مقاله کامل بررسي رابطه سبك هاي مديريت كلاس با مهارت هاي فراشناختي دانش آموزان پايه پنجم ابتدایي ناحيه يك اردبيل

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
عنوان تحقیق:
بررسي رابطه سبك هاي مديريت كلاس با مهارت هاي فراشناختي دانش آموزان پايه پنجم ابتدایي ناحيه يك اردبيل
نام استاد:
سرکار خانم دکتر رقیه وحدت
نام دانشجو:
داود شفیقی
بهار 92
تقدیر و تشکر:
بار الهی تو را سپاس می گویم که بار دیگر مرا در مسیر علم و شکوفایی قرارداده و بر من مقدر کردی تا حقیقت ها را بیاموزم
و بردانش خود بیافزایم.
بر خود لازم می دانم که از استاد عزیزم سرکار خانم دکتر رقیه وحدت که قبول زحمت فرمودند وبا راهنمایی های دلسوزانشان
مرا در انجام این تحقیق یاری کردند کمال تشکر و قدرانی نمایم .
چکیده :
امروزه، تجهیز معلمان به مهارتهای کارآمد مدیریتی، در برنامه ریزی برای آموزشهای حرفه ای، ضرورتی غیر قابل انکار است؛ بنابراین شناخت عوامل موثر بر سبکهای اثربخش مدیریتی کلاس به منزله پیش نیازی در طراحی روشهای توسعه سبکها و مهارتهای مدیریتی، اهمیت دارد. این تحقیق سبکهای مدیریت کلاس مبتنی است بر چارچوب نظری ولفگانگ و گلیکمن (1996) که عبارتند از: سبک مداخله گر، سبک غیر مداخله گر و سبک تعاملی. در این جا از این پرسش پیش می آید که؛ آیا میان عوامل مربوط به معلمان (مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی، سابقه خدمت و جنسیت معلمان) و سبک مدیریتی آنها رابطه وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوال، در میان جامعه معلمان پایه پنجم ابتدایی مدارس درشهر اردبیل در سال تحصیلی(1391-1392) پرسشنامه ای تکمیل شد که نتایج آن نشان می دهد: تفاوت میان سبک مدیریت کلاس معلمان بر اساس مدرک تحصیلی معنادار است؛ یعنی معلمان دارای مدرک کارشناسی بیشتر به سبک تعاملی تمایل دارند در حالی که معلمان دارای مدرک دیپلم به سبک مداخله گر گرایش دارند.
هدف کلی ما در این تحقیق بررسي رابطه سبك هاي مديريت كلاس معلمان با مهارتهاي فرا شناختي دانش آموزان پايه پنجم ابتدايي ناحيه يك اردبيل و همچنین هدف های جزئی ما بررسی موارد زیر می باشد:
* بررسي سبك هاي مديريت كلاس معلمان پايه پنجم ابتدايي ناحيه يك اردبيل
* بررسي سبك هاي مديريت كلاس معلمان پايه پنجم ابتدايي ناحيه يك اردبيل به تفكيك جنسيت
*بررسي ميزان دانش ومهارت هاي فراشناختي دانش آموزان پايه پنجم ابتدايي ناحيه يك اردبيل
* بررسي ميزان بهره مندي دانش‌آموزان از فراشناخت (دانش فراشناختي، ‌مهارتهاي فراشناختي)پايه پنجم ابتدايي شهر اردبيل به تفكيك جنسیت آنها
با توجه به این که در کشور ما بصورت مدون نقش سبک های مدیریت کلاس بر مهارت های فرا شناختی دانش آموزان وبالاخص در شهر اردبیل در پایه پنجم ابتدایی تحقیق وبررسی نگردیده است و از آنجایی که انجام چنین
پژوهش هایی برای ارایه راهکار هایی برای بهبود مدیریت کلاس وارتقاء مهارت های فراشناختی لازم بود ، انجام این تحقیق در این محیط پژوهشی می تواند مثمر ثمر و بسیار نو وجدید باشد . هدف پژوهش حاضر بررسي متغير سبك هاي مديريت كلاس و مهارتهاي فرا شناختي دانش آموزان كه در قلمرو مكاني شهر اردبيل و دانش آموزان پايه پنجم ابتدايي در طي شش ماهه دوم سال 1391 انجام خواهد گرفت كه مي توان از نتايج حاصل از پژوهش در ارايه راهكارهاي علمي براي برنامه ريزان و مديران آموزش وپرورش استان اردبيل جهت بهبود وضعيت موجود و گام برداشتن در راه هايي نو با بازدهي عملكرد بيشتر واصلاح خطاها وكاستي ها ونارساييهاي موجود بهره جست.
