مقاله کامل بررسي اثر مخارج بهداشتي بر رشد اقتصادي

بررسي اثر مخارج بهداشتي بر رشد اقتصادي
در اين مقاله با معرّفي مفهوم جديد سر مايه بهداشتي واستفاده از الگوي گسترش يافته سولو و داده‌هاي آماري 33 كشور در حال توسعه ،اثر مخارج بهداشتي بر رشد اقتصادي تحليل ميشود.نتايج نشان مي دهد که علاوه بر سرمايه هاي فيزيکي و انساني ، سرمايه بهداشتي- که با متغير مخارج بهداشتي وارد الگو شده است- اثري مثبت و معني دار بر رشد اقتصادي دارد.به علاوه ، آزمونهاي همزماني نشان مي دهد که متغير مخارج بهداشتي نيز از رشد اقتصادي تأثير مي پذيرد.
مقدّمه
مطالعات مختلفي وجود دارند كه اثر عوامل مختلف را بر رشد اقتصادي شناسايي كرده‌اند كه از مهمترين اين عوامل مي‌توان به نيروي كار، سرمايه‌فيزيكي و سرمايه انساني اشاره كرد. برخي از مطالعات جديد توانسته‌اند با معرفي مفهوم «سرمايه بهداشتي»، اثرات «بهداشت» بر رشد اقتصادي را وارد توابع رشد سازند. پايه نظري اغلب اين مطالعات، از بررسي‌هايي ناشي مي‌شود كه نشان مي دهند «بهداشت» مي تواند اثرات مستقيم و غير مستقيم مثبتي بر سطح بهره‌وري نيروي كار داشته باشد.اهمّيت چنين مطاله اي از دو جنبه قابل بررسي است ؛از سويي گسترش و جداسازي هر چه بيشتر عوامل مؤثّر بر رشد اقتصادي مي‌تواند از تحليل‌هاي نادرست در مورد سهم و نقش هر يك از عوامل مؤثّر بر رشد اقتصادي جلوگيري كند و پيش‌بيني ميزان رشد اقتصادي را دقيق‌تر سازد و از سوي ديگر روشن شدن رابطه بين مخارج بهداشتي و رشد اقتصادي مي‌تواند به نوعي در ترسيم سياست‌هاي كلان اقتصادي در بخش بهداشت جامعه براي نيل به رشد اقتصادي بيشتر مؤثّر باشد. بنابراين ساختار مقاله بدين ترتيب خواهد بود: ابتدا مفهوم سرمايه بهداشتي و ارتباط آن با مخارج بهداشتي بيان مي شود،سپس مباني نظري ارتباط بهداشت و رشد اقتصادي بيان مي شود.در ادامه مروري بر مطالعات مرتبط خواهد آمد و سپس الگوي مورد استفاده،داده هاي آماري و نتايج تخمين ذکر مي شود ودر انتها نتيجه گيري و پيشنهادات مي آيد.
مفهوم سرمايه بهداشتي و ارتباط آن با مخارج بهداشتي
بهداشت و خدمات بهداشتي را مي‌توان مانند هر كالاي ديگر اقتصادي و به عنوان يك كالاي با دوام در نظر گرفت. افراد همگي با ذخايري از بهداشت به دنيا مي‌آيند كه بعضي‌ها كمتر و بعضي‌ها بيشتر از آن برخوردارند. موجودي بهداشت مانند هر كالاي با دوام ديگري در طول زمان استهلاك مي‌يابد كه اين فرايند را گذر عمر مي‌نامند. وقتي موجودي بهداشت به حد كافي كاهش يافت، كارائي فرد از دست مي‌رود و سرانجام مي‌ميرد كه به اين فرآيند استهلاك سرمايه بهداشتي مي‌‌گويند. فلذا عمر طبيعي (با يا كمي اغماض؛ اميد به زندگي در بدو تولد) نشان‌دهنده مدت زماني است كه اين استهلاك به وقوع مي‌پيوندد. . افزايش اميد به زندگي در قرن اخير نشان‌دهنده كاهش نرخ استهلاك موجودي بهداشتي در طول زمان است كه به واسطه خدمات بهداشتي (نظير‍؛ خدمات بهداشتي زيربنايي، واكسيناسيون در مقابل امراض و بيماري‌هاي واگيردار و …) رخ داده است. نمودار سلامت مردم در طول زمان شكلي شبيه شكل 1 دارد كه نشان دهنده افزايش در دوران طفوليت و كاهش تدريجي در سالهاي پيري است.
