مقاله کامل مواد خشبي

مواد خشبي
اهميت گونه هاي چرا كننده
تقريبا يك سوم كره زمين(13.7 ميليون هكتار) خشكي است.
3 تا 4 درصد براي هداف شهرنشيني و صنعتي استفاده شده است
10 درصد زير كشت است
زمينهاي غير توليدي حدود 15 درصد خشكي است
زمينهاي جنگلي 28 – 30 درصد خشكي است
40 درصد كل خشكي زمين را چراگاه تشكيل داد
ماهيت مواد خشبي
خوراك حجيمي است كه وزن كمي بازاي هر واحد حجم دارد.
روشهاي مختلفي براي طبقه بندي خوراك وجود دارد ولي هيچ تعريف جامعي وجود ندارد و هميشه استثاء هست
بيشتر مواد خشبي داراي الياف خام بيشتر از 18 درصد و قابليت هضم پايين هستند يكي از استثنائات ذرت سيلو شده است( الياف خام ≥ 18 درصد و TDN ≥ 70 درصد) گرامينه هاي جوان نيز الياف بالا و قابليت هضم بالا دارند
NDF مواد خشبي كاملا بالاست( ليگنين بالا قابليت هضم را مي كاهد)
هرچه سن گياه بالاتر باشد ليگنين هم بيشتر است
بالاترين غلظت ليگنين در ساقه هاست
كاه هاي بالغ و خشك غلات بين 10 تا 15 درصد ليگنين دارند
بيشتر مواد خشبي داراي كلسيم و منيزيم و پتاسيم بالا(بويژه لگومينه ها) و فسفر پايين است
مراتع:
مراتع موقت: ساده ترين مراتع آنهايي هستند كه با كشت يك گونه منفرد گياه مرتعي ايجاد شده و عمر كوتاهي (4-1 سال) دارند
مراتع دائم: مخلوطي از گياهان مختلف در آن كشت مي شود گرامينه و لگومينه
مراتع طبيعي: علاوه بر گياهان لگومينه و گرامينه داراي درختچه ها و بوته ها نيز هستند
علوفه مرتعي براي نشخواركنندگان خوراكي با ارزش غذايي بالا شناخته مي شود.
مرتع گرامينه(گراس)
الگوي رشد
تركيب شيميايي
عوامل موثر بر ارزش غذايي
سيستم چرا
اختلالات تغذيه اي ناشي از تغذيه گرسها
الگوي رشد:
مهمترين گرامينه ها شامل گندم و جو و ذرت مي باشد
در مناطق سرد و معتدل وقتي در بهار دماي خاك به 6-4 درجه سانتي گراد مي رسد رشد مي كند
الگوي رشد مشابه دارند
توليد برگ به سرعت انجام مي شود
با رشد مرتع در بهار ماده خشك گياه افزايش مي يابد
در مناطق گرم دماي خاك در سرتاسر سال براي رشد گياه بالاست ولي معمولا كمبود آب براي رشد وجود دارد
در مناطق داراي فصول مرطوب و خشك متمايز رشد مرتع در فصل مرطوب به سرعت انجام شده با ظهور خشكي رشد متوقف شده گياه مي ميرد به بقاياي علوفه خشك باقي مانده در مرتع STANDING HAY مي گويند.
سرعت رشد مرتع به محيط، مقدار مواد مغذي و ميزاني از برگهاي گياه كه در برابر نور قرار دارند بستگي دارد
پس از برداشت رشد مجدد آهسته و سپس رشد سريع و نهايتا بلوغ و رشد كم انجام مي شود
در مناطق معتدله سرعت رشد معمول در بهار 100-40 كيلوگرم ماده خشك در هر هكتار در روز مي باشد.
تركيب شيميايي:
پروتئين خام از اندك (3 درصد در گرامينه بالغ) تا 30 درصد در گرامينه جوان بخوبي كوددهي شده
مقدار الياف رابطه معكوس با CP دارد
ADF از 20 تا 45 درصد در گياه بسيار بالغ مناطق باير فرق دارد
رطوبت گياه جوان 85-75 درصد است كه با بلوغ گياه به 65 درصد تنزل مي يابد
آب و هوا رطوبت گياه را شديدا تحت تاثير قرار مي دهد
تركيب ماده خشك به ميزان ديواره سلولي و محتواي داخلي سلول بستگي دارد
معمولا 20-30 درصد ماده خشك را سلولز و 30-10 درصد آن را همي سلولز
محتويات سلولي بيشتر شامل كربوهيدراتهاي محلول در آب و پروتئين است
كربوهيدراتهاي محلول در آب شامل: فروكتانها، قندهاي گلوكز و فروكتوز و سوكروز و رافينوز و استاكيوز
در گراسهاي مناطق معتدله كربوهيدرات ذخيره اي فروكتان فراوانترين كربوهيدرات قابل حل بوده و عمدتا در ساقه يافت مي شود
در گراسهاي مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري به جاي فروكتان، نشاسته ها را در بافتهاي رويشي گياه انبار نموده و اين مواد عمدتا در برگها ذخيره مي گردند.
