مقاله در مورد رابطه هوش معنوی و سلامت روان با تاب آوری در بین دانشجویان پیام نور اردبیل

دانشگاه پیام نور واحد اردبیل
پایان نامه جهت دریافت مدرک کارشناسی روانشناسی عمومی
عنوان :
بررسی رابطه هوش معنوی و سلامت روان با تاب آوری در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور اردبیل
استاد راهنما:
دکتر محد نریمانی
دانشجو:
فاطمه علیزاده – الناز قلیزاده
سال تحصیلی 90-89
o
تقدیم به پدر عزیزم
که وجودش تکیه گاه امن من و سخنانش روشنگر راه من و زندگی ام حاصل جوانی اوست و با ایثار و گذشت تمام مصائب و مشکلات زندگی را به دوش کشیده تا میوه باغ زندگی اش ثمر بخشد.
تقدیم به تو نازنینم مادر
در تنهاترین لحظات زندگی در اوج غربت، اسم مقدس تو در ذهنم شعله ور می گردد و نام تو آرامش دهنده فکر خسته و تن رنجور من است. با تو بودن یعنی بهشت را زیر پا گذاشتن، در کنار تو و با دعایت تو می توان در اوج آسمان پرواز کرد و کمترین چیز در برابر نامت، وجودت و فداکاریت بهشت است و بهشت است و بهشت.
چون هستی من از هستی اوست تا هستم و هست دارمش دوست
قدردانی و سپاس
پروردگار متعال را شاکر و سپاسگذاریم که توانستیم این مرحله از تحصیل را با راهنمایی های اساتید بزرگوارمان به پایان برسانیم.
بر خود لازم می دانیم که از استاد راهنمای ارجمندمان جناب آقای دکتر نریمانی که با راهنمایی های دقیق و ارزنده خویش در طول تحصیل و اجرای این پروژه همواره مرا یاری نموده و حق استادی را بر ما تمام کردند سپاسگذاری کنیم.
فهرست مطالب
عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………….صحفه
مقدمه 1
بیان مسئله 2
ضرورت و اهمیت تحقیق 3
اهداف پژوهش 4
هدف کلی 4
اهداف جزئی 4
فرضیه های پژوهش 5
تعریف نظری و عملی متغیر های پژوهش 5
هوش معنوی 5
سلامت روان 6
تاب آوری 6
سلامت روانی چیست؟ 8
دیدگاه های مختلف در مورد سلامت روان 9
تاریخچه ی سلامت روان 11
معیارهای سلامت روان 11
هدف سلامت روان 12
پیشگیری از بیماری های روانی 13
اصول سلامت روان 16
سلامت روانی در دوره های مختلف زندگی 17
سلامت روانی در دوران قبل از تولد و زمان تولد 18
سلامت روانی در دوران شیرخوارگی و کودکی 18
سلامت روانی دوران بلوغ( نوجوانی) 19
سلامت روانی در دورن بزرگسالی 20
سلامت روان در دوره سالمندی 20
رابطه سلامت جسمی با سلامت روانی 22
علامت شناسی در بیماری های روانی 22
مذهب و سلامت روان 23
ایمان و استرس 23
قرآن کریم و سلامت روانی 25
نقش اجتماع در سلامت روان 28
عوامل مؤثر بر بیماری های روانی 29
هوش معنوی 34
موانع اصلی هوش 36
تاب آوری چیست؟ 39
ویژگی های افراد تاب آور 39
نقش محیط در تاب آوری 40
منابع باورهای خودکارآمدی 44
تاب آوری و كاربرد آن در پیشگیری از اعتیاد 46
نتایج مطالعات انجام شده 48
تحقيقات انجام شده در خارج از کشور 54
ب) تحقيقات انجام شده در داخل کشور 55
روش پژوهش 58
جامعه آماری 58
نمونه آماری و روش نمونه گیری 58
روش جمع آوری اطلاعات 58
ابزارهای پژوهش 59
روش تجزیه و تحلیل داده ها 60
بخش اول آمار توصیفی 62
آمار استنباطی 72
نتیجه گیری 76
محدودیت های پژوهشی 77
پیشنهادها 77
منابع و ماخذ 80
مقدمه
هوش مفهومی است که از دیرباز آدمی به پژوهش و تفحص در مورد ابعاد و تظاهرات و ویژگی ها و انواع آن علاقه مند بوده است . در این بین یکی از ابعاد هوش تحت عنوان هوش معنوی جزو عرصه هایی است که تحقیقات چندان منسجم و نظام مندی در جهت شناخت و تبیین ویژگی ها و مولفه های آن در حد و اندازه سایر انواع هوش صورت نپذیرفته است و همین امر خود دشواری های بسیاری را در راستای تمییز دقیق مولفه ها و ویژگی های آن بر سر راه محققین ایجاد مینماید (حسن لطف آبادی 1366).
در طول قرن بیستم انسان پیش از تمام تاریخ بشریت دستخوش دگرگونی از نظر شیوه های زندگی ‌، روابط اجتماعی و مسائل اقتصادی گردیده است. تلاش در جهت صنعتی شدن و گسترش شهر نشینی و زندگی مکانیزه که لازمه آن قبول شیوه های نوین برای زندگی است، اثر معکوس بر سلامت انسان گذاشته و در ارتباط با مقوله سلامت ابعاد دیگری را مشخص نموده است. یکی از این ابعاد سلامت روان افراد جامعه است . مقوله ای که اگر چه تازگی ندارد لیکن از نظر تخصصی دیر زمانی نیست که به آن توجه گردیده است. با توجه به شیوی بیماری روانی در جامعه اهمیت تلاش در جهت اعتلای سلامت روانی افراد هر اجتماعی بارزتر می گردد. مهمترین مسأله در این ارتباط پیشگیری از مسائلی است که باعث می گردد سلامت روان افراد جامعه مختل گردد و بالطبع پیامدهای منفی در پی داشته باشد. پیشگیری از بروز این عوامل نیز جز با آشنایی با وضعیت موجود سلامت روان در افراد جامعه ای که قصد پیشگیری در آن را داریم ممکن نیست. چرا که آشنایی با وضع موجود ما را به اوضاع امیدوار می سازد و یا ما را جهت به کارگیری ابزارهای مناسب در این جهت یاری می نماید، (حسن لطف آبادی 1366).
