مقاله کامل ارتباط آگاهي و عملكرد اعضاء خانواده در مواجهه با حمله قلبي بيمار

ارتباط آگاهي و عملكرد اعضاء خانواده در مواجهه با حمله قلبي بيمار
خلاصه
هدف. اين مطالعه با هدف تعيين عملكرد اعضاء خانواده به هنگام مواجهه با حمله قلبي بيمار و ارتباط آن با آگاهي ايشان در اين زمينه انجام شد.
زمينه.حمله حاد قلبي از شايع ترين، جدي ترين و كشنده ترين بيماري ها است. اين بيماري به سرعت در سطح جهان و ايران در حال افزايش است و از مهم ترين عوامل مرگ به شمار مي رود. عملكرد افرادي كه در دقايق اوليه با بيمار مبتلا به حمله قلبي سرو كار دارند در پيش آگهي بيماري ،مرگ و زندگي وي اهميت ويژه اي دارد.
روش كار. اين مطالعه از نوع همبستگي-توصيفي بود. تعداد 300 نفر از اعضاء خانواده بيماران مبتلا به حمله قلبي بسترى در بيمارستان هاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي ايران، واحدهاي پژوهش را تشكيل دادند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و به روش نمونه گيري مستمر گردآوري شد. روايي ابزار از طريق اعتبار محتوي و پايايي آن در قسمت آگاهي، از طريق آزمون مجدد و در بخش عملكرد، از طريق همساني دروني( 92/0) تعيين گرديد.
يافته ها. يافته ها نشان دهنده سطح خوب آگاهي، ولي عملكرد ضعيف واحدهاي مورد پژوهش در مواجهه با بيماران مبتلا به حمله قلبي بودند. همچنين، بين عملكرد و آگاهي واحدهاي مورد پژوهش ارتباط معنا دار وجود داشت( 004/0=p)؛ اما بين آگاهي و عملكرد با سطح تحصيلات،سن، و جنس ارتباط معناداري وجود نداشت.
نتيجه گيري. علي رغم سطح خوب آگاهي واحدهاي مورد پژوهش، هيچ كدام از آنان عملكرد خوبي در مواجهه با بيماران
حمله قلبي نداشتند. لذا پيشنهاد مي شود آموزش عموم مردم در مورد چگونگي مواجهه با بيماران حمله قلبي بيشتر و به صورت ملموس تر انجام گيرد و پژوهش هاي بيشتري در اين زمينه انجام شود تا بتوان راهكارهاي مناسب جهت ارتقاء سطح آگاهي و عملكرد اعضاء خانواده و افراد جامعه در اين مورد را توسعه داد.
كليد واژه ها: حمله قلبي، عملكرد، آگاهي
31 1(3), Autumn 2012مقدمه
بيماري عروق كرونر مهم ترين علت مرگ در آمريكا و در تمام جهان (تازيلاس و تازيلاس2010، حسينيان، اماني و همكاران 1387، جعفري و همكاران،1388) و حمله حاد قلبي از شايع ترين، جدي ترين، و كشنده ترين آنها است. عملكرد افرادي كه در دقايق اوليه با بيمار قلبي سروكار دارند در پيش آگهي بيماري، مرگ و زندگي بيمار اهميت ويژه اي دارد (گيتي،1384). اقدام سريع در كمك به بيمار براي رسيدن به نتايج مطلوب بسيار ضروري است (مندر باكا،2005)؛ زيرا باعث درمان مناسب، حفظ جريان خون و در نهايت، پيشگيري از مرگ عضله قلب مي شود (وزارت بهداشت آمريكا،2003). در حقيقت، فرايند تخريب عضله قلب بسيار وابسته به زمان و سرعت عملكرد است (زانگ و همكاران،2007). هر ساله در آمريكا بيش از 50 درصد از 2/1 ميليون بيماري كه از حمله قلبي رنج مي برند، قبل از رسيدن به بيمارستان يا در بخش اورژانس در ساعت اول حمله علائم مي ميرند و تعداد زيادي دچار عوارض و ناتواني شديد مي گردند كه اين موارد، با درمان به موقع قابل پيشگيري است (جرج و همكاران،2006).
