مقاله کامل انتخاب همسر مطلوب و نقش آن در کارآمدی خانواده

فهرست مطالب
چکيده 1
مقدمه 1
ملاکهای همسر مطلوب 3
1. ‌ایمان‌و‌باورهای‌صحیح‌ 3
2. ‌تقوا 4
3. ‌خلق‌نیکو 5
4. ‌سلامت‌جسمانی‌و‌روانی 6
5. ‌اصالت‌خانوادگی 7
6. ‌زیبایی‌ظاهری‌و‌میل‌و‌علاقه 7
7. ‌برخورداری‌از‌دانش 9
8. ‌تناسب‌زن‌و‌شوهر 9
9. ‌صفات‌ویژ‌ه ی ‌دختر 11
منابع 12
چکيده
انتخاب همسر يكی از حساس ترين رويدادهای دوران جوانی است و معمولاً فرد را در تعيين ملاك های معتبر و لازم و تطبيق ملاك ها بر فرد مورد نظر و تصميم گيری نهايی دچار نوعی بحران و تعارض می‌كند. معيار ها، ملاك ها و ويژگی هايی كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود دو دسته اند: الف. ملاك هايی كه جزء اركان زندگی سعادتمندانه و خانواده ی كارآمد هستند؛ ب. ملاك هايی كه شرط كمال هستند. ملاك هايی كه در اين نوشتار به توضيح آنها پرداخته شده است، عبارت اند از: 1. ايمان و باورهای صحيح؛ 2. تقوا؛ 3. خلق نيكو؛ 4. سلامت جسمانی و روانی؛ 5. اصالت خانوادگی؛ 6. زيبايی ظاهری و ميل و علاقه؛ 7. برخورداری از دانش؛ 8. تناسب زن و شوهر و صفات ويژه ی دختر.
مقدمه
هيچ سيستمی ناگهانی پديد نمی آيد، بلكه برای شكل گيری هر سيستم، مقدمات و مراحلی پيموده می‌شود و در نهايت، با كنار هم قرار گرفتن جزييات، خرده سيستم ها و برقراری تعامل آنها می‌توان گفت كه مجموعه ای مرتبط و هماهنگ به وجود آمده است.
به همين ترتيب، خانواده نيز مراحل متعددی را پشت سر می‌گذارد تا «مجموعه» شود. نخستين مرحله در تشكيل خانواده، انتخاب و گزينش همسر مطلوب است. اين مرحله از مهم ترين مراحل زندگی هر فردی به شمار می‌رود و لازم است با دقت كافی انجام شود، زيرا فرد تقريباً تا پايان عمر، بايد پی آمد های انتخاب خود را بپذيرد و بخش عمده ای از كارآمدی خانواده، در گرو انتخابی اصلح و مطلوب است. در عين حال، انتخاب همسر، يكی از حساس ترين و فشارزا ترين
رويدادهای دوران جوانی است و فرد را معمولاً در تعيين ملاك های معتبر و لازم و تطبيق ملاك ها بر فرد مورد نظر و تصميم گيری نهايی دچار نوعی بحران و تعارض می‌كند. به همين دليل، امام صادقمی‌فرمايند:
کسی که قصد ازدواج و تشکیل خانواده دارد، لازم است خود را در پناه خدا قرار دهد و دو رکعت نماز بگزارد و حمد و ثنای خدا بگوید و این چنین دعا کند:
خداوندا، من تصمیم به ازدواج و تشکیل خانواده گرفته ام. همسری نصیبم کن که از نظر جسم و اخلاق نیکو ترین باشد، دامنی پاک و بی آلایش داشته و حیثیت وجود خود و مال و دارایی من را نگه دار باشد. از نظر رزق، وسعت روزی و از نظر برکت، فزاینده تر باشد. خداوندا، از او برای من فرزندی پاک سرشت مقدر فرما؛ فرزندی که برای من در زندگانی و پس از مرگ، خلفی شایسته باشد.