فهرست مطالب
فصل اول د‌
1.1 مقدمه: 1
2.1 بیان مساله تحقیق: 2
3.1 اهمیت و ضرورت انجام تحقيق : 3
4.1 اهداف تحقيق: 4
1.4.1 اهداف اصلي : 4
2.4.1 اهداف جزيي : 4
5.1 فرضیه های تحقیق: 5
6.1 تعاريف نظري: 5
5.6.1 مهارتهاي فراشناختي 6
7.1 تعاريف عملياتي 6
فصل دوم 7
1.2 پيشينه نظري : 8
2.2 تعاريف فراشناخت 9
3.2 ابعاد فراشناخت 9
4.2 دانش فراشناختي 9
5.2 مهارتهاي فراشناختي 11
6.2 پيشينه عملي : 11
1.6.2 تحقيقات انجام يافته در داخل كشور : 11
2.6.2 تحقيقات انجام يافته در خارج از كشور : 12
فصل سوم 15
1.3 روش تحقيق : 16
2.3 متغيرهاي مورد بررسي: 16
3.3 شرح کامل روش (ميداني، كتابخانه‏اي) و ابزار (مشاهده و آزمون، پرسشنامه، مصاحبه، فيش‏برداري و غيره) گردآوري داده‏ها : 16
4.3 روش ها وابزار تجزيه وتحليل داده ها : 16
5.3 پرسشنامه مديريت کلاس 17
6.3 روايي و پايايي 17
7.3 پرسشنامه فراشناخت 17
9.3 جامعه آماري ، روش نمونه گيري وحجم نمونه تحقيق : 18
2.9.3 بر آورد حجم نمونه : 19
10.3 روش ها و ابزار تجزيه وتحليل داده ها : 19
فصل چهارم 20
یافته های جمعیت شناختی دانش آموزن 21
یافته های جمعیت شناختی معلمان 25
بخش دوم یافته های استنباطی 28
فصل پنجم 31
1.5 جمع‌بندي 32
2.5 بحث و تفسير 32
3.5 محدوديت‌هاي تحقيق 34
1.4.5 پيشنهاد به سياستگذاران و مسئولين 34
3.4.5 پيشنهاد به پژوهشگران بعدي 35
بخش منابع 36
منابع داخلي : 37
منابع خارجي : 38
پیوست ها: 40
فصل اول
طرح تحقيق
مقدمه
بيان مسئله
اهميت موضوع تحقيق
اهداف تحقيق
فرضيه هاي تحقيق
تعريف واژه ها واصطلاحات
1.1 مقدمه:
با اهميت يافتن نقش دانش‌آموز درفرايند ياددهي – يادگيري متغيرهاي دانش‌آموزي اعم ازانگيزه، استعداد، تواناييهاي شناختي و فراشناختي، دانش، مهارت فرد و غيره به عنوان عوامل موثر بر يادگيري مطرح شدند.
وانگ و همکاران (1990) در يک فراتحليل جامع برمتون و تحقيقات مربوط به يادگيري، دريافتند که، متغيرهاي دانش‌آموزي نسبت به ديگر متغيرهاي موثر بر يادگيري الويت داشته و از اين بين، عامل توانايي فراشناختي دانش‌آموزان با بالاترين نمره در بين کل متغيرها بعنوان يک عامل بسيار مهم بر يادگيري شناخته شده که در متون علمي معاصر تاکيد فراواني برآن شده است. (وانگ و همکاران، 1990).