بيماري هاي قلب و عروق (سكته قلبي و انسداد عروق) به عنوان دومين عامل،40 تا 50 درصد علت مرگ در ايران را پس از حوادث ترافيكي به خود اختصاص داده است (جهانبخش و همكاران،1388). تعداد زيادي از اين موارد در حضور خانواده بيمار و 20 درصد باقيمانده در اماكن عمومي (جايى كه ساير مردم حضور دارند) اتفاق مي افتند، به اين معني كه تمام موارد حمله و ايست قلبي شاهداني، از جمله همكاران، خانواده يا افراد ديگر داشته اند (گيتي،1384).در همين رابطه، نقوي در كتاب سيماي مرگ و مير در 23 استان كشور مي نويسد،40 درصد تمام مرگ هايي كه به علت حمله قلبي در ايران روي مي دهد در بيمارستان و 60 درصد آنها در خارج از بيمارستان و اغلب در كنار اعضاء خانواده روي مي دهند (نقوي 2831).
با توجه به اين كه اولين چاره درماني در افرادي كه دچار حمله قلبي مي شوند انجام اقدامات سريع و صحيح اوليه درماني براي آنها است، و كاهش فاصله بين شروع علائم و اقدام جهت درمان مناسب باعث كاهش مرگ و عوارض بيماري مي گردد (راشن و همكاران،2012)، و نيز با عنايت به اين نكته كه تأخير قبل از بيمارستان مانع تشخيص و اقدام درماني مناسب مي گردد (گاف و همكاران،2007)، لذا اهميت انجام اين اقدامات توسط هر فردي از افراد جامعه محرز مي باشد. به كرات مشاهده شده است كه خانواده و همراهان بيمار، بدون انجام اقدامات مناسب و عملكرد صحيح،بيمار مبتلا به حمله قلبي را به اورژانس مي رسانند كه اين امر مي تواند باعث صدمات جبران ناپذيري به بيمار گردد. لذا، اين پژوهش با هدف تعيين عملكرد و آگاهي اعضاء خانواده
بيماران مبتلا به حمله قلبي به هنگام مواجهه با حمله قلبي بيمارشان انجام شد. آگاهي از ضعف ها و مشكلات مي تواند انگيزه اي جهت برطرف كردن آنها باشد. چنانچه اسميت و مارلين به نقل از گاس و كرني معتقدند داشتن اطلاعات و آگاهي از دانسته هاي افراد براي كمك به آنها بسيار مهم است؛ زيرا درك نياز به آموزش به انگيزه اى قوي در داوطلب شدن براي برنامه هايي از قبيل آموزش نحوه برخورد با بيماران حمله قلبي مي باشد (اسميت و مارلين، 2000).
مواد و روش ها
اين مطالعه، مقطعي و از نوع همبستگي توصيفي بود، كه بر روي خانواده بيماراني كه بيمار آنها در سال86 دچار حمله قلبي شده و به يكي از بيمارستان هاي قلب وابسته به دانشگاه علوم پزشكي ايران مراجعه كرده بودند انجام گرفت. تعداد 300 نفر در اين مطالعه شركت كردند. نمونه گيري به روش مستمر انجام گرفت.
روش انجام كار به اين صورت بود كه پس از كسب اجازه از دانشگاه علوم پزشكي ايران و مراجعه و ارائه معرفي نامه به مسئولين بيمارستان هاي مورد نظر، همراهان بيماراني كه بيمار آنها دچار حمله قلبي شده و در يكي از بخش هاي سي سي يو، قلب يا اورژانس بيمارستان مستقر بودند و از زمان شروع علائم حمله قلبي تا زمان تحويل بيمار به مراكز درماني خود به تنهايي نگهداري و انتقال بيمار را به عهده داشتند، انتخاب شدند. پژوهشگر پس از معرفي خود و توضيح در مورد اهداف پژوهش و جلب رضايت واحدهاي پژوهش و اخذ فرم رضايت آگاهانه كتبي جهت شركت در پژوهش و نيز دادن اطمينان در مورد محرمانه باقي ماندن اطلاعات و عدم نياز به ذكر نام و نشاني از طرف واحدهاى مطالعه،اقدام به جمع آوري داده ها نمود. اين پژوهش در بخش هاى سي سي
يو، قلب و اورژانس بيمارستان هاي قلب شهيد رجائي و مجتمع آموزشي درماني حضرت رسول اكرم (ص) شهرستان تهران انجام شد.
