مقاله کامل کاهش فقر و مهاجرت روستاییان با کلید طلایی کارآفرینی

کاهش فقر و مهاجرت روستاییان با کلید طلایی کارآفرینی
چکیده
روستاها محورهاي استراتژیک کشاورزي، فرآورده‌هاي غذایی جامعه و منبع بسیار ارزشمندي از عوامل و منابع انسانی، اقتصادي و طبیعی هستندکه در پیشرفت جامعه نقش حیاتی خواهند داشت. اما بسیاري از این مناطق داراي شرایطی مانند زیرساختهاي نامرغوب، درآمد کم، بیکاري، شرایط محلی بد و تراکم جمعیت بالا را دارا میباشند. همین امر زمینهساز مهاجرت بسیاري از جوانان روستایی گشته است. این در حالی است که اگر در روستاها شرایط کاري و اشتغال براي افراد فراهم شود قطعاً جامعه با این پدیده مواجه نخواهد شد. کارآفرینی با ایجاد اشتغال در بخش‌هاي کشاورزي و غیرکشاورزي در روستاها میتواند علاوه بر افزایش سطح رفاه روستاییان از مهاجرت آنان به شهرها جلوگیري کند. لذا هدف از این مقاله کاهش فقر و مهاجرت روستاییان با کلید طلایی کارآفرینی که از روش اسنادي و جستجوي فراوان در سایت‌هاي اینترنت انجام گرفته است می باشد و نتایج به دست آمده نشان داد که کارآفرینی باعث کاهش بیکاري، افزایش بهره وري افراد و منابع و در نهایت افزایش درآمد مردم جوامع روستایی می‌شود.
واژگان کلیدي: کارآفرینی، فقر، مهاجرت.
مقدمه
یکی از مباحث اساسی در جوامع امروزي اشتغال و در پی آن کاریابی است. بیکاري پدیده اي اجتماعی در جهان امروز است که در اکثر کشورهاي جهان مشاهده می شود. این پدیده باعث مشکلات اجتماعی مختلفی مانند رواج فقر و شرایط سخت زندگی و بروز بیماري‌هاي جسمی و روانی در افراد جامعه می گردد[3]. آنچه در شرایط سخت کنونی ضرورت آن در جامعه بیش از پیش احساس می‌شود، پرداختن به این مقوله اساسی،
یعنی کارآفرینی است. زیرا مسلماً کارآفرینان باتوجه به خصوصیات ممتاز و برجسته خود قادرند در چنین شرایطی منابع لازم براي ایجاد رشد و توسعه در زمینه‌هاي تولید و منابع انسانی فراهم کرده، اشتغال و کسب و کار جدید ایجاد کرده و با نوآوري صنعتی بر توسعه دامنه محصولات و خدمات بیفزایند[1]. امروزه نیروي انسانی به عنوان یک منبع نامحدود و محور هر نوع توسعه مطرح می باشد. در این بین کارآفرینان به طورخاص داراي نقشی موثرتر در فرایند توسعه اقتصادي می باشند. تحقیقات نشان داده که بین رشد اقتصادي و تعداد کارآفرینان در یک کشور همبستگی مثبت وجود دارد. زیرا کشوري که داراي تعداد زیادي کارآفرین باشد از محركهاي تجاري و اقتصادي قويتري برخوردار است[19].
اکنون با ورود به قرن 21 راهبردي که براي یافتن شغل انتخاب میکنیم، میتواند سرعت دستیابی به شغل مورد علاقه را
دستخوش تغییرات عمیقی بسازد و مسئله”چگونگی رقابت کردن و نیازها و توقعات بازار کار” ما را بر آن میدارد که از نظر جسمانی چابک و پر تحرك از نظر ذهنی بیدار و هوشیار و از نظر روان شناختی شایسته و توانا باشیم[5].
