مقاله کامل تأثیر 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسط بر سطوح سرمی آنزیم های کبدی زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی

تأثیر 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسط برسطوح سرمی آنزیم‌های کبدی زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی
چکیده
فعالیت بدنی بر میزان غلظت آنزیم‌های کبدی تاثیر مطلوبی دارد. همچنین، مقادیر آنزیم‌های کبدی در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی بالاست. از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسطبر سطوح سرمی آنزیم‌های کبدیALT، AST و ALP در زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی انجام شد.
روش کار: این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون در سال 1395 بر روی 25 نفر از زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی در شهرستان آبدانان انجام شد. افراد به سه گروه دارو- ورزش، ورزش و دارو تقسیم شدند. تمرین ورزشی هوازی شامل 5 ماه ورزش ایروبیک به صورت 3 جلسه در هفته و هر جلسه به¬مدت 60 دقیقه بود. گروه دارو، افراد غیرفعالی بودند که تنها قرص لووتیروکسین مصرف کردند. مقادیرALT، AST و ALP سرمی سه گروه پس از 5 ماه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS(نسخه 24) و آزمون¬های تی همبسته و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسط منجر به تغییرات معنی داری در غلظت‌های سرمیALT (054/0=p)، AST (065/0=p)و ALP (108/0=p) در زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی نشد.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسط منجر به تغییرات معنی داری
در غلظت آنزیم‌های کبدی ALT،AST و ALP زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی نمی‌شود، بنابراین 5 ماه ورزش ایروبیک در بهبود NAFLD این افراد تاثیر ندارد.
مقدمه
غده تیروئید دو هورمونمتابولیک تیروکسین(T4) و تری یدوتیرونین(T3) تولید می‌کند(1). هورمون‌های تیروئید دارای تغییرات زیادی در طول عمر بوده و می‌توانند اثرات بسیار جدی برای سلامتی انسان داشته باشند (2). کاهش یا افزایش سطح این هورمون‌ها منجر به ایجاد اختلالات تیروئید می‌شوند(3). کم کاری تیروئید، یکی از اختلالات تیروئیدی است که دارای طیفی از بیماری به صورت تحت بالینی که با علائم و نشانه‌های غیرقابل تشخیص همراه است، تا مواردی که بیمار دچار علائم شدید کم کاری تیروئیدی، میکزدم و علائم قلبی می‌شود، ظاهر می‌گردد (4). تشخیص وتعریف کمکاری تیروئید تحتبالینی فقط بر اساس یافته‌های آزمایش‌های بیوشیمیایی است و به مواردی گفته میشود که سطح هورمون محرک تیروئیدی (TSH) بالاتر از حد بیشینه طبیعی و سطح T4 در محدوده طبیعی باشد (5). شیوع SCH(کم کاری تیروئیدتحتبالینی) بین 10-4% بسته به سن، جنس و جمعیت مورد مطالعه متفاوت است (6). هورمونهای تیروئیددر فرآیند متابولیکی متعدد از جمله غلظت و فعالیت آنزیم‌های متعدد، متابولیسم پایه، ویتامین‌ها و موادمعدنی و پاسخ بافت هدف به هورمون‌های مختلف تأثیر می‌گذارند. این هورمون‌ها دارای نقش مهمی در تمایز سلول، رشد و تنظیم مصرف اکسیژن و تولید گرما هستند (7). هورمون‌های تیروئید بر متابولیسم چربی‌ها اثرگذار هستند و باعث افزایش گلوکونئوژنز، افزایش تولید و تجزیه کلسترول و افزایش لیپولیز می‌شوند، بنابراین کاهش زیاد هورمون‌های تیروئیدی تقریباً همیشه سبب ازدیاد وزن می‌گردد، همچنان که یکی از
تظاهرات بالینی بیماری کم کاری تیروئید، افزایش وزن می‌باشد (8، 9).
