مقاله در مورد تاثیر قارچ میکوریز و تنظیم کننده رشد مایکوسل بر روی خصوصیات و عملکرد گیاه تریتیام در شرایط تنش شوری خاک

بنام خدا
الف) عنوان تحقیق
1ـ عنوان به زبان فارسی:
تاثیر قارچ میکوریز و تنظیم کننده رشد مایکوسل بر روی خصوصیات و عملکرد گیاه تریتیام در شرایط تنش شوری خاک.
2ـ عنوان به انگلیسی
ج ـ بیان مساله اساسی تحقیق به طور کلی:
شوری خاک یکی از اصلی ترین تنشهای محیطی تاثیرگذار بر رشد گیاهان و محصولات تولیدی آن هاست (الاخوددیو و همکاران، 2000) تخمین زده می شود که بیش از 20 درصد از کل زمین های زراعی دنیا شامل زمین هایی با سطوح شوری مختلف می باشند که به نحوی موجب تاثیر تنش شوری روی گیاهان زراعی می شوند و تاثیر این تنش در مناطق خشک و نیمه خشک شدیدتر است (مقصودی مود و مقصودی، 2008).
شوری در اثر غلظت بیش از حد یون های سدیم و کلر با ایجاد تنش اسمزی و کاهش جذب عناصر غذایی مورد نیاز گیاه (Sairamet al, 2002) و یا افزایش سطح هورمون اتیلن در گیاه، موجب کاهش رشد ریشه و رشد عمومی گیاه می شود (Mayaket al, 2004). علت اصلی شوری در اراضی آبی، تجمع فزاینده یون ها و
در اراضی بایر، نسبت کـم بارندگی به تبخیر است تجمع یون های سمی در اطراف ریشه به سیستم ریشه ای صدمه زده و متابولیسم گیاه و رشد و تولید محصول را کاهش می دهد.
شوری رابطه معکوس با هدایت روزانه ای و سرعت فتوسنتز خالص دارد که منجر به کاهش تولید ماده خشک می شود (وحید، 2003). گیاهان مقاوم به شوری در طبیعت به طرق مختلفی نسبت به این مشکل سازگاری یافته اند که شامل دامنه ای از تغییرات ریخت شناسی، آناتومیکی تا فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی است (ساکاموتو و مورات، 2002).
میکوریز (Mycorrhiza) از دو کلمه Myco به معنی قارچ و rhiza به معنی ریشه تشکیل شده است (موچوویچ، 2001). و در سال 1885 توسط فرانک گیاه شناس القانی (به نقل از شادماه جوهری، 2002).
برای نوعی همزیستی دو انبه ی مفید بین انواع خاصی از قارچهای خاکزی و سیستم ریشه ای گیاهان وضع گردید. میکوریز یک همزیستی مسالمت آمیز میان انواعی از قارچهای خاک زی و ریشه گیاهان است که در آن هر 2 موجود (گیاه و قارچ) از این همزیستی بهره مند می شوند.
اعتقاد بر این است گیاهانی که فقط در آب زندگی می کرده اند قادر به زندگی در خشکی نبوده و این قارچهای هم زیست بوده اند که با گسترش شبکه های معین خود در خاک های اطراف ریشه، موجب دسترسی گیاه به منابع بیشتر آب و عناصر غذایی شده اند به نحوی که گیاهان به تدریج قادر به سازگاری با شرایط سخت و خشک محیطی شدند. (شادی و جوهری، 2002).
قارچهای میکوریزی از با اهمیت ترین میکروارگانیسم های موجود در اغلب خاک های تخریب نشده می باشند به طوریکه براساس تخمین های موجود، حدود 70 درصد از توده زنده جامعه میکروبی خاک ها را میسلیوم این قارچ ها تشکیل می دهد (موکوجی و جامولا، 2003).
این قارچ ها در تمام اکوسیستم ها و اقلیم ها از مناطق حاره ای گرم تا مناطق قطبی دیده می شوند.
پراکندگی قارچهای میکوریزی در طبیعت تحت تاثیر رطوبت، ph، دما، نوع گیاه، میزبان و سایر عوامل خاکی نظیر میکروارگانیسم ها قرار دارد (سنگوپتا و چادهوری، 1990) یکی ازا هداف مهم در کشاورزی پیشرفته افزایش عملکرد در واحد سطح و به حداقل رساندن ضایعات و خسارات ناشی از عوامل نامساعد است. از رهیافت های نوین در بهبود کمی و کیـفی محصولات کشاورزی استفاده از هورمون های رشد گیاهی می باشد.
