مقاله کامل دیدگاه امام رضا(ع) درباره حقوق اهل بیت و وظایف مردم در قبال امامان

مقدمه
از جمله موضوع های اساسی و بنیادی «امام شناسی» و اصل امامت، شناسایی وظایف و تکالیف مردم جهان در ارتباط با امامان است. هر مسلمانی باید از حقوق امام بر امت آگاه باشد تا بتواند این حقوق الهی را رعایت کند. شناخت وظیفه، مقدمه برای عمل به وظیفه است.
شیعه امامان باید مطالعه گسترده ای در حوزه وظیفه شناسی داشته باشد تا در عمل، شيعه واقعی آنان شود. نصب امامان از سوی خدای متعال و معرفی آنان از جانب پیامبر خدا، اهداف مقدس و بزرگی داشته که رسیدن به آن هدف ها نیازمند بررسی و شناخت وظایف تک تک مردم، ملتها و امت اسلامی به امامان است.
چه کسانی می توانند این وظایف و حقوق را اعلام و تعریف کنند؟ برگزیدگان خدا، پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و امامان از اهل بیت که داناترین، حکیم ترین، عابدترین و برترین انسانها بوده اند و مأموریت داشتند این وظایف را به جهانیان ابلاغ کنند. بنابراین، بهترین منبع برای امام شناسی و درک وظایف مردم درباره امامان، گنجینه ارزشمند و بی نظیر احادیث اهل بیت است.
در این نوشتار تنها از احادیث رضوی استفاده شده و از درون احادیث ثامن الحجج، علی بن موسی الرضا وظایف مردم و حقوق امامت استنباط و ارائه می شود. منظور از اهل بیت در این نوشتار 14 معصوم هستند و تنها پیامبر (ص)، حضرت فاطمه زهراست و ۱۲ امام را در بر می گیرد
حق به معنای مطابقت و موافقت است و در چهار وجه: هستی بخش بر اساس حکمت (خدا) و به وجود آمده بر طبق حکمت (فعل خدا) و اعتقاد درست و فعل و قول درست و مطلوب به کار می رود (راغب اصفهانی، 1404ق: ۱۲۷). در این نوشتار «حقوق» به معنای رفتار و گفتار درست است در برخورد با اهل بیت و تکالیف اعتقادی و عملی ملت در ارتباط با امامان است.
امام رضا به ابوهاشم داود بن قاسم جعفری فرموده اند:
یا داوود ان لنا علیکم حقا برسول الله و ان لكم علينا حقا فمن عرف حقنا وجب حقه و من لم يعرف حقتنا فلا حق له! ای داوود! همانا برای ما بر شما بر اساس نسبت ما به رسول خداحقی است و برای شما بر ما حقی است. پس هر کس حق ما را بشناسد، حق او برما واجب است و هر کس حق ما را نشناسد، پس حقی برای او نیست (مجلسی، 1403ق، ج 340: ۷۸ )
در این حدیث رضوی نکته مهمی وجود دارد و آن وابستگی حق مردم بر امام، به معرفت حق امام از سوی مردم است. شناخت درست حق امام و اعتقاد و ایمان به حق امام و رعایت کامل آن زمینه ساز تحقق حق مردم بر امام است و تنها در این صورت هر کدام از انسان ها از امامت هر کدام از امامان بهره و سهم مناسب و استفاده مطلوب را می برند. امام، برگزیده خدا و پیامبر خداست. مردم باید حق او را بشناسند تا از نعمت وجود او سود برده و به سعادت دنیا و آخرت برسند. در معرفت حق امامان، معرفت حق امام رضا نیز هست و در این مقاله کوشش می شود حق امام رضا را از متن احادیث شان استخراج و شناسایی کنیم.
بدیهی است که عامل اصلی انحراف در جهان اسلام و انحطاط و عقب ماندگی مسلمانان، بی توجهی به حقوق اهل بیت و فراموشی تکالیفی است که به اوصیای پیامبر اعظم (ص) دارند. دغدغه اصلی مؤلف در این نوشتار، کشف راهبردهای پیشرفت و سرآمدی مسلمانان در جهان با توجه به حقوق اهل بیت بر اساس احادیث رضوی است.
مجموعه احادیث رضوی در حقیقت در مسیر باز آموزی معارف رسول الله (ص) به معاصران خویش قرار دارد. امام رضا برای آشکار شدن این ویژگی احادیث خویش، در موارد متعدد، سند حدیث خویش تا پیامبر خدا را به صراحت یادآوری کرده و به ویژه در بخش حقوق اهل بیت، وظایف عموم مسلمانان را با تأکید بر نص پیامبر خدا تبیین نموده اند تا حجت بر مسلمانان تمام شود.
ادبیات نظری
اهل بیت به حکم قرآن (احزاب/ ۳۳ و نص پیامبر اکرم (ص)، معصوم و پاک از اشتباه و گناه بوده و از سوی خدای متعال برگزیده شده و از سوی پیامبر خدا به مسلمانان معرفی شده اند و قول و فعل و تقریر آنان بر همگان حجت است.
ریان بن صلت می گوید امام رضا در مرو در مجلسی که مأمون با حضور علمای عراق و خراسان برگزار کرد، در تفسیر آیه «اصطفاء» (فاطر / ۳۲) منظور از برگزیدگان الهی» را در این آیه «عترت طاهره» دانسته و طهارت عترت را بر اساس آیه تطهير ثابت نموده و با استناد به حدیث ثقلین» تفکیک ناپذیری قرآن و عترت را به حاضران آموخته اند و در ادامه با تأکید بر اینکه عترت همان «آل» است، تفسير آل به امت را با توجه به آیه های قرآن نفی نموده و انحصار عترت و آل البيت در امامان را تبیین نموده اند. سپس برتری عترت و اهل بیت بر سایر انسان ها، اصطفای اهل بیت و اعلمیت آنان، پیوند اولوالامر و اهل بیت و ضرورت اطاعت کامل از آنان را با نمایاندن فضائل اهل بیت بر اساس آیه های قرآن آشکار ساخته اند (صدوق، ۱۳۸۰، ج ۱: 496–468)

فایل : 21 صفحه

فرمت : Word