بررسي فراواني يافته هاي آزمايشگاهي مننژيت باكتريال در كودكان بستري شده در بيمارستان كودكان فاطمي سهاميه قم در سالهاي 82-1379

پايان نامه

جهت اخذ درجه دكتراي پزشكي

چكيده

مقدمه و هدف:

با توجه به اهميت فوق العاده مننژيت در طب كودكان و با نظر به اين كه بسياري از تست هاي تشخيصي در دسترس در مملكت ما فاصله زيادي تا رسيدن به استانداردهاي جهاني دارند ما بر‌‌آن شديم كه ابتدا ارزش تشخيصي هر يك از علايم باليني مننژيت را ارزيابي كنيم و شايعترين تظاهرات مننژيت را در مملكت خود شناسائي كنيم. سپس ارزش تشخيصي تست هاي آزمايشگاهي را در بيماراني كه مننژيت آنها به اثبات رسيده است مورد ارزيابي قرار دهيم.

مواد و روش ها:

به اين منظور طي يك تحقيق توصيفي پرونده 122 كودك را كه از ابتدا سال 79 تا آخر سال 82 با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان فاطمي- سهاميه قم بستري و درمان شده بودند را بررسي نموديم.

براي سهولت كار چك ليست تهيه كرديم كه در آن بر متغيرهايي مانند سن، جنس، علامت مراجعه، يافته آزمايشگاهي خون و CSF تاييد و تاكيد شده بود. يافته‌هاي آزمايشگاهي مورد نظر شامل: تعداد WBC خون هنگام مراجعه، قند خون، BUN و Cr خون، Na⁺ و K⁺ خون، B/C و در مورد CSF هم شامل: تعداد WBC، ميزان پروتئين و گلوكز خون و كشت بود. البته به رنگ آميزي CSF هم دقتي داشتيم اما جزء اهداف نبود.

فصل اول: معرفي پژوهش

مقدمه:

مننژيت عبارت است از التهاب لپتومننژ ( نرم شامه + عنكبوتيه )

علل ايجاد كننده مننژيت باكتريال:

2ماه اول زندگي: استرپتوكوك گروه B، با سيل هاي گرم منفي روده اي نظير E.coli، ليستريا مونوسيتوژن و گاهاً هموفيلوس انفولونزا تيپ b.

2 ماهگي تا 12 سالگي : پنوموكوك. ، مننگوكوك، هموفيلوس انفلونزاتيپ b

( هموفيلوس انفلونزاتيپ b در كودكان زير 4 سال شايعترين علت ايجاد كننده مننژيت باكتريال بود كه بعد از كاربرد واكسن كاهش قابل توجهي پيدا كرده است ).

در كودكان با نقص ايمني يا نقص آناتوميكي: سودوموناس، استاف اورئوس، استاف كواگولاز منفي، سالمونلا، ليستريا مونوسيتوژن.

در شكستگي سينوس ها و قاعده جمجمه: پنوموكوك

در آسيب هاي نافذ جمجمه و اعمال جراحي مغز و اعصاب: استافيلوكوك.

درشنت هاي بطني _ صفاقي : استافيلوكوك اورئوس و باكتري هاي روده اي.

از نظر اپيدميولوژي: مننژيت باكتريال در فصول زمستان و بهار شايعتر بوده، در پسران بيشتر از دختران است و اكثراً بين دو ماهگي تا  دوازده سالگي رخ مي دهد.

از نظر راه هاي انتشار اولين رتبه انتشار هماتوژن است بعد تلقيح مستقيم عفونت به CNS و در نهايت انتقال عفونت از يك كانون عفوني مجاور مانند عفونت هاي پارامننژيال ( مثل سينوزيت، ماستوئيديت، آمپيم سابدورال و آبسه اپيدورال ).

يكسري عوامل وجود دارند كه مستعد كننده ايجاد مننژيت باكتريال در فرد مي باشند كه شامل: نقايص سيستم ايمني، انتقال عملكردي طحال، نقايص آناتوميكي در دستگاه عصبي، فيستول در گوش مياني و داخلي، شكستگي جمجمه اي يا سينوس هاي پارانازال، شنت گذاري مغزي.

علائم باليني در رده هاي سني مختلف مي توانند متفاوت باشد:

– در شير خواران علائم غير اختصاصي و شامل گريه شديد، تحريك پذيري،
بي اشتهايي، استفراغ، لتارژي و فونتانل پر، ميالژي و تب است.