افزایش چربی خون و چاقی از جمله مهم ترین علل بروز کبدچرب غیرالکلی است؛ به طوری که مطالعات نشان داده اند که بیشتر از 75% افراد چاق مبتلا به این بیماری هستند (10). در حالت طبیعی، متابولیسم چربی‌هایی که در زنجیره غذایی مصرف می‌شود، در کبد انجاممی گیرد و سندرم کبدچرب زمانی رخ می‌دهد کهسلول‌های کبد شروع به جمعآوری قطرات چربی (عمدتاً تری گلیسیرید) نمایند؛ این ذخیره شدن متوالی چربی در سلول منجر به بروز بیماری کبدچرب غیرالکلی (NAFLD) می‌گردد (11). این بیماری به علت علائم ناشناخته نوعی بیماری پنهان بهشمار می‌آید و بهراحتی قابل تشخیص نیست (10). شیوع NAFLD در جهان در حال افزایش است و میزان آن 25-24% تخمین زده شده است (12). مطالعات بیان کرده اند که سازگاری با رژیم غذایی غنی از چربی، در ارتباط مستقیم با چاقی و NAFLD در کشورهای در حال توسعه می‌باشد (10). آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، لاکتات دهیدروژناز (LDH)، گلوتامیل ترانسفراز (GGT) و نوکلئوتیداز آنزیم‌های کبدی هستند (13). افزایش فعالیت آنزیم‌های AST، ALT و ALP در گردش خون به عنوان شاخص‌های کلینیکی تعیین آسیب‌های کبدی معرفی شده اند (14). AST و
ALT بهترین شاخص‌ها برای ارزیابی وضعیت کبد می‌باشند (15).
برخی مطالعات ارتباط بین کم کاری تیروئید و NAFLD را بررسی کرده اند. برخی مطالعات نشان داده اند که بین کم کاری تیروئید و NAFLD همبستگی قوی وجود دارد (16، 17). مطالعات نشان می‌دهند که کم کاری تیروئید تحت بالینی ممکن است نقش مهمی در پاتوژنز NAFLD داشته باشد (16، 20-18). هورمون‌های تولید شده در غده تیروئید نقش مهمی در تنظیم فرآیندهای متابولیسم مختلف بر عهده دارند و اختلالات در غلظت این هورمون‌ها ممکن است باعث ایجاد هیپرلیپیدمی و چاقی شود، بنابراین در ابتلاء به NAFLD نقش دارند(21). چاقی و عدم فعالیت جسمانی از جمله عوامل خطرساز مستقل برای توسعه NAFLD است. چاقی از جمله شایع ترین اختلالاتمتابولیسم مرتبط با NAFLD بوده و ارتباط نزدیکی با اختلال متابولیسم لیپیدی که منجر به تجمع تری گلیسیرید در کبد می‌شود، دارد(22). شناسایی زودهنگام بیماران در معرض خطر بسیار مهم است، زیرا درمان کم کاری تیروئید ممکن است خطر ابتلاء به NAFLD و عوارض احتمالی را کاهش دهد (21).
کاهش وزن، بیشترین اثر درمانی را برای کاهش چربی کبدی در بیماران چاق مبتلا به کبد چرب دارد. مؤثرترین روش جهت رسیدن به وزن ایده آل، محدود کردن کالری دریافتی می‌باشد. همچنین یکی از روش‌های بسیار مناسب برای کاهش چربی کبدی ورزش است که عمدتاً از طریق کنترل اشتها سبب حفظ وزن ایده آل می‌شود(23). در واقع، رکن اصلی درمان بیماری کبدچرب، کاهش وزن و ورزش است(24). در مطالعه یوسف و همکار (2014) تمرینات هوازی در بهبود پروفایل چربی و آنزیم‌های کبدی مؤثرتر از تمرینات
مقاومتی بود(25). در مطالعه بارانی و همکاران(2014). میزان آنزیم‌های AST و ALT بعد از تمرین مقاومتی تغییر معنی داری پیدا نکرد، اما میزان آنزیم ALP کاهش معنی داری داشت؛ همچنین میزان آنزیم‌های ALT، AST و ALP بعد از تمرین ترکیبی تغییر معنی داری پیدا نکرد. آنها نتیجه گیری کردند که تمرین مقاومتی می‌تواند با کاهش ALP و بهبود شاخص‌های آمادگی جسمانی، در بهبودی بیماران دارای کبدچرب مؤثرتر باشد(11). در مطالعه اسلامی و همکاران (2014) مقادیر آنزیم‌های کبدی و درصد چربی کبدی پس از مداخله کاهش معنی داری داشت و نتیجه گیری شد که انجام فعالیت بدنی منظم بدون در نظر گرفتن نوع رژیم غذایی و یا کاهش وزن می‌تواند باعث کاهش آنزیم‌های کبدی و شواهد سونوگرافیک کبدچرب شود(22). با توجه به یافته‌های گزارششده از تأثیر کم کاری تیروئید بر تغییرات آنزیم‌های کبدی و از طرف دیگر تأثیر مطلوب فعالیت بدنی بر این متغیرها، این سؤال پیش می‌آید که آیا ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسط می‌تواند سطوح سرمی آنزیم‌های کبدی AST، ALT و ALP زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی را کاهش دهد. با توجه به این که در این گروه خاصپژوهشی با این رویکرد یافت نشد، ضرورت دارد برایپاسخ به این سؤال، پژوهشی دقیق و علمی صورت گیرد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر 5 ماه ورزش ایروبیک با شدت کم تا متوسط بر سطوح سرمی آنزیم‌های کبدی AST، ALT و ALP زنان مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی انجام شد.
