مقاله در مورد برون سپاری

برون‌سپاري
بخش اول: مدل مفهومي تصميم برون‌سپاري
مقدمه
تصميم برون‌سپاري يا تامين داخلي يک فعاليت، يکي از پيچيده‌ترين تصميمات سازماني به شمار مي‌رود. اتخاذ اين تصميم، به عنوان بخش نخست فرايند برون‌سپاري، مستلزم شناسايي کليه عوامل تاثير‌گذار است. منافع برون‌سپاري از يک سو و خطرپذيري‌ها و موانع موجود از سوي ديگر بررسي همه جانبه و دقيق اين تصميم را اجتناب ناپذير ساخته است.
در اين بخش از گزارش با توجه به مطالعات گسترده‌اي که در پيشينه موضوع انجام گرفته، عوامل متعدد مؤثر بر تصميم برون‌سپاري شناسايي شده، مدلي مفهومي براي تصميم‌گيري ارائه شده است. در اين مدل، عوامل موثر بر تصميم برون‌سپاري از شش وجه مختلف نگريسته شده است.
مدل مفهومي
بسياري سازمان‌ها تنها با در نظر گرفتن ملاک ‌هزينه – در تصميم برون‌سپاري فعاليت‌ها – و ناديده گرفتن بسياري ملاک‌هاي کيفي ديگر زمينه شکست خود را فراهم نموده‌اند. هرچند برون‌سپاري داراي مزاياي بسياري است، ولي خطرپذيري‌هاي متعددي نيز به همراه دارد که بايد در تصميم‌گيري لحاظ شوند. در مدل ارائه شده عوامل مؤثر بر تصميم برون‌سپاري از شش وجه مختلف نگريسته مي‌شوند (شکل 1).

شکل 1: مدل مفهومي برون‌‌سپاري
مشتري
اطمينان عمومي و اعتماد مشتريان مهم ترين پيش نياز براي بقا و حفظ اعتبار و شهرت بانك است. بنابراين در اين وجه، بر منافع و خواسته‌هاي مشتريان تمرکز شده است. سوالاتي که در اين وجه قابل بررسي است عبارتند از:
اين فعاليت چقدر با مسايل امنيتي و محرمانه بانک در ارتباط است؟
بانک‌ها در مواردي که فعاليت يا فرايند مورد نظر با مسائل امنيتي و محرمانه ارتباط دارد تمايل کمتري به برون‌سپاري آن نشان مي‌دهند.
چقدر براي مشتري اهميت دارد که ارائه خدمت يا فعاليت مورد نظر توسط بانک انجام گيرد؟
در مواردي که مشتري نسبت به انجام فعاليت‌ در داخل بانک حساس است، تمايل به برون‌سپاري فعاليت کمتر است.
شکست احتمالي تأمين کننده در ارائه خدمت به چه ميزان بر اعتبار و نام تجاري بانک تاثيرگذار است؟
هر چه ارتباط بيشتري ميان فعاليت (يا خدمت) برون‌سپاري شده با نام تجاري يا اعتبار بانک باشد، تمايل کمتري براي برون‌سپاري آن وجود دارد.
فرايندهاي داخلي
اين وجه بر چگونگي انجام داخلي فعاليت متمرکز است. نوع فنّاوري يا تجهيزات مورد استفاده و ميزان وابستگي فعاليت مورد نظر با ساير فعاليت‌هاي سازمان در اين وجه مورد بررسي قرار مي‌گيرند. سوالاتي که بايد به آنها پاسخ گفت عبارتند از:
براي انجام اين فعاليت در داخل بانک تا چه حد از فنّاوري يا تجهيزات مهم و حياتي استفاده مي‌شود؟
در صورتي که بانک براي انجام فعاليت از فنّاوري‌ يا تجهيزاتي پيشرفته‌اي استفاده مي‌کند که نقش بسزايي در ارائه مطلوب خدمات بانک دارند، تمايل کمي به برون‌‌سپاري فعاليت وجود دارد.