توصيه ی معصومان : به چنين دعايی، نشان می‌دهد كه انتخاب همسر چندان ساده نيست و برای آن كه به خوبی انجام شود و زيربنای اساسی خانواده ای كارآمد را پی ريزی كند، نيازمند ياری خداوند متعال می‌باشد. همچنين جوان را متوجه می‌سازد كه لازم است برای انتخاب همسر همه جانبهنگری را فراموش نكند وحتماً جنبه های مادی و معنوی را در اين فرآيند در نظر داشته باشد تا زمينه ی سعادت و خوشبختی دنيا و آخرت فرد فراهم شود.
در آموزه های اسلامی، توصيه های عملی برای انتخاب مطلوب ارائه شده است كه به مهم ترين آنها اشاره می‌شود. معيار ها، ملاك ها و وي ژگیهايی كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود، دو دسته اند:
الف. ملاك هايی كه جزو اركان زندگی سعادتمندانه و خانواده ی كارآمد هستند و شرط مطلق، لازم و تخلف ناپذير برشمرده می‌شوند. ايمان و باورهای درست، شرط لازم و تخلّف ناپذير انتخاب همسر است.
ب. ملاك هايی كه شرط كمال هستند و برای بهتر و كامل تر شدن زندگی و تشكيل خانواده ی كارآمد مورد توجه قرار میگيرند. اين ويژگی ها نسبی اند و بيشتر به سليقه و موقعيت افراد بستگی دارند؛ ويژگی هايی مانند زيبايی، علم و سواد، شرافت خانوادگی، تناسب فرهنگی، اقتصادی و مذهبی از اين قبيل اند.
سزاوار است به نقش اين ملاك ها در خلق ارزش هايی توجه نماييم كه توجه مؤمنان به آنها، به منزله ی ارزش ها و زيربناهای فكری است و برخورداری هرچه بيشتر از اين ملاك ها، به نزديك شدن به خانواده آرمانی كمك میكند. در حقيقت، در جامعه ی اسلامی، دعاها و ملاك های گزينش همسر، كه در آيات و روايات آمده است، فرهنگ ويژه ای به وجود آورده است و در نتيجه، ملاك های كارآمدی و ايده آلبودن را در همسر و به وجود آوردن خانواده ای آرمانی ترسيم و تسهيل می‌كند. در جوامعی كه چنين ملاك هايی رواج ندارد، خانوادهها به سمت و سوی خاصی جهت گيری نمیكنند و در راه و مسير خاصی رشد نمی يابند؛ بنابراين توجه به اين ميراث گران بها، به عنواندارايی اجتماعی مؤمنان و عامل شكلدهنده و محرك شك لگيری خانواده به سویچنين ملاك هايی – چه هنگام تربيت فرزندان و آماده ساختن آنها توسط والدين برای تشكيل خانواده و چه از سوی متقاضيان تشكيل خانواده و ازدواج- از اهميت بالايی برخوردار است.
ملاکهای همسر مطلوب
ملاك ها در شكل دهی همسر آرمانی و خانواده ی كارآمد در ذهن ها و تأثير عملی آن در شكل گيری خانواده، می‌تواند
شاخصی عام در جوامع مختلف برای شكل گرفتن خانواده ی كارآمد به شمار آيد. بر اساس اين، توجه افراد و خرده فرهنگها در فرهنگ عام اسلامی به اين ملا كها، می‌تواند جهت نمايی برای حركت به سوی خانواده ای كارآمد به شمار رود و كارآمدی خانواده را تضمين كند. در آموزه های اسلامی، ملاكهايی برای انتخاب همسر مطلوب ارائه شده است كه به مهم ترين آنها اشاره می‌شود.