روش کار
این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون در سال 1395 بر روی 25 نفر از زنان بیمار 42-30 ساله مبتلا به کم کاری تیروئید تحت بالینی که بیماری آنها از قبل
مشخص شده بود و تحت درمان قرار داشتند، در شهرستان آبدانان انجام شد. بیماری آزمودنی‌ها با استفاده از آزمایش خون و با معیار TSH بالاتر از 5 میلی واحد در لیتر همراه با T4 طبیعی، توسط پزشک متخصص تشخیص داده شد. واحدهای پژوهش، زنان بیمار تحت درمان مراجعه کننده به بیمارستان رسول اکرم (ص) شهرستان آبدانان بودند. ابتدا از بین 18 داوطلب، بهصورت تصادفی 10 نفر از آنها که فقط قرص لووتیروکسین (LT4) مصرف می‌کردند، بهعنوان گروه کنترل و سپس بااطلاعرسانی و مراجعه به سالن‌هایورزشی، 16 نفر از افراد بیمار که بهتازگی شروع به ورزش ایروبیک کرده بودند، انتخاب شدند. از 16 نفر انتخابی، 9 نفر که در کنار شرکت درفعالیت ورزشی، قرص LT4 نیز مصرف می‌کردند در گروه دارو- ورزش و 7 نفر که از بیماری خود آگاهی داشتند ولی قرص LT4 مصرف نمی‌کردند، در گروه ورزش قرار گرفتند. یک آزمودنی از گروه دارو- ورزش تا پایان در پژوهش شرکت نکرد، بنابراین تعدادآزمودنی‌های گروه دارو- ورزش به 8 نفر تقلیل یافت. آزمودنی‌ها پس از اطلاع از فرآیند و نحوه انجام پژوهش و امضای رضایتنامه کتبی، در این مطالعه شرکت کردند. همچنین، به دلیل اینکه آزمودنیها بیمار بودند، تغذیه آنها از طرف پژوهشگران کنترل نشد. علاوه بر این، چون دوره تمرین خیلی طولانی بود) 5 ماه(، امکان کنترل تغذیه آزمودنیها بسیار دشوار بود.
معیارهای ورود به مطالعه شامل: زنان 42-30 ساله مبتلابه کم کاری تیروئید تحت بالینی(TSH بالاتر از 5 میلی
واحد در لیتر همراه با T4 طبیعی) که بیماری آنها از قبل مشخص شده بود، عدم ابتلاء به بیماری خاص (بیماری‌های قلبی-تنفسی و دیابت)، مصرف منظم قرص لووتیروکسین سدیم 1/0 میلی گرم ساخت شرکت ایران هورمون (برای گروه‌های دارو- ورزش و دارو( و عدم مصرف الکل و دخانیات بود. معیارهای خروج بیماران از مطالعه شامل: ابتلاء به بیماری کم کاری تیروئید آشکار، حاملگی و مصرف قرص ضد بارداری(OCP) بود.