ابزار گردآوري داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود كه به طور مستقيم توسط همراهان واجد شرايط تكميل مي شد. اين پرسشنامه از سه بخش الف،ب و ج تشكيل شده بود. در قسمت الف ابزار، مشخصات فردي و اجتماعي (سن، جنس، شغل، ميزان تحصيلات و نوع وابستگي با بيمار) نمونه هاي پژوهش مورد سؤال قرار گرفت.
قسمت ب پرسشنامه حاوي ده سؤال سه گزينه اي بود، كه جهت تعيين سطح عملكرد نمونه هاي مورد پژوهش در مواجهه با بيماران حمله قلبي (هدف اول پژوهش) تدوين شده بودند. در صورت انتخاب گزينه صحيح، امتياز يك، و در غير اين صورت امتياز صفر براي آن سوال در نظر گرفته مي شد، كه كل امتيازات كسب شده اين قسمت از ابزار، بين0-10 بود. سپس با توجه به ميزان امتيازات كسب شده از كل نمره، عملكرد به سه سطح ضعيف (كسب نمره 0-3)، متوسط (كسب نمره 4-6) و خوب (كسب نمره 7-10) تقسيم بندي شد.قسمت ج پرسشنامه نيز حاوي ده سؤال سه گزينه اي بود، كه جهت تعيين آگاهي نمونه هاي مورد پژوهش نسبت به شناخت علائم حمله قلبي تدوين شده بودند، كه در صورت انتخاب گزينه صحيح امتياز يك و در غير اين صورت امتياز صفر براي آن سوال در نظر گرفته مي شد.
كل امتيازات كسب شده اين قسمت از ابزار نيز بين0-10 امتياز بود كه با توجه به ميزان امتيازات كسب شده و نظر مشاور آمار، آگاهي نيز به سه سطح ضعيف (كسب نمره 0-3)،
متوسط (كسب نمره 4-6) و خوب (كسب نمره7-10) تقسيم بندي شد.
جهت تعيين روايي ابزار از روش اعتبار محتوا استفاده شد. به اين منظور، مقالات مرتبط، منابع و نشريات مشابه مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از نظرات اساتيد صاحب نظر ابزار مورد استفاده تنظيم گرديد و جهت تعيين پايايي آن در قسمت ب از روش همساني دروني استفاده شد. در اين مورد، ضريب آلفا كرونباخ( 92/0 ) محاسبه گرديد و در قسمت ج پرسشنامه، از آزمون مجدد استفاده شد.
پس از گردآوري اطلاعات، داده ها، با استفاده از نر مافزار SPSS نسخه 13 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. علاوه بر تعيين فراواني، از آزمون هاي آماري آناليز واريانس، تي مستقل و ضريب همبستگي پيرسون جهت بررسي ارتباط متغيرها استفاده گرديد.
يافته ها
در اين پژوهش،58درصد نمونه ها مرد و 42 درصد زن بودند. محدوده سني نمونه ها از 18 تا 80 سال با ميانگين سني 9/42 سال و انحراف معيار 9/16 سال بود. همچنين،7/13 درصد نمونه ها سواد خواندن و نوشتن،3/9 درصد تحصيلات راهنمايي،3/30 درصد تحصيلات دبيرستان يا ديپلم،20 درصد فوق ديپلم،6 درصد تحصيلات ليسانس و 4 درصد آنها تحصيلات فوق ليسانس و بالاتر داشتند. علاوه بر اين،28 درصد از همراهان شغل آزاد داشتند،3/29 درصد خانه دار،7/12 درصد بيكار، و 29 درصد كارمند بودند. از نظر نسبت همراهان با بيمار،1/15 درصد همسر،3/25 درصد دختر،5 درصد خواهر،7/29
درصد پسر،5 درصد پدر،7/6 درصد مادر و 7/9 درصد نسبت برادري با بيماران دچار حمله قلبي داشتند.