این مواد می توانند در غلظت های بسیار پایین، برخی جنبه های رشد و نمو گیاه را تنظیم نمایند که این عمل از هنگام جوانه زنی بذر تا یری و مرگ گیاه تداوم دارد. کلرومکوات کلراید (ccc) یا سایکوسل یکی از مستقان کولین می باشد این ترکیب از گروه ترکیبات آنیومی بوده و از پر مصرف ترین کند کننده های رشد گیاهی به ویژه در اروپا می باشد و امروزه جهت کاهش خوابیدگی و کنترل رشد رویش گیاهان زراعی (به ویژه غلات) کاربرد فراوانی پیدا کرده است (امام و موید، 2000).
برخی از محققان معتقدند که از ccc می توان برای مقاوم کردن گیاهان نسبت به کم آبی (داشکووا، 1981) و شوری (پراساکوا و همکاران، 1993) نیز استفاده نمود بر
طبق نتایج برخی پژوهشگران ccc باعث کاهش ارتفاع ساقه، افزایش تعداد پنجه در هر بوته، افزایش تعداد دانه در سنبله، افزایش مقاومت به سرما، شوری، قارچها و حشرات می شود. (امام و داست فال، 1997؛ جانگ و رودماخر، 1983).
تریتیکاله (Triticale spp) برخلاف سایر غلات که طی هیبریداسیون و انتخاب طبیعی، طی هزاران سال تکامل به وجود آمده اند، اولین محصول تولید شده توسط بشر است. گیاهی است از تیره غللات که از تلاقی گندم و چاودار به وجود آمده است (فلاحی و محمدی گنبد، 1387).
نزدیک به 30 سال است که به صورت تجاری در دنیا تولید می گردد و هر سال به سطح زیر کشت جهانی ان افزوده می شود تریتیکاله به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی متفاوت سازگاری دارد، همین مساله آن را به عنوان یک گیاه شاخص در میان غلات معرفی می کند. این گیاه ارزش غذایی بالاتری نسبت به چاودار دارد و می تواند جایگزین مناسبی برای چاودار باشد به خصوص در نقاطی که کشت گندم امکان پذیر نیست یا عملکرد مناسبی از آن بدست نمی آید این امر یک امتیاز اقتصادی مهم در نقاط مختلف دنیا برای این گیاه محسوب می گردد و انتظار می رود سطح زیر کشت این محصول در دنیا به دلایل متعددی از جمله دامنه وسیع سازگاری، تحمل بهتر شرایط نامساعد محیطی از جمله مسمومیت ناشی از عناصر، واکنش بسیار خوب به تنش شوری، مقاومت به بیماری های شایع در گندم، میزان عملکرد مطلوب در خاک های حاصلخیز افزایش یابد (قوشچی، 1379). به نظر می رسد که تریتیکاله جایگزین خوبی برای غلات به خصوص گندم در شرایط محیطی نامناسب و یا در سیستم های کم نهاده باشد (کامپوزانو و همکاران، 2008).
این گیاه تطابق خوبی در محدوده وسیعی از شرایط توام با تنگناهای محیطی از قبیل خشکی، بیماری های برگی، سرما و محدودیت حاصلخیزی در مناطق نیمه خشک دارد. تریتیکاله در مقایسه با سایر گونه های گیاهی جزء محصولات نیمه حساس به خشکی خاک محسوب می شود (گرز سیاک و همکاران، 2003).
د ـ اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
افزایش روز افزون نیاز غذایی مردم در اثر رشد سریع جمعیت، ایجاب می کند که میزان تولید محصولات کشاورزی افزایش یابد. شوری آب و خاک از مهمترین موانع افزایش تولید محصولات کشاورزی در جهان به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. 209 درصد کل اراضی ایران (324 میلیون هکتار) تحت تاثیر شوری قرار دارد (فائو، 2000).