پروتکل تمرین عبارت از 20 هفته تمرین ایروبیک به طور منظم، به صورت 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدتیک ساعت بود که رأس ساعت 16 بعد از ظهر زیر نظر مربی انجام می‌شد. برنامه تمرین ایروبیک شامل: 10 دقیقه گرم کردن با حرکات ساده و شدت کم بود که در چند دقیقه آخر شدت فعالیت بیشتر می‌شد، 40 دقیقه اجرای تمرین ایروبیک (حرکات موزون همراه با موسیقی) با یک دقیقه استراحت بعد از هر 20 دقیقه و 10 دقیقه حرکات کششی و سرد کردن بود. در بخش تمرینات ریتمیک، حرکات متنوعی انجام می‌شد که شامل: مارش، استپ تاچ، دوبل استپ تاچ، وی استپ، وی استپ ریورز ولیفت‌های خانواده‌های 1 و 2 و 3 که شامل پاشنه، زانو و لگن می‌شد. برای افزایش شدت کار، در طول این بخش حرکات ریتمیکی که شامل ترکیب‌های متفاوتگام‌ها با حرکات دست و بدن بود، اجرا شد. در جلسات اول ابتدا حرکات ساده تر وبهترتیب با پیشرفت آزمودنی‌ها، حرکات پیچیده تر و تعداد زنجیره‌های حرکات و سرعت حرکات در جلسات متوالی اضافه می‌شد. زنجیره‌های ایروبیک از وصل شدن حرکات کوچک تر تشکیل شده
بودند که گاهی با استپ و گاهی بدون استپ اجرا می‌شد. حرکات ایروبیک بیشتر روی عضلات بزرگ و چندمفصلی بدن به خصوص پاها متمرکز بود. در طی مدت مطالعه گروه دارو- تمرین هوازی و گروه دارو به صورت منظم قرص لووتیروکسین سدیم 1/0 میلی گرم را مصرف می‌کردند. در روز نخست اندازه‌های قد، وزن و مقدار درصد چربی بدن آزمودنی‌ها مشخص
شد. اندازه گیری وزن با استفاده از ترازوی دیجیتالSEGA و اندازه گیری قد، دور کمر و دور لگن بااستفاده از متر نواری صورت گرفت. برای محاسبه ضخامت چین پوستی از کالیپر‌هارپندن (انگلیس) استفاده شد و ضخامت چین پوستی در سه ناحیه سه سر بازو، فوق خاصره و ران در سمت راست بدن اندازه گیری شد. تعیین درصد چربی با استفاده از معادله جکسون و پولاک انجام شد. شاخص توده بدنی و WHR(نسبت دور کمر به دور لگن) نیز محاسبه شدند.
در مرحله پیش از آغاز و پس از پایان برنامه تمرین ورزشی، نمونه خونی از ورید بازویی روی آرنج پس از 12-10 ساعت ناشتایی بین ساعت 9-8 صبح گرفته شد. برای حذف آثار موقت تمرین از آزمودنی‌ها خواسته شد 48 ساعت پیش از انجام نمونه گیری خونی از هر گونه فعالیت بدنی شدید خودداری کنند. برای اندازه گیری غلظت‌های سرمی AST، ALP و ALT، 5 میلی لیتر خون از هر فرد در آزمایشگاه گرفته شد و به مدت 10 دقیقه و با سرعت 2500 دور در دقیقه سانتریفیوژ شد. سرم‌ها جدا و در دمای 30- درجه سانتی گراد نگهداری شدند.
غلظتهای سرمی AST، ALT و ALP با استفاده از دستگاه اتوآنالایزر با مارک هیتاچی917(کیت Audit Diagnostics ایرلند و
بهترتیب با حساسیت IU/L00052/0، IU/L00053/0 و IU/L0003/0) و T3، T4 و TSH بهروش بیوشیمیایی و با استفاده از دستگاه Cobas E411 ECL آلمان و بهترتیب با حساسیت>0/02 µIU/Lو 5/4 mol/mL، >0/2 pmol/L . اندازه گیری شدند.
داده‌ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS(نسخه 24) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جهت بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها از آزمون شاپیرو-ویلک، جهت بررسی همگن بودن واریانس داده‌ها از آزمون لوین و جهت مقایسه میانگین متغیرهای مورد مطالعه در پیش آزمون و پس آزمون از آزمون تی همبسته و بین سه گروه از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. میزانpکمتر از 05/0 معنی دار درنظر گرفته شد.
کد مصوبه کمیته اخلاق برای این پژوهش IR. LUM. REC. 1396. 311 می‌باشد.
یافته‌ها
ویژگی‌های فردی آزمودنی‌ها شامل میانگین سن، وزن، شاخص توده بدنی، درصد چربی، دور کمر و WHR در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 1- میانگین ویژگی‌های فردی آزمودنی‌ها
آزمون تحلیل واریانس یک طرفه
در جدول 2، میانگین و انحراف معیار متغیرهای هر سه مقایسه میانگین وزن، شاخص توده بدنی، درصد چربی،گروه در دو مرحله اندازه گیری قبل و بعد از برنامه دور کمر و نسبت دور کمر به لگن هر سه گروه در تمرینی ارائه شده است. هم چنان که مشاهده می‌شود، پیش آزمون وپسآزمون معنی دار نبود (05/0<p).

فایل : 23 صفحه

فرمت : Word