تاب آوری در مورد كسانی بكار می رود كه در معرض خطر قرار می گیرند ولی دچار اختلال نمی شوند از این رو شاید بتوان نتیجه گیری كرد كه مواجه شدن با خطر شرط لازم برای آسیب پذیری هست اما شرط كافی نیست . واژه تاب آوری را می توان به صورت توانایی بیرون آمدن از شرایط سخت یا تعدیل آن تعریف نمود. در واقع تاب آوری ظرفیت افراد برای سالم ماندن و مقاومت و تحمل در شرایط سخت و پر خطر است كه فرد نه تنها بر آن شرایط دشوار فائق می شود بلكه طی آن و با وجود آن قوی تر نیز می گردد . پس تاب آوری به معنای توان موفق بودن، زندگی كردن و خود را رشد دادن در شرایط دشوار (با وجود عوامل خطر) است . این فرایند خودبه خود ایجاد نمی شوند مگر اینكه فرد در موقعیت دشوار و ناخوشایندی قرار گیرد تا برای رهایی از آن یا صدمه پذیری كمتر ، حداكثر تلاش را برای كشف و بهره گیری از عوامل محافظت كننده (فردی و محیطی) در درون و بیرون خود كه همواره به صورت بالقوه وجود دارد بكار گیرد (کریلو، 2002). هدف اصلی در پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش معنوی و سلامت روان با تاب آوری در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور اردبیل بود.
بیان مسئله
هوش معنوی را می توان همان توانایی دانست، که به ما قدرتی می دهد و رویاها و تلاش و کوشش برای به دست آوردن آن رویاها را می دهد. این هوش زمینه تمام آن چیزهایی است که ما به آنها معتقدیم و نقش باورها، هنجارها، عقاید و ارزش ها را در فعالیت هایی را که بر عهده می گیریم در بر می گیرد. هوشی که به واسطه آن سوال سازی در ارتباط با مسائل اساسی و مهم در زندگی مان می پردازیم و به وسیله آن در زندگی خود تغییراتی را ایجاد می کنیم. (باری، بناب، 1374).
در واقع با استفاده از هوش معنوی به حل مشکلات با توجه به جایگاه، معنا و ارزش آن مشکلات می پردازیم. هوشی که قادریم توسط آن به کارها و فعالیت هایمان معنا و مفهوم بخشیده و با استفاده از آن بر معنای عملکردمان آگاه شویم و دریابیم که کدامیک از اعمال و رفتارهایمان از اعتبار بیشتری برخوردارند، و کدام مسیر در زندگی مان بالاتر و عالی تر است، تا آن را الگو و اسوه زندگی خود سازیم. (باری، بناب، 1374).
دومین متغیر مورد بررسی در پژوهش حاضر سلامت روانی است. و تاكنون تعاریف متعددی از «سلامت روان» ارائه شده كه همگی بر اهمیت تمامیت و یكپارچگی شخصیت تاكید ورزیده اند. گلدشتاین ، سلامت روانی را تعادل بین اعضا و محیط در رسیدن به خود شكوفایی می داند.چاهن (1991) نیز سلامت روانی را وضعیتی از بلوغ روان شناختی تعبیر می كند كه عبارت است از حداكثر اثربخشی و رضایت به دست آمده از تقابل فردی و اجتماعی كه شامل احساسات و بازخوردهای مثبت نسبت به خود و دیگران می شود.(حسنی،1374)
طبق تحقیقات انجام شده توسط (حسنی، 1374) عامل پیدایش بسیاری از ناسازگاری ها و نابهنجاری های روانی ناشی از تضادهای ارزشی و عدم استقرار یك نظام ارزشی سازمان یافته در فرد ذكر شده است.
اسلام ویژگی های شخصیت نابهنجار و بیمار و به تعبیر اسلامی «فی قلوبهم مرض» را در بعد عقیدتی ، عاطفی ، عقلانی، شناختی و خصوصیات بدنی بیان كرده است (نویدی، 1380).
یكی از شرایط لازم جهت دست یابی به سلامت روان، برخورداری از یك نظام ارزشی منسجم می باشد.
سومین متغیر مورد بررسی تاب آوری میباشد. واژه تاب آوری را می توان به صورت توانایی بیرون آمدن از شرایط سخت یا تعدیل آن تعریف نمود. در واقع تاب آوری ظرفیت افراد برای سالم ماندن و مقاومت و تحمل در شرایط سخت و پر خطر است كه فرد نه تنها بر آن شرایط دشوار فائق می شود بلكه طی آن و با وجود آن قوی تر نیز می گردد .
لذا در پژوهش حاضر سوالهایی از قبیل :آیا بین هوش معنوی و سلامت روان و تاب آوری دانشجویان رابطه وجود دارد؟آیا بین مولفه های سلامت روان و هوش معنوی رابطه وجود دارد ؟ آیا هوش معنوی در بین دانشجویان دختر و پسر متفاوت است ؟ آیا سن نقشی در میزان هوش معنوی و سلامت روان و تاب آوری دانشجویان دارد ؟

فایل : 76 صفحه

فرمت : Word