مقاله در مورد جغرافياي سياسي امنيتي كردستان عراق و پيامدهاي امنيتي آن بر ايران

فهرست مطالب
عنوان: جغرافياي سياسي ـ امنيتي كردستان عراق و پيامدهاي امنيتي آن بر ايران
مقدمه؛
فصل اول؛ كليات تحقيق
طرح مسئله
هدف تحقيق
اهميت تحقيق
فرضيه تحقيق
قلمرو تحقيق
روش شناسي تحقيق
محدوديت هاي تحقيق
ساختار تحقيق
كليه واژگان
فصل دوم؛ ادبيات و مباني نظري تحقيق
2-1- جغرافياي تاريخ، اجتماعي و امنيتي
2-1-1 – پيشينه نژادي ـ تاريخي
2-1-2 – بررسي جغرافيايي و بستر اجتماعي ـ آييني كردها
2-2 – پراكندگي كردها
2-2-1- كردهاي تركيه
2-2-2- كردهاي عراق
2-2-3- كردهاي ايران
2-2-4- كردهاي سوريه
2-2-5- بررسي مهاجرت كردها به جمهوري هاي سابق شوروي و غرب
2-3- موقعيت ژئوپوليتيكي كردستان عراق
2-4- بررسي ترتيبات ژئوپوليتيكي ـ نظامي كردستان عراق
فصل سوم؛ يافته هاي تحقيق: اوضاع سياسي ـ اجتماعي كردستان از شكل گيري عراق تا فروپاشي رژيم بعث
3-1- پايان قيوميت انگلستان و شكل گيري عراق
3-2- مفاد قرارداد 1970 بين كردها و رژيم عراق
3-3- جنگ ايران و عراق و وضعيت كردها
3-4- جنگ دوم خليج فارس و كردها
3-5- تحولات داخلي كردستان مستقل
3-6- سياست خاورميانه اي امريكا و مسئله كردستان
3-7- كردستان و فدراليسم
فصل چهارم؛ اثبات فرضيات
4-1- بررسي الگوي فراليسم قومي
4-2- اثبات فرضيه بين المللي شدن عراق و منافع مناقشات قومي
فصل پنجم؛ نتيجه گيري و ارائه پيشنهادات
ضمائم
كتاب شناسي
مقدمه
خاورميانه در طول ساليان در يك افق صد ساله از قرن بيستم همواره كانون بحران و بستر مناقشات متعددي بوده است. همواره بحث از اهميت مكاني خاورميانه و دارايي هاي طبيعي كشورهاي اين منطقه است كه اين حوزه از جغرافيا را به مركزي پرنقش و ناآرام تبديل كرده است.
اما بحث اقليت هاي قومي نيز وجه ديگري از ويژگي هاي اين منطقه است كه به موضوع مناقشه آميزي در درون دولت، ميان مرزها، ميان دولت ها و نهايتاً در وخيم ترين سطح آن موضوع كشمكش قومي با يك دولت مستقل است. عدم درك درست و ناكافي از حقوق اقليت ها به ويژه اقليت كردي كه به شكل چند تكه در ميان دول ايران، تركيه و سوريه پراكنده گشته اند. همواره از مسائل بحران زاي سياسي درون دولتي و ميان دولتي بوده است.
آگاهي اقليت ها به حقوق اساسي و طبيعي خود كه مورد تأكيد نوانسيون حقوق اجتماعي ـ سياسي، اعلاميه حقوق بشر و بخشهاي مختلف سازمان ملل است همگي مي تواند به نوعي به برجسته شدن بار ژئوپوليتيكي چنين فضاهايي بيانجامد. حمايت از گروههاي قومي، مذهبي و نژادي از ديرباز در حقوق و سياست بين الملل مطرح بوده است. ظهور كشورها در قالب هاي
دولت ـ ملت طي قرون شانزدهم و هفدهم و پيدايش ترتيبات حقوق بين الملل كه بازتابي از اين نظام بود، توجه به گروه هاي اقليت را ضرورت بخشيد. با اين حال مسئله اقليت ها در نيمه دوم قرن بيستم به ويژه پس از فجايع جنگ جهاني دوم بار ديگر توجه بسياري را به خود جلب كرد.
از آنجايي كه اساساً مسئله كرد و كردستان ريشه در مفهوم اقليت كرد دارد، بايد بيش از هر چيز به روشن ساختن مفهوم «اقليت» بپردازيم؛ در رابطه با تعريف «اقليت» در ميثاق حقوق مدني و سياسي به تفصيل بحث شده است. اما تعريف كاربردي از اين مفهوم را مي توانيم از كاپورتورتي سراغ بگيريم؛ «اقليت عبارت است از گروهي كه در حاكميت شركت نداشته و از نظر تعداد كمتر از بقيه جمعيت كشور هستند، ويژگي هاي متفاوت قومي، مذهبي يا زباني با ساير جمعيت كشور دارند و داراي نوعي حس وحدت منافع و همبستگي در جهت حفظ فرهنگ، آداب و رسوم، مذهب يا زبان خود هستند.» از ميان اقليت هاي بزرگ شرق زمين و مسائل مربوطه به آنها كردها و كردستان به دليل جايگاه جغرافيايي و موقعيت استراتژيك و ژئوپوليتيك اين سرزمين و نيز تاريخ گذشته آن و اوضاع اجتماعي مردم كرد و نيز با توجه به ساختار بي ثبات و شكننده وتركيب دموگرافيكي ناهمگون و
به شدت مركب و اوضاع جغرافيايي نامتجانس كشورهايي كه كردها مهمترين اقليت درون مرزهاي آنان را تشكيل داده اند. از اهميت ويژه اي برخوردار است.
