مقاله در مورد آگوستين

‹‹ بسمه تعالي ››
دانشكده زبانهاي خارجي
موضوع تحقيق :
‹‹ آگوستين ››
‹‹ درس اخلاق اسلامي ››
استاد راهنما :
دكتر محمدي
گردآورندگان :
سوسن خدري و مرضية دارابي عزيز آبادي
« سال تحصيلي 87-86»
اگوستين
اگوستين درشهر تاگاست (Tagaste) در الجزاير در سال 354 ميلادي به دنيا آمد . مادر او مونيكا مسيحي و پدر او پاتريكيوس مشرك بود . آموزش وي نخست در تاگاست (Tagaste) و آنگاه در مادورا(Madaura) و سپس در كارتاژ ، در فنون ادبي بود . در بحبوحة جواني به كارتاژ رفت و در آنجا به گفتة وي تحت تأثير غرور و شهوت جواني از دين مسيحيت كه مادر وي به او القاء كرده بود بيگانه شد . در هيجده سالگي بر اثر مطالعة رسالة معروف كيكرو به نام موعظه (Hortentius) ، درطلب حقيقت و جستجوي فرزانگي برآمد ولي آن را در مسيحيت نيافت و تورات ، حس حقيقت طلبي وي را ارضا نمي كرد و تعاليم يهودي – مسيحي كه بر طبق آن خداوند عالم را از عدم خلق كرده است ، در نظر اومقبول نيفتاد زيرا خدا را فاعل اعمال شر مي دانست و مسألة شر از جمله مسائلي بود كه فكر وي را بخود مشغول ساخته بود . چگونه خداوند كه خير مطلق است مي تواند فاعل شر در عالم باشد . همين مسألة وجود شر در عالم باعث شد كه دين مانويت را كه طبق آن دو مبدأ خير و شر درعالم وجود دارد ،بپذيرد ، ثنويت ماني چنين تعليم مي داد كه مبدأ خير و نور در عالم از مبدأ شر ، يعني ماده و ظلمت است .
در سال 383 ميلادي ، آگوستين كه معلم ادبيات در شهر كارتاژ بود ، آفريقا را ترك گفت و به شهر رم رفت و سپس سمت استادي كرسي خطابه در ميلان را پذيرفت . در اين زمان ايمان او به مانويت متزلزل گشت ولي تمايل وي به شكاکيت آكادمي ميانه بيشتر از مسيحيت بود . اما مطالعة برخي از «رسائل افلاطوني» با ترجمة لاتيني ويكتور رينوس (Victor rinus) او را بيشتر به تعاليم مسيحيت راغب كرد . تعاليم
نو افلاطوني او را از دو حقيقت آگاه ساخت ، نخست آن كه وجود عالم روحاني امكان دارد و در واقع امري متقين است . دوم آنكه وجود شر در عالم با نظرية خلق عالم ،قابل توفيق است : زيرا بنا به تعاليم افلوطين ، شر امري وجودي و متحصل نيست ، بلكه امري عدمي است . قول به عدمي بودن شر به اين معني نيست كه شر وجود ندارد ، بلكه به اين معني است كه شر عدم يكي از كمالات وجودي است . مثلاً كوري شري است طبيعي ولي امري متحصل نيست بلكه عبارت از عدم كمال بينائي است . به همين نحو ، شر اخلاقي عبارت است عدم و نقصان و خطاي اراده است . در عين حال امور عدمي چون جهل و تاريكي ( كه عدم نور است ) ، اموري متحصل نيست كه مخلوق خداوند باشد .
سنت اگوستين خود گزارش كرده است كه فلسفة نوافلاطوني گرايش وي به آئين مسيحيت را آسان كرد ؛ ولي باز هم نتوانست آن آتشي را كه در درون وي شعله ور بود ، خاموش كند . وي به موعظه هاي سنت آمبروز (St. Ambrose) در ميلان به دقت گوش مي كرد و به داستان گرويدن ويكتور رينوس فيلسوف معروف نوافلاطوني و مترجم آثار افلاطون و افلوطين به زبان لاتين ، به آئين مسيحيت گوش فرا مي داد . سال 387 در زندگي وي سرنوشت ساز بود . و چنانكه وي در كتاب معروف خود اعترافات گزارش كرده است ، به آئين مسيحيت گرويد و در سال بعد به وسيلة سنت آمبروز غسل تعميد داده شد .
