مقاله کامل زخم بستر و توجهات لازم

زخم بستر
به نام خداوند بخشنده مهربان
گروه هدف:
کمک بهیاران در بخش‌های مختلف درمانی
اهداف آموزشی:
انتظار می‌رود پس از مطالعه این مطالب به اهداف زیر دست یابید:
زخم بستر را تعریف کند.
عوامل مستعد کننده زخم بستر و بیماران با خطر بالا را نام ببرد.
نقاط شایع ایجاد زخم را نام ببرد
نحوه پیشگیری از زخم بستر را توضیح دهد.
روشهای درمان زخم بستر را نام برد.
روش و نحوه اجرای آموزش دوره کتابخوانی
نحوه ارزشیابی
آزمون چهارگزینه ای
مقدمه:
زخمهای فشاری، یکی از شایعترین اختلالات پوستی و بافتی هستند که هزینههای زیادی را بر سیستم مراقبت و خانواده تحمیل میکند و بارکاری مراقبین را افزایش میدهد .شیوع این زخمها در ایالات متحده به طور تقریبی 5.1 تا 2 میلیون مورد در سال برآورد شدهاست. 62 درصد یا بیشتر این موارد در بیماران بستری در بیمارستان، 18 درصد در بیماران ساکن خانههای سالمندان و 1 تا 10 درصد در بیمارانی که در منزل مراقبت دریافت مینمایند دیده می‌شود.
آموزش بیماران و مراقبین برای چگونگی پیشگیری از زخمهای فشاری به یك برنامه جامع و سازماندهیشده نیاز دارد. در ابتدا مراقبت کنندگان بهداشتی باید اطلاعات پایهای در اختیار بیماران و مراقبین قرار دهند، اطلاعاتی که اصطلاحات مربوطه را توضیح دهد، عوامل خطر را مشخص سازد، توضیح دهد زخم فشاری در کجا و چگونه بوجود می‌آید و به شرح انواع انتخابها و راهکارهای پیشگیری کننده بپردازد.
مداخله فعالانه میتواند از درد و ناراحتی غیر ضروری بیمار بکاهد، مانع تخریب بیشتر بافت شود، التیام زخم را تسریع نموده و بالاخره در هزینه‌های بهداشتی صرفهجویی نماید.
در میان اعضای تیم مراقبت، کمكپرستاران و کمكبهیاران نیز میتوانند در پیشگیری و درمان زخمهای فشاری نقش کلیدی داشته باشند. لذا آشنایی با این مشکل سلامتی ضروری به نظر رسید.
1.پوست
پوست بزرگترین اندام بدن بوده و سرتا سر آن را پوشانده است.
دارای دو لایه اصلی اپیدرم (جلد) و درم (زیرجلد) می‌باشد.
اپیدرم یا جلد: لایه خارجی پوست است. سلولهای آن مدام در حال ریزش و جایگزینی هستند. وقتی این لایه آسیب ببیند دوباره رشد کرده و زخم را میپوشاند.
لایه درم یا زیرجلد: ضخامت آن بیشتر از اپیدرم است. شامل کلاژن، رگهای خونی و اعصاب است. محافظی برای عضلات، استخوان و ارگانهای بدن میباشد.
زیر پوست بافت چربی و در زیر آن عضله و سپس استخوان قرار دارند.
/
1-1. وظایف پوست:
سد محافظ در برابر میکروبها و مواد خارجی
اندام حسی برای درد، حرارت و لمس
تعادل مایعات
عملکرد ایمنی
ساخت ویتامین D
1-2. تغییرات پوست در سالمندی وپیری
کاهش قابلیت برگشت پذیری پوست، کاهش کلاژن، نازک شدن عضلات و بافتهای زیرین که باعث افزایش خطر پاره شدن پوست در برابر ضربه می‌شود.
بیماری و مصرف داروهای مختلف در دوران سالمندی مانع التیام زخم می‌شود.
التیام آهسته زخم
نازک شدن لایه زیرجلدی در روی برجستگیهای استخوانی
سوء تغذیه در سالمندی شایع است.
آسیب به پوست خطرات زیادی را برای ایمنی بدن ایجاد می‌کند.
2. زخم بستر
تعریف: زخم بستر ضایعه ای است که در اثر فشار طولانی مدت در پوست و بافت‌های زیرپوستی ایجادمی‌شود.
