مقاله کامل معاد

مقدمه

     معاد از ماده عود بمعني برگشتن است چون روح دوباره ببدن برگردانيده ميشود. معاد از اصول دين مقدس اسلام و اعتقاد به آن واجب است كه هر كس دوباره پس از مرگ زنده ميشود و بجزاي عقيده و عملش ميرسد.

مساله معاد كه ابتدايش مرگ و قبر و بعد برزخ و سپس قيامت كبري و پايانش بهشت يا جهنم است با اين حواس ظاهري درك نميشود هر چند اصل معاد بدليل عقل ثابت است بتفصيلي كه ذكر ميشود لكن محال است كسي بتنهائي سر در بياورد كه بعد از مرگ چه خبر است غير از وحي راه ديگري ندارد زيرا هر كس در هر عالم و مقامي است ادراكش از حدود آن عالم تجاوز نخواهد كرد مثلا طفلي كه د رعالم دحم است محال است چگونگي و بزرگي عالم بيرون رحم را بفهمد و محال است بي پاياني فضا و موجودات آنرا دريابد همچنين كسي كه در عالم ملك و اسير ماد9 و طبيعت است چگونه ميشود ملكوت را بفهمد كه باطن عالم ملك است و جايگاهش پس از خلاصي از اين عالم ميباشد و خلاصه خصوصيات عوالم پس از مرگ نسبت بكسي كه در عالم دنيا است غيب است و برا يشناختن آن جز تصديق آنچه را كه حضرت آفريدگار خبر داده راهي نيست.

خصوصيات معاد ، ربطي بعقل ندارد

بنابراين اگر كسي بگويد از عقل ما دور است كه پس از مرگ فالن طور شود اصلا حرفش مورد قبول نيست چون ربطي بعقل ندارد و جميع عقلا پشت بپشت هم بزنند از جزئيانات عالم ديگر خبري نخاهند داشت چيزي كه هست آنچه را كه محمد (ص) و آل او فرموده اند ما هم تصديق مينمائيم زيرا آن بزرگواران معصوم و محل نزول وحي حضرت آفريدگارند.

آيا مرده حرف ميزند؟

با اين بيان شبهاتي كه بعضي از بيخردان ميكنند معلوم شد كه همه بي اساس است مانند اينكه ميگويند كسي كه مرد بدنش در حكم جماد اس نظير چوب خشك، ديگر سئوال و جوابش در قبرش چيشت و ما اگر دهان مرده را از چيزي پر كنيم  روز ديگر قبرش را بشكافيم و جسدش را ملاحظه كنيم خواهيم ديد كه چيزي از دهانش خارج نشده است (جواب اين اشبه بزودي روشن ميشود)

نطق اختصاص بزبان ندارد

اين اشكالات د راثر بيخبري از آخرت  دستگاه آفرينش و نداشتن ايمان بغيب اس اين استعجابها شاهد كمي اطلاع و فهم است خيال ميكند نطق فقط مال زبان اس ارواح نطقي نداردند جنبش براي پاي حيواني است ارواح جنبش ندارند، در حاليكه خودش هر شب هنگام خواب گفتگوها دارد بدون اينكه زبان و لبش جنبش داشته باشد و كسيكه نزديكش بيدار باشد صدايش را نميشنود و همچنين سيرها دارد بدون اينكه بدنش در بستر جنبش داشته باشد.

حكمت رويا ، تصديق انبيا است

     حضرت موسي بن جعفر (ع) ميفرمايد بشر در ابتداي خلقت ، رويا (خواب ديدن) نداشت و بع خدا به او داد سببش آن بود كه خداوند پيغمبري را براي دعوت و هدايت مردم زمانش فرستاد و او مردم را به اطاعت و بندگي پروردگار عالم امر كرد گفتند اگر ما خداي را بپرستيم در برابرش چه داريم در حاليكه دارائي تو از ما بيشتر نيست آن پيغمبر فرمود اگر اطاعت خدا كنيد جزاي شما بهشت است و اگر معصيت كرديد و حرف مرا نشنيديد جاي شما دوزخ است گفتند بهشت و دوزخ چيست؟

پس براي ايشان هر دو را توصيف كرد و شرح داد پرسيدند كي به آن ميرسيم فرمود هنگاميكه مرديد گفتند ما مي بينيم كه مرده هاي ما پوسيده و ريسيده و خاك مي شوند و برا يآنها چيزي از آنچه و صف كردي نيست و آن پيغمبر را تكذيب كردند.