1. ‌ایمان‌و‌باورهای‌صحیح‌
ايمان و باورهای دينی به عنوان نگرش اصلی و محوری، مستقيم و غيرمستقيم بر همه ی ابعاد شخصيت فرد مانند هدف زندگی، ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زندگی و ديدگاه های فرد به شغل، ازدواج، تحصيل و حتی جنبه های جزيی تری مانند تفريحات، علايق و ترجيحات رفتاری در زندگی اثر گذار است؛ از اين رو، ايمان وباورهای دينی درست مهم ترين و اساسی ترين ويژگی همسر مطلوب به شمار می‌رود. اين ويژگی ملاك مطلق و تخلف ناپذير می‌باشد و در همه ی شرايط، زمان ها و مك انها ضروری است؛ از اين رو، اگر فردی از ايمان و باورهای دينی در حد مناسب برخوردار نباشد،
گزينه ای مطلوب برای ازدواج نيست و فاقد شرايط به شمار می‌رود. براساس آيه ی 221 سوره ی بقره، ازدواج با افراد بی ايمان، فرد را از سعادت اخروی باز می‌دارد و چنين ازدواجی نبايد انجام شود.
خداوند متعال در اين آيه ی شريفه می‌فرمايد:
زنان مشرک را تا ایمان نیاورده اند، به زنی مگیرید و کنیز مؤمن بهتر از آزادزن مشرک است، هرچند زیبایی او شما را به شگفت آورد و به مردان مشرک تا ایمان نیاورده اند، زن مؤمن ندهید و برده ی مؤمن بهتر از مرد آزاد مشرک است، هرچند شما را به شگفت آورد. آنان شما را به سوی آتش فرا می‌خوانند و خداوند شما را به بهشت و آمرزش می‌خواند…
طبق مضمون و تفسير اين آيه و روايات ائمه ی معصوم :، شرط ايمان در ازدواج و انتخاب همسر، مطلق است و هرچند فرد مورد نظر تمام ويژگی های مطلوب و مثبت ديگر را داشته باشد، ولی ايمان نداشته باشد، فاقد شرط است و ازدواج با او ممنوع می‌باشد. كسی كه پايبند به دين نيست، هيچ تضمينی وجود ندارد كه پايبند به رعايت حقوق همسر و زندگی مشترك باشد. اين ويژگی مختص اسلام نيست، بلكه در همه یدنيا، اعتقادات دينی از مهم ترين عوامل مؤثر در انتخاب همسر می‌باشد، به طوری كهبيش از 98 درصد ازدواج
ها بين يهوديان، 93 درصد ازدواج ها بين كاتوليك ها و بيش از 74 درصد بين پروتستان ها، درون دينی است.
البته اگر هر دو زوج بی دين يا به قوانين دينی بی توجه و بی قيد باشند، ممكن است بتوانند يكديگر را براساس ناباوری ها و باورهای نادرست خود تحمل كنند و در كنار هم زندگی نمايند، ولی زندگی آنان سعادتمندانه و مورد رضايت الهی نخواهد بود، زيرا فراموش كردن خداوند و دستوراتش سبب می‌شود كه خداوند نيز به انسان توجه نداشته باشد.
2. ‌تقوا
حقيقت تقوا، پرهيز از گناه و نافرمانی خداوند و انجام فرامين و دستورهای الهی است.
امام صادق در تفسير تقوا می‌فرمايند:
«تقوا انسان را از آنچه خداوند نهی كرده است، باز می‌دارد و به آنچه خداوند دستور داده انجام دهد، عمل میكند. »
ازدواج با كسی كه تقوا ندارد و آشكار مرتكب گناهانی مانند روابط نامشروع جنسی و شراب خواری می‌شود، نادرست است و چنين فردی نمی تواند خانواده ای كارآمد را بنيان بگذارد. تقوا در ايجاد روابط مطلوب بين همسران و فرزندان تأثير جدی دارد؛ برای نمونه، در تعاليم دينی می‌خوانيم كه فرد متقی حتی اگر ناسازگاری هم پيش بيايد، به همسر خود ظلم نخواهد كرد. اين ويژگی مورد توجه جدی
تعاليم دينی قرار گرفته و به مؤمنان توصيه شده است در صورتی كه فرد از آن برخوردار نباشد، او را بههمسری برنگزينند.
تقوا دارای مراتب گوناگون است و مؤمنان به ميزان تلاش خود به مرتبه ای از آن دست می‌يابند؛ دارا بودن پايين ترين سطح و مرتبه ی تقوا كه انجام واجبات و ترك محرمات الهی است، بر همه واجب است و برای انتخاب همسر مطلوب، كه جزو عموم مردم است نيز واجب و جزو شرايط انتخاب است.
