مقاله فارسی طرح درس هدیه های آسمانی سجاد و سجاده ( درس 17 هدیه های آسمانی سوم ابتدایی )

مراحل الگوی دریافت مفهوم
این الگو شامل سه گام می باشد.
گام اول عرضه ی مطالب و شناسایی مفهوم
گام دوم آزمون دستیابی به مفهوم
گام سوم تحلیل راهبردهای تفکر
علت اصلی انتخاب الگوی دریافت مفهوم
این الگو اساس الگوی تفکر استقرایی می باشد چرا که مستلزم تصمیم دانش آموزان است ، به کودکان کمک می کند که تجزیه و تحلیل و نحوه روی دانش آموزان به اطلاعات را فرا بگیرند.
این الگو عمق فهم دانش آموزان و دانش را تعیین می کند در این الگو نقش معلم آغازگر و کنترل کننده جریان تفکر است.
چون در این الگو از دانش آموز می خواهیم مثال هایی را که نمونه نامیده می شود و شامل ویژگی هایی از آن مفهوم است را با مثال های دیگر که شامل آن نمودها نیست مقایسه کند لذا از این طریق نمودهای مورد نظر که در ذهن فرد دیگر وجود دارد کشف می نمائیم و همه ی بچه ها در جریان تدریس قرار خواهند گرفت.
اهداف الگوی دریافت مفهوم
1- تقویت مکالمه آزاد برای همه دانش آموزان
2- تحلیل تفکر برای آسان یاد گرفتن
3- فرصت تحلیل جریان تفکر و کمک به رشد شیوه های مؤثر آن
در حین تدریس این درس به تقویت هوش های پنج گانه خواهیم پرداخت.
هدف کلی : آشنایی دانش آموزان با امام چهارم (امام سجاد)
اهداف جزئی : تحلیل آموزشی
1- آشنایی با القاب امام چهار شیعیان
2- آشنایی با معنای لقب های آن امام بزرگ
3- آشنایی با کتاب صحیفه سجادیه
4- آشنایی دانش آموزان با نام پدر و مادر امام سجاد
5- دانش آموز با معنی و هم خانواده بعضی از کلمات آشنا شوند.
هدف های رفتاری ( عملکردی )
1- دانش آموزان پس از پایان درس باید بتوانند.
2- دانش آموزان نام پدر و مادر امام سجاد را بگویند.
3- دانش آموزان بتوانند معنای سجاد را توضیح دهند.
4- لقب های آن امام را بگویند.
5- دانش آموزان علت نام گذاری این القاب را برای آن امام توضیح دهند.
6- دانش آموزان بتوانند به چند مورد از خصوصیات امام سجاد اشاره کنند.
7- دانش آموزان سال به دنیا آمدن این امام را بدانند.
8- دانش آموزان بدانند امام چهارم در چند سالگی به شهادت رسیدند.
9- دانش آموزان با دقت و کنجکاوی در درس کلماتی از قبیل مشک و سقا را معنی کنند.
10- دانش آموزان نام شهری را که امام سجاد (ع) در آنجا به دنیا آمدند بیان کنند.
11- دانش آموزان درباره کتاب صحیفه سجادیه توضیح دهند.
12- قسمتی از نقاشی شعر را ترسیم کنند.
روش تدریس :
روش دریافت مفهوم : به بحث گروهی – پرسش و پاسخ – سخنرانی – قصه گویی
وسایل آموزشی :
کتاب هدیه های آسمانی – کتاب کار – کتاب صحیفه سجادیه کاغذ رنگی – چسب تصویر از دو پرنده یا فرشته – کارت هایی که روی آنها اسامی امامان نوشته شده باشد. جانماز و مهر – گلبرگ رنگی برای تعیین گروه ها – سوزن ته گرد – تصویری از امام سجاد (ع) و کتاب صحیفه سجادیه – کارت های کاغذی
قبل از شروع
معلم پس از وارد شدن به کلاس و سلام و احوالپرسی از دانش آموزان و کنترل وضعیت روانی ، جسمی و ظاهری دانش آموزان اگر روز قبل غایب وجود داشته است علت غیبت را جویا می شود سپس با توجه به اینکه دانش آموزان تاکنون نام
سه تن از امامان را آموخته اند. از دانش آموزان می پرسیم که نام امامانی را که تاکنون فرا گرفته اید به ترتیب نام ببرید وقتی آنها به نام امام علی (ع) و امام حسین (ع) و امام حسین (ع) به عنوان سومین امام اشاره کردند ما نیز از فرصت استافده نموده و با توجه به اینکه هنگام تدریس این دروس در ماه محرم قرار داریم و بچه ها در حال و هوای این ماه هستند به این مطلب اشاره می کنیم که برای شرکت در مراسم عزاداری این امام باید از بزرگترها اجازه گرفت سپس از دانش آموزان سؤال می کنیم ( یاد آوری دروس قبل )
بچه ها سجاده هایشان را پهن می کنند. نماز می خوانند و اسامی امامان را یکی یکی بیان می کنند.
