مقاله کامل محدودیتها و پتانسیلهای اقلیمی استان خراسان رضوی- نیشابور

پتانسیلها و محدودیتهای اقلیمی استان خراسان رضوی شهرستان نیشابور
شکل 1. آرامگاه خیام نیشابوری
شکل 2.موقعیت شهرستان نیشابور در خراسان رضوی
بر اساس برآورد سال 1383 شهرستان نيشابور داراي جمعيت 441194 نفرمي باشد كه از اين تعداد 194134نفر در مناطق شهري و 247060 نفر در مناطق روستايي ساكنند. مساحت اين شهرستان 9308 كيلومتر مربع و در مدارهاي جغرافيايي 58 درجه و 48 دقيقه طول شرقي و 36 درجه و 16 دقيقه عرض شمالي واقع شده است. ارتفاع تربت حيدريه از سطح دريا 1520 مترمي باشد. نيشابوراز شهرستانهاي كهن ايران است. شاپور اول فرزند ارشسر در محل كنوني نيشابور شهر نپوه شاهپور(كار نيك شاپور) را بنا نهاد. امام هشتم (ع) چون به نيشابور رسيدند مورد استقبال بي نظيري قرار گرفتند. در عصر سامانيان پايتخت از نيشابور به بخارا انتقال يافت.
مهمترين ابنيه تاريخي اين شهرستان : بارگاه امام زاده محمد محروق, آرامگاه حكيم عمر خيام, آرامگاه عطار , مسجد جامع نيشابور . آرامگاه كمال الملك نقاش مي باشد.
شهرستان نيشابور از شش بخش مركزي، تحت جلگه ، طاغنكوه ، زبرخان ، سرولايت و ميان جلگه تشكيل شده است.
به طور كلي كشاورزي و دامداري از گذشته هاي دور در اين شهرستان رونق داشته است و شغل عمده مردم اين ناحيه را تشكيل مي دهد.
مجموع كل زمينهاي كشاورزي اين شهرستان 252192 هكتار مي باشد و محصولاتي چون : غلات، پنبه، باقالا و حبوبات و انواع ميوه و صيفي جات , فراورده هاي دامي و معادن نمك , فيروزه و كارخانجات قند و پنبه پاك كني داراي اهميت مي باشد.
مهمترين منابع آبهاي سطحي اين شهرستان عموما فصلي و كم آب مي باشند و دو دسته مي باشند: رودهايي كه از دامنه جنوبي بينالود سرچشمه مي گيرند و ديگر رودهايي كه از ارتفاعات جنوبي به خصوص كوه سرخ مي باشد كه معروفترين اين رودها كال شور است.
آب و هواي اين شهرستان در دامنه ها نسبتا معتدل و در نواحي پست به تدريج بر ميزان گرما و خشكي هوا افزوده مي شود.
مهمترين ارتفاعات منطقه نيز رشته كوه بينالود مي باشد.
تغييرات ماهيانه دما در شهرستان نيشابور
اطلاعات مربوط به تغييرات پارامتر هاي دماي هوا در طول ماههاي مختلف سال در نيشابور طي دوره آماري بلندمدت 1384-1370 بررسي شده است . اين آمار شامل ميانگين دماي حداقل–ميانگين حداكثر دما – ميانگين ماهيانه دما – حداقل و حداكثر مطلق دما مي باشد.
ميانگين دماي حداقل
مطالعه ميانگين حداقل دماي هوا در ماههاي مختلف سال نشان مي دهد كه كمترين مقدار اين پارامتر به ميزا ن 5/2- درجه سانتيگراد در دي ماه بوده كه به عنوان سردترين ماه سال در نيشابور مي باشد. .ميانگين حداقل دما در بهمن ماه 3/2- درجه سانتيگراد و در اسفند 6/0 در جه سانتيگراد مي باشد. بيشترين مقدار دماي حداقل در تير ماه بوده كه 17 درجه سانتيگراد محاسبه گرديده است.
ميانگين سالانه حداقل دماي هواي نيشابور7/6 درجه سانتيگراد است.
ميانگين دماي حداكثر
بررسي ميانگين حداكثرهاي دماي هواي نيشابور نشان مي دهد كه كمترين مقدار اين متغير6/8 درجه سانتيگراد است كه در ماههاي دي وبهمن بوده و بيشترين مقدار در تير ماه 4/34 درجه سانتيگراد مي باشد.
ميانگين سالانه حداكثرهاي دماي هواي نيشابور 8/21درجه سانتيگراد مي باشد.
ميانگين ماهيانه دما
ميانگين ماهيانه دما در حقيقت وضعيت كلي دماي هواي ماهانه هر نقطه را نشان مي دهد. ميانگين ماهيانه دماي هواي نيشابور درماه دي 3 درجه سانتيگراداست كه حداقل اين مقدار در طول سال مي باشد ودر ماههاي بهمن واسفند 1/3 و9/6 درجه سانتيگراداست .
ميانگين سالانه دماي هواي نيشابور برابر 3/14 درجه سانتيگراد مي باشد مقادير متوسط دماي هوا ي نيشابوردر جدول 1 درج گرديده است .
.
جدول 1. متغيرهاي اقليمي ايستگاه نیشابور(دوره آماري 1384-1370)