غلظت كربوهيدراتهاي محلول در آب گراسها 25 تا 30 درصد متغيير است.
پروتئين حقيقي گراسها 80 درصد كل ازت را تشكيل مي دهد
كل پروتئين با بلوغ گياه كم مي شود ولي مقادير نسبي اسيدهاي آمينه تغيير چنداني نمي كند
بيش از نيمي از پروتئين سلولي گراسها به صورت آنزيم ريبولوز بي فسفات كربوكسيلاز است كه در فتوسنتز نقش دارد
پروتئين گراسها غني از آرژينين، اسيدگلوتاميك و ليزين است.
پروتئين گراسها نسبت به دانه داراي ارزش زيستي بالاتري براي رشد است و متيونين اولين و ايزولوسين دومين اسيدآمينه محدودكننده رشد در آنها محسوب مي شود
پروتئين گراسهاي مناطق گرمسيري نسبت به مناطق معتدله كمتر است
تجزيه پذيري و قابليت هضم پروتئين گراسهاي نابالغ كاملا بالاست(80-70%)با بلوغ علوفه كم مي شود
در گياه بالغ بخشي از پروتئين با الياف متصل و به صورت ADIN غير قابل هضم مي شود.
هر چه شرايط رشد بهتر باشد NPN بيشتر است و با بلوغ گياه كم مي شود
بخش اصلي NPN شامل اسيدهاي آمينه و آميدهايي مثل گلوتامين و آسپاراژين است كمي هم نيترات وجود دارد كه مي تواند سبب مسموميت حيوانات چرا كننده شود
ليپيد گراسها پايين و حداكثر 6 درصد است بخش اصلي اين گروه تري آسيل گليسرولها، گليكوليپيدها، موم ها، فسفوليپيدها و استرولها است
تري اسيل گليسرولها بخش اندكي از ليپيدها را شامل مي شود و بيشتر آن گالاكتوليپيد است(60% كل ليپيد).
اسيد لينولنيك اسيدچرب اصلي است و بين 60 تا 75 درصد كل اسيدهاي چرب را شامل مي شود پس از آن اسيدهاي لينولئيك و پالميتيك بيشترين فراواني را دارند.
ميزان مواد معدني آن متغير و در جدول زير آمده است.
گراس سبز منبع غني از بتاكاروتن(پيشساز ويتامين A) است ممكن است تا 550 ميلي گرم در هر كيلوگرم ماده خشك برسد
مقدار ويتامين D در آنها پايين است و در گراسهاي بالغ بيشتر است بعلت برگهاي مرده كه در آنها D2 از ارگوسترول اشعه ديده توليد مي شود
گراس سبز محتوي مقادير معتنابهي ويتامين Eو ويتامينهاي B بخصوص ريبوفلاوين است.
عوامل موثر بر ارزش غذايي علوفه
مرحله رشد
مهمترين عامل موثر بر تركيب و ارزش غذايي علوفه مرتعي است.
با رشد گياه غلظت پروتئين گياه كاهش و الياف و ديواره سلولي افزايش مي يابد
مي توان با كاربرد كودهاي ازته مانع كاهش شديد سطح پروتئين گياه شد
با بلوغ گياه كل خاكستر نيز كم مي شود
با بلوغ گياه و افزايش نسبت ليگنين و نيز افزايش نسبت ساقه به كل گياه قابليت هضم كم مي شود لذا انرژي گراسها نيز با بلوغ كم مي شود.
گونه
گراسهاي مناطق معتدله بعلت توزيع بارندگي يكنواخت نسبتا بكندي رشد نموده بالغ مي شوند بنابراين مي توانند در مراحل اوليه رشد كه ارزش غذايي ابلا دارند استفاده شوند
گراسهاي مناطق خشك سريعتر بالغ مي شوند و مقادير پروتئين و فسفر آنها تا حد بسيار پايين نزول مي يابد و الياف آنها افزايش مي يابد
قابليت هضم گراسهاي مناطق گرمسير 15-10 درصد كمتر از منطق معتدله است
تفاوت ديگري كه بين گونه گرمسيري و معتدله وجود دارد مقادير فراوانتر مجموعه آوندي و غلافهاي ضخيم آن و ليگنين فراوانتر و تراكم بيشتر سلولهاي مزوفيل بافت مركزي برگ در گراسهاي مناطق گرمسيري است.