زخم بستر (بدسور)، زخم فشاری و زخم تخت اصطلاحاتی هستند که برای آسیب پوست ناشی از فشار طولانی مدت استفادهمی‌شود اما به دلیل اینکه فشار مهمترین عامل زمینه ای ایجاد کننده این ضایعه است بیشتر به زخم فشاری مشهور است. ما نیز در این جزوه آموزشی از اصطلاح «زخم فشاری» استفاده کرده ایم.
زخم‌های فشاری یکی از شایع ترین اختلالات پوستی و بافتی هستند که هزینه‌های زیادی را بر سیستم سلامتی تحمیل میکنند. وقتی به بافت نرمی که از یک طرف با برجستگی استخوانی و از طرف دیگر با یک سطح خارجی در تماس است فشار وارد شود زخم ایجاد می‌گردد.
/
3. اختلال در خونرسانی بافتی
وقتی به پوست خون نرسد سلول‌های آن مرده و زخم ایجادمی‌شود. اختلال خونرسانی به پوست با این مکانیسم‌ها رخ می‌دهد:
3-1 فشار خارجی: فشار مهمترین عامل ایجاد زخم فشاری است. بافتهای بدن اکسیژن و مواد غذایی را از خون میگیرند و مواد دفعی و زاید را وارد خون کرده و از خود
دور میکنند. فشار زیاد، رگهای تغذیه کننده بافت را بسته و خونرسانی را دچار مشکل میکند.
سه عامل مرتبط با فشار: شدت فشار، طول مدت فشار و تحمل بافت
شدت فشار: وقتی فشار وارده به بافت بیش از حد طبیعی باشد و رگهای خونی پوست به مدت طولانی بسته شوند کمبود اکسیژن اتفاق میافتد و اگر طول بکشد باعث مرگ سلولهای بافت می‌شود.
طول مدت فشار: درصورتی که فشار کم به مدت طولانی ادامه یابد منجر به آسیب بافتی می‌شود. وقتی شدت فشار زیاد باشد حتی در زمان کوتاه میتواند باعث آسیب به بافت شود. به طوری که در بیحرکتی حتی به مدت 1 تا 2 ساعت میتواند ایجاد زخم کند!
تحمل بافتی: تحمل بافت در برابر فشار، به سالم بودن آن و ساختمان‌های حمایتیاش بستگی دارد. وجود برش، خراش، سایش، رطوبت، سوء تغذیه، سن بالا، کمآبی بدن و فشارخون پایین میتواند تحمل بافت به فشار را کم کند.
3-2. اصطکاک: وقتی دو سطح روی یکدیگرمالش داده شوند (پوست روی سطح خارجی) اصطکاک و پارگی یا آسیب مویرگی رخ می‌دهد مثلاً:
وقتی که بیمار روی ملافه‌های چین و چروک دار خوابیده باشد.
زمانی که بیمار قصد بلند شدن و حرکت کردن از تخت را دارد و از دست‌ها و پاهایش برای این کار استفاده می‌کند پوست ناحیه آرنج و پاشنه پا آسیب می‌بیند.
زمانی که بیمار از تخت به برانکار منتقلمی‌شود یا روی ملافه ی تخت کشیدهمی‌شود در ناحیه پشت اصطکاک ایجادمی‌شود.
3-3. کشش: وقتی یک لایه از پوست روی لایه دیگر کشیدهمی‌شود آسیب مویرگی اتفاق افتاده و میتواند باعث ایجاد زخم عمیق شود مثلاً:
هنگام انتقال به تخت یا انتقال از تخت به برانکارد یا صندلی اگر به جای بلندکردن بیمار او را روی تخت بکشیم، کشش ایجادمی‌شود.
زمانی که بیمار در وضعیت نشسته در تخت است سر تخت بالاست، بدن به سمت پایین سرمی خورد بافت‌های زیر پوست نیز به سمت پایین حرکت می‌کنند ولی پوست دراثر تعریق به ملافه چسبیده و حرکت نمی کند در این حالت کشش رخ می‌دهد.
غیر از سه عامل ذکر شده عوامل دیگری نیز وجود دارند که به پیدایش زخم فشاری یا بدتر شدن آن کمک می‌کنند. در بخش بعدی با این عوامل آشنا می‌شویم.
