده مي كرد . كار به جايي رسيد كه قديمي ترين فرشهايي كه باستان شناسان كشف نمودند و شباهت بسياري به فرشهاي امروزي دارد و نشان از اوج كمال فرش و فرشبافي دارد به حدود 2500 سال پيش مي رسد كه انسان از مرز تامين زيرانداز براي خانه هايش گذشت و به هنر ايجاد طرح بر روي فرش دست يافت كه طبق كشفيات بدست آمدة ديرينه شناسان اين هنر يك هنر ايراني مي باشد .
روز به روز به فنون فرشبافي در طرح و نقشهاي گوناگون مخصوصاً در ايران افزوده مي شد و آثار ارزشمندي به وجود مي آمد و به عنوان يك كالاي قيمتي شناخته شد . تا جايي كه هر شخصي كه در خانة خود به عنوان زيرانداز از فرش استفاده مي كرد وي را شخص ملاك و ثروتمندي مي شناختند تا اينكه اين هنر فراگير شد و از قالب يك هنر سنتي به كالاي مورد علاقة مردم به عنوان پوششي براي خانه هايشان درآمد و روز بروز بر تعداد مشتريان آن افزوده شد تاجائيكه از توان بافندگان فرش خارج شده و توان پاسخگويي نياز بازار را نداشتند . از اينجا بود كه بافندگان فرش به فكر طراحي ماشين افتاده و اينگونه شد كه ماشينهاي ابتدايي بوجود آمد .
در دستگاههاي بافندگي ابتدائي ، از وردهاي تختي استفاده مي كردند و نخهاي تار از روي قرقره عبور كرده و توسط كيسه هاي شني كه به آن آويزان بود كشش نخها تنظيم مي شد . ايجاد دهنه كار بدين طريق بود كه كارگر پشت دستگاه نشسته و بوسيلة پاي راست تخته پائي كه به وردها متصل بود را به طرف پائين فشار مي داد و نيمي از نخهاي تار را (يك در ميان) پائين كشيده مي شد و نيمي در بالا قرار مي گرفت و دهنه كار بوجود مي آمد . عمل پودگذاري بوسيلة دست بدين طريق انجام مي شد كه ماكوي حامل پود را در دهانه كار پرتاب مي كردند . قرار دادن پود در لبة پارچه با عمل دفتين زدن در هر پود بوسيلة دست انجام و مقداري به همين ترتيب بافته مي شد تا موقع پيچيدن پارچه به دور نورد مي رسيد ، در اين موقع بافنده بوسيلة ميله هاي آهني نورد پارچه را (توپي پارچه پيچ) كه معمولاً چوبي بود مي چرخاند تا پارچه به دور نورد پيچيده شود و جهت جلوگيري از برگشت آن توسط ميله هاي آهني نورد را با زمين مرتبط مي كرد كه اصطكاك بوجود آورد .
به دنبال اختراع دستگاه پارچه بافي فوق ، بشر به فكر اختراع دستگاه مدرن تري كه زحمت كمتري داشته باشد افتاد و توانست دستگاهي مشابه دستگاه قبلي بود بسازد با اين تفاوت كه براي عمل پودگذاري ديگر احتياج نبود كارگر ماكوي حامل پود را بوسيلة دو دست در دهانه كار پرتاب كند بلكه عمل رفت و برگشت ماكو را با دست راست و عمل قرار دادن پود در لبه پارچه بوسيلة دست چپ انجام مي شد
. اين دستگاه بنام دستگاه بافندگي چكي مشهور شد كه راندمان بيشتري نسبت به دستگاه قبلي داشت .
با رواج اين دستگاههاي بافندگي در ايران ، كشورهاي اروپائي به ساختن ماشين بافندگي اقدام نمودند و اولين ماشين بافندگي در سال 1817 بوسيلة دكتر ويلر اختراع گرديد . ماشين بافندگي اوليه بنام دستگاه بافندگي پدالي اختراع شد . اين دستگاه نسبت به دستگاههاي فوق مجهزتر بود زيرا مقداري از كارها را خود را خود دستگاه بطور اتوماتيك انجام مي داد [1] .
تاريخچه
1949 ، زماني كه پروفسور رودنكو ديرين شناس روسي ، از ميان كوههاي پوشيده از برف آلفاي مغولستان مي گذشت و به درة پازيريك سرازير مي شد شايد هرگز گمان نمي برد قطعه فرش ظريف و نفيسي كه ساعتي بعد از ميان يخ و برف چهره نشان خواهد داد بار ديگر زبان تاريخ را خواهد گشود . فرش پازيريك شاهدي است بر وجود هنري ديرين و تكامل يافته كه در حدود 25 قرن پيش از اين در كمال دقت و ظرافت بدست ايرانيان بافته شده است . نقش مايه هاي بكار رفته در اين فرش شباهت بسيار با نقوش ديواره هاي تخت جمشيد دارد و به همين جهت گمان مي رود اين فرش در زمان پادشاهي هخامنشيان بافته شده است .
فرش دستباف ايران مجموعه اي آميخته از هنر و صنعت است كه حاصل زحمت و تجربة چند هزار ساله هنرمندان گمنامي

فایل : 68 صفحه

فرمت : Word