طبق جديدترين تئوريهاي يادگيري، کيفيت يادگيري بستگي به تواناييهاي يادگيرندگان در هدايت و جهت دهي به يادگيري خودشان، توسعه مهارتهاي پرسشگري، يادگيري تفکر و کنترل فرايندهاي يادگيريشان دارد؛ در اين بين « مهارتهاي فراشناختي » مفاهيم اصلي و کليدي هستند.
اصطلاح فراشناخت براي اولين با در سال 1976 توسط جان فلاول وارد حيطه روان شناسي شناختي شد؛ وي اين اصطلاح را به عنوان هر گونه دانش يا عمل شناختي که موضوع آن فعاليتهاي شناختي وتنظيم آن است تعريف مي‌كند. درحيطه روانشناسي شناختي فراشناخت دو بعد اساسي را در بر مي‌گيرد؛ دانش فراشناختي و مهارتهاي کنترل شناخت ياخود – تنظيمي (مک يوزد، 1997).
به گفته فلاول (1988) بعد اول شامل دانش و باورهاي فرد درباره عوامل و متغيرهايي استکه با هم در فرايند شناختي تعامل دارند، که اين عوامل يا متغيرها عبارتند از دانش درباره تواناييهاي خود، ويژگيهاي تکليف و راهبردهاي شناختي است. و جزء دوم تنظيم شناختي است که اشاره به فرايندهايي دارد که شناخت را هماهنگ مي‌كنند. اين بعد شامل مهارتهاي فراشناختي است و در انواع فعاليتهاي شناختي از جمله رد وبدل کردن اطلاعات بصورت کلامي، نوشتن، فراگيري زبان، ادراک، توجه حافظه، حل مساله، شناخت اجتماعي و اشکال مختلف خود آموزي و کنترل خود نقش مهمي‌بازي مي‌كند (فلاول، 1377).اين مهارتها عبارتند از ؛ برنامه ريزي، سازمان دهي، مديريت اطلاعات، ارزيابي واشکال زدايي (اسکراو، 1994).
اسکراو و مشمن، گستره وسيعي ازمتغيرها را در شکل گيري فراشناخت موثر ميدانند و معتقدند سه عامل در ايجاد و پايه گذاري فراشناختفرد دخالت دارد؛
يادگيري‌هاي فرهنگي، ساخت يابي فردي و تعامل با همگنان.
2.1 بیان مساله تحقیق:
نظريه‌هاي فراشناختي فرد از دروني شدن فرهنگ از طريق يادگيري اجتماعي ساخته مي‌شود و مفاهيم مشترک اجتماعي از طريق آموزش رسمي و غير رسمي‌به کودکان انتقال داده مي‌شوند.
بنابراين خود افراد نيز ساختارهاي مشخصي را بنا مي‌كنند تا مهارتها و راهبردهاي شناختي خود را توسعه و دانش فراشناختي خود را تنظيم کنند و نيز بتوانند شرايطي را بوجود آورند تا در يادگيري، خود تنظيم شوند. تعامل همگنان
شامل يک فرايند سازمان دهي اجتماعي است و از انتقال فرهنگي و ساخت فردي متمايز است. همگنان شامل افرادي داراي سطح مشابه شناخت هستند که تعامل با آنان باعث افزايش عملکرد فرد درتکاليف شناختي مي‌شود (اسکراو، 1995).
با توجه به نقش اين عوامل، شکل گيري مهارتهاي فراشناختي را درکلاس بايد در ارتباط با محدوده وسيعتري از متغيرهاي کلاس درس بررسي کرد. کميت و کيفيت تعاملات و ارتباطات دانش‌آموزان با يکديگر و با معلم، شيوه‌هايي که جهت کنترل فعاليتها و رفتار دانش‌آموزان اعمال ميشود همچنين آموزش، همگي مي‌توانند عواملي اثرگذار بر ميزان تحقق مهارتهاي فراشناختي دانش‌آموزان باشد.