پس از بازگشت به آفريقا ، اگوستين به عنوان كشيش منصوب شد و در سال 395 به عنوان معاون اسقف والريوس (Valerius) معين گرديد و پس از درگذشت نامبرده به سال 396 به عنوان اسقف شهر هيپو(Hippo) منصوب گشت و تا آخر عمر در اين
سمت انجام وظيفه كرد . در سال 430 ، هنگامي كه واندل ها (Vandals) شهر هيپو را به محاصرة خود در آورده بودند دار فاني را وداع گفت .
بخش عمدة عمر فلسفي اگوستين ، صرف منازعات كلامي با پيروان دوناتوس (Denatus) (دوناتيست ها ) و پلاگيوس (پلاگينيستها ) گرديد . دوناتوس ، اسقف كارتاژ تعليم مي داد كه مي بايد اصالت كليسا و پاكي و سادگي آن كه بر اثر گسترش مسيحيت در امپراتوري روم آلوده شده بود ، حفظ گردد ؛ و در نتيجه معتقد بود كه مي بايد كليسائي غير از كليساي روم ايجاد شود . پلاگيوس ، معاصر اگوستين كه از انگلستان به روم آمده بود ، بيش از حد بر اختيار انسان تأكيد مي ورزيد و ضعف انسان و لطف و عنايت الهي را ناديده مي گرفت .
فلسفه در نظر اگوستين ، شناخت حقيقت و سعادت ابدي و راه كسب و حصول آن است . شوق انسان به كسب سعادت و شناختن حقيقت ، علت حقيقي پرداختن وي به فلسفه است . فلسفه در نظر اگوستين ، حكمت ، فرزانگي و خردمندي است ؛ و حكمت حقيقي فقط با معرفت خداوند و اتصال به وي ميسر است . از زمان گرويدن خود به مسيحيت اگوستين اعتقاد پيدا كرده بود كه جستجوي حقيقيت كه شغل شاغل فلاسفة يونان و يا لااقل برخي از حوزه هاي فلسفي يونان بوده است ، در شكل كامل ، فقط در مسيحيت قابل حصول است . ولي عقيده نداشت كه صرف گرويدن به آئين مسيحيت ، موجب فرزانگي ، خردمندي و سعادت انسان مي شود ، حكمت يا تشبه به خداوند فقط با لطف و عنايت او ميسر است و سعادت ابدي فقط در آخرت با شهود خداوند امكان دارد . پس اگر فلاسفه به معناي جستجوي حقيقت ، سعادت و معرفت
خداوند باشد ، اگوستين هرگز فلسفه را ترك نگفت . فلسفه به معناي جستجوي حقيقت هنگامي رها مي شود كه انسان خود به حقيقت رسيده باشد .
نظرية شناخت
گفتيم كه ايمان اگوستين به فرقة مانويت ، پس از مدتي ، متزلزل شد و به شكاكيت آكادمي ميانه گرايش پيدا كرد . ولي اگر چه تمايل به شكاكيت ، پس از تزلزل عقيدة وي ، امري طبيعي مي نمود ، ولي مسلماً طبيعت حقيقت جوي ، اگوستين را ارضا نمي كرد ، زيرا از يك سو با تمامي وجود خود ، طالب حقيقتي بود كه بتواند سعادت او را تضمين كند و از سوي ديگر دريافت كه انسان نمي تواند در مورد همه چيز شك و ترديد كند . مثلاً اگر انسان در مورد همه چيز شك و ترديد كند ، نمي تواند در اين امر شك و خطا كند كه وجود دارد ، زيرا اگر انسان وجود نداشته باشد ، امكان شك و خطا نيز وجود ندارد . از اينجا اگوستين نتيجه مي گيرد كه : «اگر خطا مي كنم ، پس هستم .» و اين عبارت معروف وي يادآور گفتة معروف دكارت است كه من فكر ميكنم ، پس هستم . با اين تفاوت كه دكارت آن را اساس جهان بيني قرار داده و حقايق ديگر از قبيل وجود خداوند و وجود عالم را بر مبناي آن اثبات كرده است ولي در اگوستين اين تعبير فقط نمونه اي از حقايق يقيني است كه امكان شك در آن وجود ندارد .
يكي از مسائلي كه اگوستين دربارة آن بحث مي كند ، معرفت حسي است و شكي نيست كه ما مستقيماً نسبت به اشياء خارجي علم پيد ا مي كنيم . به اين ترتيب هر كودكي معني بسياري از كلماتي را كه بر اشياء و اجسام دلالت دارد ، فرا مي گيرد ؛ ولي معرفتي كه از راه توصيف بدست آمده مبتني بر معرفتي است كه از راه آشنائي حاصل شده است و اين قسم اخير هم (از راه تعريف با اشاره بدست آمده است .