در فضاي کنونی کاریابی یکی از مهمترین مسائلی است که افراد در مقاطع تحصیلی مختلف و با وضعیت‌هاي اجتماعی- اقتصادي متفاوت درگیر آن هستند. در این میان به نظر می رسد در کشور ما با وجود اینکه جویندگان کار بسیار زیادند اما مهارت‌هاي کاریابی و جستجوي شغل کمتر مورد توجه است و نگرش و باور اغلب افراد جامعه را کمبود فرصتهاي شغلی تشکیل می دهد[19]. نیز به این باورهاي شغلی اشاره کرده و تأثیر آنها را روي تصمیم گیري شغلی بسیار
مهم می شمارد. این امر باعث شده که جویندگان کارکمتر به سمت فراگیري مهارتهاي کاریابی رفته و از روش‌هاي منفعلی براي جستجو استفاده کنند. در واقع کاریابی نیازمند مقدماتی چون فعالیت کاریابی و باورهاي کاریابی است که روي هم رفته رفتار کاریابی را شکل می دهند و نهایتا با افزایش رفتار کاریابی، یافتن کار و شغل میسر خواهد شد(31). از این رو رفتار کاریابی را میتوان مجموعه فعالیتها و رفتارهاي منظم، سازمان یافته و هدفداري دانست که به منظور شناسایی و جستجوي فرصتهاي شغلی، براي اشتغال انجام می شود[26]. آموزش کارآفرینی، فرایند آشناسازي افراد با توانمندي خود براي شناسایی فرصتهاي تجاري، بینش، عزت نفس، دانش و مهارت‌هایی براي اقدام بر روي این توانایی‌هاست، بنابراین به منظور پرورش افراد در مسیر کارآفرینی، برنامه ریزي براي قابلیت کارآفرینی اهمیت زیادي را پیدا می کند. در این رابطه باید روحیه کار آفرینی را از طریق ارائه خدمات مستمر مشاوره و آموزش احیا نمود. مآخذ شناسی ادبیات کارآفرینی نشان می دهد که بیش از 30 هزار مقاله و کتاب در زمینه شروع کارآفرینی منتشر شده است. بسیاري از برنامه‌هاي آموزشی و نهادهاي مشاورهاي کارآفرینی در کشورهاي مختلف خدمات خود را به کلیه کارآفرینان اعم از زن و مرد ارائه میکنند[14].
بیان مسئله:
نخستین گام جهت شناخت و تبیین درست هر مفهوم یا پدیده، ارائه تعریف روشنی از آن است. کارآفرینی مانند سایر واژه‌هاي مطرح در علوم انسانی هنگامی قابل تحلیل و تبیین است که بتوان تعاریف روشن و مشخصی از آن ارائه کرد. در مورد کارآفرینی تعریف واحدي وجود ندارد و از ابتداي طرح
آن در محافل علمی، تعاریف متفاوتی از دیدگاه‌هاي گوناگون براي آن بیان گردیده است. اکنون در عرصه جهانی افراد خلاق، نوآور و مبتکر به عنوان کارآفرینان منشاء تحولات بزرگی در زمینه‌هاي تولیدي و خدماتی شدهاند که از آنها به عنوان قهرمانان ملی یاد می‌شود. طی سال‌هاي 1960–1980 در هندوستان، تنها 500 مؤسسه کارآفرینی شروع به کار کردهاند، و حتی شرکت‌هاي بزرگ جهانی براي حل مشکلات خود به کارآفرینان روي آوردهاند. در واقع چرخهاي توسعه اقتصادي همواره با توسعه کارآفرینی به حرکت در میآیند. در ایالات متحده هر سال بیش از یک میلیون فعالیت تجاري جدید شروع به کار میکند. این در حالی است که در ایران حتی یک مؤسسه کارآفرینی در دهه‌هاي اخیر نداشتهایم. از سوي دیگر تغییر فراگیر روشها و نگرشها طی دو دهه اخیر، توجه بسیاري را به آموزش و پرورش و نیز جذب و به کارگیري مدیران کارآفرین سوق داده است. بنابراین از ابتداي دهه 