جدول شماره1مربوط به توزيع فراواني نمونه ها بر حسب سطح آگاهي و عملكرد است و نشانگر آن است كه 7/51 درصد از جامعه مورد پژوهش داراي سطح عملكرد متوسط و 3/48 درصد از جامعه مورد پژوهش داراي عملكرد ضعيف بودند و هيچ كدام از نمونه هاي مورد پژوهش عملكرد خوب نداشتند. جهت بررسي ارتباط بين سطح عملكرد و سن با استفاده از آناليز واريانس ميانگين عملكرد در سطوح مختلف سني با هم مقايسه گرديد. اين آزمون نشان داد كه بين ميانگين هاي عملكرد در گروه هاي مختلف سني از نظر آماري تفاوت معني داري وجود ندارد. جهت بررسي ارتباط بين ميزان عملكرد و جنس با استفاده از آزمون تي مستقل، ميانگين عملكرد در دو جنس با هم مقايسه گرديد
اين آزمون نشان داد كه بين ميانگين هاي عملكرد در دو جنس از نظر آماري تفاوت معني داري وجود ندارد. جهت بررسي ارتباط بين سطح عملكرد و سطح تحصيلات با استفاده از آناليز واريانس ميانگين عملكرد در سطوح مختلف تحصيلي با هم مقايسه گرديد. اين آزمون نشان داد كه بين ميانگين هاي عملكرد در سطوح مختلف تحصيلي از نظر آماري تفاوت معني داري وجود ندارد.
همچنين، توزيع فراواني نمونه هاي مورد پژوهش بر حسب سطح آگاهي نشانگر آن بود كه 3/60 درصد از جامعه مورد پژوهش داراي سطح آگاهي خوب،3/33 درصد داراي آگاهي متوسط و 3/6 درصد از آنها داراي سطح آگاهي ضعيف هستند. جهت بررسي ارتباط بين سطح آگاهي و سن با استفاده از آناليز واريانس، ميانگين آگاهي در سطوح مختلف سني با هم مقايسه
گرديد. اين آزمون نشان داد كه بين ميانگين هاي آگاهي در گروه هاي مختلف سني از نظر آماري تفاوت معني داري وجود ندارد.
نتايج در ارتباط با ميزان آگاهي و جنس نشان داد كه بيشترين درصد سطح آگاهي خوب( 3/64 درصد) مربوط به خانم ها است. با استفاده از آزمون تي مستقل ميانگين آگاهي در دو جنس با هم مقايسه گرديد. اين آزمون نشان داد كه بين ميانگين هاي آگاهي در دو جنس از نظر آماري تفاوت معني داري وجود ندارد.
جهت بررسي ارتباط بين ميزان آگاهي و سطح تحصيلات با استفاده از آناليز واريانس ميانگين آگاهي در سطوح مختلف تحصيلي با هم مقايسه گرديد. اين آزمون نشان داد كه بين ميانگين هاي آگاهي در سطوح مختلف تحصيلي از نظر آماري تفاوت معني داري وجود ندارد.
جدول شماره 2 مربوط به ارتباط بين آگاهي و عملكرد اعضاء خانواده به هنگام مواجهه با حمله قلبي بيمارشان است و نشان مي دهد كه بيشترين درصد سطح آگاهي خوب( 7/54 درصد) مربوط به نمونه هايي است كه داراي سطح عملكرد متوسط هستند و كمترين درصد سطح آگاهي خوب( 82 درصد) مربوط به گروه هايي است كه داراي سطح عملكرد ضعيف هستند.