موجودي بهداشت هر فرد نيز به اين ترتيب تابعي از مخارج بهداشتي خواهد بود‍ به گونه‌اي كه تابع آن را مي‌توان به صورت زير نشان داد:
موجودي بهداشت
XG = كالاها و غذاهاي مفيد براي سلامتي
XB = كالاهاي مضر براي سلامتي
شكل1- فرآيند زماني موجودي بهداشت
M = مخارج بهداشتي
به اين ترتيب مي‌توان استدلال كرد كه مخارج بهداشتي ارتباط مستقيمي با موجودي بهداشت فرد و در نهايت سرمايه بهداشتي جامعه خواهد داشت كه استفاده از مخارج بهداشتي به عنوان متغيّر نماينده سرمايه بهداشتي را در تخمينها توجيه پذير مي‌سازد.
مباني نظري ارتباط بهداشت و رشد اقتصادي
2-1-اثرات بهداشت بر رشد اقتصادي
مي توان گفت که مجراي اصلي تأثيرگذاري بهداشت بررشد اقتصادي به واسطه اثر بهداشت بر بهره وري نيروي کار است. معمولاً بهره‌وري نهايي به عواملي نظير ويژگي‌هاي فرد (قابليّت‌هاي شناختي(ادراكي)، سلامت، تلاش، زمان انجام كار و توانايي‌هاي جسمي و روحي) عوامل توليد (موجودي‌هاي؛ زمين، سرمايه‌، ماشين‌آلات، و تجهيزات و نهاده‌هاي واسطه) و فنّ‌آوري مربوط مي‌شود، به گونه‌اي كه مي‌توان رابطه تبعي بهره‌وري را به صورت زير نوشت:
رابطه(1) W=W (H,E,T,CC,A,K,F,…)
در اين رابطه: W نشان‌دهنده بهره‌وري نيروي كار، H سطح بهداشت، E ميزان تلاش و كوشش، T زمان انجام كار، CC قابليّت‌هاي شناختي،A توانايي انجام كار، K موجودي سرمايه فيزيكي و F نهاده‌هاي واسطه است و به علاوه هر يك از اين عوامل نيز ممكن است.
همانگونه که ملاحظه ميشود،بهداشت به عنوان يکي از نهاده هاي تابع بهره وري تأثير مستقيمي بر ميزان
بهره وري افراد و در نتيجه نيروي کار جامعه دارد و مطالعات تجربي و اقتصادي- اجتماعي متعدّدي اين موضوع را تأييد مي کنند.به علاوه، بهداشت به واسطه تأثير بر ساير متغيرهاي سمت راست رابطه(1)،بر بهره وري تأثير مي گذارد که مي توان از آن با عنوان اثرات غير مستقيم بهداشت بر بهره وري ياد کرد
.از مهمترين اين متغيرها ميتوان به قابليتهاي شناختي و تواناييهاي پيش دبستاني اشاره کرد. مطالعات متعدّدي نشان دهنده تأثير مثبت و معني‌دار وضعيّت بهداشتي كودكان بر قابليّت‌هاي شناختي آنان و اثر مثبت قابليّت‌هاي شناختي بر نرخ دستمزدها در كشورهاي در حال توسعه هستند.همچنين مي توان به مطالعاتي اشاره کرد که نشان دهنده تأثير مثبت بهداشت بر تواناييهاي پيش دبستاني هستند.
امّا مجراي ديگري براي تآثير بهداشت بر رشد اقتصادي وجود دارد؛ شواهد حاكي از آن است كه بهداشت بهتر، در صورت ثبات ساير شرايط، احتمالاً به منزله آن خواهد بود كه منابع كمتري در آينده صرف مخارج درماني خواهند شد، بنابراين برخي منابع كه مي‌توانستند صرف مخارج درماني شوند، براي مقاصد ديگري قابل استفاده خواهند بود. البته شايد مقدار زيادي از اين منابع صرف افزايش مصرف فعلي جامعه شوند، ولي احتمالاً مقداري نيز صرف افزايش سرمايه فيزيكي و انساني خواهند شد كه رشد اقتصادي بيشتر را به دنبال دارد.