60توجه بیشتري به کارآفرینان مبذول شد. توجه به کارآفرینی و ایجاد و توسعه آن علیرغم وجود بعضی انگیزه‌هاي مشخص گام مثبتی در جهت ایجاد فضاي مناسب جهت توسعه، افزایش منابع ملی، کاهش نرخ بیکاري، تعادل ساختاري و توسعه در شهرها و روستاها خواهد بود[2]. زمانی که کارآفرینان یک شغل جدید را شروع میکنند بالطبع حداقل به یک یا چند نیروي استخدامی نیاز دارند تا کارهاي خود را سامان بخشند. کارآفرینان به علت قابلیت اشتغالزایی که دارند، به کاهش نرخ بیکاري که از اهداف کلان اقتصادي، اجتماعی،
دولتها است کمک میکنند. بنابراین، کارآفرینی میتواند زمینهساز اشتغال نیروي کار باشد و نوآوري که در یک فعالیت اقتصادي توسط خود فرد ایجاد می‌شود منجر به ایجاد
اشتغال در جامعه می‌شود[16]. حال با توجه به اینکه تعداد زیادي از جمعیت ایران در جوامع روستایی زندگی می کنند، و به دلیل کمبود اشتغال در روستاها که فقر را به وجود می آورد، و فقر نیز باعث ایجاد مهاجرت می شود، با ایجاد اشتغال با استفاده از کارآفرینی در این جوامع میتوان از فقر و در نهایت مهاجرت جوامع روستایی به حاشیهي شهرها کاست.
تعریف و مفهوم فقر:
مروري بر منابع و مطالعات انجام شده در زمینه ي فقر حاکی از آن است که فقر از ابعاد گوناگون اقتصادي، اجتماعی، فرهنگی و … تعاریف مختلفی دارد که دستیابی به مفهومی واحد از فقر را مشکل می سازد.
عدهاي تعریف وسیعتري از فقر به دست می دهند. آنها فقر را مجموعهاي از فقدان نسبی درآمد، دارایی، خدمات پایه، منزلت، امکانات آموزشی و تحرك اجتماعی و نیز عدم حضور و مشارکت در تصمیم گیري‌ها به اشکال گوناگون می دانند[6]. متداول ترین تعریف فقر، تعریف اقتصادي آن است. اکثر منابع درتعریف اقتصادي اتفاق نظر دارند و آن را ناتوانی در برآورده ساختن حداقل نیازهاي انسان تعریف نموده اند. اما بلافاصله این سوال طرح می گردد که حداقل نیازهاي یک انسان چیست؟ و شامل چه مواردي می‌شود؟ آیا منظور از حداقل نیاز منظور از غذا، مسکن و سرپناه است، یا اینکه نیازهاي اجتماعی و فرهنگی فرد را نیز در بر میگیرد؟ اینجاست که مفهومفقر مطلق و فقر نسبی مطرح می شود: (فقر مطلق زمانی رخ میدهد که افراد یا خانواده‌ها از تأمین حداقل نیازهاي ضروري براي ادامه ي حیات باز مانند و تداوم زندگی یعنی گذشتن از امروز به فردا را مشکل و غیر ممکن یابند و این بدان معناست که نیازهاي اساسی مانند غذا، پوشاك، سرپناه تأمین نشود و لذا انحطاط همه جانبه
ي افراد یا خانواده‌ها آغاز گردد و در انحطاط جسمانی و وضع ظاهري منعکس شود و افراد و خانواده‌ها به معناي واقعی کلمه در مانده شوند و راه به جایی نبرند. اما فقر نسبی فاصله اي کم یا زیاد از ملاكهاي[7] معین شده اي را می رساند. هر چه چنین فاصلهاي زیاد شود، فقر نسبی به فقر مطلق نزدیکتر میگردد. با این حساب فقر نسبی با ارزش گذاري همراه است یعنی به هر تقدیر امروز به فردا میپیوندد، اما افراد یا خانواده‌ها از معیار تعیین شده به وسیلهي جامعه براي حداقل نیازهاي لازم براي یک زندگی سالم با حفظ کرامت انسانی و رشد و تعالی فاصله دارند[8].