ارزشیابی اولیه
الف – امام حسین در کجا به شهادت رسیدند ؟
ب- امام حسین برای چه شهید شدند؟
ج- یاران امام حسین (ع) چند نفر بودند ؟
د- سپاهیان دشمن چند نفر بودند ؟
هـ – پس از شهادت امام حسین (ع) و یارانش حضرت زینب چه می کردند ؟
سپس با جواب هایی که از دانش آموزان می گیریم مطمئن می شویم که درس های قبل از خوب یاد گرفته اند و بعد با استفاده از روش زیر به ادامه درس می پردازیم .
ارائه محتوا با استفاده از روش دریافت مفهوم
گام اول : عرضه مطالب و شناسایی مفهوم
به هر گروه از دانش آموزان کارت هایی داده می شود که جملات مربوط به درس مورد نظر و معرفی امام سجاد روی آنها نوشته شده است. از اعضای گروه ها خواسته می شود که کارت ها را با دقت نگاه کنند. و جملات آنها را گروهی بخوانند و اعضای گروه در مورد این جملات با هم صحبت کنند. سپس معلم تصویری از دو فرشته را پای تابلو نصب می کند و برای دانش آموزان توضیح می دهد که :
بچه های خوبم دقت کنید من دو فرشته دارم که نام یکی از آنها بله و نام دیگری خیر است.
این دو فرشته از راه بسیاری دوری آمده اند. و برای ما پاکت هایی را آورده اند که درون هر پاکت کارهایی قرار دارد که هر کدام از کارت ها مربوط به یکی از این فرشته ها می شود. همان طور که می بینید این فرشته پاکت ها را روی میز شما قرا داده اند. من هم می دانم که شما خیلی مشتاق هستید که درون این پاکت ها چه کارت هایی قرار گرفته است.
پس با کمک هم دیگری گروه بندی می کنیم بعد پاکت ها را باز می کنیم.
سپس معلم گل های رنگی را بین دانش آموزان پخش می کند و از آنها می خواهد که پس از دریافت آنها گل ها را بالا نگه دارند برای مثال : هر دانش آموزی که گل آبی
دارد در گروه اول بنشیند و دانش آموزانی که گل های زرد دارند در گروه دوم قرار گیرند و … به همین ترتیب همه دانش آموزان به پنج گروه 4 نفری تقسیم می گردند و اسم هر گروه با رنگ گل آن گروه نام گذاری می گردد.
برای ادامه کار معلم از دانش آموزان هر گروه می خواهد تا با هم مشورت کنند و خودشان برای گروهشان سر گروه انتخاب کنند.
پس از گروه بندی معلم از دانش آموزان می خواهد که سرگروه ها پاکت ها را باز کنند و کارت های مورد نظر را بیرون بیاورند و بین گروه تقسیم کنند.
سپس معل ادامه می دهد که بچه های با هوش من :
کارت هایی را که مورد نظر من است را زیر بال فرشته ( بلی) می گذاریم و کارت هایی را که مورد نظر من نیست را زیر بال فرشته (خیر) قرار می دهیم. برای روشن تر شدن موضوع ما دو کارت را برداشته و به دانش آموزان نشان می دهیم و به عنوان مثال نوشته ی کارت ها را می خوانیم ( آن امام صدایی دلنشین و دوست داشتنی داشت) و این کارت را در قسمت (بله) به تابلو نصب می کنیم و سپس کارتی را می خوانیم که فاقد ویژگی مورد نظر ما باشد برای مثال ( آن امام در شهر مکه به دنیا آمد) و این کارت را که جواب نه دارد زیر پرنده ( خیر ) وصل می کنیم.
پاسخ اولین نمونه را خودمان بیان می کنیم و نمونه های بعدی را با کمک دانش آموزان تعیین می کنیم. زمانی که بچه ها به جواب درست اشاره نکردند و پاسخی
غیر از هدف مورد نظر دارند خودمان آن را تصحیح کرده و کارت را در جای مناسب خود وصل می کنیم.
البته سعی می کنیم نمونه هایی را که انتخاب می کنیم واضح باشد. و تعداد آن ها طوری باشد که چند نمونه آخر تقریباً همه دانش آموزان مفهوم را متوجه شده باشند.
