مقاله نگاهی به جایگاه جهانگردی در ایران

ميهن عزيزمان ، ايران، سرزميني است سرشار وپربركت وازهر نظر مشحون ازقابليت ها وجاذبه هاي باالقوه ا ي كه مي توانند اين كشور را به يكي ازمهم ترين مراكز جلب مسافر درجهان تبديل كرد.

زمينه هاي جغرافيايي وطبيعي

موقعيت جغرافيايي

قرارگرفتن ايران دريكي ازحساس ترين و مهم ترين مناطق جهان، منطقه ا ي كه همچون پلي ازسپيده دمان تاريخ بشري ، كانون مهم فرهنگي ، سياسي ، اقتصادي وتمدن هاي مختلف  جهان را به هم پيوند مي دهد، همجواري با كشورهاي آسياي ميانه وقفقازاز يك سو وافغانستان وپاكستان وعراق ازسوي ديگر ونزديكي با كشورهاي غربي خليج فارس ودرياي عمان ، به ايران موقعيتي راهبردي بخشيده است.

به سبب پهناوري سرزمين وتنوع ساختارطبيعي كه پديد آورنده گوناگوني اقليم وچشم اندازهاي روح نوازطبيعي است، ايران را كشوري غني ، زيبا، بهره مند ازجنگل هاي سرسبز وكوههاي پرشكوه، دشتها وجنگل هاي سبز وبيابان هاي بيكران وكوير هاي اعجاب انگيز كرده است . شمال ايران كه بخشي ازآن با درياي نيلگون مازندران مجاور است ازكوه هاي رفيع وجنگل هاي انبوه وسرسبز وازآب وهوايي مديترانه ا ي بهره مند است . اين سرزمين به سبب داشتن 700 كيلومتر ساحل مشترك با درياي مازندران واقليم مساعد وكوه هاي مناسب ومناظر زيبا، يكي ازغني ترين كانون هاي جهانگردي ايران است.

جنوب ايران با ساحلي به طول 1800 كيلومتر،با آبهاي نيلگون خليج فارس ودرياي عمان، به بركت بهره مندي ازهواي معتدل، درفصل زمستان بهترين مقصد جهانگردي است، هرچند درتابستان ، به سبب گرمي وشرجي بودن هوا ، براي سيروسياحت وتفريحات دريايي ( شنا، اسكي روي آب ، ماهيگيري ) مناسب نيست. ازطرفي درزمستان زماني كه شدت سرما دربخش هاي شمالي وغربي ايران به 10-تا 15- درجه سانتي گراد كاهش مي يابد، سواحل جنوبي جزاير قشم ، كيش ، سيري و… بهترين فرصت را براي مسافران گريزان ازسرماي زمستاني فراهم مي آورد، مسافراني كه خواستارگذران چند روزتعطيلي وفراغت درهوايي معتدل وديدن چشم اندازهاي زيباي مناظر دريا هستند كه با جنگل هاي سرسبز و كم نظير حراء تزئين شده اند. وانگهي، واقع شدن مهمترين مناطق آزاد تجاري ايران، قشم، كيش و چابهار در اين ناحيه امكان خريد و تجارت را براي مسافران و بازرگانان فراهم مي سازد.

خطه غرب ايران زمين ، بارشته كوه هاي سر به فلك كشيده زاگرس، كه تا جنوب شرقي كشور امتداد دارد، درشت ها و جلگه هاي سرسبز و حاصلخيز، چشمه سارها، رودها و جويبارها و مجموعه ا ي از زيبايي هاي طبيعي، جنگل ها، كوه ها و آب هاي معدني را در بر دارد.

فلات مركزي ايران نيز سرزمين بي كران و وسيع است كه هنوز اسراري از دوران پر شكوه گذشته در دل دارد.

هر چند امروزه اكثر مناطق مركزي اين فلات پهناور به كويري برهوت و صحرايي نمكي تبديل شده است، اما كرانه هاي اين «اقيانوس مواج خاكي»به نواحي پاي كوهي منتهي مي شودكه زماني به سبب داشتن شرايط مطلوب زيستي و معيشتي، تمدن هايي پر شكوه نظير ري، اصفهان، همدان، نيشابور و تخت جمشيد را در آغوش خود پرورانده اند كه آثار آنها مشتاقان و مسافران انبوهي را به تماشاي خود مي كشاند.