خداوند احلام (خواب ديدن) را براي آنها قرار داد در خواب ديدند كه ميخورند و مي آشامند و حركت ميكنند ميگويند و غيره چون بيدار شدند اثري از آنچه ديده بودند نديدند پس نزد آن پيغمبر آمدند و خوابهاي خود را بيان كردند آن پيغمبر فرمود خداوند خواست حجت را بر شما تمام كند روح شما چنين است هنگامي كه مرديد هر چند بدنهاي شما در خاك پوسيده شود ارواح شما در عذاب است تا قيامت (يا در روح و ريحان و ناز و نعمت)

نپذيرفتن از كم ظرفيتي است

لازمه عقل كثرت محتملات است يعني هر مطلبي كه ميشنود و محال فقلي نباشد احتمال بدهد شايد صحيح باشد و اگر خبر دهنده اش معصوم باشد بگويد حتما صحيح است. وقتي كه كم عقل و جاهل است ميگويد اين حرفها چيست؟

نپذيرفتن دليل بر گوچكي و كم ظرفيتي است كه نميتواند فوق طبيعت را دريابد مثل حيوان دو پائي است كه اندازه ادراكش همين است خوردن و خوابيدن و با جنس مخالف جمع شدن است البته با خر و گاو هم اگر بگويند وقت مردن ملك مي ايد يا در قبر سئوال و جواب ميشود نميتواند قبول كند چون حد ادراكش از شكم و فرجش نميگذرد. چنانكه قبول مطالب عاليه مال بزرگي و وسعت روح است. شرح مساله معاد بطور تفصيل اقتضاء ندارد آنچه كه ميشود از منزل اول تا آخر كه د راخبا ر اهل بيت (ع) ذكر شده گفته ميشود.

منزل اول مرگ

حقيقت مرگ بديده شدن علاقه روح از بدن است براي علاقه روح به بدن تشبيهات زيادي شده است بعضي گفته اند مثل كشتي بان و كشتي كه مرگ، كشتي را از تحت اختيار كشتيبا ن بيرون ميبرد ميگوئي پاي، دست من، چشم من، من غير از دست و پا و چشم و گوش است وقت يكه ميگوئي رفتم درست است كه تو رفتي لكن بپايت رفتي و تو غير از پا هستي، ميگوئي ديدم؛ شنيدم، گفتم همه برگشتش بشخص واحد است اين شخص، روح شريف تواست كه از اين مظاهر ظهور پيدا ميكند روح مي بيند، مي شنود اما از اين سوراخ چشم و گوش پس بيننده روح است اين چشم آلت ديدن اوست روح چراغي است كه در ظلمتكده تن روشن گرديده اس از مجراي چشم و گوش و ساير حواس روشنائي ميدهد.

مرگ يعني جابجا كردن چراغ. مثلا فرض كنيد د ركلبه اي كه چندين سوراخ داشته باشد چراغ كازي قرار دهيد از اين مجراها روشني ميدهد چراغ را ك بيرون بردند تاريك ميشود مرگ يعني بيرون بردن اين چراغ از بدن.

روح نسبت به بدن داخل و خارج ندارد

لكن بايد دانست كه علاقه روح به بدن نه از جهت حلول است يعني روح داخل بدن باشد نه اينطور نيست چون روح مجرد اس و جسم نيست داخل و خارج ندارد فقط علاقه دار توجه تامي به بدن دارد مرگ يعني قطع علاقه از بدن.

واجب است كه اعتقاد داشته باشيم كه مرگ باذن خداست همان كسي كه روح را به بدن علاقه داد د رشكم مادر تا روز آخر همان كس هم قطع علاقه مي كند محيي اوست و مميت هم اوست آنقدر د رقرآن ذكر شده كه خدا زنده ميكند و خدا ميميراند بعضي از عوام از عزرائيل بدشان مي آيد و او را دشمن ميدارند ديگر نميدانند كه او پيش خود كار نميكند او از طرف پروردگار عالم ماموريت دارد.