ميزان وابستگي اين فعاليت با ساير فعاليت‌هاي بانک چقدر است؟
ميزان وابستگي به ساير فعاليت‌ها بر ماهيت اجرايي آن تاثير گذار است. هرچه تعداد فعاليت‌هايي که از برون‌سپاري فعاليت تاثير مي‌پذيرند بيشتر باشد تمايل به برون‌سپاري کمتر مي‌گردد.
ميزان تکرار و حجم فعاليت چقدر است؟
در مواردي كه حجم فعاليتي در بانك به اندازه لازم براي تحقق صرفه جويي به مقياس نيست، آن فعاليت برون سپاري مي‌شود. به عبارت ديگر شركت‌ها تمايل کمي به تامين داخلي فعاليت يا خدمتي دارند كه به ندرت انجام مي‌شود.
اعمال کنترل بانک بر انجام فعاليت تا چه حد ضرورت دارد؟
در مواردي به دليل اهميت فعاليت كنترل كيفيت خدمت ارائه شده ضرورت بيشتري دارد. هر چه نياز به کنترل بيشتر باشد هزينه ‌هاي ناشي از آن نيز بيشتر مي‌گردد. بدين ترتيب تمايل به برون‌سپاري کمتر مي‌گردد.
انجام فعاليت تا چه حد در حوزه تخصصي فعاليت‌هاي بانک به شمار مي‌رود؟
انجام برخي فعاليت‌ها در حوزه تخصصي ساير مؤسسات به شمار مي‌رود. انجام داخلي چنين فعاليت‌هايي مستلزم سرمايه‌گذاري زياد بر تجهيزات و دارايي‌هايي است که تنها براي انجام همان فعاليت‌ها کاربرد دارند. بنابراين هر چه فعاليت از حوزه فعاليت‌هاي تخصصي بانک دورتر باشد تمايل به برون‌سپاري ان افزايش مي‌يابد.
منابع انساني
اين وجه بر عوامل مرتبط به کارکنان همچون روحيه، انگيزه و آموزش آنها تمرکز دارد.
سؤالاتي که در اين وجه بايد پاسخ داده شوند عبارتند از:
با برون‌سپاري فعاليت تا چه حد امکان کاهش وفاداري و انگيزه کارکنان وجود دارد؟
برون‌سپاري معمولاً با ايجاد احساس عدم امنيت شغلي در کارکنان و اثر منفي بر روحيه، وفاداري و انگيزه شغلي آنها همراه است. هر چه اين تاثير بيشتر باشد تمايل به برون‌سپاري کمتر مي‌شود.
با برون‌سپاري فعاليت، تا چه حد ممکن است کارکنان براي کار در بخش‌هاي جديدي آموزش ببينند؟
در صورت امکان مي‌توان کارکناني را که فعاليت آنها برون‌سپاري مي‌شود را براي احراز پست‌هاي جديد آموزش داد. اين امر از اثرات منفي برون‌سپاري بر کارکنان مي‌کاهد.
براي انجام اين فعاليت در داخل بانک، تا چه حد مهارت‌ بالاي نيروي انساني وجود دارد؟
در مواردي که براي انجام داخلي فعاليت نيروي انساني متخصص موجود است،‌ برون‌سپاري با مقاومت بيشتري از طرف کارکنان روبرو خواهد بود. در اين حالت برون‌سپاري فعاليت با ريسک بيشتري همراه است.
مالي
در اين وجه به مقايسه هزينه تامين داخلي فعاليت در مقابل هزينه برون‌سپاري آن پرداخته مي‌شود. هر قدر منافع حاصل از برون‌سپاري فعاليت بيشتر باشد، تمايل به برون‌سپاري بيشتر است. اين وجه بطور کامل در مدل کمّي برون‌سپاري بيان مي‌شود.
همسويي راهبردي
اين وجه به تمرکز بر توانمندي‌هاي محوري و ميزان همسويي انجام فعاليت با ماموريت و اهداف راهبردي بانک مي‌پردازد. در اين وجه سؤالات زير قابل بررسي است:
اين فعاليت تا چه ميزان براي به انجام رساندن ماموريت بانک ضرورت دارد؟
معمولاً فعاليت‌هايي كه جزء مأموريت اصلي بانك به شمار مي‌روند برون‌سپاري نمي‌شوند. بدين ترتيب هر چه انجام يک فعاليت نقش بيشتري در تحقق ماموريت و اهداف راهبردي بانک داشته باشد، تمايل به برون‌سپاري آن کمتر است.