شرايط آب و هوايي

واقع شدن ايران در كمربند جهاني خشكي و محروميت بخش هاي داخلي آن از رطوبت اقيانوس اطلس، درياي مديترانه و سياه و درياي مازندران به دليل بلندي و كشيدگي كوه هاي عظيم البرز و زاگرس در شمال و غرب و جنوب غربي، خشكي و بياباني بودن نواحي داخلي اين كشور را سبب شده است ؛ اما وجود كوه هاي پراكنده و اندك در داخل فلات، نظير شيركوه در يزد و كركس در كاشان، شكل گيري آبادي هاو شهرهاي پر رونقي را در دل بيابان مركزي ميسر كرده است.

تنوع اقليم به سبب وجود ارتفاعات و دشت ها و بيابان ها در ايران به گونه ا ي است كه ميانگين دماي سالانه از شمال غربي به جنوب شرقي افزايش مي يابد، به طوري كه از 10 درجه سانتي گراد درآذرباييجان به 25 تا 30 درجه سانتي گراد در جنوب و جنوب شرقي مي رسد. جنوب و شمال ايران در فصل هاي گوناگون، آب و هواي متفاوت با نواحي مركزي و كوهستاني دارند. بارندگي در شمال و جنوب و نواحي مختلف كشور بسيار متفاوت است، به طوريكه از 100ميليمتر در نواحي مركزي تا 2000 ميليمتر در گيلان در نوسان است، در حالي كه ميانگين بارش سالانه ايران حدود 270 ميليمتر است.

بسته به نوع وبسته به وضعيت، ساكنان سرزمين ايران، از حدود سه هزار سال پيش، براي ادامه بقا، به مددانديشه ا ي بارور، مبتكرانه با ايجاد چاه ها و حفر قنات ها و كاريزها دست زدندو بدين سان، با بيرون آوردن آب از دل زمين، عالي ترين فن آوري هاي عهد باستان را در زمينه آبياري ابداع نمودند. به بركت اين ابتكار كوير نشينان ايران زمين و انتقال اين تجربه به شمال افريقا و برخي ديگر از مناطق صحرايي جهان، امكان زندگي و سازش پذيري باديه نشينان مركزي اين بوم با هنجار طبيعت، نوعي شيوه زندگي و اسكان و معيشت را پديد آورده است كه راستي، براي هر مسافري جذاب و براي هر انساني جالب است.

زمينه هاي انساني و فرهنگي

جمعيت و ويژگي هاي قومي

ايران كشوري است با 65 ميليون نفر جمعيت كه 55 درصد آن شهرنشين و بقيه روستا نشين و اندكي هم كوچنده هستند و مسكن ثابتي ندارند.

به دليل موقعيت جغرافيايي، يعني واقع شدن برسر راه آسياي مركزي وتركيه وكشورهاي غربي وبه سبب حمله ها ويورش هايي كه ازديربازبه اين خطه صورت گرفته است، سيماي جمعيتي ايران را درمجموعه ا ي ازاقوام گوناگون مانند فارس ها، ترك ها، كردها ، لرها، بختياري ها، بلوچ ها، تركمن ها وعرب ها تشكيل مي دهند كه درسراسر اين سرزمين پراكنده اند.

هرچند فرهنگ ومذهب مشترك اين اقوام را به هم پيوند داده است، هركدام ازآنان ، با الهام ازويژگي هاي طبيعت منطقه ا ي كه درطول هزاران سال مسكن ومأواي پيشينيان آنها بوده است، ويژگي هاي رفتاري ، باورها شيوه زندگي وآداب ورسومي دارند كه ازقوي ترين جاذبه ها وزيباترين نمادهاي اقوام ايران است.

چهره، گوش ، چگونگي معيشت ، مسكن ، لباس، باورها، موسيقي ، آداب ورسوم، جشن ها، شادي ها وغم ها وخلاصه تمامي شئون زندگي مردمان اين آب وخاك چنان متنوع ورنگارنگ وبه حدي سرشار ازرازورمز مجموعه ا ي ازحوادث ووقايع است ، كه براستي هرجهانگردي را به خود جلب مي كند. براي مسافران نحوه زندگي عشاير قشقايي با آن مراسم وآداب ولباس و…. به همان اندازه جالب و ديدني است كه زندگي بختياري ها.

مقاله نگاهی به جایگاه جهانگردی در ایران