مقاله کامل ارزیابي خطر ابتلا به اختلالات اسکلتي-عضلاني

ارزیابي خطر ابتلا به اختلالات اسکلتي-عضلاني ناشي از جابجایي بیمار در پرسنل بیمارستاني به روش DINO و PTAI در بیمارستانهای منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکي شهید بهشتي

چکیده

زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار (Work-related Musculoskeletal Disorders) از مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار در بیمارستان بوده و از شیوع بالایی برخوردار است. به همین منظور این مطالعه باهدف ارزیابی ارگونومیکی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی در پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار شاغل در بخش های مختلف بیمارستان های منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران به روش DINO و PTAI انجام گرفت.

روشها: این مطالعه مقطعی-تحلیلی در بین 245 نفر از پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار در بخش های مختلف 4 بیمارستان منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شهر تهران در سال 1398 انجام گردیده است.در این مطالعه نوع نمونه گیری دو مرحله ای تصادفی خوشه ای بود. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه Body map و پرسشنامه‌های PTAI و DINO گردآوری گردید.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن افراد مورد مطالعه 6/9±7/37 سال به دست آمد.2/72 درصد( 177 نفر) افراد مورد مطالعه را مردان و 8/27 درصد( 68 نفر) را زنان تشکیل دادند. نتایج نشان داد که 6/88 درصد (217 نفر) از افراد مورد مطالعه در طی 12 ماه گذشته حداقل در یکی از اندامهای خود احساس درد و ناراحتی داشتند. کمردرد با 71 درصد (174 نفر)، شایعترین ناراحتی اسکلتی-عضلانی در پرسنل مورد مطالعه بوده است. بیشترین نمره PTAI با 8/69 درصد( 171نفر) در سطح دو( ناحیه زرد: نیازمند اقدامات ارگونومیکی) بود. همچنین 8/27 درصد( 68 نفر) در سطح سه( ناحیه قرمز: سطح ارگونومیکی ضعیف) قرار داشت. بیشترین نمره DINO با 6/57 درصد( 141 نفر) در سطح دو (ناحیه زرد) و 6/41 درصد( 102 نفر) در سطح سه (ناحیه قرمز) قرار داشت.بین نتایج حاصل از هر یک از شاخصهای PTAI و DINO با شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی ارتباط معناداری وجود ندارد (05/0<p). همچنین بین سطوح مختلف شاخص DINO با PTAI ارتباط معناداری وجود دارد (05/0>p).

نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های مطالعه، هر دو روش PTAI و DINO میتواند ابزاری مناسب جهت ارزیابی نحوه انتقال بیمار باشد.

همچنین نتایج پژوهش نشان داد که افراد مورد مطالعه به دلیل ماهیت کارشان در معرض ریسک فاکتورهای دیگر اختلالات اسکلتی-عضلانی مانند وضعیتهای نامناسب بدن حین کار، ایستادنهای طولانی مدت و فشار کاری بالا در محیط کار بودهاند که نشان میدهد نیاز به مداخلات ارگونومیک و بهبود شرایط کاری پرسنل در اسرع وقت میباشد.

کلیدواژه‌ها: اختلالات اسکلتی-عضلانی، جابجایی بیمار، پرسنل بیمارستانی، شاخص DINO، شاخص PTAI.

مقدمه

یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت کارکنان در محیط های کاری، اختلالات اسکلتی-عضلانی تلقی شده و تقریبا در تمام مشاغل شیوع بالایی را به خود اختصاص داده است. پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار در بیمارستان با توجه به نیازمندیهای فیزیکی و روانی بالای آن از جمله مشاغلی است که در آن اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار (WMSDs) از شیوع بالایی برخوردار است. مطالعات نشان دادهاند که پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار بیشتر از سایر کارکنان بخش درمان تحت تأثیر اختلالات اسکلتی-عضلانی (Musculoskeletal Disorders) قرار میگیرند. اگرچه MSDs از نوع اختلالات چندعلتی میباشد که میتواند شامل عوامل فیزیکی، سازمانی، روانشناختی و فردی باشد، اما مطالعات اخیر گزارش کردهاند که حمل بیمار عامل خطر اصلی MSDs میباشد. ادعاشده که بیش از 27 درصد MSDs رویداده در سال 3771 در آمریکا مربوط به آسیبهای ناشی از حمل بیمار بوده است.