كيفيت قبض روح

در كيفيت قبض روح د رضمن احاديث معراج است كه حاصلش اين اس كه لوح يجلو حضرت عزرائيل است كه نام همه در آن ثبت شده هر كس اجلش برسد اسمش پاك ميشود و فورا عزرائيل قبض روحش مي كند در آن واحد ممكن است هزارها نفر نامشان پاك شود و عزرائيل هم قبض روحشان نمايد تعجبي ندارد مثل بادي كه هزار چراغ را يكمرتبه خاموش كند همه بخدا بر ميگردد عزرائيل قبض روح ميكند. اما د رحقيقت خدا ميرانده چون از طرف اوست جل وعلي.

خدا ميميراند يا عزرائيل يا ملائكه

     از اين بيان ظاهر ميشود د رقرآن مجي كه قبض روح را به خدا نسبت داده و د رجاي ديگر نسبت به عزرائيل و در جاي ديگر به ملائكه كه اعوان و انصار عزرائيل ان هر سه صحيح است چون عزرائيل و اعوان و انصار او به امر خداوند جانها را مي گيرند مانند سلطاني كه بوسيله لشكر و سردارانش، كشوري را فتح ميكند پس صحيح است گفته شود لشكر فلان، كشور را فتح كرد چنانكه اگر بگويند فلان سردار فتح كرد نيز درست است و در حقيقت سلطان كه تدبير و حكمراني لشكر با اوست فتح كرده است و اين مثال براي نزديك شدن مطلب به فهم است و گرنه اصل مطلب از اينها بالاتر است.

خداوند براي مرگ اسبابي ساخته

بالجمله خدا د رموقع مرگ جانرا مي گيرد ولي متوجه باشيد ك پروردگار عالم، دنيا را دار اسباب قرار داده از آن جمله براي مرك هم اسبابي معين فرموده مانند از بام افتادن، مريض شدن؛ كشته شدن و غيره، البته اينها بهانه و سبب است چون بسياري هستند كه مرضهاي سخت تر از او هم داشتند و نمردند پس اين به تنهائي موجب مرگ نميشود؛ اگر پيمانه عمرش تمام شده باشد؛ جانش را پروردگار عالم قبض ميفرمايد. وگرنه چه بسيار اشخاصي كه صحيح و سالم بودند، بدون هيچگونه سابقه كسالتي مردند.

شكل عزرائيل نسبت به محتضرها

     جمله ديگر راجع به ملك الموت است كه وقت براي قبض ارواح مي آيد، شكلش نسبت به محتضر فرق ميكند. روايتي دارد كه حضرت ابراهيم (ع) تقاضا كر كه هيئت عزرائيل را هنگام قبض روح كافر ببيند. عرض كرد كه طاقت نداريد، فرمود ميل دارم ببينم، عزرائيل خودش را به آن هيئت نشان داد و ابراهيم ديد صورت مرديست سياه رنگ كه موهاي بدنش ايستاده؛ بدبو، لباس سياه پوشيده، از دهان و بيني او شراره آتش و دود خارج ميشود ابراهيم غش كرد، پس از بحال آمدن فرمود: اگر كافر هيچ عذابي نداشته باشد، بس است عذابش در ديدن تو و بالعكس هم راجع به مومن.

حضور ملائكه و شياطين هنگام مرگ

شياطين هم براي اغواء از طرف چپ محتضر مي آيند ملائكه هم اط طرف راست كار شياطين هميشه فريب دادن است مخصوصا هنگام مرگ كه اگر ايماني هم باشد بدزدند، چون ميزان سعادت و شقاوت آخر كار است، همانطوريكه زندگي كرده ميميرد و همانطوريكه مرده زنده ميشود هر آرزوئي كه داشته باشي هنگام مرگ با آن آرزو ميميري. اگر آرزويت ديدن جمال علي (ع) است، مونست جمالش مي باشد، اگر آرزويت هوي و هوس است آن هنگام نهايت طلوعش مي باشد.

لكن كسي كه اهل ايمان شد؛ خداوند وعده فرموده است كه او را نگهدارد و شيطان را به او دسترس نيست به ابي زكرياي رازي هنگام مرگش