معلم برای اجرای گام اول کارت هایی را که از قبل تهیه کرده است و جملات مورد نظر را روی آن آنها نوشته است در کنار تابلو و سمت راست نصب می کند سپس از جمله اول شروع می کند و آنها را می خواند و پس از خواندن هر جمله بچه ها بله یا خیر اشاره می کنند و معلم کارت ها را در جای مناسب خود قرار می دهد.
– آن امام صدایی دلنشین و دوست داشتنی داشت (معلم پاسخ اولین نمونه را خود می گوید و آن کارت را در جای مناسب خود نصب می کند).
– او در شهر مکه به دنیا آمد
– نامش علی است.
– او سی و هشت سال پس از هجرت پیامبر خدا به مدینه به دنیا آمد.
– مردم با ایمان با دقت در کارهای آن امام ،‌راه و رسم اطاعت از خدا را می آموختند. معلم : بچه های من چه کسی مفهوم مورد نظر را تشخیص داد و متوجه شد که شخصیت مورد نظر من چه امامی است؟
سپس از بچه ها می خواهیم که دست خود را بالا بگیرند ولی به مفهوم مورد نظر اشاره نکنند تا بچه های دیگر هم به این مفهوم برسند.
سپس معلم با خواندن کارت های بعدی ادامه می دهد که :
– آن امام وقتی قرآن می خواند سقاهای مدینه با مشک های سنگین بر دوش مقابل خانه اش می ایستادند و به صدای او گوش می دادند.
– او فرزند امام حسین (ع) است.
– لقب او زین العابدین است.
معلم : باز می پرسد که چه کسی مفهوم مورد نظر را متوجه شده است ؟
دست خود را بالا بگیرد ولی به مفهوم اشاره نکند. در این قسمت تعداد بیشتری به مفهوم اشاره خواهند کرد.
سپس معلم ادامه می دهد :
– معنای نام آن امام بسیار سجده کننده می باشد.
– نام کتاب آن امام صحیفه سجادیه می باشد.
– لقب آن امام زین العابدین است.
– او چهارمین پیشوای مسلمان است.
در نمونه های پایانی باید طوری ذکر شوند که اکثر دانش آموزان به مفهوم و شخصیت مورد نظر ما رسیده باشند.
در این قسمت نمونه ها را به صورت جدولی دسته بندی می کنیم.
گام دوم : آزمون دستیابی به مفهوم
وقتی اکثر دانش آموزان به مفهوم مورد نظر ما رسیدند از دانش آموزان می خواهیم که نظر خود را در رابطه با این شخصیت بیان کنند و سر گروه نظرات گروه خود را با دلیل مناسب رد یا قبول می کند.
دانش آموز اول : آن امام فرزند امام حسین بوده است.
دانش آموز دوم : لقب آن امام زین العابدین است.
دانش آموز سوم : لقب دیگر آن امام سجاد است.
دانش آموز چهارم : سجاد به معنی کسی که زیاد سجده می کند.
دانش آموز پنجم : امام سجاد چهارمین امام ما مسلمانان است.
دانش آموزان نمونه های بالا را بیان می کنند و معلم این فرضیه ها و نمونه ها را تأیید و بر حسب لازم دوباره بیان می کند. معلم از سرگروه گروهها می خواهد که نمونه های فوق را که توسط دانش آموزان عنوان شده است روی کارت هایی بنویسند و توضیح دهند که چگونه به این مفهوم رسیده اند.
گام سوم : تحلیل راهبردهای تفکر
در این مرحله دانش آموزان تفکرات خود را شرح می دهند. معلم مجدداً به نمونه ای از کارت ها اشاره می نماید و دانش آموزان با توجه به جدول مورد نظر و تجربه های قبلی و فعلی که در کلاس به آن رسیدند به این مطلب اشاره می کنند که
چرا به چهارمین امام خود لقب سجاد داده اند و یا اینکه چرا به ایشان زین العابدین می گفته اند.