تاريخي منطقه هستند و از رو حس مقاومت آنان نيز آميخته به شيوه هاي تلافي جويانه بوده است.
2- كردستان عراق هم در ترتيبات جنگ سردي و هم نظام جهاني پس از فروپاشي عصر جنگ سرد، به دليل جايگيري در ترتيبات سياسي انرژي محور خاورميانه قرار مي گيرد و خود ملاحظات خاص سياسي، انرژي = امنتي و البته نظامي دارد.
بررسي تحولات اين سرزمين از مقطع تاريخي شكل گيري عراق، نگاه به مبارزات كردها با رژيم بعث و نهايتاً فروپاشي رژيم بعث و موضوع شكل گيري اولين حكومت فدرالي قومي منطقه در چارچوب حفظ تماميت ارضي عراق از فرازهاي قابل توجه اين پژوهش است.
اما نكته حائز اهميت اينكه ما با توجه به تئوري «بين المللي شدن مناقشات قومي» بر اين باور هستيم كه ويژگي هاي ژئوپوليتيكي و ترتيبات جغرافيايي سياسي = نظامي كردستان عراق به ويژه پس از فروپاشي رژيم بعث گوياي يكي از موفق ترين تجربه هاي حق تعيين سرنوشت
مردم اقليت با باقي ماندن در چارچوب مرزهاي سياسي كشور ميزبان است. الگوي كردستان فدرالي در عراق نمونه تاريخي موفقي خواهد بود كه به مثابه حلقه هاي تكميل كننده زنجيره هاي دولت = ملتهاي خاورميانه، فضاي پرتنش اقوام= ملت را پرميكند.
فصل اول؛ كليات تحقيق
طرح مسئله
مشرق زمين گهواره تمدني زيست بزرگترين اقوام اعم از گروههاي زباني، فرهنگي و نژادي ـ قومي مختلف است. از ميان اقليت هاي بزرگ مشرق زمين و مسائل مربوط به آنها كردها و كردستان به دليل جايگاه جغرافيايي و موقعيت استراتژيك ژئوپوليتيكي اين سرزمين و نيز تاريخ گذشته آن و اوضاع اجتماعي مردم كرد و نيز با لحاظ نمودن ساختار سياسي شكننده و تركيب جمعيتي ناهمگون و وضعيت جغرافيايي نامتجانس كشورهايي كه كردها مهمترين اقليت درون مرزهاي آنان را تشكيل داده اند. گروه قوميتي كه در مقايسه با ساير اقوام پراكنده و گروههاي اقليتي در اين منطقه سياسي ترين آنها نيز هستند و اين موضوع را از اهميت خاصي برخوردار كرده است.
كردستان به عنوان يك واحد جغرافيايي در دو مرحله تقسيم گرديده است. نخستين تجزيه در تاريخ اين سرزمين هنگامي اتفاق افتاد كه درسال 920 هـ . ق در نبرد چالدران نيروهاي
امپراطوري عثماني لشكريان شاه اسماعيل صفوي را در هم شكستند، به موجب تحولات ناشي از اين رخداد تاريخي بخش هاي وسيعي از غرب كردستان از پيكره جغرافيايي ايران جدا و ضميمه قلمرو امپراطوري عثماني گرديد.
قرنها بعد يعني هنگامي كه امپراطوري كهن، گسترده و در عين حال پوسيده عثماني در پايان جنگ جهاني اول از هم فروپاشيد. و ميان اقوام و ملل تابعه اين امپراطوري تنها ملت كرد بود كه نه تنها توانست به آرزوهاي خويش براي تشكيل حكومت ملي جامه عمل بپوشاند بلكه سرزمين آنان ميان كشورهاي تازه تأسيس تركيه، عراق و سوريه تقسيم شد و به اين ترتيب بخشهاي مختلف كردستان تحت مالكيت كشورهايي درآمد كه از نظر قوانين اداري و فرهنگ اجتماعي و شيوه حكومتي با هم كم و بيش متفاوت داشتند.
اما در اين ميان كردستان عراق شرايط خاص جغرافيايي= سياسي خاصي در ميان كشورهاي ميزبان كردها دارا بوده است. از سويي از لحاظ جغرافيايي در مركز پراكندگي كردهاست و از سويي به لحاظ سياسي سياسي ترين گروه اقليت كردها مي باشد.
