مقاله فارسی پهلوان

مقدمه:
عظمت حماسة ملي ايران، پيش از هر چيز در روح پهلواني، و تمركز رويدادهاي آن حول يك محور قهرماني، متبلور است. عنصر نيرومند ذهني آن، كه در آرايش حماسي نبرد ميان نيك و بد و ايران و توران تجسم يافته است، اساساً اوج و فرود خود را در نهاد پهلواني و هيأت مركزي و نيروي اصلي آن به ظهور مي‎رساند.
نسلهاي مختلفي از پهلوانان، پي در پي به كوشش برمي‎خيزند، خويشكاري مي‎ورزند، پيروز مي‎شوند، شكست مي‎خورند، نام‎آور مي‎شوند، به فراموشي مي‎گرايند، تا ذات انسان حماسي، كه تجسم نهايي خود را در جهان پهلوان مي‎يابد، باقي بماند. جهان پهلوان نيز مانند پهلوانان ديگر، دوره به دوره، فرامي‎آيد تا عظمت كاركرد آدمي را در قهرماني و افتخار بنماياند. در
اين راه اگرچه كاركرد اصلي پهلوانان يگانه و بي‎دگرگوني يا خدشه‎ناپذير مي‎ماند، كاراكتر و كنش و روابط شخصيتي آنها متفاوت مي‎شود، تنوع مي‎پذيرد، و گسترش مي‎يابد.
از اين‎رو براي آنكه كنش فردي و چگونگي رويدادهاي حماسي و نوع آنها در شاهنامه بهتر ادراك شود، جا دارد كه از راه رويكردي تشريحي، به بيان وضع و تنوع و شاخه‎ها و عناصر تشكيل دهندة‌ نهاد پهلواني بپردازيم، تا زمينة لازم براي جستجوي روابط افراد و چگونگي رويدادها و اهداف زندگي پهلواني فراهم آيد. تأكيد مي‎كنم كه در اين بحث بيشتر به طرح يك نمودار از مشخصات و مختصات پهلوانان خواهم پرداخت، تا به تبيين و تحليل همه‎جانبه و ريشه‎شناختي.
بسياري از مسائل پهلوانان ايران چه از لحاظ ريشه‎هاي اساطيري و پيوندهاي تاريخي، و چه از بابت مشخصات «زندگي و مرگ» آنان تاكنون به وسيلة صاحب‎نظران مختلفي بررسي شده است. همچنانكه از برخي رويدادها و داستانها نيز تحليلهاي ارزنده‎اي صورت گرفته است. در نتيجه طرح اين بحث از آن رو تا آنجاست كه بتواند حضور تركيبي پهلوانان را با وضوح بيشتري مشخص
كند. و حضور آنان را «‌تماميت» حماسة ملي بازنماياند.
مجموعة‌ داستانهاي حماسي شاهنامه را در نخستين نظر مي‎توان نشأت يافته از سه دوره و حوزة قهرماني دانست، كه هم از بابت تاريخي و هم از بابت جغرافيايي، و هم از نظر تفاوتهاي آييني و ذهني و خانداني، نمودار زندگي اقوام مختلف در تاريخهاي مختلفي از حيات ملي ايران زمين است.
اما همة‌ رويدادها و كنشهاي فردي مربوط به اين حوزه‎ها و دوره‎ها، بر دو محور اصلي متمركز شده است:
الف‎- محور آييني و اخلاقي كه در نهايت از تنظيم بنيان اساطيري و اخلاقي نبرد و تكرار نمونه‎هايي از آن در دوره‎هاي مختلف جدا نيست،
و اهداف سياسي، ملي، آييني، اخلاقي را دنبال مي‎كند.
ب- محور قهرماني كه همة تنوع زندگي قهرماني را در طول دوره‎ها و موقعيتهاي گوناگون، در يك هيأت و هويت مركزي گرد مي‎آورد. و به طرح و تبيين ارزشها، روشها، رفتارها، كنشها و روابط انسانهاي حماسي مي‎پردازد. اگرچه اين انسانهاي حماسي از هر راه كه شده غالباً به يك ريشة آييني و اساطيري و مقدس مي‎پيوندند، و در نتيجه انگار تمام آنان و تمام شاهان و ‎… از يك رگ و ريشه برآمده‎اند.
پهلوانان و خاندانها
اين سه بخش اصلي داستانهاي پهلواني را چنين ناميده‎اند و معرفي كرده‎اند:
1- داستانهاي حماسي اوستايي. كه قهرمانانش اساساً شاهان كياني‎اند؛ كه از آنان در اوستا نيز ياد شده است. اين رشته داستانها كلاً سلسلة حماسه‎هاي كياني و پيشدادي را دربرمي‎گيرد، كه مطرح شدن آنها در يشتها، نشان قدمت تاريخي آنها تا حدود زمانهاي پيش از زردشت است و به دورة‌ پيوندهاي ذهني هند و ايراني مي‎انجامد. قهرمانان اين دسته از كيومرث تا گشتاسپ و بهمن را شامل مي‎شود.
2- داستانهاي حماسي سكايي كه خاندان سيستان را دربرمي‎گيرد. كه شرح قهرمانيهاشان علاوه بر شاهنامه در شمار ديگري از منظومه‎هاي حماسي مانند جهانگيرنامه، برزونامه، فرامرزنامه و ‎… نيز بيان شده است. و مجموعاً از زندگي اقوام سكايي حكايت مي‎كند كه بخشي از آنها در سيستان جايگزين شده بوده‎اند، و محور
پهلواني حماسة ملي ايران نيز شده‎اند، ‌و حركت اصلي حماسه به زندگي پرتحرك و خطير و افتخارآميز آنان سپرده شده است.
3- داستانهاي حماسي اشكاني. كه از خاندانها و پهلوانان و شاهان و شاهزادگان دورة‌ اشكاني حكايت دارد. حماسة اينان در دورة اشكاني پديد آمده، و در حقيقت حضور فعال و گسترده و شرح قهرمانيها و افتخارات آنان در داستانهاي پهلواني جاي خالي آنان را در بخش تاريخي شاهنامه پر كرده است. يكي از بزرگترين نمودهاي خانداني اين گروه، گودرزيانند، كه شاهنامه از كثرت و تنوع قهرمانيهاي آنان سرشار است. اين پهلوانان كه اساساً در شمار سرزمين ايران مي‎زيسته‎اند، چندان گسترده و مشهور بوده‎اند كه بارها اعمال

فایل : 59 صفحه

فرمت : Word