4. عوامل مستعد کننده زخمهای فشاری
4-1. عدم تحرک: فردی که برای مدت طولانی خوابیده یا نشسته است در معرض خطر ابتلا به زخم‌های فشاری میباشد چرا که عدم تحرک باعث فشار طولانی بر روی سطح بدن می‌شود .یک انسان سالم، در هنگام خواب به طور غیر ارادی مرتباً وضعیت خود را عوض میکند و به این ترتیب محل‌هایی از پوست را که زیر فشار قرار میگیرند تغییر داده و اجازه میدهد که بهطور نوبتی به همه قسمتهای پوست زیر بدن خون برسد.بیماران فلج یا فاقد هشیاری که نمیتوانند حرکت کنند و مددجویان شدیداً افسرده که تمایلی به حرکت ندارند مستعد زخم فشاری هستند.جراحیهای طولانی و استفاده از آرامبخش و مسکن نیز میتوانند باعث کاهش حرکت شوند. به عبارت دیگر در هر کسی که زیاد حرکت نمیکند و نمیتواند به راحتی وضعیت خود را تغییر دهد، ممکن است زخم بستر ایجاد شود. این بیحرکتی ممکن است به علل زیر ایجاد شود:
ضعف
فلجی
بیماری یا آسیبی که بیمار را مجبور میکند مدت زیادی دراز بکشد و یا به علت درد زیاد قادر به جابجا کردن خود نیست.
کما یا کاهش سطح احساس درد مثلاً بر اثر مصرف زیاد داروهای ضد درد
2-4. رطوبت: رطوبت طولانی روی پوست باعث کاهش مقاومت پوست نسبت به ضربهمی‌شود. گرما، نیاز سلولها به اکسیژن را افزایش می‌دهد. بنابراین گرما و رطوبت منجر به تخریب سلول میشوند، مخصوصاً وقتی همراه با فشار باشند. وقتی وضعیت بهداشت نامناسب باشد، میکروبهای موجود در پوست گرم و مرطوب رشد کرده و خطر عفونت زخم فشاری را افزایش میدهد. وقتی بیمار بیحرکت بوده و قادر به برطرف کردن نیازهای بهداشتی خود نباشد برای تمیز و خشککردن پوست نیاز به کمک خواهد داشت. ترشحات زخم، تعریق بیش از حد و بی اختیاری ادرار یا مدفوع باعث رطوبت پوستمی‌شود.
3-4. وضعیت ذهنی: هرچه فرد هشیارتر باشد، بیشتر میتواند با حرکتکردن و رعایت بهداشت، پوست خود را حفظ کند. بیحسی، گیجی و کما باعث می‌شود توانایی مراقبت از خود کاهش پیدا کند و احتمال تخریب پوست بیشتر شود.
بیمارانی که به علت بیماری یا مصرف دارو دچار اختلال حواس و اختلال در قوای شعوری میشوند کمتر خود را در بستر حرکت میدهند و در صورت تشکیل زخم بستر دیرتر متوجه آن میشوند.
4-4. سن: بیماران سالمند با خطر بالاتر ایجاد زخمهای فشاری روبرو هستند چون پوست افراد مسن، نسبت به آسیبدیدگی مستعدتر است .پوست افراد مسن نازکتر، ظریفتر، با قابلیت کشش کمتر، خشکتر و شکنندهتر از پوست جوانها
است. در افراد مسن قدرت ترمیم و تکثیر پوست هم کمتر می‌شود. بیماری‌های مزمن و ناتوان کننده در این گروه سنی شایع تر است و میتواند روی گردش خون پوست اثر منفی بگذارد. از طرفی سوء تغذیه و عدم تحرک در سالمندان بیشتر دیدهمی‌شود.
5-4. کاهش حس لمس: آسیب‌های نخاعی یا دیگر بیماری‌ها یا آسیب‌های دستگاه عصبی می‌تواند موجب کاهش حس لمس و همراه با آن کاهش حس درد بیمار شود. به این ترتیب بیمار از تشکیل زخم بستر بی خبر بوده وفشار را به پوست ادامه داده و زخم گسترش می‌یابد.