براساس مطالعات انجام شده سطح کل اراضی فاریاب ایران حدود 1/8 میلیون هکتار است که تقریبلاً نیمی از آن به درجات مختلف مبتلا به تنش شوری می باشد. شرایط تنش مختلف از جمله تنش رطوبتی حاکم بر کشاورزی ایران، موجب کاهش رشد و عملکرد محصولات کشاورزی می شود لذا ارائه هر گونه پیشنهاد قابل اجرا برای مقابله با این عوامل تنش زا امری ضروری می باشد مدیریت مصرف کود یک عامل مهم در موفقیت کشت گیاهان می باشد و در این راستابه کارگیری کودهایبیولوژیکی مناسب برای رشد و نمو گیاهان می تواند اثرات مطلوبی بر شاخص های کمی و کیفی محصول داشته باشد از جمله این کودهای بیولوژیک قارچهای میکوریز هستند امروز با توجه به مشکلاتی که مصرف بی رویه کودهای شیمیایی در مزارع و خاک ها به وجود آورده است؛ استفاده از منابع بیولوژیک کودی در کشاورزی، بیش از پیش مطرح است. یکی از راه های دست یابی به اهداف کشاورزی پایدار، استفاده از
میکروارگانیسم هایی است که نقش مهمی در تامین نیاز غذایی گیاهان دارند. (نادری و عابدی، 1391).
هـ مرور ادبیات و سوابق مربوطه:
براساس گزارش بااون و همکاران (1994) میکروریزها علاوه بر افزایش در میزان جذب عناصر غذایی، به دلیل حضور هیف های قارچ و در نتیجه افزایش سطح جذب کننده سبب افزایش در جذب آب می شوند. قارچهای میکرویز قادرند اثر نامطلوب محدودیت آبی را در گیاهان تعدیل نمایند. (اویگ، 2001).
ساجدی و رجالی (1390) در تحقیقی با عنوان تاثیر تنش خشکی، کاربردی و تلقیم میکروریز بر جذب عناصر کم مصرف در ذرت، تنش خشکی غلظت بیشتر عناصر غذایی را کاهش می دهد. اما تلقیم با قارچهای میکوریزا و سولفات روی به تنهایی قادرند اثرات نامطلوب تنش خشکی را در گیاهان تعدیل کنند قارچ میکروریز از طریق انتشار میسلیوم های خارجی خود در منافذ ریز خاک که امکان ورود ریشه های موئین برای جذب آب وجود ندارد. اب و عناثر غذایی را جذب و به گیاه منتقل می کند.
کافی و همکاران (2003) گزارش کرده اند که گیاهان میکروریزی در شرایط تنش شوری دارای کارایی مصرف آب بیشتری در مقایسه با گیاهان شاهد تلقیح نشده می باشند که این خود منجربه افزایش رشد و عملکرد آن ها می گردد. براساس گزارش توسلی و همکاران (89) در تحقیقی با عنوان اثر تنظیم کننده های رشد یونیکونازول و سایکوسل در شرایط تنش خشکی بر برخی خصوصیات ارزن مرواریدی، تنظیم کننده های رشد یونیکونازول و سایکوسل به دلیل ایجاد افزایش خاصیت مقاومت به
خشکی در گیاه ارزن سبب افزایش عملکرد علوفه شده اند (دی و همکاران، 1982) نتایج سایر محققان نیز حاکی از افزایش عملکرد تحت محلول پاشی با این تنظیم کننده های رشد بر روی گیاهان مختلف است (یانگ ـ هونگ و همکاران، 2009؛ یانگ و همکاران، 1994).
یونیکونازول و سایکوسل با ایجاد اختلال در مسیر چرخه بیوسنتز جیبرلیک اسید مانع از فعالیت آنزیم انت کائورن سنتتاز شده و ارتفاع گیاه را کاهش می هد (شریف و همکاران، 2007).
و ـ جنبه ی جدید بودن و نوآوری در تحقیق:
ز ـ اهداف مشخص تحقیق:
بررسی تاثیر قارچ میکوریز و تنظیم کننده رشد سایکوسل در شرایط تنش شوری خاک بر:
ـ سرعت ظهور برگ
ـ شاخصهای تحمل و مقاومت به تنش
ـ بر عملکرد کمی و کیفی و برخی دیگر از صفحات مرتبط با عملکرد
ـ سرعت و طول دوره پر شدن دانه تریتیکاله
ح ـ در صورت داشتن هدف کاربردی، نام بهره وران:
ط ـ سوالات تحقیقک
1ـ قارچ میکوریز چه تاثیری بر روی تحمل گیاه تریتیکاله نسبت به شوری دارد؟
2ـ کدام یک از فاکتورهای مورد بررسی (قارچ میکوریز و سایکوسل) می تواند در بهبود عملکرد و افزایش تحمل گیاه تریتیکاله نسبت به شوری موثر واقع شود؟
3ـ تنظیم کننده ی رشد سایکوسل چه تاثیری بر روی تحمل گیاه تریتیکاله نسبت به شوری دارد؟
4ـ تنظیم کننده ی رشد سایکوسل چه تاثیری بر روی خصوصیات و عملکرد گیاه تریتیکاله در شرایط تنش شوری دارد؟
ی ـ فرضیه های تحقیق:
1ـ قارچ میکوریز موجب افزایش تحمل به شوری و افزایش عملکرد گیاه تریتیکاله می شود.