البته بايد توجّه داشت که اثرات پيش گفته، تنها به شکل افزايش کارايي نيروي کار موجود ظاهر نمي شود،بلکه افزايش شديد مشارکت فقيرترين افراد اجتماع در توليد، به واسطه برنامه‌هاي فقر زدايي و رفاه عمومي که برنامه‌هاي بهداشتي و درماني يکي از مهمترين اجزا آن به شمار مي رود نيز، از مهمترين نمودهاي خارجي اثرات مذکور است.
2-2-اثرات رشد اقتصادي بر بهداشت
براي بحث نظري در مورد تأثير رشد اقتصادي بر بهداشت، لازم است عوامل خرد تعيين كننده بهداشت را شناسايي نموده و سپس با در نظر گرفتن ارتباط اين عوامل با سياست‌هاي كلان اقتصادي و بازارها، به تحليل اثر رشداقتصادي بر بهداشت بپردازيم. مي توان تابع توليد بهداشت را يكي از انواع توابع توليد خانواردانست و آنرا به صورت زير نوشت:
رابطه (2)
در اين رابطه؛ Hi نشان‌دهنده بهداشت iامين عضو خانوار، Ni مواد غذايي دريافتي iامين فرد خانوار، Ci مصرف iامين فرد خانوار، Cp مصرف خانوار از كالاهاي عمومي، I تعداد افراد خانوار و Si ميزان سواد iامين فرد خانوار را نشان مي‌دهد. حرف كوچك m اغلب به مادر يا همسر خانواده مربوط مي‌شود كه تصميمات اساسي مرتبط با سلامتي و بهداشت افراد خانوار را اتّخاذ كرده و در خانواده اجرا مي‌كند. Ti نشان‌دهنده استفاده
فرد iام از زمان، Ei نشان‌دهنده موجودي‌هاي فرد iام و بالاخره، M نيز موجودي‌هاي كل خانوار را نشان مي‌دهد. حال، سؤال اساسي آن است كه اقتصاد كلان چگونه از طريق تأثير بر داده‌هاي تابع توليد بهداشت، سطح بهداشت افراد و جامعه را تحت تأثير قرار مي‌دهد؟ براي پاسخ به اين سؤال بايد گفت كه قسمت اعظم اين تأثير از طريق انتخاب‌هاي افراد يا خانوار صورت مي‌گيرد. براي مثال ممكن است مواد غذايي دريافتي فرد iام خانوار (NI) يا ميزان استفاده او از زمان (TI) ، به واسطه تغيير در قيمت‌ها و فرصت‌هاي بازار، تغيير كند و اين تغيير هم خود ناشي از تغييرات متغيّرهاي كلان اقتصادي نظير؛ نرخ ارز خارجي يا سياست‌هاي پولي باشد که در نهايت تصميمم خانوار در مورد توليد بهداشت و سطح بهداشت افراد خانوار و جامعه را تحت تأثير قرار مي دهد.
وضعيّت كلّي اقتصاد، از جمله نرخ‌هاي رشد جاري و آتي آن، مي‌تواند به واسطه تحت تأثير قراردادن مقادير واقعي و انتظاري متغيرهايي كه جزء عوامل تعيين كننده بهداشت به شمار مي‌روند، وضعيّت بهداشتي جامعه را تغيير دهد.در مجموع مي توان پنج مجراي عمده براي تأثير رشد اقتصادي بر بهداشت برشمرد:
اوّلين اثر رشد اقتصادي بر بهداشت، احتمالاً تأثير آن بر بازدهي انتظاري سرمايه‌گذاري‌هاي بهداشتي است. به اين لحاظ مي‌توان گفت كه، جدا شدن از شرايطي كه در آن اقتصاد دچار كمبودهاي فراوان است و حركت به سمت رشد اقتصادي، احتمالاً منجر به افزايش بازدهي‌هاي انتظاري سرمايه‌‌گذاري

فایل : 35 صفحه

فرمت : Word