مقاله کامل بررسي بزه سقط جنين در حقوق ايران

/
موضوع
بررسي بزه سقط جنين در حقوق ايران
نام استاد
…………………
نام دانشجو
…………………………
شماره دانشجویی
………………………………..
تابستان 1400
فهرست مطالب
چكيده 4
بخش اول:تعريف سقط جنين و انواع سقط جنين 4
بند اول: تعريف جنين 4
بند دوم:انواع سقط جنين 5
الف) سقط جنين جنايي 5
ب) سقط جنين طبي 6
الف) تعريف عناوين مطرح در قانون 7
ب ) مراحل بررسي و صدور مجوز سقط جنين درماني: 8
ج)سقط جنين خودبخودي يا مرضي 8
د) سقط جنين ضربهاي 9
بند اول:بررسي ركن قانوني در قوانين سابق مجازات اسلامي 9
بند دوم: ركن مادي در رويه هاي قضايي موجود 10
بند سوم: ركن معنوي جرم سقط جنين براي تحقق جرم سقط جنين عمدي لازم است كه: 11
بخش سوم:مجازات سقط جنين عمدي 12
بند اول: مجازات سقط جنين عمدي از ناحيه افراد عادي 12
بند دوم: مجازات سقط جنين عمدي از ناحيه شاغلين امور پزشكي 12
نتيجه گيري 14
فهرست منابع 15
چكيده
پزشكي علمي است كه همواره موردنياز بشر بوده و هست و چون پزشكان با سلامت و حيات انسان ارتباط دارند بايد متعهد و متخصص بوده و تمام توان خود را براي حفظ سلامت و جان بيماران به كار گيرند چرا كه خطاي پزشكان سنگين و در اغلب موارد جبران ناپذير است. بدين سبب در اكثر كشورها حساسيت و نظارت مستمر و دقيقي بر امر پزشكي و درمان صورتميپذيرد. در كشور ما نيز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان نظام پزشكي اين وظيفه را عهده دار هستند اما متأسفانه گاهي مشاهده مي شود كه عدم وجود هماهنگي هاي لازم بين اين سازمانها باعث برهم خوردن سلامت جامعهميشود و گاهي نيز پزشكان سوگندي را كه يادنمودهاند فراموش مي كنند و اصول اخلاقي حرفه خود را رعايت نمي كنند و يا به دليلبياحتياطيآسيبهاي جسمي و روحي به بيماران واردميكننند كه در چنين مواردي بحث مسئوليت كيفري و مدني آنان مطرحميشود. در اين نوشتار مطالبي راجع به بررسي سقط جنين در حقوق ايران ارائه گرديده است كه اين مطالب باتوجه به مواد قانون مجازات اسلامي و فتاوي معتبر و منابع فقهيجمعآوري شده است. براساس مطالب ياد شده در طي متن عنوانميشود كه بزه سقط جنين در حقوق ايران جرم بوده و شخص بزهكار بايد متحمل مجازات شود. جرم سقط جنين به انواع عمدي و غيرعمدي تقسيم جرم سقط جنين عمدي (قانوني، مادي، معنوي) در اين نوشتار بررسي شده است.
واژگان كليدي: سقط جنين، رحم مادر، رشد، لقاح، سقط حمل
بخش اول:تعريف سقط جنين و انواع سقط جنين
جنين در لغت به معناي “ هرچيز پوشيده و مستور است و در اصطلاح پزشكي نيز موجودي است كه پس از لقاح تخمك به وسيله اسپروماتوزوئيد و پس از تقسيمات اولي سلول تخم
حاصل مي شود ولي هنوز دوران رشد خود را در داخل رحم مادر (يا كيسه جنيني در گياهان) مي گذراند. ” و سقط جنين نيز به معناي “ افتادن جنين قبل از نمو كامل در رحم” است.
بنداول: تعريفجنين
خداوند در آيات 11 تا 15 سوره مباركه مؤمنون مراحل تكوين حيات را چنين بيانميدارند: “ ولقد خلقنا الانسان من سلاله من طين ثم جعلناه نطفه في قرار مكين ثم خلقنا النطفه علقه فخلقنا العلقه مضغقه، فخلقنا المضغه عظاما فكسونا العظام لحماً ثم انشأناه خلقاً آخر فتارك اﷲ احسن الخالقين” و به يقين، انسان را ازعصارهاي از گل آفريديم، سپس او را [به صورت] نطفه اي در جايگاهي استوار قرار داديم، نگاه نطفه را به صورت علقه درآورديم، پس آن علقه را [به صورت] مضغه گردانيديم، و آگاه مضغه را استخوانهايي ساختيم، بعد استخوانها را با گوشتي پوشانديم، آنگاه [جنين را در] آفرينش ديگر پديد آورديم. آفرين باد بر خدا كه بهترين آفرينندگان است، بعد از اين [مراحل] قطعاً خواهيد مرد. “بدين جهت نيز قانونگذار ر م 487 قانون مجازات اسلامي بيان نموده است كه “ دذيه سقط جنين” به ترتيب زير است:
ديه نطفه كه در رحم مستقر شده بيست دينار
ديه علقه كه خون بسته است چهل دينار
ديه مضغه كه به صورت گوشت درآمده است شصت دينار
ديه جنين در مرحله اي كه به صورت استخوان درآمده و هنوز گوشت نروييده است هشتاد دينار.