حمل بیمار نیازمند مجموعهای از حرکات و حالات بدنی است که شامل جفت شدن ضعیف دست، خمش و پیچش و حرکات تکراری است و باعث وارد شدن فشار زیاد بر ستون فقرات هنگام جابجایی یا تغییر حالت بدنی بیمار میگردد. عوامل فاکتورهای معمول ایجادکننده MSDs در پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار شامل وضعیتهای بدنی نامناسب، اعمال نیرو، وزن بار، کاهش نسبت پرستار به تخت، سرعت عملهای متفاوت و گاهی سریع و همچنین استفاده از روشهای قدیمی و پرخطر فیزیکی در هنگام انتقال بیمار و نداشتن مهارت کافی پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار در مورد استفاده درست از ابزار کمکی و کمبود تجهیزات جابجایی بیمار میباشد که میتواند سبب ایجاد اختلالات اسکلتی-عضلانی شود. ارزیابی خطرات ایجادکننده این آسیبها میتواند مبنای مناسبی جهت شناسایی خطرات و امکان طراحی و اجرای برنامه‌های مداخلهای ارگونومیک و بهبود شرایط کاری پرسنل بیمارستانی و افرادی که دارای وظیفه جابجایی بیمار در بیمارستان و به ویژه در بیمارستانهای ارتش باشد.همچنین از آنجایی که کیفیت خدمترسانی در بیمارستانهای ارتش به سبب اهمیت انها در مواقع بحرانی میتواند نقش مهمی در آینده کشور داشته باشد. لذا ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از جابجایی بیمار در پرسنل بیمارستان های ارتش می تواند سودمند باشد. از جمله روشهای ارزیابی خطر آسیب های اسکلتی-عضلانی ناشی از جابجایی بیمار استفاده از روشهای Patient Transfer Assessment Index( PTAI) و Direct Nurse Observation Instrument( DINO) میباشد. روش PTAI به معنی «ابزار ارزیابی انتقال بیمار» میباشد. این روش شامل آیتم هایی است که در آنها عواملی مانند شرایط محیطی، نیاز به استفاده از تجهیزات بالابر، بار وارد بر اندام های بدن، مهارت در جابجایی بیمار و فشار ذهنی و فیزیکی ناشی از این فعالیت مورد ارزیابی و آنالیز قرار میگیرند.

روش DINO به معنی «ابزار مشاهده مستقیم پرستار» بوده که جهت ارزیابی روش کار پرسنل بیمارستانی در طی جابجایی بیمار استفاده میشود، این روش علاوه بر سهولت استفاده و اقتصادی بودن آن دربرگیرنده آنالیز وضعیت بدن پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار در فعالیتهایی مانند حرکت دادن و بلند کردن بیمار همراه با حفظ ایمنی وی است. از این روش میتوان در ارزیابی برنامه‌های آموزشی حمل بیمار، برآورد میزان انطباق با روشهای آموزش دادهشده در جابجایی بیمار و همچنین به عنوان روشی برای اندازهگیری کیفیت ارائه خدمات استفاده نمود. این دو روش در میان روشهای موجود در جابجایی بیمار توسط پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار میتواند نتایج سودبخشی را ارائه دهد. به همین منظور این مطالعه باهدف ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از جابجایی بیمار در پرسنل بیمارستانی به روش DINO و PTAI در بیمارستانهای منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران انجام گرفت.

روشها

پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی-تحلیلی است که در سال 1398 در 4 بیمارستان منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شهر تهران انجام شده است. جامعه مورد مطالعه شامل پرسنل بیمارستانی دارای وظیفه جابجایی بیمار اعم از پرستاران، بهیاران ،کمک بهیاران و خدمات در بخشهای مختلف بیمارستانهای منتخب میباشد.در این مطالعه نوع نمونه گیری دو مرحله ای تصادفی خوشه ای بود به این ترتیب که از بین کلیه بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شهر تهران 4 بیمارستان بصورت تصادفی انتخاب شد که هر کدام از این بیمارستانها به عنوان یک خوشه در نظر گرفته شد. در درون هر خوشه هر یک از بخش های این بیمارستانها به عنوان یک طبقه در نظر گرفته شد و از هر طبقه به تصادف افرادی که جاب هجایی بیمار را انجام میدادند، به تصادف انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در این گروه هدف با توجه به آمار مطالعات قبلی و بر اساس فرمول محاسبه تعداد نمونه بر حسب شیوع، تعداد 245 نفر به دست آمد.

در بیمارستانهای منتخب افرادی که کار جابهجایی بیمار را انجام میدادند، شناسایی شد. سپس سهم هر بیمارستان از نظر تعداد افردادی که کار جابه جایی بیمار را انجام میدادند، مشخص گردید. سهم هر بیمارستان در انتخاب نمونه رعایت شد و داخل هر بخش لیست کسانی که کار جابه جایی بیمار را انجام میدادند، در نظر گرفته شد و به صورت غیر تصادفی تعداد مورد نظر در هر بیمارستان انتخاب گردید.معیار ورود به مطالعه داشتن سابقه کار بیش از یک سال و همچنین کسانی که جابجایی بیمار داشتند و معیار خروج داشتن سابقه بیماریها و حوادث مؤثر بر دستگاه اسکلتی-عضلانی بود و معیار انتخاب بیمارستانها، بر اساس سطح خدمات مشابه بود.جهت رعایت اصول اخلاقی به واحدهای پژوهش

فایل : 18 صفحه

فرمت : Word