2ـ قارچ میکوریز در بهبود عملکرد تریتیکاله در شرایط شوری می تواند موثر واقع شود.
3ـ تنظیم کننده رشد سایکوسل موجب افزایش تحمل به شوری و افزایش عملکرد گیاه تریتیکاله می شود.
4ـ تنظیم کننده رشد سایکوسل در بهبود عملکرد تریتیکاله در شرایط شوری می تواند موثر واقع شود.
ک ـ تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی:
میکوریز:
میکوریز (Mycorrhiza) از دو کلمه Myco به معنی قارج و rhiza به معنی ریشه تشکیل شده است (موچوویچ، 2001). و در سال 1885 توسط فرانک گیاه شناس آلمانی (به نقل از شاری و جوهریريال، 2002)، برای نوعی همزیستی 2 جانبه ی مفید بین انواع خاصی از قارچ های خاک زی و سیستم ریشه ای گیاهان وضع گردید. (شاری و جوهری، 2002).
سایکوسل:
از مهمترین کند کننده های رشد گیاهی بود که امروزه درسطح تجاری کاربرد فراوانی دارد (امام، 1386) یکی از ترکیبات اونیومی است و نام دیگران کلرمکوان کلراید (2ـ کلرواتیل متیل آمونیوم کلرید، ccc) می باشد. (kuruishi, s., cend R.M. Muir. 1963).
گیاه تریتیکاله (Tritic cale spp) گیاهی است از تیره غلات که از تلاش گندم و چاودار به وجود آمده است (فلاحی و محمدی گنبد، 1387). برخلاف سایرغ لات که طی هیبدریداسیون و انتخاب طبیعی، طی هزاران سال تکامل به وجود آمده اندف اولین محصول تولید شده توسط بشر است. (فلاحی و محمدی گنبدی، 1387).
تنش شوری:
شوری خاک یکی از اصلی ترین تنشهای محیطی تاثیرگذار بر رشد گیاهان و محصولات تولیدی آن ها است (الاخوردیو و همکاران، 2000). شوری در اثر غلظت
بیش از حد یون های سدیم و کلر با ایجاد تنش اسمزی و کاهش جذب عناصر غذایی مورد نیاز گیاه می شود. (Sairam et al., 2002).
5ـ روش شناسی تحقیق:
الف) شرح کامل روش تحقیق برحسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء:
به منظور بررسی تاثیر قار میکوریز و تنظیم کننده ی رشد سایکوسل بر روی خصوصیات و عملکرد گیاه تریتیکاله در شرایط تنش شوری خاک آزمایشی به صورت نوع طرح در گیخانه دانشگاه آزاد واحد اردبیل اجرا خواهد شد.
آزمایش گلخانه ای
فاکتورهای موردبررسی شامل سطوح تنش شوری خاک در 4 سطح (صفر به عنوان شاهد و اعمال شوری های 30، 60، 90 میلی مولار در خاک) از نمک کلرید سدیم خواهد بود.
تیمار دوم شامل قارچ میکوریز در 2 سطح (صفر به عنوان تیمار شاهد و مصرف قارچ میکوریز) و تیمار سوم استفاده از تنظیم کننده رشد سایکوسل در 3 سطح (عدم مصرف به عنوان شاهد و مصرف 800 PPM و 1600 PPM سایکوسل) خواهد بود.
خاک هر گلدان حاوی یک قسمت ماسه، یک قسمت خاک معمولی و یک قسمت کود دامی به نسبت مساوی خواهد بود. پس از تهیه ی خاک یکدست، حجم یکسانی از خاک درون گلدان ها ریخته خواهد شد. در گلدان هایی که مصرف میکوریز اعمال خواهد شد از میزان 220 ـ 230g میکوریز استفاده خواهد شد.

فایل : 11 صفحه

فرمت : Word