ديه جنين كه گوشت و استخوان بندي آن تمام شود و هنوز روح در آن پيدا نشده يكصد دينار تبصره در مراحل فوق هيچ فرقي بين دختر و پسر نمي باشد.
ديه جنين كه روح در آن پيدا شده است، اگر پسر باشد ديه كامل و اگر دختر باشد نصف ديه كامل و اگر مشتبه باشد سه ربع ديه كامل خواهد بود. ”
در اصطلاح پزشكي سقط جنين به “ بيرون شدن حاصل باروري از رحم، درحالي كه موجود تكوينيافته قادر به زندگي در خارج از رحم نباشد”

الف) سقطجنينجنايي
اگر يكي از حالات زير در سقط جنين به اثبات برسد جنايي محسوب مي گردد:
اول: خروج محتويات رحمي قبل از موعد طبيعي توسط مادر با دستكاري رحم يا خوردن دارو يا ضربه عمدي به رحم (خودزني)
دوم: دستكاري رحم با تجويز داروي ساقط كننده جنين توسط كسان ديگر
سوم: كارگيري وسايل مخصوص توسط طبيب يا ماما يا افراد غيرمجاز، براي خونريزي و سقط جنين و قطع حاملگي، بدون مجوز قانوني
بنابراين، سقط جنين جنايي درحالتي اتفاق مي افتد كه عالماً و عامداً اقدام به اخراج جنين از رحم مادر مي گردد.
ب) سقطجنينطبي
مطابق نظريه مشورتي شماره 2610/7 مورخ 15/7/1377، اداره حقوقي قوه قضائيه: “ سقط جنين جرم است و مرتكب بايد كيفر مقرر را تحمل بنمايد، مگر اين كه اقدام به سقط جنين براي نجات مادر باشد كه در اين صورت برابر مواد قانون مجازات اسلامي جديد رفتارميشود. بديهي است چنانچه صاحب ديه با ابراء ذمه به سقط جنين رضايت داده باشد، ديگر حق مطالبه ديه جنين را نخواهد داشت. ” باتوجه به نظريه مشورتي ذكر شده اگر ادامه حاملگي براي مادر خطرناك بوده و يا موجب تشديد عوارض بيماري وخامت حال وي گردد، پس از ارسال مدارك مربوط به مراجع قانوني، ارجاع آن به پزشكي قانوني صورت مي پذيرد.
بعد از اثبات حاملگي در معاينه، بابررسيهاي لازم و تأييد و مدارك و صدور نظر مبني بر لزوم قطع بارداري، سقط جنين طبي انجام خواهد شد.
در حال حاضر به موجب ماده واحده قانون سقط درماني مصوب 10/3/1384 مجلس شوراي اسلامي “ سقط درماني با تشخيص قطعي سه پزشك متخصص و تأييد پزشكي قانوني مبني بر بيماري جنين كه به علت عقب افتادگي يا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر است و يا بيماري مادر كه با تهديد جاني مادر، توأم باشد قبل از ولوج روح (چهارماه) با رضايت زن، مجاز مي باشد و مجازات و مسئوليتي متوجه پزشك معالج نخواهد بود. متخلفين از اجراي مفاد اين قانون به مجازات هاي مقرر در قانون مجازات اسلامي محكوم خواهند شد. ”
در نتيجه براساس قانون مذكور، امكان سقط جنين صرفاً تا قبل از حلول روح در جنين تجويز شده است. لذا چنانچه كسي
بعد از حلول روح با وجود اثبات عقب افتادگي يا ناقص الخلقه بودن جنين اقدام به سقط آن نمايد قابل تعقيب و مجازات خواهد بود.
بر همين اساس پزشكي قانوني كشور اقدام به صدور دستورالعمل اجرايي قانون سقط جني درماني به شرح زير نموده است:
دستورالعمل اجرايي قانون سقط جنين درماني مصوب 10/3/1384 مجلس شوراي اسلامي:
الف) تعريفعناوينمطرحدرقانون
“ سقط جنين درماني” يا اسقاط درماني جنين باتوجه به قانون مذكور عبارت است از ختم حاملگي تا چهار ماه از زمان لقاح با رعايت شرايط مندرج در قانون و اين دستورالعمل.
“ پزشكي قانوني” به عنوان شخصيت حقوقي شامل ستاد ، ادارات كل و مراكزي از سازمان پزشكي قانوني كشور مي باشند كه كارشناسي و بررسي در مورد سقط جنين درماني در آنها صورت مي پذيرد.