معلم از دانش آموزان سؤال می کند که بچه ها چه کسی تاکنون کتاب امام سجاد را دیده است ؟
اگر دانش آموزای این کتاب را در دسترس داشته و دیده است از او می خواهم اگر اطلاعاتی در این رابطه دارد برای دوستانش در کلاس توضیح دهید. سپس به معنی کلمة صحیفة سجادیه اشاره می نمائیم و علت اینکه این کتاب به این نام خوانده شده است را از دانش آموزان سؤال می کنیم ( در صورت امکان این کتاب را تهیه کرده و به دانش آموزان نشان می دهیم ) و این کتاب را در اختیار سرگروه ها قرار می دهیم و از آنها می خواهیم که آن را به صورت امانت نگه دارند و به دانش آموزان بدهند تا آن را از نزدیک بینند. در پایان این مرحله وقتی همه دانش آموزان به مفهوم کامل درس ( معرفی امام سجاد ) رسیدند و بیان کردند که او امام چهارم ما شیعیان است و اطلاعاتی از امام سجاد را که با مقواهای رنگی روی یونولیت نصب کرده است. به دانش آموزان نشان م یدهد سپس با استفاده از مقواهای رنگی اجزای یک گل را به صورت ناقص به بچه ها نشان می دهد و خصوصیاتی در مورد امام سجاد را با استفاده از اجزای دیگر گل کامل می کند به این ترتیب که مثلاً نام کتاب آن امام را از دانش آموزان سؤال می کند و وقتی بچه ها اشاره می کنند آن گلبرگ را نشان می
دهد و روی یونولیت می چسباند ، معلم آن قدر سؤالاتی در این رابطه می پرسد و به جواب می رسد تا گل کامل گردد . البته می تواند این کار را به صورت گروهی و مسابقه بین دانش آموزان انجام دهد.
سپس از دانش آموزان می خواهیم که کتاب های خود را باز کنند. از یکی از دانش آموزان می خواهیم که شعر مورد نظر در ابتدای درس را با صدای بلند در کلاس بخواند و بقیه دانش آموزان نیز تکرار کنند :
توی کلاس ما
آن روز غوغا بـود چشـــم کبـــوترهـــا
از غصه دریا بود
آقــا مـــعلم هــم یک شور دیــگر داشت
مثل پرستو بــود حـــال کبوتـــر داشت
آرام بــر تـختــه شعری نوشت آن روز
در مدرسه پیچید بوی بـــهشت آن روز
پـــاییز بود امــــا باغ لبش گل بـود
با ما سخن ها گفت از حضرت سجاد
با بچه ها آن روز از کربلا گفتیـــم
از غصه ی زینب ما قصه ها گفتیم
بوی دعا آمــــد بوی گل و شبنم
از کودکان گفتیم از کاروان غــم
توی کلاس مــا آن روز غوغا بود
سجاد و سجاده مشق شب ما بود
ارزشیابی تکوینی :
پس از پایان درس در کتاب پرسش هایی مطرح شده است که این پرسش ها در متن تدریس جواب داده شده بودند. معلم از سرگروه اول می خواهد که سؤال اول را با صدای بلند برای بچه ها بخواند سپس به همه دانش آموزان فرصت فکر کردن می دهد و پس از اعلام معلم هر گروهی که آماده جواب دادن است با بلند کردن دسته سر گروه آمادگی خود را اعلام می کند و جواب سؤال را می گویند اگر آن گروه درست جواب داده بودند معلم از بچه ها می خواهد که آن را تشویق کنند و در جدول تشویقی برای آن گروه خانه رنگ می کنند.
معلم نیز بنا به ارتباط این درس با سجاده و معنی کلمه سجاد برای یادگاری و تشویق سجاده کوچکی که در آن مهر نماز نیز وجود دارد به گروه برنده هدیه می دهد. ( البته معلم سعی می کند همة گروه ها را تشویق نماید ).
ارزشیابی پایانی :
در این مرحله معلم بین گروهها مسابقه ای را برگزار می کند.
به این ترتیب که از هر گروه می خواهد که کارت هایی را که روی آن ها کلمات هم معنی و مترادف نوشته شده است را از روی تابلو جدا کند و کنار یکدیگر و در سمت چپ تابلو بچسبانند. برای مثال :
در این مرحله ( ارزشیابی پایانی ) دانش آموزان باید بتوانند به سؤالاتی که در اهداف عملکردی و اهداف رفتاری در نظر گرفته شده بود پاسخ دهند.
تعیین تکلیف :
معلم از دانش آموزان می خواهد که کتاب کار خود را باز کنند سپس قسمت مربوط به این درس را بیاورند. در این قسمت از بچه ها خواسته شده است که در رابطه با شعر سجاد و سجاده نقاشی بکشند یا تصویر مناسبی بچسبانند.
سپس معلم کلماتی را پای تابلو می نویسد و از دانش آموزان می خواهد تا در رابطه با این کلمات فکر کنند تا هر چه در مورد آنها به نظرشان می رسد به صورت انشاء در آورده و بنویسند و برای جلسه آینده برای دوستان خود بخوانند.
در آخر نیز دانش آموز یا دانش آموزانی را که نام آنها سجاد است را معرفی نموده و از آنها می خواهیم کلمات مورد نظر را آنها پای تابلو بنویسند.
امام سجاد – صحیفه سجادیه – زین العابدین – امام چهارم به شهادت رسید – لق – پس از 57 سال

فایل : 15 صفحه

فرمت : Word