اين متغيرها که درمجموع به آنها مديريت کلاس گفته مي‌شود، به وجود آورنده محيط روان شناختي – اجتماعي کلاسي‌اند و ميتوانند اثرات متفاوتي بر درک يادگيرنده ازخود وتوانايي او در کنترل يادگيري و نظام شخصي بگذارند(مارتين، 1996).
معلمان بر اساس نگرشها و باورهايشان در خصوص ماهيت رفتار دانش‌آموزان شيوه‌هاي گوناگوني از مديريت در کلاس را بکار مي‌برند که هرکدام مي‌تواند اثرات متفاوتي بر عملکرد دانش‌آموزان بگذارد. پژوهشگران با مشاهده رفتار معلمان شيوه‌هاي مختلفي از مديريت کلاس گزارش داده‌اند. آنچه براي پژوهشگران در اين حيطه اهميت دارد، شناخت تفاوتهاست؛ اينکه چه شيوه‌اي از مديريت کلاس موثر و مفيد است. گليکمن و تامشاير (1980) و ولفگانگ (1995) با توجه به سه متغير مديريت کلاس يعني؛ مديريت آموزش، مديريت رفتار و مديريت افراد، در يک پيوستار، سه رويکرد به مديريت کلاس را شرح ميدهند؛ رويکرد غيرمداخله گرايان، رويکرد تعامل گرايان، و رويکرد مداخله گرايان.
در رويکرد غير مداخله گرايان با فرض اينکه افراد بر اساس فطرت وذات خود رفتارمي‌كنندوتربيت فقط فراهم کردن زمينه براي بروز اين استعداد‌هاي ذاتي است، اعتقاد بر اين است که کنترل کمي‌بر فعاليتهاي دانش‌آموزان اعمال ميشود. از طرفداران اين سبک مي‌توان، گردن (1991). و هيم‌گيوت (1972) را نام برد.
اما درمقابل، رويکرد مداخله گرايان بر اين مفروضه استوار است که محيط بيروني، رشد را شکل مي‌دهد؛ و تغيير رفتار پايه تئوريک انديشه اين مکتب است. کانتر (1992) بيان مي‌كند انضباط يک نمونه از ايدئولوژي مداخله گرايان است. دراين سبک هدايت وکنترل زيادي بر دانش‌آموزان صورت مي‌گيرد. چند نمونه از طرفداران مداخله گرايي عبارتند از؛ لي کانتر (1992) و فردريک جانز(1987).
رويکرد تعامل گرايان در بين دو سبک بالا قرار دارد که هم بر فعاليتهايي که افراد براي تغيير محيط انجام مي‌دهند وهم بر تاثير عوامل محيطي بر افراد تاکيد دارند. در چنين فضاي مديريتي، فرصت براي تعامل دانش‌آموزان و معلم بيشتر است و دانش‌آموزان شانس بيشتري براي کنترل مطلوب بر فعاليتهاي خود دارند. اصول نظري اين سبک توسط آلفرد آدلر و دريکرز توسعه يافته است. (مارتين وهمكاران ، 2000). معلمان طبق باورهايشان درباره يادگيري و رشد دانش‌آموزان شيوه خاصي از مديريت را درکلاس اعمال مي‌كنند و بر اين اساس که کدام رويکرد بر اعتقادات وعمل آنان مسلط است سبک مديريتي آنان مشخص ميشود و هر سبک با ايجاد شرايطي خاص ومتفاوت در جو اجتماعي کلاس مي‌تواند تاثير متفاوتي بر رشد مهارتهاي فراشناختي دانش‌آموزان بگذارد.