“ عقب افتادگي جنين” يعني اختلال كامل يا نسبي در ساختار يا عملكرد دستگاه عصبي جنين به هر علتي كه در نهايت منجر به تولد نوزاد زنده نشود و در صورت تولد با فاصله كوتاهي بميرد يا دچار 1 همان منبع، ص 308اختلال ذهني يا جسمي باشد به نحوي كه موجب حرج مادر گردد، ملاك تشخيص به عرف پزشكي وتأييد متخصصين ذيربط است.
“ ناقص الخلقه بودن جنين” عبارت است از عدم تشكيل و يا اختلال در تشكيل يا تكامل يك يا چند عضو بدن به هر علت، به طوري كه جنين زنده متولد نشود و در صورت تولد با فاصله كوتاهي بميرد يا معلول جسمي يا ذهني باشد يا نباشد، ملاك تشخيص؛ عرف پزشكي و تأييد متخصصين ذيربط است.
“ حرج مادر” عبارت است از: نگراني و سختي مادر، به نحوي كه تحمل زنج و مشقت ناشي از ناقص الخلقه يا عقب افتادگي جنين خارج از توان وي باشد. بيماريهاي جنيني قيد شده در جداول پيوستي و بيماري ها و اختلالاتي كه متعاقباً پس از بررسي در كميته هاي كارشناسي اعلام خواهد شد، در صورت درخواست از مصاديق حرج مادر است.
“ بيماري مادر” عبارت است از وضعيت باليني و پزشكي مادر كه تداوم بارداري در آن تهديد جاني براي وي تلقي گردد. ملاك تشخيص؛ عرف پزشكي و تأييد متخصين ذيربط است.
“ مادر” يعني خانم بارداري كه متقاضي انجام عمل سقط جنين درماني است.
“ رضايت زن” يعني اجازه كتبي و آگاهانه مادر، براي انجام عمل سقط جنين درماني كه توسط گروه پزشكي پس از آگاه سازي كامل وي از وضعيت موجود و عواقب قبول يا رد عمل مذكور اخذ مي گردد.
ب) مراحلبررسيوصدورمجوزسقطجنيندرماني:
درخواست بررسي و صدور مجوز سقط جنين درماني، بايد تنها در ادارات كل پزشكي قانوني استانها و نيز، مراكز پزشكي قانوني شهرستانهايي كه شرايط لازم در اين خصوص را با تأييد معاونت پزشكي و باليني سازمان داشته باشند، تا 4 ماه از زمان لقاح پذيرش گردد.
ارايه حداقل سه مشاوره تخصصي در تأييد تشخيص و يك نوبت سونوگرافي با تعيين سن جنين ضروري است.
حضور زوجين، با مدارك شناسايي معتبر و تكميل فرم مربوطه در پزشكي قانوني الزامي است. در صورت عدم حضور يا عدم دسترسي به پدر جنين يا وكيل وي، استعلام مراجع ذيصلاح قضايي جهت برسي و صدور مجوز سقط جنين درماني ضروري مي باشد.
در صورتي كه علت درخواست؛ بيماري جنين باشد كه در جداول پيوستي به آن اشاره نشده است، موضوع بايد پس از تأييد حداقل سه نفر متخصص مربوطه به تأييد رياست سازمان برسد.
مجوز سقط جنين درماني، بايد عكس دار و با مشخصات كامل هويتي مادر صادر گردد.
آمار و اطلاعات كل درخواستها و مجوزهاي صادر شده، بايد در پايان هر ماه به معاونت پزشكي و باليني ارسال گردد.
مسئوليت حسن اجراي اين دستورالعمل با مدير كل استان است.
ج)سقطجنينخودبخودييامرضي
“ در خصوص اين نوع سقط بايد بيان نمود؛ بسياري از بانوان به علل ارش آناتوميك، ابتلا به بيماريهاي گوناگون و ساير علل ناشناخته ديگر، داراي زمينه براي سقط جنين هستند و با اندك استرس روحي يا صدمه فيزيكي سقط جنين مي نمايند. ” چنانچه ملاحظه ميگردد جنين سقطي عليرغم ميل و خواسته زن حامله و به لحاظ وجود بيماري و يا ساير علل ديگر كه خارج از اراده او مي باشد، حادث مي شود و فاقد وصف مجرمانه است.
د) سقطجنينضربهاي
اصولا در اين سقط كه به دنبال حوادث و صدمات ضربه اي پيشميآيد، اثبات رابطه عليت بين ضربه و سقط بسيار مشكل است و نياز به همكاري مقام قضايي و پزشكان دارد، زيرا گاهي با اندكضربهاي، سقط پيشميآيد و گاهي در صدمات شديد لگني جنين سالم مي ماند. “
بخش دوم: بررسي اركان تشكيل دهنده سقط جنين عمدي

فایل : 19 صفحه

فرمت : Word