اين مساله سبب افزايش استحكام گراسهاي گرمسيري و مقاومت بيشتر در برابر تجزيه شكمبه اي است
بر همين اساس قابليت هضم و مصرف اختياري اين علوفه پايين است
خاك و كود:
نوع خاك و بخصوص ميزان مواد معدني آن ممكن است تركيب گياه را بر هم بزند
كمبود يك عنصر محدود كننده در خاك مي تواند رشد گياه را محدود سازد
در گرامينه ها كود ازته رشد گياه را تسريع مي كند
كمبود يك عنصر خاص در جيره غذايي ممكن است بهره وري از جيره را بكاهد مثلا كمبود گوگرد در گوسفندان منجر به كاهش قابليت هضم جيره مي شود
رايجترين كمبودهاي مواد معدني در گراسها شامل فسفر، منيزيم، مس و كبالت است.
اسيديته خاك بر جذب برخي عناصر (بخصوص عناصر كم مصرف) توسط گياه اثر كند
دو عنصر منگنز و كبالت توسط گياه در خاكهي آهكي ضعيف است
جذب موليبدن در خاكهاي اسيدي به كندي و سختي صورت مي گيرد
معمولا بالا بودن موليبدن با كمبود مس همراه است(خاكهاي اسيدي) كه منجر به اسهال سياه مي شود.
كاربرد كودها منجر به تغيير تركيب مواد معدني گياه مي شود
استفاده از كودهاي ازته منجر به افزايش ميزان برگ گياه و افزايش فتوسنتز مي شود لذا ميزان پروتئين خام و آميد و نيترات افزايش مي يابد
استفاده از كودهاي ازته منجر به كاهش كربوهيدراتهاي محلول در آب گراسهاي مناطق معتدله مي شود اين گياه ها به طور مطلوبي سيلو نمي شوند
سيستم چرا:
در بسياري از مناطق دنيا چراي پيوسته انجام مي شود كه رعايت نسبت دام به علوفه بايد انجام شود
چراي تناوبي به صورت يك مدت چراي فشرده و سپس ايجاد فرصتي براي احياي مجدد مرتع مي باد
در برخي مراتع به هيچ وجه چرا انجام نشده بلكه علوفه آن توسط ماشين برداشت شده و پس از انتقال در اختيار دام قرار مي گيرد به اين عمل چراي صفر(Zero grazing) مي گويند
ساير عوامل موثر بر ارزش غذايي گراسها
آب و هوا و فصل
روز ابري: كربوهيدرات محلول گراس پايينتر از روز آفتابي است
درتابستان ليگنين علوفه بيشتر قند آن كمتر مي شود
در اواسط تابستان كاروتن بيشتر از ساير فصول است
در اول صبح مقدار كاروتن بيشتر است
دوره خشكي: افزايش كلسيم گياه
رطوبت بالا: كاهش كلسيم گياه و افزايش فسفر گياه
انرژي خالص گراس پاييزه پايينتر از بهاره است حتي وقتي در يك مرحله رشد و داراي يك انرژي قابل متابوليسم برابر باشند
علوفه آخر فصل نسبت به اول فصل داراي كربوهيدرات كمتر و پروتئين بالاتر است و منجر به كاهش توليد پروتئين ميكروبي در شكمبه مي شود
بررسي خانواده گرامينه
ذرت:
از نظر كلسيم و فسفر فقير و قابليت هضم مواد آلي آن خوب(73%) است
ذرت علوفه اي از نظر كاروتن بسيار غني است
اگر ديرتر از مرحله خميري شدن برداشت نشود غني تر از همه علوفه هاي مرتعي است
برگها ، كلاله و غلاف داراي ويتامين D مي باشد
زبر بودن ذرت بعلت وجود سيليسيم است
ذرت خوشه اي:
مخصوص نواحي گرم است ولي همه جا كشت مي شود
به علف شتري هم معروف است چون به بي آبي مقاوم است
ساقه آن 5-2 متر مي رسد و برگهاي آن شبيه ذرت است
به انواع زير تقسيم مي شود: 1)ذرت خوشه اي قندي(Sweat. S) كه محصول زيادي دارد ولي داراي ماده سمي اسيد سيانيدريك و ساپونين است. (2) ذرت خوشه اي علوفه اي(اطلسي)(Faraye. S) گياهي جارويي و علف گاوي و قياق نيز به آن گفته مي شود3- ذرت خوشه اي علفي Yohnson.S (4)ذرت خوشه اي دانه اي grain.S 5- ذرت خوشه اي جاروئي Broom.s
ذرت خوشه اي سوراني Sudan grass:
چون داراي ساقه هاي نازك ميباشد خوش خوراك بوده و علفي تابستاني است گاو و گوسفند ميباشد
مانند ساير ذرتهاي خوشه اي اگر قبل از خوشه بستن برداشت شود باعث مسموميت ميگردد از نظر ارزش غذايي مانند ذرت ولي تعداد دانه هاي آن بيشتر است كه بعلت ريز بودن دانه معمولا گاو از آن استفاده نكرده و از مدفوع خارج ميشود ولي گوسفند آنرا بخوبي ميخورد

فایل : 93 صفحه

فرمت : Word