يعني اگر كودكي في المثل بپرسد كه «سيب چيست ؟» نخست سيب را به او نشان مي دهيم (تعريف با اشاره) آن گاه تصوري از سيب در ذهن كودك ايجاد و كودك با مفهوم آن آشنا مي شود . ( معرفت از را ه آشنائي ) و سپس سيب را براي او توصيف مي كنيم (معرفت از راه توصيف ) . از نظر اگوستين اشياء بي شماري در عالم خارج وجود دارد كه ما بر آنها اشاره مي كنيم و اين خود دليل بر وجود عالم خارج است . پس امكان اين كه عالم وجود نداشته باشد اصلاً مطرح نيست ؛ ولي از سوي ديگر مواردي چون قرصي كوچك مي بينيم ولي مي دانيم كه لااقل چندين هزار برابر زمين است . مثالي ديگر پاروئي را در آب فرو مي بريم و پارو خميده به نظر مي رسد . پس اگر به حس خود اعتماد كنيم ، آيا مرتكب خطا شده ايم ؟
پاسخ اگوستين به سؤال فوق منفي است . اگر پاروئي كه قسمتي از آن را در آب فرو برده ايم خيمده به نظر مي رسد و آنگاه بگوئيم : «پارو خميده به نظر مي رسد » يك واقعيت خارجي را بيان كرده ايم ؛ ولي اگر بگوئيم : «پارو حقيقتاً خميده است » در اينجا چيزي بيش از آنچه حواس ما گواهي مي دهد ، بيان كرده ايم . به عبارت ديگر اين خطا از حكم ذهني ما دربارة شهادت حواس ، و نه خود حواس ، ناشي شده است . ديدن پارو در برخي از شرايط به ما نشان مي دهد كه پارو خميده است ولي براي ما مشخص نمي كند كه خود پارو «في نفسه» و يا صرف نظر از شرايط خاصي چگونه است . پس نمي توان گفت كه حس ديدن خطا مي كند .
اشياء خارجي موجب تغييراتي در اعضاء حسي ما مي شود ؛ ولي بنا به عقيدة وي شيء جسماني نمي تواند بر امر غير جسماني و روحاني تأثير كند . نفس ، تغييراتي را كه در عضوهاي حسي صورت گرفته است ، مشاهده و ملاحظه و آنگاه دربارة آن
حكم و تصديق مي كند ، در حالي كه حواس قادر به عمل حكم و تصديق نيست ؛ چون صدق و كذب منطقي بر قضايا و احكام حمل مي شود ، پس نمي توان گفت كه حواس خطا كرده و شهادت كاذب داده است ، اگرچه شرايط خطا در حكم را براي ذهن فراهم كرده است .
پس مي بينيم كه سعي اگوستين اين است كه يكي از مبادي فكري شكاكان را كه حواس انساني را غير قابل اعتماد و خدشه پذير مي دانند ، ابطال كند . اگوستين هم مانند افلاطون ، خاصه به آن قضايا و احكامي نظر دارد كه داراي سه صفت دوام ، ضرورت و كليت باشند . مثلاً از نظر اگوستين صدق قضية رياضي 5= 3+2 دائمي و تغيير ناپذير است . به علاوه صدق آن ضرورت دارد ، و قضيه ، يك قضية ضروري است به اين معني كه صدق آن امري اتفاقي نيست كه زماني صادق و زماني كاذب باشد . از طرف ديگر صدق آن كلي است و به تعبير ديگر قضيه داراي صفت كليت است . اين قضيه كه : « اين جريان هوا ، نسيمي مطبوع است » داراي يك صفت كليت نيست زيرا ممكن است برخي جريان نامطبوع باشد ، ولي بر عكس ، قضاياي رياضي ، كلي است و تحت تأثير عوامل فردي ، تاريخي و اقليمي واقع نمي شود .
از نظر اگوستين ، اين حقايق دائمي و ضروري قابل شهود عقلي است چنان كه اشياء طبيعي قابل ادراك و شهود حسي است ، يعني اين حقايق مستقل از ذهن ما وجود دارد و عالم محتواي حقيقت را تشكيل مي دهد ، منتها در اينجا بر خلاف محسوسات ، ادراك حتي قادر به شناختن آنها نيست ، بلكه با نوعي شهود عقلي است كه اين حقايق را مي توان ا دراك كرد .به علاوه وجود اين عالم معقول حقيقت ، دليل است بر اين كه حقيقت مطلق ، يعني خداوند وجود دارد . برهان ، مورد علاقة اگوستين براي اثبات

فایل : 22 صفحه

فرمت : Word