اين فعاليت به چه ميزان با حقوق معنوي يا دانش‌ تخصصي بانک در ارتباط است؟
وجود حقوق معنوي يا دانش تخصصي در هر سازماني يک مزيت بزرگ تلقي مي‌شود. از اين رو هر چه يک فعاليت ارتباط بيشتري با دانش يا حقوق معنوي سازمان داشته باشد تمايل برون‌سپاري آن کمتر است.
اين فعاليت چقدر با توانمندي‌هاي محوري بانک مرتبط است؟
برون‌سپاري باعث مي‌شود كه سازمان بر روي فعاليت اصلي خود متمركز شود و در نتيجه منعطف تر گرديده و منابع آزاد شده خود را به روش موثرتري در راه ايجاد ارزش به كار گيرد. بدين ترتيب فعاليت‌هايي که به نوعي با توانمندي‌هاي محوري ارتباط دارند در اولويت پايين‌تر برون‌سپاري قرار مي‌گيرند.
محيط بيروني
اين وجه بر بازار تامين‌کنندگان خدمت و عوامل قانوني موثر متمرکز است.
سؤالاتي که در اين وجه بايد پاسخ داده شوند عبارتند از:
آيا از لحاظ قوانين و مقررات امکان برون‌سپاري فعاليت وجود دارد؟
مجموعه مقررات خاص بانکداري يا هر نوع قوانيني که بر برون‌سپاري فعاليت موثر است، بايد در نظر گرفته شوند. در برخي موارد برون‌سپاري يک فعاليت با منع قانوني روبرو است.
چه تعداد تامين کننده بالقوه براي انجام اين فعاليت موجود است؟
تأمين کنندگان خارج از بانك، معمولا موسساتي هستند كه در ارائه مجموعه‌اي از خدمات ويژه به مشتريانشان تخصص دارند. اين بدان معني است که آنها داراي مهارت‌هاي منحصر بفردي در مديريت فرايندهاي کسب و کار خود هستند. به علاوه، صرفه‌جويي‌هاي مقياس به آنها امکان مي‌دهد تا منابعي را در اختيار بگيرند كه از توان غالب بانک‌ها خارج است. هر چه تعداد تامين‌کنندگان بالقوه بيشتر باشد خطر برون‌سپاري کمتر خواهد بود. تعداد اندک تامين کنندگان خطر وابستگي سازمان به آنها را افزايش داده امکان ايجاد انحصار را فراهم مي‌کند.
ميزان توانمندي و صلاحيت تامين‌کنندگان بالقوه چقدر است؟
صرفه نظر از تعداد تامين کنندگان ارزيابي قابليت‌ها و توانايي‌هاي آنها براي برآورده كردن انتظارات و تحقق اهداف مورد نظر بانک ضروري است. هر چه توانمندي تامين‌کنندگان بالقوه براي انجام فعاليتي بيشتر باشد، تمايل به برون‌سپاري آن بيشتر است.
چارچوب اجرايي مدل
اخذ تصميم برون‌سپاري مستلزم اجراي دو مدل کيفي و کمّي است. بدين منظور مراحل زير بايد طي شوند (شکل 2).
ارزيابي کليدي بودن فعاليت
نخستين گام در تصميم برون‌سپاري يک فعاليت، عبور آن از غربال فعاليت‌هاي کليدي است. فعاليت‌هاي کليدي فعاليت‌هايي هستند که بنا به ويژگي‌هاي خاص خود قابل واگذاري نيستند.
ارزيابي کليدي بودن يک فعاليت، توسط ملاک‌هاي غربال صورت مي‌گيرد. اين ارزيابي از طريق سؤالات زير انجام مي‌شود:
آيا فعاليت داراي ماهيت تصميم‌گيري است؟
فعاليتي داراي ماهيت تصميم‌گيري است که با انجام آن تصميمي اتخاذ شود.