شكل 3. نمودار تغييرات درجه حرارت حداقل ,حداكثر و ميانگين دماي ماهيانه نيشابور
حداقل مطلق دما
حداقل و حداكثر مطلق دما در طول دوره آماري نيشابور درجدول متغيرهاي اقليمي آمده است . بررسي آماري نشان مي دهد كه كمترين دماي ثبت شده دراين شهرستان6/17- درجه سانتيگراد درنهم بهمن 1370 بوده است .حداقل مطلق دما دردي 13- ودر ماه اسفند 8/15- درجه سانتيگراد بوده است.
حداكثر مطلق دما
بررسي حداكثر مطلق دما ي هواي نيشابور نشان مي دهد كه بيشترين دماي ثبت شده 8/42 درجه سانتيگراد دربيست وسوم مرداد 1383 به وقوع پيوسته است . مقادير مربوط به حداقل و حداكثر دماي هواي نيشابور در جدول 1 درج گرديده است.
وجود 4/60 درجه سانتيگراد اختلاف بين حداقل و حداكثر مطلق درجه حرارت نشان دهنده اهميت اين پارامتر در برنامه ريزيهاي كشاورزي و توسعه اي مي باشد.رژيم دمايي نيشابور طي نمودار هايي نشان داده شده است.

شكل 4 . نمودار تغبيرات دماي حداكثر و حداقل مطلق دماي نيشابور طي دوره آماري
تغييرات فصلي دماي هواي نيشابور
اطلاعات مربوط به دماي فصل هاي مختلف استان خراسان رضوي ونيشابور در جدول مندرج گرديده است. بررسي اين جدول نشان مي دهدكه ميانگين دماي هواي نيشابور در بهار 5/17 درجه سانتيگراد و مقدار اين پارامتر در فصل تابستان 2/24 و پاييز9/10 به ترتيب درجه سانتيگراد مي باشد و ميانگين دماي هوا در سردترين فصل سال يعني زمستان 3/4 درجه سانتيگراد بوده است .
مجموع واحدهای حرارتی ماهانه (درجه روز Growing Degree Day )
مجموع واحدهاي حراتي فعال (GDD>0)
مجموع واحدهاي حرارتي فعال( مجموع درجه روزهاي بيشتر از صفر درجه سانتيگراد) نيشابور طي دوره
آماري 84-1370 محاسبه شده است. بيشترين وكمترين مقدار آن به ترتيب متعلق به تير ماه به ميزان 1/801 درجه ودي ماه به ميزان1/106 درجه مي باشد. مجموع واحدهاي حرارتي فعال و موثر ماهانه نيشابور در جدول 1 درج گرديده است .
مجموع واحدهاي حرارتي فعال سالانه نيشابور 2/5296 درجه سانتيگراداست.
مجموع واحدهاي حرار تي موثر (5GDD> )
مجموع واحد هاي حرارتي موثر( مجموع درجه روزهاي بيشتر از پنج درجه سانتيگراد ) نيشابور طي ماههاي سال محاسبه گرديده است .بيشترين مقدار اين پارامتر به تير ماه به ميزان 1/646 درجه وكمترين مقدار آن به دي ماه به مقدار 6/20 درجه متعلق مي باشد .
مجموع واحدهاي حرارتي موثر سالانه نيشابور 3/3660 درجه است.

شكل 5 . تغييرات ماهانه مجموع درجات حرارتي فعال و موثرنيشابور
تعداد روزهاي توام با يخبندان
بررسي آمار مربوط به روز هاي يخبندان نيشابور نشان مي دهد كه فراواني يخبندانها در دي ماه با 7/22 روز بيشترين مقدار در طول سال مي باشد وپس از آن بهمن ماه با 5/22 روز و آذر با9/17 روز مي باشند. مقدار اين پارامتر در اسفند ماه 14 روز و در آبان 9/5 , فروردين4/3روزو درمهر 5/1 روز بوده است. تعداد روزهاي يخبندان در كل سال در نيشابور 1/88 روز مي باشد.

شكل 6 . تعداد روزهاي يخبندان ماهانه درنيشابور دوره آماري (1384-1370)

فایل : 29 صفحه

فرمت : Word