ناسيوناليزم كرد در عراق كه پس از جنگ جهاني اول نضج گرفت زماني كه نيم بند عراق تحت قيوميت و هدايت نيروهاي استعماري بريتانيا اداره مي شد؛ محصول تضادها و دوگانگي هاي
آشتي ناپذير ميان فرهنگ، آداب و رسوم، تاريخ، نژاد، زبان و … دو قوم تشكيل دهنده ساختار سياسي عراق يعني كردها و عربهاست. تلاش و برنامه انحصار گرايانه اعراب براي جلوگيري از حضور مشاركت كردها در ساخت قدرت سياسي در تشديد و تقويت آن تأثير ويژه اي نهاده است. كشمكش هاي درون مرزي از يك طرف و عواملي همانند وضعيت جغرافيايي ناهنگون، چگونگي استقرار جمعيت از لحاظ جغرافيايي (كردها در شمال و عربها در جنوب) و همين طور مداخله كشورهاي بزرگ كه منافع آنان در منطقه گاهي با منافع عراق هماهنگ و گاهي در تضاد است و نيز افزايش فشارهاي سياسي= نظامي بر كردها از سوي حكومت هايي كه يكي پس از ديگري اداره امور عراق را به دست مي گرفتند و با پيش گرفتن سياست هاي افراطي ؟ كردها و كردستان را تحت فشارهاي مضاعف قرار مي دادند.
مسئله كردها و عامل جغرافيايي كردستان عراق و ملاحظات ژئوپوليتيكي آن همواره ذهن تمام رژيم هاي حاكم بر بغداد را به خود مشغول داشته است چه بسا دولت هايي كه در پي ناكامي در حل مسائل كردستان از قدرت بر افتاده اند و عده اي ديگر نيز با توسل به ابزار و سلاح سركوب سعي كرده اند صورت مسئله كردستان عراق را پاك كنند.
و در اين پايان نامه با بررسي پايه اي از مسائل كردستان و نيز نگاهي به روند تاريخي اين بحران با تكيه بر عوامل تقسيم كردستان از ديد ژئوپوليتيكي و بستر بحران زاي جغرافيايي= امنيتي آن تلاش مي شود حتي حل مسئله كردستان در قالب شكلي از فدراليسم پس از فروپاشي رژيم بعث، در چارچوب تئوري «بين المللي شدن منافع و تهديد يك بحران قومي» به تحليل ژئوپوليتيكي دست پيدا كنيم و قادر به ارائه پيش بيني در خصوص آينده و روابط عراق با همسايگانش باشيم و از سوي ديگر ملاحظات اين تحولات را هم بر امنيت ملي ايران در نظر بگيريم.
اين پايان نامه با رويكردي ژئوپوليتيكي در بستر تحولات جبهه هاي ژئواستراتژيك و چرخش اين جبهه ها به سمت ژئواكونومي بويژه در خاورميانه فضاي تحليلي گسترده اي را از جغرافياي تهديد و منافع براي كردستان و كل منطقه در اختيار خواننده قرار خواهد داد.
تلاش نهايي و مهم اين پايان نامه اين است كه تحولات رخداده در كردستان عراق را با توجه به متن ژئوپوليتيكي در فضاي جديد بين المللي تحليل كند.
1-2- هدف تحقيق
هدف هر پژوهش در واقع موتور اوليه روشن كننده و انگيزه نهايي در تحقيق است. هدف اصلي از انجام اين تحقيق بررسي بستر جغرافيايي=
امنيتي كردستان به ويژه عراق و فهم چرايي و چگونگي شكل گيري ترتيبات جغرافيايي سياسي كردستان عراق است. چگونگي شكل گيري اين ترتيبات مسلماً در رأي ملاحظات دولتي، ميان دولتي و ميان مرزي است كه به تبع مي تواند براي همسايگان عراق هم ملاحظات چندي را در بر داشته باشد. بررسي ملاحظات مي توانند به عنوان مدل سازي در تصميم گيري هاي سياسي مورد توجه واقع شود.
1-3- اهميت تحقيق
در گذشته مسائل مربوط به اقليت ها، تنها عرصه تعادل ميان اقليت ها و گروههاي قومي با دولتها بوده است. اما هم اينك بازيگران جديدي مانند سازمانهاي سياسي و مدني و بين المللي به شكل مؤثري وارد اين عرصه شده اند. همچنين در سالهاي اخير، دفاع از حقوق اقليت ها و قوميت ها بدل به ابزاري براي اعمال فشار و مداخله در امور كشور شده است. بررسي مسئله مناقشه قومي ميان مرزي از چند حيث شايان توجه بسيار است.
توجه روز افزوني كه به نقش مردم توده ها و به تبع اين رويكرد به جايگاه اقليت هاي سركوب شده اجتماعات حاشيه نشين شده مي شود باعث افزايشي اهميت سرنوشت اقليت ها در

فایل : 105 صفحه

فرمت : Word