6-4. وجود وسایل ارتوپدی: گچ و ابزار کشش، حرکت قسمتهای انتهایی را کم می‌کند. بیماری که گچ دارد در خطر بالای ایجاد زخم فشاری است زیرا نیروی مکانیکی خارجی از سطح گچ، سطح پوست را میساید. زمانی که گچ خیلی سفت و خشک شده باشد یا اندام داخل گچ التهاب داشته باشد، فشار بیشتری واردمی‌شود. محافظ گردنی که در آسیب نخاع گردنی استفادهمی‌شود نیز می‌تواند فرد را در معرض زخم فشاری قرار دهد. سایر ابزارهایی که با پوست تماس پیدا می‌کنند نیز می‌توانند منجر به گسترش زخم شود، مثل سوند اکسیژن و سوند بینی معده ای یا وسایلی که برای محدود کردن بیمار استفادهمی‌شود.
7-4. کاهش وزن: در بیماری‌های مزمن و طولانی، کاهش وزن شدید می‌تواند موجب کم شدن حجم عضلات و چربی زیر پوستی شده و حالت بالشتک نرمی را که این بافت‌ها در زیر پوست ایجاد می‌کنند از بین می‌رود. در اثر آن پوست تحت فشار زیاد قرار گرفته و زخممی‌شود.
8-4. تغذیه نامناسب: کم شدن دریافتی کالری، پروتئین، ویتامین، مواد معدنی و آب میتواند موجب از دست رفتن سلامتی پوست و مستعد شدن آن به زخم بستر شود.
9-4. عدم کنترل ادرار و مدفوع: عدم کنترل ادرار می‌تواند موجب مرطوب شدن پوست شود و این می‌تواند پوست را مستعد به زخم بستر کند. آلودگی پوست به باکتری‌های مدفوع زمینه را برای عفونی شدن زخم بستر فراهم می‌کند.
10-4. پوست بسیار مرطوب یا بسیار خشک: هم پوستی که زیاد عرق کرده و مرطوب است و هم پوست خیلی خشک اصطکاک بیشتری با پارچه بستر داشته و احتمال ایجاد زخم بستر را بیشتر میکند.
11-4. اختلال جریان خون: بیماری‌های گردش خون مانند دیابت به علت آسیب رساندن بهتغذیه پوست میتوانند احتمال ایجاد زخم بستر را بیشتر کنند.
12-4. سیگار: سیگارجریان خون پوست را کم کرده و اکسیژن خون را هم کم می‌کند. پس در سیگاری‌ها زخم بسترسریعتر تشکیل شده و دیرتر خوبمی‌شود.
13-4. اسپاسم عضلات: اسپاسم عضلات یا حرکات غیرارادی عضلات در بعضی بیماریها میتواند موجب سایش زیاد پوست بر بستر و ایجاد زخم بستر شود.
5. نقاط ایجاد زخم فشاری
در کسانی که مدت زیادی در بستر در حالت درازکش به پشت قرار گرفته اند زخم بستر بیشتر در نواحی زیر دیدهمی‌شود:
پشت سر
پشت استخوان‌های کتف (شانه)
آرنج
پشت استخوان خاجی درست بین دو برجستگی باسن
پشت پاشنه
/
در کسانی که مدت زیادی در حالت درازکش به شانه قرار گرفته اند زخم بستر ممکن است در نواحی زیر دیده شود:
کناره‌های سر
گوشه لاله گوش
روی برجستگی کناری لگن
روی برجستگی کناری زانو
روی پوست قوزک خارجی
/
در کسانی که مدت زیادی در بستر در حالت درازکش به شکم قرار گرفته اند زخم بستر بیشتر در نواحی زیر دیدهمی‌شود:
آرنج
جناغ سینه
برجستگی‌های لگن
زانو
انگشتان پا
/
در کسانی که مدت زیادی در ویلچر می‌نشینند زخم بسترمیتواند در محلهای زیر تشکیل شود:
پشتاستخوانخاجیدرستبیندوبرجستگیباسنیا روی برجستگی باسن
پشت استخوان‌های کتف یا ستون مهره
پوست روی ساعد یا ران در جایی که روی صندلی تکیه می‌دهند.
شایع ترین محل ایجاد زخم فشاریساکروم و دنبالچه یعنی وسط دو لب باسن در پشت است.

فایل : 35 صفحه

فرمت : Word