3.1 اهمیت و ضرورت انجام تحقيق :
بر اساس تحقيقي وانگ، هرتل و والبرگ (1990) در يک فراتحليل جامع بر روي منابع و تحقيقات در زمينه متغيرهاي مربوط به يادگيري، يک چهارچوب مفهومي را سازمان دهي کردند که شامل 228 متغير موثر در يادگيري مدرسه است که ازمنابع مربوط جمع آوري شده است. اين متغيرها هم دررابطه با رشد مهارتهاي فراشناختي و هم اثر بخشي برون دادهاي آموزشي بيان شده‌اند. در اين چهارچوب، متغيرها در 30 مقياس، درون 6 گروه جاي مي‌گيرند.
گروه يک : متغيرهاي منطقه‌اي – ايالتي
گروه دو : متغيرهاي محيط بيرون مدرسه
گروه سه : متغيرهاي سطح مدرسه
گروه چهار: متغيرهاي دانش‌آموزي
گروه پنج : متغيرهاي طراحي برنامه
گروه شش : متغيرهاي اجرايي، آموزش کلاس و جو کلاس مي‌باشند.
طبق گزارش اين تحقيق موارد زير با داشتن بالاترين ميانگين در بين متغيرهاي ذکرشده در منابع، بعنوان موثرترين عوامل در يادگيري مطلوب مشخص شده‌اند که عبارتند از : فراشناخت دانش‌آموزان، مديريت کلاس، کيفيت آموزش، تعاملات معلم و دانش‌آموز و جو کلاس.
در بين اين عوامل، فراشناخت از گروه متغيرهاي دانش‌آموزي با بالاترين ميانگين دربين کل متغيرها بعنوان يک عامل بسيارمهم شناخته شده که در متون علمي معاصر تاکيد فراواني برآن شده است؛ و شامل خود – تنظيمي، استراتژيهاي خود – کنترل وکاربرد استراتژيهايي براي تسهيل درک کلي مفاهيم مي‌باشد.
و دومين ميانگين مربوط به متغير مديريت کلاس است (که با توجه به تعاريف ارائه شده از اين مفهوم، متغيرهاي مهم ديگر چون تعاملات معلم و دانش‌آموز و جو کلاس و آموزش را در بر مي‌گيرد) که درپيشينه مربوط، مديريت اثر بخش کلاس تصويري ازهمکاري، به هم پيوستگي و هدف مداري کلاسي است. با توجه به اهميت فراشناخت در موفقيت تحصيلي دانش‌آموزان بررسي عوامل موثر بر رشد فراشناخت ضرورتي براي پژوهشهاي تربيتي مي‌باشد. همچنين متغير مديريت کلاس به عنوان، اولين سطح مديريت آموزشي که پايه سطوح بالاتر مديريت يعني مديريت مدرسه، ناحيه و کل نظام آموزش و پرورش محسوب ميشود در شکل دادن به ساختارآموزشي و فرايند تدريس و ساخت شخصيت و روند ذهني، عاطفي، آموزشي و تربيتي دانش‌آموزان نقش اساسي دارد. در نتيجه سبکها و شيوه‌هاي متفاوتي که معلمان در مديريت کلاس پياده مي‌كنند مي‌تواند اثرات متفاوت و مهمي‌بر روي عملکرد دانش‌آموزان بگذارد؛ لذا شناخت چگونگي اين تاثير و تشخيص اثر بخش ترين سبکها بر رشد فراشناخت دانش‌آموزان، جهت تهيه الگويي کاربردي براي مربيان تعليم و تربيت مفيد وضروري مي‌باشد (عالي، 1383).لذا محقق معتقد است نياز بسيار زيادي به جهت عدم بروز رساني مطالب و تحقيقات در زمينه سبك هاي مديريت كلاس ومهارت هاي فرا شناختي در جامعه آموزش وپرورش كشور احساس مي گردد بنابراين محقق طرح پيشنهادي حاضر را جهت اجرا پيشنهاد مي كند.

فایل : 40 صفحه

فرمت : Word