براي بررسي وجود يا عدم وجود همبستگي بين ميزان آگاهي و عملكرد واحدهاي مورد پژوهش، از ضريب همبستگي پيرسون استفاده شد. آزمون همبستگي پيرسون نشان داد كه بين آگاهي و عملكرد از نظر آماري همبستگي مثبت وجود دارد( 05/0p≤)
بحث
يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه عملكرد نمونه هاي مورد پژوهش در مواجهه با حمله قلبي بيمارشان، در حد متوسط و
ضعيف بود و هيچكدام از نمونه هاي مورد پژوهش عملكرد خوب نداشتند. كارت و همكاران( 2001) در مطالعه خود مشاهده كردند كه افراد در مواجهه با بيماران حمله قلبي عملكرد مطلوبي ندارند. همچنين، نتايج مطالعه آدام و همكاران ( 2000 ) مشابه نتايج اين پژوهش بود.
در پژوهش حاضر، سن، جنس و سطح تحصيلات واحدهاي مورد پژوهش ارتباط معني دار با سطح عملكرد آنها در مواجهه با حمله يافته ها نشان داد بين آگاهي و عملكرد واحدهاي مورد پژوهش از نظر آماري همبستگي مثبت وجود دارد كه مشابه نتايج مطالعه ديگري در ايران بود (شهابي نژاد و همكاران،1373)، در حالي كه سانتو و همكاران( 2000) در پژوهش خود گزارش كردند كه ارتباط معني داري بين عملكرد و آگاهي واحدهاي مورد پژوهش در مواجهه با بيماران حمله قلبي وجود ندارد (سانتو و همكاران،2000).
نتيجه گيري
نتايج اين پژوهش نشان داد واحدهاي مورد پژوهش سطح آگاهي خوب، ولي عملكرد ضعيف و متوسط در برخورد با بيماران حمله قلبي داشتند و بين آگاهي و عملكرد آنها همبستگي وجود داشت. از اين يافته مي توان چنين استنباط كرد كه اگر آگاهي افراد جامعه با شيوه مناسب و ملموس ارتقاء يابد مي تواند نقش به سزايي در افزايش عملكرد آنها در مواجهه با بيماران حمله قلبي داشته باشد. با عنايت به اهميت و نقش كمك رساني و مديريت خانواده بيماران حمله قلبي و افراد جامعه در اين امر حياتي، ضرورت دارد كه اين مهم به اطلاع رسانه هاي عمومى به خصوص رسانه هاي تصويري و كادر درمان (پزشكان و پرستاران) جهت آموزش درست افراد جامعه به منظور بالا بردن سطح عملكرد همراه با آگاهي رسانده شود.
همچنين، براى كمك به بيماران حمله قلبى و انجام اقدامات اوليه خارج از مراكز درمانى، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكى بايد با برگزاري كلاس هاى آموزشى، نحوه برخورد با بيماران دچار حمله قلبى را به صورت عملى و ملموس در سطح جامعه (مدارس، ادارات، مراكز بهداشتى و. ..) نهادينه كند تا خانواده ها و مردم جامعه بتوانند در صورت لزوم به بيماران حمله قلبى به نحو مطلوب كمك كنند و در بسيارى از موارد از مرگ و ناتواني آنان جلوگيرى نمايند.
جدول شماره 1: توزيع فراواني سطح آگاهي و عملكرداعضاء خانواده بيماران مبتلا به حمله قلبي
جدول شماره 2: توزيع فراواني عملكرد اعضاء خانواده بيماران مبتلا به حمله قلبي بر حسب سطح آگاهي
قلبي بيمارشان نداشت كه با نتايج برخي پژوهش هاى همكاران مشابه بود (ماندرباكا و همكاران،2005، آدام و همكاران، 2000).
اما در مطالعه كارت و همكاران، بين متغيرهاي سن، جنس و سطح تحصيلات با عملكرد واحدهاي مورد پژوهش ارتباط معني دار وجود داشت.
يافته ها نشان داد كه سطح آگاهي واحدهاي مورد پژوهش به هنگام مواجهه با حمله قلبي بيمارشان در حد خوب بود در حالي كه اسميت و همكاران( 2003) در مطالعه خود شاهد سطح پايين آگاهي در نمونه هاي مورد پژوهش خود در مواجهه با بيماران حمله قلبي بودند و كارت و همكاران( 2001) نيز در پژوهش خود همين نتيجه را گرفتند. در اين پژوهش سن، جنس

فایل : 15 صفحه

فرمت : Word