– در كوكان و بالغين علائم شايع عبارتند از: سر درد، فتوفوبي، سفتي گردن، استفراغ، تغيير سطح هوشياري و تب.

تشخيص بر اساس علايم باليني، آزمايش خون و بررسي فاكتورهاي مختلف و در نهايت LP و بررسي CSF مي باشد.

در CSF شمارش و افتراق سلولي، ميزان پروتئين، ميزان گلوكز بررسي مي شود و
رنگ آميزي گرم، كشت باكتري و در موارد مشكوك به كريپتوكوكوس انجام كشت قارچ و تست هاي آگلوتيناسيون و لاتكس جهت بررسي آنتي ژن هاي پلي ساكاريدي باكتريهاي كپسولدار انجام مي شود.

همزمان با LP آزمايشات CBC Diff، قند خون، BUN، Creatinin، الكتروليت هاي سرم، كشت خون و SG ادرار انجام مي شود.

در مننژيت ثانيه ها و دقيقه ها از اهميت بسيار زيادي برخوردار است و بايستي در كمترين زمان ممكن به تشخيص رسيد و هر چه زودتر درمان را شروع نمود. در يك بيمار پس از تشخيص باليني مننژيت و يا شك زياد به آن و بررسي اجمالي از نظر منشاء احتمالي عفونت ( گوش، سينوس ها، بيماري ادراري، پوست … ) بايستي در صورت عدم وجود علائم و نشانه هاي عصبي موضعي و ادم پاپي بلافاصله اقدام به گرفتن مايع مغزي نخاعي نمود. اما اگر اختلال عصبي وجود داشته باشد ابتدا بايستي جهت رد ضايعات فضا گير مغز CT. Scan به عمل آمده و در صورت منفي بودن آنگاه اقدام به LP  نمود. با توجه به اهميت فوق العاده مننژيت در طب كودكان و نقش كليدي كه تست هاي تشخيصي در شناسايي اين بيماري مهلك دارند و با نظر به اين كه بسياري از تست هاي تشخيصي در دسترس در مملكت ما فاصله زيادي تا رسيدن به استاندارد هاي جهاني دارند ( مثلاً در مننژيت هاي اطفال به ندرت كشت CSF نتيجه قابل قبولي بدست مي دهد ) ما بر آن شديم كه ابتدا ارزش تشخيصي هر يك از علايم باليني مننژيت را ارزيابي كنيم و شايعترين تظاهرات مننژيت را در مملكت خود شناسائي كنيم. پس ارزش تشخيص تست هاي تشخيصي آزمايشگاهي را در بيماراني كه مننژيت آنها به اثبات رسيده است مورد ارزيابي قرار دهيم و بطور خلاصه براي يك طبيب ايراني روشن نماييم كه تا چه حد مي تواند به علائم بيمار اعتماد كند و تا چه حد مي تواند به نتايج آزمايشگاهي اعتماد كند.

همچنين در قسمت ديگري از اين طرح اجرام شايع در گير كننده CNS ( بصورت مننژيت ) مشخص خواهند شد كه اين مسئله كمك شاياني به نحوه انتخاب درمان تجربي در اين بيماران خواهد نمود.

عوارض مننژيت بدو گروه ناپايدار و پايدار تقسيم مي شوند:

عوارض ناپايدار شامل: افيوژن ساب دورال، سندرم ترشح نامناسب ADH، تب طول كشيده. عوارض پايدار شامل: اختلالات نورولوژيك، عقب ماندگي ذهني، تشنج، تأخير در يادگيري، اختلال ديد، اختلال رفتاري.

اهداف پژوهش:

1- تعيين توزيع فراواني سني در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.

2- تعيين فراواني جنسي در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.

3- تعيين فراواني علت مراجعه به بيمارستان در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.

4- تعيين توزيع فراواني قندخون در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.

5- تعيين توزيع فراواني لكوسيت هاي خون در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.

6- تعيين توزيع فراواني BUN و Creatinin خون در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.

7- تعيين توزيع فراواني Na⁺  و K⁺  خون در كودكان بستري شده با تشخيص مننژيت باكتريال در بيمارستان كودكان فاطمي _ سهاميه قم در سال هاي 82-79.