آيا فعاليت ماهيت سياستگذاري دارد؟
فعاليتي داراي ماهيت سياستگذاري است که با انجام آن چارچوبي براي اتخاذ تصميمات مديريتي فراهم مي‌گردد.
آيا فعاليت ماهيت امنيتي دارد؟
فعاليتي داراي ماهيت امنيتي است که با اطلاعات محرمانه بانک در ارتباط است.
آيا فعاليت جزء توانمندي‌هاي محوري سازمان به شمار ‌مي‌رود؟
فعاليتي جزء توانمندي‌هاي محوري بانک به شمار مي‌رود که بانک در انجام آن نسبت به ساير رقباي خود مزيت دارد. اين مزيت پايدار است و به سادگي نمي‌توان از آن تقليد کرد؛ زمينه‌ساز نفوذ در بازارهاي مختلف است؛ و براي مشتري ارزش زيادي دارد.
در صورتي که پاسخ دست کم يک سؤال مثبت باشد آن فعاليت کليدي محسوب شده قابل برون‌سپاري نخواهد بود. اما در حالتي که فعاليت غير کليدي تشخيص داده شود بايد ارزيابي تصميم برون‌سپاري از ابعاد کيفي و کمّي صورت پذيرد.
تعيين دلايل برون‌سپاري فعاليت
پيش از اجراي مدل‌هاي کيفي و کمّي لازم است دلايل برون‌سپاري فعاليت مشخص گردد. اين امر به تعيين ضرايب اهميت مدل‌هاي کيفي و کمّي کمک کرده در اخذ تصميم نهايي استفاده مي‌شود.
تعيين ميزان اهميت هر يک از مدل‌هاي کيفي و کمٌي
پيش از اجراي مدل‌هاي کيفي و کمّي، کاربر بايد ميزان اهميت هر مدل را در تصميم‌گيري مشخص سازد. اين عمل با امتياز دهي کاربر از صفر، به مفهوم کاملاً بي اهميت، تا 10، به مفهوم بسيار مهم، صورت مي‌پذيرد. اين وزن‌دهي از طريق رابطه 1 نرمال شده، اهميت نسبي هر مدل بدست مي‌آيد:
(1)…………………………………………………………………………

شکل 2: راهنماي اجراي مدل
اجراي مدل کيفي
تعيين اهميت هر وجه
مدل کيفي، توان برون‌سپاري فعاليت را با ارزيابي عوامل مؤثر در پنج وجه مختلف مشخص مي‌کند. بدين منظور کاربر بايد در ابتدا ميزان اهميت هر وجه را مشخص سازد. اين عمل از طريق امتياز دهي از عدد صفر (فاقد اهميت) تا 10 (بسيار مهم) انجام مي‌پذيرد. سپس با توجه به رابطه 2 عمل نرمال سازي و تعيين اهميت نسبي هر وجه انجام مي‌گيرد.
(2)………………………………………………………………………
جايي که،
Ik= اهميت نسبي وجه k ام
wk= امتياز وجه k ام
وزن‌دهي و رتبه‌بندي معيارها
در ادامه، فعاليت مورد بررسي در هر يک از وجوه توسط ملاک‌هاي مختلفي ارزيابي مي‌گردد. کاربر بايد ميزان اهميت هر ملاک را مشخص‌ کرده و به سؤال مربوط به آن پاسخ دهد.
ميزان اهميت هر ملاک بين صفر (فاقد اهميت) تا 1 (بسيار مهم) محاسبه مي‌شود. پاسخ سؤالات نيز بسته به نوع تاثير ملاک بر تصميم برون‌سپاري نمره اي بين 1- تا 1+ مي گيرد. ملاک‌هايي که اثر مثبت بر تصميم برون‌سپاري دارند عدد مثبت و آنهايي که تاثير منفي دارند عدد منفي خواهند گرفت. سرانجام شاخص کيفي مدل برون‌سپاري از رابطه 3 محاسبه مي‌شود:
(3)……………………………………………………….
جايي که،
QI= شاخص کيفي
Ik= اهميت نسبي وجه K ام
rjk= رتبه ملاک jام از وجه k ام
wjk= اهميت ملاک j ام از وجه k ام

فایل : 26 صفحه

فرمت : Word