فقر روستایی
نگاهی به وضعیت فقر در جهان سوم گویاي آن است که بیش از یک چهارم از جمعیت دنیاي در حاال توسعه فقیرند و در حدود یک سوم(1/3 میلیارد نفر) از جمعیت جهان در شرایط درآمدي کمتر از یک دلار در روز زندگی می کنند. جنوب آسیا با 515 میلیون جمعیت فقیر بیش از همه تحت تأثیر فقر انسانی می باشد[14]. از طرفی بررسی‌هاي ان است که 63 درصد آمار مربوط به فقر در سراسر جهان مربوط به فقیران روستایی است. در کشورهایی نظیر بنگلادش، 90 درصد جمعیت فقیر را روستاییان تشکیل می دهند.
این رقم در مورد آفریقاي زیر صحرا[15] بین 65 تا 90 درصد می باشد. تقریبا در تمام کشورها شرایط براي فقیران روستایی در زمینه مصرف شخصی، دسترسی به آموزش، مراقبتهاي بهداشتی، آب آشامیدنی، دفع بهداشتی فاضلاب، مسکن، حمل و نقل و ارتباطات بسیار ناگوارتر و سخت تر از فقیران شهري است[16].
تعریف کارآفرینی:
کارآفرینی واژه اي است که در اصل از کلمه فرانسوي(آنتروپراندر) به معناي متعهد شدن نشأت گرفته است. بنا بر تعریف واژه نامه وبستر کارآفرین کسی است که متعهد می شود مخاطره یک فعالیت اقتصادي را سازماندهی، اداره و تقبل نماید[27]. همچنین کارآفرینی یک روش تفکر و اقدام است که فرصت ذهن افراد را به خود مشغول کرده و بر اساس آن کل گرایشی در نگرش و رهبري متعادل به منظور خلق ارزش به وجود می آورد[17]. به عبارت دیگر، کارآفرینی یعنی تمایل به اعمال ریسک‌هاي حساب شده هم در زمینه شغلی و هم مالی و سپس انجام هر کاري که براي ایجاد مزیت و امتیاز ممکن است[26]. کارآفرینان به عنصر تغییر به عنوان یک پدیده معمولی می نگرند، و همیشه در جستجوي تغییر هستند، به آن واکنش نشان می دهند و از آن به عنوان یک فرصت، بهره برداري می کنند. کارآفرینان منابع را از حوزه‌هایی که بهره برداري پایین دارند به حوزه‌هاي که داراي بهره وري بالاتري هستند، تغییر مکان میدهند[30].
اصطلاح کارآفرین در معنا و مفهوم فعلی را اولین بار ژوزف شومپیتر به کار برد. این اقتصاددان که او را پدر علم کارآفرین مینامند بر این باور بود که رشد و توسعه اقتصادي در یک نظام زمانی میسر خواهد بود که افرادي در بین سایر آحاد جامعه با خطرپذیري، اقدام به نوآوري کرده و با این کار روش‌ها و راه حل‌هاي جدید جایگزین راهکارهاي ناکارآمد و کهن قبلی شود. تفکرات خلاق و آراي “ شومپیتر” با انقلاب اطلاعات و شروع عصر فرا صنعتی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار شد؛ زیرا کارآفرینان به عنوان عاملین
تغییر و فرآیند کارآفرینی به عنوان فرایند تغییر و تحول در نظام اقتصادي مورد توجه قرار گرفت.
واژه کارآفرینی در بردارنده معناي موفقیت است. این واژه به معناي محصولات، ابداعات، کیفیت و خدمات نوین است. در درون یک شرکت، این واژه به معناي نوع خاصی از روحیه، سرزندگی و فضیلت است. باتلر، مفسر روزنامه تجاري، آن را “شوق خلقت” مینامد[10]. در مجموع می توان گفت کارآفرینی فرآیندي است که فرد کارآفرین با ایده‌هاي نو و خلاق و شناسایی فرصتهاي جدید با بسیج منابع، مبادرت به ایجاد کسب و کار و شرکت‌هاي نو، سازمان‌هاي جدید، نوآور و رشد یابنده کرده که توام با پذیرش مخاطرهو ریسک بوده و منجر به معرفی، توسعه ي محصول یا خدمت جدیدي به جامعه می شود.