3. ‌خلق‌نیکو
بنای مستحكم زندگی، بر سازگاری، تفاهم و همكاری، تعامل مناسب و مدارای با يكديگر استوار است و اين رفتارها فقط در پرتو ويژگی حسن خلق شكل میگيرد و ادامه می‌يابد. در حديثی از امام صادقدرباره ی تعريف فرد دارای حسن خلق پرسيده شد و حضرتفرمودند كه فردی حسن خلق دارد كه:
«با تو رفتار نرم داشته باشد، خوشكلام باشد و با گشاده رويی با تو برخورد كند. »در تعاليم اسلامی آمده است فردی كه حسن خلق ندارد، همسری مطلوب نيست و به همين دليل ائمه ی طاهرين : ما را به صراحت از ازدواج با افراد بدخلق نهی ك ردهاند. همچنين در روايات اسلامی،
حسن خلق يكی از اركان اساسی ايمان و اسباب كمال برشمرده شده است و بداخلاقی نشانه ی ضعف ايمان به شمار می‌آيد. اخلاق نامناسب موجب می‌شود فرد در ويژگی ايمان نيز نقص داشته باشد و سبب بیايمانینيز شود. همچنين رسول گرامی اسلامايمان، دي نداری و حسن خلق را در كنار همقرار داده و بر ازدواج با كسی كه اين دو شرط را دارد، تأكيد كرده و فرموده است: «با كسی كه اخلاق و دينش مورد پسند باشد، ازدواج كنيد. » بنابراين در صورتی كه فرد از حسن خلق برخوردار نباشد، نمی تواند كارآمدی خانواده را تضمين كند. همچنين اعضای خانواده در راه رسيدن به كمال و بالندگی دچار اختلال و ضعف می‌شوند و از رسيدن به بالندگی و كمال مطلوب باز می‌مانند. از نمونه ها و مصاديق روشن خلق ناپسند می‌توان به بدزبانی، حسادت، سوءظن، لجاجت، تكبر، غرور، دروغ گويی و حرص اشاره كرد.
4. ‌سلامت‌جسمانی‌و‌روانی
برخورداری از سلامت جسم و روان، از شرايط لازم همسر مناسب است و اگر فردی به بيماری جسمی درمان ناپذير و يا اختلال روانی شديد مبتلا باشد، گزينش او به عنوان همسر نادرست است، زيرا بيماری جسمی يا روانی عميق و درمان ناپذير، هميشه همراه انسان است و مانع ايفای كامل نقش همسری و مادری می‌شود و كارآمدی خانواده را به شدت دچار اختلال می‌كند. به همين دليل، در احكام اسلامی وجود بسياری از
نقصهای جسمی و روانی، مجوز فسخ ازدواج می‌شود و در صورتی كه فرد فريب خورده باشد يا پس از عقد كشف شود، به شخص اجازه داده شده است كه عقدازدواج را يك طرفه فسخ كند، بدون اين كه هيچ چيزی بر او باشد. در آموزه های دينی، مسلمانان از ازدواج با بيماران و كسانی كه فاقد عقل و شعور هستند، به شدت نهی شده اند؛ اميرمؤمنان، علی ، در اين باره می‌فرمايند:
« از ازدواج با احمق بپرهيزيد، زيرا مصاحبت و زندگی با او بلاست است و فرزندانش تباه خواهند شد. »
شريك زندگی احمق نمی تواند كارآمدی خانواده را تضمين كند و خانواده را از مسير كمال و بالندگی خارج می‌سازد.
5. ‌اصالت‌خانوادگی
در انتخاب شريك زندگی، اصالت، تعادل و شرافت خانوادگی وی مزيت است و شرط كمال، بالندگی و كارآمدی برشمرده می‌شود. فرزند خانواده، جزيی از آن و شاخه ای از آن درخت

فایل : 21 صفحه

فرمت : Word