تعریف کارآفرین:
کارآفرین شخصی است که با پذیرفتن ریسک، کسب وکاري را انتخاب کرده، آن را سامان دادهی ویک دست می کند و هرگونه اقدام را براساس مهارت‌هاي دانش و انرژي وانرژيهاي مشخص انجام میدهد. بعضی از صاحب نظران رفتار وگرایش‌هاي کارآفرینانه را عامل کارآفرینی می دانند[25].
کارآفرین کسی است که بتواند از عهده تشخیص فرصتهاي شغلی جدید کسب وکار برآمده یا ایده‌هاي جدید درآمدزا، همراه با تدابیر وروش‌هاي کاربردي لازم براي خود اشتغالی ارائه دهد، همچنین از عهدهي واگذاري ایده به دیگران یا تاسیس یک بنگاه اقتصادي کوچک برآید[15].
از نظر لیتونن توانایی ریسک پذیري، نوآوري، دانش در زمینه فنون کار، بازار وبازاریابی، مهارت مدیریت کسب وکار، توانایی براي همکاري، برداشت خوب نسبت به کارو
توانایی براي شکار فرصت، ازجمله ي مشخصات یک کار آفرین است[28].
تورن بري(2006) به نقل از جف تیمونز می گوید “ دریک معادله کارآفرینی علاوه برویژگی‌هاي ذاتی و شخصیتی کارافرین، نیمی از معادله به فلسفه وذهنیت کار آفرینی مدیران بستگی دارد که ایخش قابل یادگیري است”[12].
دانشمندان ویژگیهاي مختلفی را براي افراد کارآفرین بیان کرده اند که عبارتند از : کانون کنترل درونی، ریسک پذیري متوسط، تحمل ابهام، نیاز به توفیق طلبی، استقلال طلبی، آینده نگري، عزم و اراده، پشتکار و فرصت طلبی[32].
عوامل موثر بر کارآفرینی:
با توجه به شکل زیر، عواملی از جمله عوامل اجتماعی، اقتصادي، قوانین و مقررات و تحصیلات بر کارآفرینی تاثیر دارند که کارآفرینی نیز خود باعث ایجاد اشتغال می شود.
شکل(1): عوامل موثر بر کارآفرینی
/
منبع: صوفی و رحمان نژاد، 1389
عوامل اقتصادي:
عاملها یا محركهایی که ناشی از اعمال سیاستهاي مالی و پولی، بحرانها و یا دورانهاي رکود و رونق اقتصادي است عوامل اقتصادي میگویند.
بررسی علل و عوامل عدم موفقیت کارآفرینان در ایجاد کسب و کارهاي جدید
مطالعه و بررسی فرآیند ایجاد کسب و کار توسط کارآفرینان و ارائه الگوي رفتاري آنان درصنایع مختلف
بررسی و تجزیه و تحلیل اقدامات کارآفرینانه شرکتها بر اساس الگوي شومپیتر
بررسی انواع کارآفرینان در ساختار اقتصادي (ارتباط نوع فرصتهاي اقتصادي و نوع کارآفرینان) بررسی شیوه‌هاي تاُمُین مالی براي حمایت از کارآفرینان
نقش کارآفرینان در رشد و توسعه اقتصادي از دیدگاه تئوريهاي اقتصاد
رویه‌ها و روش‌هاي مالی در موسسات کارآفرینی
نقش کارآفرینی در احیاي صنایع رو به زوال
نقش کارآفرینی و اشتغال زایی( بویژه جوانان)
بررسی رابطه بین ارزشها و قوانین اسلامی و اشاعه فرهنگ کارآفرینی کارآفرینی و موسسات خیریه
جهانی شدن و کارآفرینی
ایگاه کارآفرینی در نظریات توسعه اقتصادي کشورهاي جهان سوم
کارآفرینی در بخش کشاورزي
عوامل اجتماعی:
بررسی و مطالعه متغیرهاي جمعیت شناختی کارآفرینان در صنایع مختلف
بررسی نقش ساختارهاي حقوقی و قانونی در توسعه کارآفرینی

فایل : 18 صفحه

فرمت : Word